Chamberlain naar Hitier... Ernstige botsingen in Tsjecho Slowakije Mussolini tot Runciman DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER Vold oening in Duitschland Indische vorsten aan regeeringsdiner Blijft Artis behouden 1 DONDERDAG B Hedenmorgen per vliegtuig B vertrokken om persoonlijk B de situatie te bespreken. Een B conferentie met de Fransche B regeering ging vooraf. Gevaar voor onze kaasinvoer naar België Tientallen dooden? Tegenspraken van Tsjechische zijde Dit nummer bevat 8 pagina's Onze Rijksbegrootingl939 Amerikaansche kruiser uitgevaren WEERBERICHT DE BILT SEINTt REIST PER WAGQ AUTOBUSOIENSTEH brief van den Duce aan den Enaelscben bemiddelaar Open B «De inzet is het spel niet waard" HELDESSCHE COURANT KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN) Uitgave der Uitg.-Mjj. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder 15 SEPTEMBER 1938 66e JAARG. No. 8413 Europa komt even op adem Chamberlain Engeland heeft een zeer ongebruikelijk besluit genomen. De Britsche minister-premier Neville Chamberlain is he denmorgen om tien voor negen per vliegtuig naar Duitschland vertrokken en zal persoonlijk met Hitier de situatie betreffende de Sudetenduitsche kwestie bespre ken. De invloed van den Franschen minister-president Daladier zou aan een en ander niet vreemd zijn. In Ber lijn wordt dit verstrekkende besluit der Engelsche regee ring zeer gewaardeerd. Een dringende boodschap was het, welke Chamberlain gisteren naar Hitier zond, door bemiddeling van den Britschen ambassadeur. Ze luidde: „Met het oog op den steeds kritie- ker wordenden toestand stel ik u voor, onmiddellijk tot u te komen om te trachten een vreedzame op lossing te vinden. Ik stel voor per vliegtuig te komen en ben mor gen gereed om te vertrekken. U ge lieve mij het vroegste tijdstip, waar op en de plaa.ts waar gij mij kunt ontvangen, mede te deelen. Gij zoudt mij ten zeerste verplichten door een zeer spoedig antwoord. w.g. Neville Chamberlain. Dc Fuclirer en rijkskanselier heeft daar op geantwoord, dat hij gaarne bereid is den Britschen Minister-President op 15 Septem ber te ontvangen. Chamberlain wordt he denmiddag op den Ohersalzberg verwacht. De besprekingen zullen Vrijdag den ge- heelen dag worden voortgezet 'en Zaterdag morgen zal de premier naar Engeland te- rugkeeren. Bevestigd wordt, dat dit besluit van Cham berlain is genomen na voorafgaand overleg met de Fransche regeering en gisterochtend door den ministerraad is goedgekeurd. De indruk in Duitschland. De woordvoerder van het Duitsche mini sterie van Buitenlandsche Zaken heeft te genover den' correspondent van Reuter ver klaard: „Wij verwachten zeer veel van het bezoek van Chamberlain in het belang van den vrede in Europa. Zijn aanbod is hier aanvaard in denzelfden geest als waarin het werd gedaan. Het is een ongebruikelijke stap van een Britschen premier en dit is wat hier juist zoo gewaar deerd wordh Er blijkt uit, dat ook Enge land een open oog heeft voor den ernst van den toestand, die in een stadium gekomen is, dat een snelle oplossing gebiedend nood zakelijk maakt. Sensatie in Engeland. Dc tijding, dat Chamberlain naar Borch- tesgaden zal gaan, heeft zich in politieke kringen te Londen snel verbreid en groote sensatie teweeggebracht. Over het algemeen had ieder lof voor den moed van den 60-ia- gen leider der Britsche regecring. die bij den Duitschen rijkskanselier de zaak van den vrede zal gaan bepleiten. Dit gebaar, zoo zegt men, is in de geschiedenis van Engeland zonder weerga, en het ongewone karakter ervan is in overeenstemming met de buitengewone omstandigheden Men is te Londen overtuigd, dat dit initiatief den oorlog van Europa zal afwenden. IN AMERIKA kon men in regeeringskringen het eerste bericht van Chamberlains ongewoon beslui.' bijna niet gelooven! Chamberlain zal op zijn reis naar Dujtsch land vergezeld zijn van Sir Ilorace M ilson en Strang. Men verwacht, dat hii omstreeks 1.1 uur te München zal aankomen en na een -orte rust daar naar Berchtesgaden door zal gaan. Men hoopt, dat de resultaten van Cham berlains bezoek aan Hitier belangrijk zul len bijdragen tot een kalmeering in den algemeenen toestand en dat Europa even „op adem" zal kunnen komen, voor het zoeken naar een oplossing. Chamberlain, die bijna zeventig jaar is, zal morgen zijn eerste of althans een van zijn eerste vluchten maken. Invoervergunning vanaf noodig. heden Het Belgische „Staatsblad" van gis termorgen publiceert een K. B. niet dagteekening van 18 Augustus j.1., waarbij de invoer /an harde en half- harde kaas (nr. 10 B I van het tol tarief) wordt onderworpen aan de overlegging van een invoervergun ning. Dit K. B. treedt naar het Hsb meldt heden in werking. Omtrent de strekking van dit Belgische kaasbesluit is geen zekerheid te verkrijgen. Het kan de bedoeling van onze Zuiderbu ren zijn, hun kaashandel te saneeren, doch anderzijds gaat het gerucht, dat België een eigen kaasindustrie wil vestigen, hetgeen voor den Nederlandschen import de dood steek zou beteekcncn. In het district Falkenau hebben de Sudetenduitschers zich mees ter gemaakt van mitrailleurs. Oischoon van Tsjechische zijde een tegenspraak is gepubliceerd, verklaren ooggetuigen, dat zich gis teravond in de plaats Habersbirk in het district Falkenau bloedige tooneelen hebben afgespeeld. Vol gens het centrale comité van de Su detenduitsche partij heeft de menig te die vergeefs had getracht, zich met Lord Runciman in verbinding te stellen, een aanval gedaan op de kazerne. Zij maakte zich meester van handgranaten, machinegeweren en munitie. Zwaar bewapende Tsje chische gendarmerie rukte op met motormitrailleurs van het leger. Er zouden 15 gendarmen zijn gedood. De verliezen bij de Sudeten waren aanzienlijk grooter. Wat Praag zegt. Praag deelt via het persbureau Letcka mede, dat de geruchten sterk overdreven zijn. In het district Falkenau en trouwens in geheel Tsjecho Slowakije heerscht de grootst mogelijke rust. De mededeeling van het Su detenduitsche persbureau zou slechts be trekking kunnen hebben op de incidenten, die zich eergisteren in Falkenau hebben voorgedaan en waarbij zes personen om het leven zijn gekomen. Latere berichten uit Praag maken wel melding van ook gisteren plaats gevonden incidenten, maar blijven het doen voorko men, dat zij onbeteekenend zijn. Volgens latere mededeelingcn der Sudetenduitsche partij is de bevolking van Habersbirk van de buitenwereld afgesloten, daar de Tsjechische gendarmerie niemand uit het dorp laat. Wie zou trachten den gendarmerieketen te doorbreken, zou bereid moeten zijn zijn poging met den dood te be- koopen. Als oorzaak van de gevechten noemt het Sudetenduitsche persbureau de uitdagingen van de zijde der communisten aan de Su- aetenduitsche bevolking. Van Tsjechische zijde wordt een bericht tegengesproken, dat een speciale rechtbank doodvonnissen zou hebben uitgesproken tenslotte heeft men te Parijs vernomen, dat Kundt en Rosctie zich naar Runciman hebben begeven. Minister-president Colijn tafel president. Nederland en Indië leerden el kaar beter begrijpen. De Nederlandsche regeering heeft gisteravond in de Ridderzaal te 's- Gravenhage een diner aangeboden aan de Indische landsgrooten, die hier te lande de viering van het veertigjarig regeeringsjubileum van H. M. de Koningin hebben bijge woond. Aan dezen maaltijd hebben ruim 135 per sonen deelgenomen, waaronder tal vap staatslieden. Namens de Rcgeering heette de Minister-president, dr. H. Colijn allen wel kom, in het bijzonder de Indische vorsten met de hunnen, die, zeide Zijne Excellentie, op treffende wijze de tolk waren van de ge voelens der vele millioenen in Onze Oost, die één met Nederland het Oranjefeest heb ben gevierd. Spreker stelde tenslotte een dronk in ter eere van Hare Majesteit. Een tolk is noodig. De Sultan van Deli antwoordde i.i de Ma- leische taal, waarna de zoon van den Sul tan een Nederlandsche vertaling van deze rede gaf. Spr. getuigde "an de onwankelba re trouw der zelfbestuurders voor H. M. de Koningin. Namens de deputaties van de Javaansche Vorstenlanden sprak Pangeran Hangabehi van Solo die zeide: Weset U er van overtuigd, dat wij van dit bezoek aan Nederland, dat zijn culmi natiepunt heeft in de ontvangst door Hare Majesteit de Koningin, een onuitwisbare her innering zullen houden. Dat wji de Nederlanders hebben leeren kennen als een hartelijk en gastvrij volk, En dat wij hen en zij ons beter hebben leeren begrijpen. Spreker stelde hierop een dronk in op het welzijn van de Nederlandsche Regecring en de gezondheid van het Prinselijk Gezin. Dc maaltiid ving aan om 8 uur, na afloop werd in de Rolzaal koffie geserveerd. Aanbiedinq op 20 Sept. a.s. De Tweede Kamer zal Dinsdag 20 Septem ber a.s. te vier uur een vergadering houden. Aan de orde is: dn aanbieding der Rijksbe- grooting voor 1939 en het opmaken van de nominatie voor het voorzitterschap. De Amerikaansche kruiser „Nashvillc" is onverwachts uit Portland vertrokken naar Gravesend. Het Amerikaansche departement van Ma rine deelt mede, dat dit geschied is op uit drukkelijk bevel van admiraal Leahy. Op 22 September zal de Amerikaansche krui ser „Honolulu" zich hii de „Nashville" voe gen om technische redenen. Verwachting: Meest matige wind uit Noordelijke richtingen, betrokken tot zwaar bewolkt later opklarend, enkele re genbuien, koeler. Verdere vooruitzichten: Opkla rend en koeler. Provincie en Amsterdamsch ge meentebestuur bieden tezamen I 800.000 aan. Het Dag. Bestuur van de provincie Noord Holland, en dat van dc hoofdstad, hebben, in onderlinge samenwerking een kapitaal van f 800.000 aangeboden voor overneming van de bezittingen van Artis, de levende have uitgezonderd. Het doel van dit aanbod is, naar het Hsb. meldt, dat de obligatiehou ders zicli met deze som, ongeveer vijftig pro cent bedragende van de geheele leenings- schuld, zullen tevreden stellen. Gaat dit dooi- dap zal „Artis" worden ontslagen van de finantieele verplichtingen die liet genoot schap, onder de gegeven omstandigheden onmogelijk kan opbrengen. De gemeente, dan eigenaresse geworden van liet Artisbezit, minus de levende have, zal, dit is het voornemen, terreinen en 'op stallen voor een zeer laag bedrag, ter .be schikking stellen van het „Artis"-bestuur. Als de obügatiehoudersvergadering, door het bestuur van het Genootschap, te beleg gen, op deze transactie ingaat, zullen Raad en Ged. Staten uiteindelijk moeten beslis sen. WORDT DE „NIPPON" GEBORGEN? Omtrent het gisternacht nabij het licht schip „Wandelaar" na aanvaring gezonken Zwecdsche motorschip Nippon, vernemen wij, dat cr nog eenige hoop bestaat tot het geheel of gedeeltelijk bergen van schip en lading, welke uit ongeveér 9.000 ton stuk goed bestaat. De bergingspogingen zullen worden gedaan door de firma L. Smit en Co., in samenwerking met eenige Belgische maatschappijen. Bij het keeren van het getij heeft de Nip pon zich iels opgericht, waardoor het boven- schip vlakker is komen te liggen. De boven dekken waren bij laag water -zichtbaar. VLUG—VEILIG—GOEDKOOP Verenigingen en Clubs, moderne WACO toeringcars Uw vervoermiddel. Vraagt prijsopgaaf. REISBUREAU WACO, KANAALWEG 132, DEN HELDER TEL. 773. Ik ben er van overtuigd, zegt Mus solini, in een open brief aan Runci' man in de Popoio d'Italia van he den, dat gij in uw hart reeds tot een conclusie zijt gekomen: daar er geen Tsjechoslowaaksche natie is, kan er ook geen Tsjechoslowaaksche staat zijn. De grondelementen van de Tsjechoslowaaaksche familie zijn van verschillend ras en kunnen el kaar niet uitstaan. Zij zijn niet van een bindende, doch van een vlieden de kracht bezield Slechts de dwang houdt hen tezamen. Gij, mijnheer Runciman, moet een voudig aan den heer Benesj de volksstemming voorstellen, niet slechts voor de Sudetenduitschers, doch voor alle nationaliteiten, die zulks verlangen. Toen gij enkele weken eeleden Londen verliet, aldus vangt het artikel aan, had de wereld geen duidelijke voorstelling van uw taak, uw bevoegdheden en uw verantwoor delijkheid. Was UW missie een offieiecle'? Was zij niet officieel? Dit alles bleef in een soort Londenschen nevel gehuld. Allen zijn gedwongen, den ijver te bewonderen, waar mede gij uw zware taak ter hand nam en tot heden hebt vervuld. Er zijn zooveel pro blemen als er nationaliteiten zijn, waar mede in Versaiiles de Benesj-republick „ge- inflationccrd" werd. Men heeft „Tsjechoslowakije uitgevonden" en daarmede een kunstmatigen slaat ge- schapeli, die' bij de geboorte alle elementen \an zijn zwakte en zijn gemis aan levens- vathaarheid heeft meegekregen. Sedert dc rede van Hitier is voor u, mijn heer Runciman, de goede tijd aangebroken. Gij kunt handelen en wat tot stand bren gen, dat in de geschiedenis ingang zou vin den. Thans is bet geen tijd meer voor com promissen. Karlsbad is reeds tang achter haald. Als Benesj weigert zult gij hem aan het verstand bren gen, dat Engeland zich nog wel eens zal bedenken voordat het zich in een oorlog stort om een fictiestaat tc redden, die ook in zijn geografi sche samenstelling een monsterach tig maaksel is, zoodat men hem steeds weer als een blinde darm- of worststaat betitelt. Wan neer Londen zegt, dat het op zijn standpunt blijft staan, zal niemand liet wagen, zich te roeren. Het spel is toch niet den inzet waard. 3lA zou Wanneer Hitier zich vermeten had, millioen Tsjechen te annexecren, dan Europa reden hebben, zicli op te winden en alarm te slaan. Doch Hitier heeft nooit daaraan gedacht. De Führer houdt zich bezig met 314 mil lioen Duitschers en bekommert zich uitslui tend om hen. Niemand kan hem dit recht betwisten. En allerminst wij Italianen, die op zulk gebied precedenten hebben meege maakt. Hebt slechts den moed, mijnheer Runci man, stel de volksstemming voor, of beter gezegd de volksstemmingen. Als Mussolini heeft betoogd dat ook voor dc gemengde gebieden een regeling mogelijk is door gelijk gerechtigde kantoniseering, en een volksstemming onder internationaal toezicht, als de methode om tot een oplos sing tc komen nogmaals aanbeveelt, besluit hij: Mijnheer Runciman, ik heb zoo den in druk, dat deze brief u belangstelling zal inboezemen. Wanneer dit incident geregeld is, zal wederom een zuivering van de kaart van Europa geschied zijn. Een brandhaard van wanorde en onrust zal gebluscht zijn. Voor Italië is het vrijwel onmogelijk, met Tsjechoslowakije vriendschap te onderhou den. Doch met een toekomstig Bohemen zou dit zeer wel mogelijk zijn. Fraaie overzichtsfoto van de startplaats te Lüttich, waar de ballonnen voor de Gordon- Bennett-wed vlucht opstijgen. Een der bal lonnen is reeds gestart.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1938 | | pagina 1