„Nationaal-Socialisten leven van haat in Duitschland Cholera-epidemie in Waitsjau Beroep op Amerika Dc moord op Greta Groen DAGBLAD VOOR DEN'HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER vrijheid te redden De Prins en ons reddinqwezen Dienstplicht in Japan verlengd KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN) Uitgave der UHg.-Ml). Holland* Noorderkwartier N.V. te Den Helder om dc Dictatuur is een monsterlijke be dreiging der or delijke vooruitgang Dc dader geen vreemde? De strijd in Zuid-China Dit nummer bevat 8 pagina's EERBERICHT DE BILT SEINT? De vliegramp in Duitschland HELDERSCHE COURANT MAANDAG 17 OCTOBER 1938 66e JAARG. No. 8440 Felle aanklacht van CHURCHILL IJ De Engelsche staatsman Churchill heeft gisteravond een voor Amerika bestemde radioredevoering uitge sproken, waarin hij van repliek dien de op de door Hitier op hem, Eden en Duff Cooper uitgeoefende critiek tijdens zijn recente redevoering te Saarbruecken. Churchill verklaarde, dat hij niet wist hoe lang nog zulke vrijheden veroorloofd zullen zijn. „Er is nog 'n tijd voor hen, voor wie de vrijheid eener parlementaire regeering iets beteekent, om gezamenliik overleg te plegen.'.' Churchill bracht daarop den rampspoed ter sprake die over Europa is gekomen en herhaalde dat hij ervan overtuigd is, dat, wanneer maanden geleden Groot-Brittannië, Frankrijk en Busland gezamenlijk een verklaring zouden hebben afge legd, dat zij tezamen zouden optre den, wanneer Duitschland een niet- geprovoceerden aanval pleegde op Tsjecho-Slowakije, en Polen, Zuid- Slavië en Boemenië hadden uitge- noodigd zich aan te sluiten bij de combinatie van de vrede-verdedigen- de mogendheden. Hitier dan tegen over een zoo geweldige strijdmacht zou hebben gestaan, dat de krachten der gematigdheid in Duitschland zou den zijn opgeleefd. Terwijl echter de parlementaire democratieën en de vreedzame krachten- overal een ne derlaag hebben geleden, die ze ver zwakt heeft voor het weerstand bie den aan de gevaren, heeft de zaak der vrijheid in zich een kracht tot herstel, welke nieuwe hoop en nieu we kracht kan putten uit tegenslag. De geheele wereld wil vrede en veiligheid, maar zijn die verkregen door het opofferen van Tsjechoslowakije, dat verlaten, vernield en verslonden is en dat thans verteerd wordt?" „Is ooit eenig voordeel of eenige voort gang door het menschdom bereikt door on derwerping aan georganiseerd en berekend geweld?" Integendeel, aldus Churchill, de roem der naties werd gegrondvest op den geest van weerstand tegen tyrannie en on rechtvaardigheid. Na vervolgens te hebben gesproken over „nieuwe onderwerpen, die uit duistere tijden te voorschijn springen", over de rassenver- volging. de godsdienstige onverdraagzaam heid, de verheerlijking van den oorlog, ver klaarde Churchill, dat de nationaal socialisten evenals de communisten „leven van haat en van tijd tot tijd moeten trachten een nieuw doelwit te yinden, een nieu wen prijs, een nieuw slachtoffer." Sprekende over ,de macht der doeltref fendheid van den totalitairen staat, waar een heele bevolking van beminnelijke en goedhartige, vredelievende menschen in den nek gegrepen wordt, door communistische of nationaal socialistische tyrannie", zeide Churchill. dat daarbij nog een luchtmacht kwam, „die er aanspraak op maakt de vrou wen en kinderen van naburige landen te martelen en te terroriseeren". Dit is de meest monsterlijke „bedreiging voor den vrede en den ordelijken vooruitgang sedert de Mon- goolsche overweldigingen der veertiende euw." Moet de wereld deze bedreiging tege moet treden met onderwerping of met weer stand? „Europa ligt thans neergeslagen en ver strooid voor de triumfcerende aanmatigin gen van de dictatoriale macht", zelfs in WINSTON CHURCHILL, Zuid-Amerika begint, het intrigeeren der na- tionaal-socialisten de structuur der Brazili- aansche maatschappij te ondermijnen. Spr. noemde in dit verband nog Spanje, China en Abessinië. Churchill richtte zich tot de Vereenigde Staten als tot „ver af zijnde toeschouwers, die, wanneer ik dat er aan mag toevoegen, steeds meer betrokken toeschouwers zijn van de tragedies en misdaden." Niemand twijfelt er aan, aan welken kant de sympathieën van Amerika liggen en spr. vroeg: „Wilt gij wachten tot de Britsche vrijheid en onafhankelijkheid het on derspit heeft gedolven en wilt gij al leen dan de zaak opnemen, wan neer zij voor driekwart geruïneerd is?" „De nog over zijnde krachten der beschaving zijn overweldigend. Wanneer zij vereenigd zijn in een gemeenschappelijke opvatting van recht en plicht, zou er geen oorlog zijn." Integendeel,.het vlijtige, dappere, Duitsche volk zou, bevrijd van de tegenwoordige nachtmerrie, een eervolle plaats innemen in de voorhoede der menschelijke maatschap pij en verklaren, dat de wereldkrachten aan onzen kant overwegend zijn." Voortgaande verklaarde Churchill, dat Groot Brittannië zich zou wapenen voor den nationalen dienst. Daarbij moet echter ge voegd worden de kracht der denkbeelden, want de dictatoren zijn bevreesd voor de woorden, die in het buitenland worden ge sproken en de gedachten, die in het binnen land in beweging worden gebracht. „Is dit een oproep tot den oorlog?" zoo vroeg Churchill vervolgens, om dan voort te gaan: „Ik verklaar, dat de eenige waarborg voor den vrede gelegen is in een snelle en vastberaden aaneensluiting van krachten om dc militaire en moreele agressie het hoofd te bieden, een vastberaden aanvaarden van hun plicht door de Engelsch sprekende vol keren en door alle naties, groot en klein, die met hen willen optrekken." TE WEINIG STEUN, OOK AAN NEDER- LANDSCHE BEHOEFTIGEN. EEN BROOD VAN THANS IS NIET MEER EEN BROOD VAN VROEGER. Op de dezer dagen te Keulen gehouden jaarvergadering van den Nederlandschen Bond in Duitschland. vormde 't voornaam ste punt van bespreking de steunverleening aan de behoeftigen. Een woordvoerder uit Duisburg zeide, dat het in Duitschland voor de behoeftigen hoe langer hoe slechter wordt. Men kan daartegen, aldus de ze woordvoerder, wel indexcijfers aanvoeren, n.1. indexcijfers van le vensonderhoud, maar men rekent er dan niet mee, dat een brood van thans niet meer een brood is van vroeger. De gezinnen hebben thans méér brooden noodig. Voorts begint men van Duitsche zijde nu in te zien, dat de Duitsche steunverleening op 'n peil heeft gestaan, die tot onder voeding leidde en daaruit trok spre ker de conclusie, dat óók de daar aan gekoppelde steun aan Neder- landsche behoeftigen te laag is. Ook bleek ter vergadering eenige ontstem ming over de, soms met den sterken arm geëxecuteerde, terugvorderingen van verleen de steunbedragen op grond van artikel 63 der Armenwet. Hierop waren de betrokke nen zei men allerminst bedacht. Aan het hoofdbestuur \#erd verzocht aan te dringen op verhooging van den steun, vooral aan invaliden en ouden van dagen, te ijveren voor verstrekking van kleeding en schoeisel door een rijkssteundienst aan wer kende landgenooten met lage inkomsten en voor hulp aan kinderrijke gezinnen. Stemmen werden gehoord ten gunste van een wettelijke regeling der steunverleening. Al deze punten zullen door het hoofdbe stuur te bevoegder plaatse worden gespro ken. Duitsche invloed. Ofschoon het niet op de agenda voor kwam, bracht het hoofdbestuur toch een voorstel van de vereeniging te Bonn in be handeling, dat wel een merkwaardig teeken is van de kentering van de omstandigheden en van de geesten. Hoewel het de Neder- landsche Bond in Duitschland geweest is, welke indertijd een jaar of tien geleden voor de afschaffing van den dienstplicht voor de verder dan 15 k.m. van de grens wo nende Nederlanders in Duitschland, heeft geijverd, noodigde de vereeniging te Bonn thans het hoofdbestuur uit om er bij de re geering op aan te dringen den dienstplicht voor de Nederlandsche jongens in Duitsch land weer in te voeren. De afgevaardigde van Bonn verdedigde dit voorstel op grond van het tegenwicht, dat de dienst in het Nederlandsche leger biedt tegen verduit- schende invloeden. Om dezelfde reden pleit te hij voor een wettelijke verplichting voor Nederlandsche kinderen tot het volgen van onderwijs in de Nederlandsche taal. Het hoofdbestuur steunde het denkbeeld, zeggende: wij hebben altijd geijverd om als volwaardige Nederlanders te worden be schouwd. Dan behooren wij ook den dienst plicht te aanvaarden. Anderen in de verga dering meldden zich niet zoo geestdriftig. Iemand maakte de opmerking, dat de be trokkenen dan ook het kiesrecht zouden moeten hebben. Een voorloopige stemming bij zitten en opstaan wees geen meerderheid voor het voorstel-Bonn aan. Er werd beslo ten de afdeelingen nog eens te raadplegen alvorens definitief te beslissen. TRAGISCHE TOONEELEN BIJ DE BE GRAFENIS. DE POLITIE VOLGT EEN NIEUW SPOOR. Er is een enorme belangstelling geweest bij de begrafenis van Greta Groen, het 15- jarige meisje uit Den Haag, dat dezer da gen op laaghartige wijze is vermoord. Dui zenden waren op de algemeene begraaf plaats aanwezig, de politie-agenten moesten het publiek op een afstand houden. Orn drie uur werd het stoffelijk over schot, bedekt met bloemen, het kerkhof opgedragen, gevolgd door de familie Groen en zeer vele familieleden en kennissen, die uit de geboorteplaats, Numansdorp. waren overgekomen. Aan de groeve voerde allereerst het woord de oud-onderwijzer van Greta Groen, de heer Kaperdijk, uit Numansdorp. die de voortreffelijke hoedanigheden schetste van haar, die op zulk een droeve wijze om het leven was gekomen. Na hem sprak de heer Reyzer, bij wien het meisje in betrekking was geweest, woorden van waardeering over haar werkzaamheid en oogewektheid. waarna ds. van Tfterzon eenige verzen voorals uit Psalm 139. De plechtigheid werd besloten met het bidden van het Onze Vader. Diep onder den indruk verlieten allen de begraafplaats. Nieuwe gegevens. vreemde man? Geen Bij den huidigen stand van zaken Is hot zeer belangrijk, dat de politie niet in Den Haag zoekt en zij meent met geen „vreem den" man te maken te hebben. Immers, uit het feit, dat Greta Groen niet gegild heeft zou men nog kunnen afleiden, dat zii niet geschrokken is van een hezoe- ker. Hieruit meent de politie te mogen con- ciudeeren, dat de dader in ieder geval eeen ..wildvreemde" is geweest. De politie heeft inderdaad een oogenblik gemeend met een ongeluk of met zelfmoord te doen te hpb- ben. doch de verklaring van de moeder, die als eenige de oorspronkeliike situatie van het lijk gezien heeft en derhalve de eenige getuige is, wijst uit. dat de trandeur was vastgezet met een deksel. Wie zou de zen deksel achter de deur hebben geklemd? Greta Groen kan dit onmogelijk zelf heb ben gedaan. Nog een voorname getuige. De voornaamste getuige na de naaste fa milieleden. die door de politie is geboord in de moordzaak, is ongetwijfeld de chauffeur van de vrachtauto, die er in toestemde, dat een man meereed naar Rotterdam. Deze ehauffeur kon een signalement opgeven, dat Zaterdag is gepubliceerd. De politie heeft verschillende nieuwe aan wijzingen gekregen, doch er is nog geen getuige gekomen, die den man in Rotterdam in de buurt van de Coolhavenbrug waar hij zou zijn uitgestapt heeft opgemerkt ofwel hetgeen natuurlijk evenzeer mogelijk is een getuige, die hem verder naar Dor drecht beeft laten meerijden. Duidelijk is wel. dat bet spoor, dat door de politie gevolgd wordt, niet in Den Ilaag wordt nagezocht, maar zich uitstrekt aller eerst naar Rotterdam en Dordrecht en JAPANNERS RUKKEN NOG STEEDS OP. CHOLERAEPI- DEMIE IN EEN VERWOESTE STAD. Volgens een van het front in Zuid China ontvangen bericht zou te Wait sjau een cholera-epidemie heer- schen. Meer dan 20-000 van de 100 duizend bewoners der stad zouden lijdende zijn, terwijl meer dan 8000 personen overleden zouden zijn we gens de slechte medische verzorging Direct na de bezetting der stad door de Japanneezen werden maat regelen genomen om de epidemie te bestrijden. De stad schijnt overigens ongeveer geheel in puin te liggen. Nieuwe Japansche successen. De Japanneezen verklaren nieuwe succes sen te hebben bereikt bij hun „nijptangbe weging" naar Hankau. Berichten van het centrale Chineesche front melden, dat aan den rechterflank de Japansche troepen Tiehtousjan ten noorden van Tsjangtsjoeyoe- an hebben bezet en hun opmarsch voortzet ten .naar Tsjangtsjoeyoean zelf, terwijl de linkerflank van het Japansche leger oprukt, ten noorden van Sintanfoe en in zicht is gekomen van Jangsin, een der sleutelposi ties voor de verdediging van Hankau. Voortdurend worden Japansche troepen van Formosa in de Biasbaai aan land gezet. Men gelooft, dat de Japanneezen thans op rukken naar den spoorweg Kanton-Kauloen, teneinde contact te verkrijgen met de Ja pansche eenheden, die oprukken van de Biasbaai. De telefoonverbinding tusschen Hongkong en Kanton is volkomen verbro ken. Het is waarschijnlijk, dat de Japannee zen reeds dwars op den spoorweg zitten. De Japanneezen staan thans tegenover bergachtig terrein, waarin de Chineezen zich blijkbaar verschansen willen. Te Kanton duurt de uittocht der bevol king voort. De Chineesche autoriteiten heib ben de bewoners aangeraden te vertrekken met het oog op de dreigende vüandeliik- heden. Öp het oogenblik liggen er in de Bias baai 120 Japansche oorlogsschepen, troe pentransportschepen en andere vaartuigen, meldt het Chineesche persbureau. Tweehonderdduizend man Chineesche troepen rukken op uit Kwangsi naar de thans bedreigde gebieden. Dienstplicht in Japan verlengd. Bij beschikking van den minister van oorlog is de militaire diensttijd voor alle officieren en soldaten, die in Japan dienst doen, verlengd. Voor hoe lang, deze ver lenging geldt wordt echter niet medege deeld. De diensttijd van de officieren en soldaten die'op de slagvelden in China strijden, was reeds, zooals bekend, verlengd. De O Kokumin Sjimbum onthult, dat dringende vertoogen zijn gericht tot K o n o y e, den Japanschen minis ter-president om het Britsche voor stel inzake een hervatting der onderhande lingen van de hand te wijzen, daar „onder handelingen geen zin zouden hebben op het oogenblik, waarop Japan Zuid-China aanvalt. Konove zou persoonlijk niet vij andig staan tegenover het beginsel van een hervatting der onderhandelingen, mits men wachtte totdat de expeditie naar Kanton aanzienlijke vorderingen heeft gemaakt. Z.K.H. zal een nieuw station Koord- en Zuid-Hollandsche Red ding maats chappij in dienst stel len. Naar wij vernemen, zal Woensdagmorgen 19 October a.s. in tegenwoordigheid van Z.K.H Prins Bernhard het nieuwe station der Noord- en Zuid-Hollandsche Redding- maatschappij bij paal 8 op de Noordkust van Terschelling in dienst worden gesteld. In het nieuwe boothuis zijn gestationneerd de nieuwe motorstrandreddingboot „Nico- laas Marius" en de waterdichte motortrac tor „Het Zeepaard." Het nieuwe station komt in de plaats van hef station bij paal 7. waar tot nu toe een reddingboot was gestationneerd. Verwachting: Zwakke tot mati ge Z.W. wind, aanvankelijk betrokken met eenigen re gen in het Noorden, in het Zuiden weinig of geen re gen, later opklarend, iets zachter des nachts, over dag kouder. Verdere vooruitzichten: Onzeker Concurrentie in naar de Zuidhollandsche eilanden. Men heeft zich wellicht afgevraagd, hoe de dader van het misdrijf wist, dat Greta Groen alleen thuis was. F.r is namelijk in haar dienstbetrekking nooit naar haar ge vraagd. Mogelijk blijft natuurlijk, dat hij het vertrek der overige familieleden beeft afgewacht op den dag van den moord, doch ook dit is onwaarschijnlijk; omdat men in de stille buurt, waar de bewoners elkaar allen kennen en een vreemde zonder twij fel zou opvallen, ook den bewusten man zou hebben opgemerkt. TUSSCHEN DE VER. STATEN EN DUITSCHLAND. PLAN VOOR MASSAPRODUCTIE VAN VLIEG TUIGEN. Hooggeplaatste ambtenaren te Was hington spreken als hun meening uit, dat de Vereenigde Staten wel eens zouden kunnen gaan concur- reeren met Duitschland door een gelijk aantal vliegtuigen en dan van betere kwaliteit te gaan pro- duceeren. De ambtenaren wijzen er op, dat er voor het oogenblik geen sprake is van zulk een concurrentie, miaar zij duiden aan, dat de Ver. Staten om met Duitschland te con- curreeren, 1000 vliegtuigen per maand zou den moeten voortbrengen, terwijl thans slechts een derde gedeelte daarvan ge maakt wordt. Militaire deskundigen zijn van meening, dat een totaal van 1000 toe stellen gemakkelijk zou kunnen worden be reikt door zekere types te standaardisee- ren en door verscheidene fabrieken te ver bouwen voor de vervaardiging van schroe ven, vleugels, etc. Zij hebben gedetailleer de plannen voorgelegd aan bet departe ment van oorlog, behelzende, dat in geval va.n noodzaak 10.000 fabrieken ongeveer zouden werken voor de productie van mu nitie en oorlogsmateriaal. De contraeten zouden reeds zijn geteekend. Een program voor indusfrieele mobilisatie, onder leiding van den adjunct-secretaris Louis Johnson zou de massaproductie van vliegtuigen om vatten. De bijzonderheden van dit program ma blijven echter vertrouwelijk. Radicale luchtuolitiek. Volgens de New York Heraid Tri bune heeft het Amerikaansche de partement van oorlog ter goedkeu ring van president Roosevelt plan nen ontworpen betreffende een radi cale lüchtpolitiek. Deze plannen zou- omvatten: massaproductie van vlieg tuigen, experimenteele ontwikkeling van nieuwe types snelle vliegtui gen, opgeven van den houw van het type bombardementsvliegtuigen be kend onder den naam „vliegende for ten", terwijl verder o.m. het ge bruik van ballons, die van motoren voorzien zijn, ontwikkeld moet wor den. Verder moet de nadruk gelegd worden op snelle in plaats van lichte vliegtuigen voor het gebruik in samenwerking met de op den grond opereerende troepen en voor het beschermen van de zware bombarde mentsvliegtuigen. Edison, assistent secreta ris van marine, heeft volgens de New He rald Tribune verklaard dat de breede ves tingsingels van den Atlantischen en Stillen Oceaan versmald zijn tot de afmetingen van grachten. Het Belgische toestel was te zwaar belast. Het onderzoek naar het vliegtuigongeluk bij Soest (Westphalent. waar. zooals gemeld, op 10 October jl. een Belgisch verkeersvlieg tuig is neergestort, heeft thans, naar de Msb. meldt, het volgende uitgewezen: Het onge luk is veroorzaakt doordat het toestel te sterk belast was, hetgeen tot trillingen van de vleugels leidde en tenslotte tot een breuk in een der vleugels. Het onderzoek is ver richt door Duitsche en Belgische deskundi gen. Hiermede zijn tevens ook de geruchten weerlegd, als zouden twee met het toestel reizende Duitsche scheikundigen chemische stoffen-bij zich gehad hebben, wélke tot ont ploffing zouden zijn gekomen. KINDERVERLAMMING MET DOODELIJ- KEN AFLOOP. Te Haarlem heeft zich een vierde geval van kinderverlamming voorgedaan. De pa tiënte. een meisje van negentien jaar, is in de Mariastichting overleden.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1938 | | pagina 1