PALESTINA
De nieuwe koers in
Ïsjeoho-Slowakije
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Spionnen bij het
Panamakanaal
Kemal Ataturk stervende
Prinses Juliana
weer hersteld
Turkije sticht
industriecentrum
Een vereenigde staat
onder Britsche
leiding?
Economische vrede
óók noodzakelijk
De dubbele moord te
Vlissingen
KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
DONDERDAG
20 OCTOBER 1938
66e JAARG. No. 8443
•Twee ij-tunnels voor
Amsterdam
Honderden typografen
weer aan 't werk!
„Duitschland is onze
machtigste nabuur'
Dit nummar bevat 8 pagina's
LL/eerbericht
DE BILT S EINTi
NAAR AMSTERDAM?
HELDERSCHE COURANT
Uitgave der Ultg.-Mij. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
Engelschen bezetten
Oud-Jeruzalem
EEN MOEILIJKE ZUIVE
RINGSACTIE IN STEGEN
EN ONDERAARDSCHE
GANGEN.
De zuiveringsactie in de oude
stad van Palestina heeft tot re
sultaat gehad dat de Engelsche
troepen de Arabische wijken
weer geheel hebben bezet. Een
veertigtal arrestaties is verricht.
Er zijn negen Arabieren gedood
en twee Engelschen gewond.
Een aantal opstandelingen is
door onderaardsche gangen, wel
ke nog uit den tijd van Salomo
dateeren, gevlucht. De stad ziet
er verlaten uit, de winkels zijn
gesloten, overal ziet men prik
keldraadversperringen.
Uit protest tegen de buitengewone mili
taire maatregelen heeft het Arabisch comi
té besloten tot een transportstaking in ge
heel Palestina.
Een moeilijk werk.
Het doorzoeken der huizen in de oude
stad door afdeelingen politie onder leiding
van hooge politie-officieren zal waarschijn
lijk verscheidene dagen duren, daar de re
bellen het voordeel hebben van de nauwe
straten en bazaars en van een grondige be
kendheid met de onderaardsche gangen. Het
doorzoeken geschiedt onder gevaarlijke om
standigheden, in verband met de activiteit
van verdekt opgestelde scherpschutters.
Van het dak der regeeringsgebouwen kon de
speciale correspondent van Reuter zien hoe
de troepen, bestookt door de rebellen, via
daken en gangen langzaam vooruitkwamen,
onderwijl alles op hun weg doorzoekend,
terwijl een heliograai op den citadel hun
instructies seinde.
Brood uitgedeeld.
Een delegatie van gesluierde Mohamme-
daansclie vrouwen heeft een bezoek ge
bracht aan de militaire autoriteiten in de
oude stad, om aan te dringen op verlich
ting van den nood der belegerde bewonersa
Gister is in de bezette gebieden, waar de
niet-strijders erg geleden hebben, brood uit
gedeeld.
Georganiseerden tegenstand is niet gebo
den tijdens den Britschen aanval, maar toch
is snelvuur onmogelijk geweest, omdat de
rebellen zich dikwijls vertoonden bij hospi
talen en kerken. Waagde een Arabier zich
op een dak, dan was hij verloren, want on
middellijk schoten dan de Britsche scherp
schutters. Het werk in de regeeringsgebou
wen ging gewoon door. De journalisten za
ten op het dak en deden daar hun waarne
mingen.
In een door de rebellenleiding uitgegeven
communiqué wordt den Arabieren het ge
bruik van electriciteit verboden, en wordt
hun gelast terug te keeren tot kaarsen en
olielampen, omdat, aldus het communiqué,
het aan electriciteit bestede geld in de zak
ken der Joden komt.
EEN VEREENIGDE STAAT ONDER
BRITSCHE LEIDING?
Het deelingsplan Peel vervallen.
Hoewel van officieele zijde een bevestiging
ontbreekt, en verklaard wordt, dat nog geen
rapport van de commissie Woodhead, welke
het Palestijnsche vraagstuk bestudeert, is
ontvangen, schijnen er nieuwe plannen te
zijn.
Volgens de Daily Telegraph zal
Minister MacDonald vandaag het kabinet
nieuwe voorstellen ter goedkeuring voorleg
gen, waarin wordt afgezien van het plan tot
verdeeling van Palestina, en besloten wordt
tot handhaving van het Britsche bestuur en,
met als laatste doel de vorming van een
vereenigden staat onder Britsche leiding.
Nevenstaand kaartje geeft de verdeeling
van Palestina weer, zooals destijds in 1937,
de commissie Peel deze uitgestippeld had.
Dit kwam erop neer, dat men het land wil
de verdeelen in een .Toodschen en Arabi-
schen staat. De Arabieren zouden het ach
terland krijgen, met een smalle strook met
uitmonding naar zee, terwijl de stad Jaffa
'Arabisch zou blijven.
De Joden kregen een smalle strook
langs de kust met het landgedeelte
Galilea. De Britsche regeering zou
echter eenige steden in het Jood-
sche gebied tijdelijk onder Mandaat
nemen. (Op de kaart met een drie
hoekje aangegeven). Nazareth zou
Britsch worden. Eveneens werd een
corridor naar zee geschapen, waar
in de steden Lydda, Ramle, Betlile-
hem en Jeruzalem gelegen waren;
ook deze doorgang zou Britsch wor
den. De Joden zouden door dezen
corridor vrije doorvoer van goederen
krijgen langs den Egyptischen spoor
weg. Toen het plan bekend werd,
protesteerden hiertegen zoowel de
Joden als de Arabieren; de Joden
eischten zelfs expansie van meer
gebied op).
Wanneer de Arabieren en Joden elkander
later zouden verstaan, zou het Britsche, man
daat opgeheven worden.
Al dien tijd, vanaf Juli 1937, handhaafde
de Britsche politiek het plan der commis
sie Peel, waartegen zooveel verzet is geko
men.
De Amerikaansche Joden.
De vertegenwoordigers der in Palestina
gevestigde Amerikaansche Joden zijn gister
bijeengekomen. De sprekers betoogden, dat
de Amerikanen naar Palestina waren geko
men om voor andere geloofsgenooten den
weg te effenen op de basis der Balfour-de-
claratie en de overeenkomst met Amerika.
Zij deden uitkomen, dat Amerikaansche Jo
den 80 millioen dollars in het land hebben
belegd en dat tijdens den wereldoorlog 6000
Amerikaansche Joden met het Joodsche le
gioen in Palestina hebben gestrdeen.
Alle Duitschers en Italianen
moeten uit de nabijheid.
De Amerikaansche militaire autoriteiten
nemen op het oogenblik de noodige maatre
gelen om de defensie van het Panamaka
naal te beveiligen tegen spionnen. De
eerste maatregel, die onder oogen wordt
gezien, is de uitzetting van alle Duitschers
en Italianen uit de militaire kanaalzone.
Een Oostenrijker, Fielmoser geheeten, die
de laatste twee jaar een brouwerij leidde
bij het militaire vliegveld Albrook Field,
is zonder opzegging verwijderd.
Het onderzoek naar de verrichtingen, van
de vier Zondag j.1. gearresteerde Dqjtschïrs
wordt inmiddels voortgezet. Hun signale
menten zijn naar New York gezonden, ten
einde uit te maken of er betrekkingen be
stonden tusschen hen en de spionnen, die
thans te New York voor het gerecht ver
schijnen. Men zal zich herinneren, dat deze
vier Duitschers gearresteerd werden, toen
zij foto's namen van fortificaties.
Uit Istanboel wordt gemeld, dat de toe
stand van Kemal Ataturk, den president
van Turkije, stationnair is. Men vreest
thans, dat het einde ieder oogenblik kan
komen.
HET VERDDELINGSPLAN PEEL VERVALLEN
Zij zal de opening van het kleu
tercongres bijwonen.
Naar wij vernemen zal H.K.H. Prinses
Juliana de openingsplechtigheid van het
derde kleutercongres op 28 October a.s. in
Utrecht bijwonen.
Besprekingen verloopen gunstig.
Naar het Volk verneemt, zijn de onder
handelingen tusschen de hoofdstad en het
Rijk over den bouw van twee IJ-tunnels in
een dusdanig stadium gekomen, dat een
beslissing ten gunste van den bouw zoo
goed als zeker is.
Zooals men weet, zullen deze tunnels,
waarvan één voor personenvervoer en de
tweede voor auto's dient, een verbinding
tot stand brengen tusschen de stad en den
overkant van het IJ. Het object, dat c.a.
18 millioen gulden zal kosten, beteekent
voor tal van werkloozen weer arbeid.
Regeering steunt plan van den
Bedrijfsraad.
Op initiatief van den Bedrijfsraad voor
de Typografie hebben de bij het collectief
contract in het boekdrukkersbedrijf be
trokken vakorganisaties een regeling ont
worpen om, vernemen wij. 3 a 400 werkloo-
ze typografen weer in het bedrijf in te
schakelen. Er is reeds overleg met de re
geering geopend teneinde voor dit doel
noodige subsidies te verkrijgen en deze on
derhandelingen hebben veel kans van sla
gen.
De bedoeling is, aldus het Hsb., dat de
vak organisaties vóór 1 November a.s. op
gaaf krijgen van de 60-jarige typografen,
die vrijwillig met vervroegd pensioen wil
len gaan en dan door werklooze collega's
vervangen kunnen worden. Die het bedrijf
verlaten, krijgen tusschen hun 60 en 65e
jaar 65% van hun loon als wachtgeld en
daarna hun gewone volle pensioen.
Komt deze regeling tot stand waar
over ten slotte de typografen per referen
dum uitspraak moeten doen dan zal zij
voor het geheele land gelden.
Zestien landen gaan spreken
over internationale regelingen.
De intemationle kamer van koophandel
deelt mede, dat de jongste internationale
gebeurtenissen meer dan ooit de noodzake
lijkheid hebben aangetoond van een alge-
meene economische regeling. Derhalve zijn
twee commissies benoemd om de mogelijk
heid van opleving te bestudeeren. n.1. een
commissie voor handelsuitbreiding, welke
een gisteren onder voorzitterschap van den
heer Fentener van Vlissingen bijeen is ge
komen en een politiek-monetaire commis
sie, welke gisteren voor het eerst bijeen
is gekomen onder voorzitterschap van
VVinthrop W. Aldrich, voorzitter van den
raad van bheeer van de Chase National
bank van New York ter bestudeering van
plannen.
I)e vertegenwoordigers van zestien landen
hebben aan de besprekingen deelgenomen.
ALLEN, LINKS ZOOWEL ALS RECHTS,
ZIJN HET EENS GEWORDEN OVER
DE NOODZAKELIJKHEID VAN EEN
WIJZIGING DER BUITENLANDSCHE
POLITIEK DES LAND.
PRAAG. Sedert 30 September is
de geheele Tsjechoslowaaksclie pers,
de linksche zoowel als de rechtsche,
het eens geworden over de noodzake
lijkheid van een wijziging der buiten-
landsche politiek des lands.
Zoo schrijft vandaag het tijdschrift Pritom-
nost, vroeger de vurigste voorvechter van een
Fransch-Engelsche oriënteering en de meest
verbeten tegenstander van het Duitsche na-
tionaal-socialisme: „Onze vroegere bondge-
nooten hebben ons iedere mogelijkheid ont
nomen om hun politiek te voeren. Wij zul
len die politiek niet voeren. Dat is natuur
lijk geen ideaal, maar het is de noodzake
lijkheid. Onze buitenlandsche politiek zal
zich aanpassen aan den nieuwen toestand
en wij zullen steun verleenen aan wie het
ook zij, die die nieuwe politiek zal uitvoe
ren, omdat hij dat in ons belang zal doen."
In een ander artikel, getiteld „Neutrali
teit. niets meer niets minder' schrijft het
zelfde tijdschrift- .Slechts een ding blijft
over voor het Tsjecho-Slowaaksch volk, de
neutraliteit een oprecthe en absolute neu
traliteit. zonder uitvluchten. Duitschland is
onze machtigste nabuur, daarom zullen wij
daar een modus vivendi mee moeten vin
den. Na de opgedane ervaringen van den
rampspoedigen maand September hebben
wij niet den minsten lust ons in een front
te scharen, dat om politieke redenen anti-
Duitsch is". Na verder gewezen te hebben
op de nauwe economische banden, die in
den vervolge Tsjechoslowakije en Duitsch
land zullen vereenigen vervolgt het tijd
schrift: „Tsjecho-Slowakije zal moeten sa
menwerken met Duitschland als producent
en als consument. Wij willen echter goede
ren koopen en verkoopen. Daarom moeten
wij economisch met iedereen samenwerken.
De neutralisatie van Tsjecho-Slowakije zal
ons den binnenlandschen vrede brengen.
Aanhangers van Benesj ontsla
gen.
Bij de spoorwegadministratie te Press-
hurg zijn alle ambtenaren ontslagen, die in
contact hebben gestaan met het „svsteem-
Benesj."
Presidentsverkiezing nog niet
mogelijk. Nieuwe grenzen
moeten eerst worden vastgesteld
Het volgende officieele communiqué is uit
Praag aan de pers verstrekt:
„Daar liet nog niet mogelijk was do on
derhandelingen met het buitenland omtrent
de vaststelling der nieuwe grenzen te be
ëindigen, kon de Nationale Vergadering niet
worden bijeengeroepen binnen den termijn,
welke door de constitutie voor de verkiezing
van een nieuwen president is bepaald."
(Heden, twee weken na Benesj' aftreden,
had de Nationale Vergadering moeten wor
den bijeengeroepen om een opvolger te kie
zen).
De in het buitenland verspreide geruch
ten, dat Benesj Tsjechoslowakije zou heb
ben verlaten, zijn onjuist. Hij verblijft nog
steeds op zijn landgoed te Sezimovoesti bij
'1'abor, waarheen hij zich direct na zijn af
treden had gegeven.
Von Ribbentrop ontvangt Tsje-
choslowaaksche afgevaardigden
De Duitsche minister van buitenlandsche
zaken on Ribbentrop heeft gistermiddag
in het Fuehrerhaus te Muenchen, den Slo-
waukschen minister-president Tisso en den
p'"->tsvervangenden premier Durcanskv ont
vangen en een onderhoud met hen gehad.
In aansluiting hierop ontving von Ribben
trop de Karpatho-Oekrainschen minister
Badcvnski.
Naar vernomen wordt, wettigt de tegen
woordige stand der besprekingen, die ge
voerd worden op initiatief van de regeering
te Praag, de hoop, dat de door Duitschland
en Italië gedane bemiddelingspogingen
spoedig zullen leiden tot definitieve rege
ling van de kwestie der Hongaarsche min
derheden in Tsjecho-Slowakije. Het bezoek
aan Muenchen wordt te Berlijn een logi
sche voortzetting genoemd van de besnrekin
gen tusschen Fuehrer en ministerpresident
Daranyi en tusschen Mussolini en graaf
Czaky.
Verwachting: Meest matige N.-
W. tot Z.W. of Z. wind,
gedeeltelijk bewolkt, weinig
of geen regen, iets warmer
overdag.
Verdere vooruitzichten: Zacht
weer.
Verdachten worden in
gesteld.
vrijheid
Op 4 Maart 1937 was te Vlissingen ontdekt,
dat het echtpaar Lauwereins in café Keer
sluis om het leven was gebracht en dat róof
vermoedelijk hiertoe de aanleiding was ge
weest.
Hierop zijn drie arrestaties gevolgd; De
gearresteerden waren L. B., B. P. de K. en
D. van T., allen uit Maassluis.
Deze verdachten zitten resp. sinds Augus
tus en December 1937 in voorarrest. L. B.
heeft een gedeeltelijke bekentenis afgelegd.
De justitie is er echter niet in ge
slaagd voldoende bewijsmateriaal bij
een te brengen, terwijl geen veroor
deeling mogelijk is uitsluitend op de
bekentenis van een verdachte.
De instructie is daarom j.1. Dinsdag geslo
ten en de verdachten zullen dezer dagen in
vrijheid worden gesteld.
Een vierjarenplan.
In Turkije zal binnenkort een nieuw cen
trum van industrieën worden opgericht, dat
gebaseerd zal zijn op de bruinkoolvoorraden.
Volgens een mededeeling van den Turkschen
minister-president zal met de exploitatie van
de anderhalf jaar geleden ontdekte bruin
koolvoorraden, van naar schatting 300 a 400
millioen ton zeer binnenkort een aanvang
worden gemaakt.
Onmiddellijk hierna zal worden overge
gaan tot het oprichten van talrijke industri-
eele ondernemingen. Tevens zal een groote
electrische centrale worden gebouwd met een
jaarcapaciteit van 400 millioen kilowatt-uur.
Voorts zal ingevolge de exploitatie der bruin-
koollagen een industrie voor de productie
van synthetische petroleum en benzine wor
den opgericht.
Tevens zal ook de productie van stikstof,
ammoniak, zwavelzuur en misschien ook van
kunstmeststoffen ter hand worden genomen.
De Turksche regeering beoogt in het ka
der van het nieuwe vierjarenplan over te
gaan tot het oprichten van een locomotief-
en wagonfabriek. Hiermede zal in het begin
van het volgende jaar een aanvang worden
gemaakt, n.1. nadat de ijzerfabrieken in Ka-
rabuk met de productie zullen zijn begon
nen, zoodat het benoodigde materieel hiervan
kan worden betrokken.
ITALIë VERBIEDT RITUEEL SLACHTEN.
Uit oogpunt van dierenbescher
ming.
De „Gazeta del Popoio" bericht, dat de
Italiaansche regeering alle prefecturen van
het koninkrijk telegrafisch heeft doen we
ten, dat met ingang van heden het slach
ten volgens Joodsch ritueel verboden is.
Men weet, dat daarbij de Joodsche geeste
lijke de dieren met een mes doodt, zonder
ze te bedwelmen. Het blad voegt hieraan
toe, dat de bond van dierenbescherming te
Turijn en gezondheidsbureaux de aandacht
van de regeering op deze „afschuwwekken
de" handelwijze hadden gevestigd.
GÖRING HEEFT HET ZEER DRUK.
Geen tijd meer om te jagen.
Het secretariaat van veldmaarschalk Goe-
ring deelt mede, dat de veldmaarschalk
niet zal deelnemen aan het iagersfeest, dat
de Hainberg op 6 November zal worden ge
geven. Bovendien zal hij gedwongen zijn in
de eerstvolgende maanden de uitnoodiging
af te slaan voor betoogingen van partij en
staat. Evenmin zal de veldmaarschalk kun
nen deelnemen aan congressen en verjaar
dagen, aangezien de door hem aanvaarde
taken al zijn werkkracht opeischen.
dan alleen per W.A.C.0 Autobusdiensten
Snelste en voordeligste autobusverbinding
Vraagt onze winterdienstregeling, verkrijg
baar hij de chauffeurs en onze kantoren.