Nieuw aany van
Tsjech Slowakije
Spanje wordt luilekkerland!
spitst zich toe
De distributiebedrijven
om hals?
Postvlucbten op Indfë
Italiaansche spionnage
in Frankrijk
Drukke K.L.M.-lijn
op Praag
Het contact
Polen -Roemenië
Koersverandering van onze
handelspolitiek
De Joden in Italië
Tweede Kamer
Naar het protectionisme
Kcmal Atafurk iets befer
Duitsche onderscheiding
voor Willem Mengelberg
Eerste Kamer
Karl Kaufsky gecremeerd
REGEERING DOET GEHEIMZINNIG EN
BEMOEILIJKT DAARDOOR DE BERAAD
SLAGINGEN.
De Tweede Kamer zette gistermid
dag voort de beraadslagingen over
het wetsontwerp tot wijziging van
de Tariefmachtigingswet 1934. De
voorgestelde wijziging behelst, de
Kroon machtiging te verleenen, om,
wanneer zij dat in het belang van
het Nederlandsche bedrijfsleven acht
invoerrechten op bepaalde artikelen
op korten termijn in te stellen, niet
alleen voor fiscale doeleinden, doch
ook voor de uitvoering van een ma-
tig-beschermende herziening der ta
rieven.
De bedoeling is, tenslotte te geraken
tot 'n wettelijke herziening van het
invoerrechten-tarief, teneinde dit ta
rief een nog meer beschermend ka
rakter te geven. Dat zulks een gron
dige wijziging van onze handelspo
litiek, welke sterk protectionistisch
zou worden, beteekent, ligt voor de
hand. Het merkwaardige is, dat de
Regeering nog geen bekendheid
heeft gegeven aan die categorie van
handelobjecten, welke zij voor de
toepassing der voorgestelde wijziging
op het oog heeft. Zij stelt de Kamer
slechts voor een principieele uit
spraak over haar handelspolitieke
plannen.
Eerste spreker van dezen middag is de
heer van den Tempel (s.d.), die de metho
de, welke bij dit wetsontwerp wordt toege
past, zeer zonderling acht.
De gegevens voor een gefundeerd
oordeel over de tariefsherziening
worden aan de kamer onthouden.
Men moet weten in hoeverre tech
nisch achterlijke bedrijven nog zul
len worden beschermd en over wel
ke artikelen de bescherming zich zal
uitstrekken, alvorens daaraan goed
keuring te kunnen verleenen.
Prini^ieele wijziging van onze handels
politiek mag de regeering niet zonder goed
keurende uitspraak van de Kamer worden,
toegestaan.
Spr.'s fractie zal tegenstemmen, indien de
regeering bij haar gecritiseerd voornemen
volhardt.
De anti-revolutionnaire afgevaardigde, de
heer Schouten is tegen de verregaande
machtigingen aan de regeering. Ter vermij
ding van abnormalen invoer kan immers
ook het navorderingsmiddel worden toege
past!
Wij verkeeren in de uitzonderlijke
situatie, dat wij niet kunnen beoor-
deelen wat de regeering van ons
verlangt, merkt de liberale heer
Bierema op.
Sprekers fractie is niet bereid, aan een
principieele wijziging van onze handelspoli
tiek mede te werken, doch tegen de voor
gestelde wijziging van art. 2 heeft zij op
zichzelf geen bezwaar, vooral niet wanneer
de termijn op een jaar wordt gelimiteerd.
Het woord wordt nog gevoerd door de
heeren Kortenhorst (r.k.), die het met het
wetsontwerp eens is, de Marchant et d'An-
sembourg (n.s.b.), die blijft waarschuwen
tegen halve" ordening van het bedrijfsle
ven en Wijnkoop (comm.). I.aatstgcnoemde
kan zijn stem niet. geven aan maatregelen,
welke onze handelspolitiek in protectionis-
tischen zin ombuigen.
Twee ministers antwoorden.
De minister van Financien, Mr. de Wilde,
neemt een gedeelte van de beantwoording
op zich. Het economische gedeelte zal zijn
ambtgenoot Mr. Steenberghe behandelen.
De regeering wil zich, aldus minister de
Wilde, de machtigingen beperken tot
dringende gevallen, waarbij het moet
gaan om levensbelagen van Neder
landsche bedrijven en on den grondslag van
het algemeen belang. Zij heeft met haar
voornemen om bij wetsontwerp maatregelen
van beschermenden aard te nemen reeds,
teekenen gegeven, dat zij niet boven 20 pet.
op afgewerkte fabrikaten zal gaan.
Men kan thans niet van haar vra
gen, dat zij mededeelt welke artike
len zij op het oog heeft. Dit ligt uiter
aard nog in het veborgene. De re
geering heeft inderdaad plannen om
van koers te veranderen en zeer
binnenkort te komen met matig-be-
schermende maatregelen.
Geen vechttarieven
Mr. Steenberghe zegt, dat men het ver
band tusschen in- en uitvoer niet te streng
moet opvatten.
De regeering heeft geen vechtta
rieven op het oog. De verhoudingen
ten opzichte van het buitenland zul
len volgens de voornemens der re
geering in het algemeen niet wor
den gewijzigd en zij zullen vrijwel
niet afwijken van de verhoudingen
tijdens de periode van hoogconjunc
tuur.
Replieken.
Eenige sprekers in tweeden termijn vra
gen van de regeering een definitieve uit
spraak over de beteekenis, welke hun stem
over het ontwerp straks zal hebben.
De heer Kortenhorst (r.k.) zou wel ge
neigd zijn door het indienen van een mo
tie een principieele uitspraak uit te lokken,
mits hij er zeker van zou zijn, dat die mo
tie onmiddellijk zou worden behandeld. Die
zekerheid werd hem allerminst verschaft
door een motie, welke de vrijzinnig-demo
cratische afgevaardigde Jockes onder voor
behoud aankondigde, welke motie juist ten
doel had die principieele uitspraak aan de
algerneene beschouwingen over de Rijksbe-
grooting te koppelen. Het is on dat moment,
dat de voorzitter aan regeering en kamer
de gelegenheid geeft er een nachtje over te
slapen.
ZIJ WILLEN AAN HONGARIJE
DE STAD KOSICE AFSTAAN EN
IN ROETHENIë, BERENGASZ
EN OMGEVING. DOCH WEIGE
REN AF TE ZIEN VAN BRA-
TISLA.WA.
Praag door de houding van Roe
menië gesterkt.
De Slowaaksche minister-president Tisso
en minister Durcansky, alsmede de Roe-
theensche minister Bacinsky. zijn gister uit
Munchen teruggekeerd. Bacinsky is te Praag
gebleven, de beide andere ministers zijn naar
Bratislava doorgereisd.
Bij hun aankomst te Praag verklaarden
zij zeer tevx-eden te zijn over hun bespre
kingen met de Duitsche politici. Zooals
men weet, hadden deze besprekingen de Hon-
gaarsch-Slowaaksche grenskwestie tot on
derwerp. Zij zullen de Hongaren thans
meer bieden dan te Komarno.
De Slowaken, aldus het „Alg. Hsbl." zul
len de stad Kosice aanbieden, waaraan de
Hongaren om gevoelsreden waarde hechten.
Het is nl. de historische hoofdstad van Bo-
ven-Hongarije en de begraafplaats van ette
lijke Hongaarsche nationale helden.
De Slowaken weigeren echter Bratislawa
af te staan.
In Roethenië wordt het gebied, dat in
hoofdzaak Hongaarsch is. aangeboden, in
clusief de stad Beregsas, maar nog meer
concessies worden geweigerd en plebiscie
ten zullen niet worden toegestaan.
De houding van Praag is krachtiger ge
worden nu Roemenië schijnt te hebben be
sloten niet in te gaan op het plan van den
Poolsohen minister kolonel Beek.
Naar Reuter uit Praag meldt, is aldaar
voor het beginsel „Slowakije voor de Slo
waken" gister een campagne ingezet door
de partij der jeugdige autonomisten onder
leiding van Durcansky,
Hitier in de bezette gebieden.
Hitier is gister uit Krumau, waar hij een
korte toespraak tot de bevolking had ge
richt, via Kalsching tot nabij de nieuwe
Duitsch-Tsjechische grens gereden. Na een
kort-oponthoud op den Schoeninger berg
keerde Hitier naar Linz terug, waar hij des
middags aankwam. Tegen den avond was
hij weer in Obersalzberg, aangekomen.
Gevecht aan de Tsjechische grens.
In een gevecht tusschen Tsjechen en Duit
sche douane en politie in het dorp Loblsitz
aan de Duitsche zijde van de grens in het
Sudetenland zijn vijf Tsjechen gedood.
GERESERVEERDE HOUDING DER
ROEMEENSCHE REGEERING TEGEN
OVER DE POOLSCHE VOORSTELLEN.
In welingelichte kringen te Boekarest
verklaart men de gereserveerde houding der
Roemeensche regeering tegenover de Pool-
sche voorstellen in de Roetheensche kwestie
niet de volgende redenen:
1. Loyaliteit jegens Tsjechoslowa-
kije.
2. Den wensch directe betrekkingen
met dat land te behouden met het
oog op een economische en politie
ke medewerking.
3. Den wensch de positie van Hon
garije niet buitensporig te zien ver
sterken.
4. Scepticisme ten aanzien van een
mogelijke verzekering der regeering
te Boedapest ten aanzien van Tran-
sylvaniö.
5. Het besluit de deelneming te ont
wijken aan een combinatie, welke als
vijandig jegens Duitschland zou kun
nen worden uitgelegd.
Zeer zeker begrijpt men te Boekarest zeer
goed het belang, dat Polen hecht aan een
regeling der Roetheensche kwestie, welke
Roethenië onder Hongaarsche controle zou
plaatsen.
Doch, aldus verklaart men, men moet niet
uit het oog verliezen, dat de Hongaren, wan
neer zij in Roethenië gevestigd zouden zijn,
strategische stellingen zouden bezetten, wel
ke de verdediging van Transylvanië en Boe-
kowina bedreigen.
De gemeenschappelijke Poolsch—
Honga:.rsche grens.
Een rechtsch oppositieblad in Polen
schrijft, dat het na de besprekingen van
Beek met koning Carol uitgegeven commu
niqué er den nadruk op legt, dat de gedach-
tenwisselingen vriendschappelijk waren. Het
communiqué laat echter vermoeden, dat de
Poolsche voorstellen op een zekere reserve
zijn gestuit in Roemeensche politieke krin
gen. Het blad voegt hieraan toe: „Het is on
ontbeerlijk, dat de Poolsche regeering haar
diplomatieke activiteit voortzet, teneinde
Roemenië te winnen voor de gedachte van
een gemeenschappelijke PoolschHongaar
sche grens".
Als dank voor zijn broodbombar
dementen krijgt Franco de
kous op den kop.
Na de broodbombardementen der
rechtschen zijn de linkschen begon
nen Burgos te bombardeeren met
zijden kousen, hemden, sokken en
andere kleedingstukken,
In Spaansche regeeringskringen wordt
verklaard, dat dit bombardement bedoeld
was als een antwoord op de rechtsche
broodbombardementen op Barcelona en Ma
drid en beoogde, den nadruk te leggen op
het gebrek aan textielgoederen in het recht
sche Spanje.
De uittocht der vrijwilligers.
Talrijke buitenlandsche vrijwilligers stroo
men van alle zijden van het front samen te
Valencia, vanwaar zij naar de evacuatie-ha
vens zullen worden gevoerd.
Overal in de stad zijn aanplakbiljetten
aangebracht, waarop het Spaansche volk zijn
erkentelijkheid betuigt jegens de buitenland
sche vrijwilligers.
Franco's minister van buitenlandsche za
ken Jordana, heeft gisteren den Italiaan-
schen gezant voor een vrij langdurig onder
houd ontvangen.
Het officieele bulletin.
Het officieele bulletin over den gezond
heidstoestand van Kemal Ataturk, den Pre
sident der Turksche republiek, bericht, dat
de symptomen van nerveusiteit geheel zijn
verdwenen. De algerneene verbetering in den
gezondheidstoestand van den zieke houdt
aan.
PRO 25-0419*
Geen nationale vlag meer bij
kerkelijke feestenl
In het pauselijke Orgaan de Osservatore
Romano wordt o.a. gezegd, dat de nationaal
socialistische autoriteiten te Berlijn zich so
lidair hebben verklaard met de schuldigen
aan de incidenten van Weenen tegen kar
dinaal Innitzer.
De oorzaak van het conflict is volgens het
blad te zoeken in het niet nakomen van
verdragen met het episcopaat door de na
tionaal socialisten,
Gezag ontnomen.
Het „Berliner Tageblatt" bericht, dat het
toezicht op het godsdienstonderricht op de
scholen van Salzburg door den schoolraad
van het gebied is ontnomen aan den aarts
bisschop van Salzburg. Het toezicht is over
gedragen aan de wereldlijke autoriteiten,
aangezien geen garantie bestaat, dat de
aartsbisschop zijn taak zal uitoefenen in
een geest, overeenkomstig het nationaal-so-
cialisme.
Bij decreet van den Duitschen minister
van binnenlandsche zaken is den burger
lijke autoriteiten verboden officieele verte
genwoordigers te benoemen bij kerkelijke
plechtigheden, zoowel bij de gewone feesten
volgens den kalender, als bij bizondere ge
legenheden, zooals het bezoek van een bis
schop, eerste communies, bedevaarten ed.
Tevens wordt den civielen autoriteiten ver
boden bij kerkelijke feesten de nationale
vlag te hijschen.
In het kader van de „Noordsche Week"
heeft de rector van de Hansische universi
teit, prof. Dr. Rein, in tegenwoordigheid
van talrijke vertegenwoordigers uit de
Noordsche landen aan prof. Dr. Willem
Mengelberg de „Hansische Rembrandtprijs"
voor 1938 verleend.
ONZE ELECTRICITEITSVOOR-
ZIENING.
ONTWRICHTING DER GEMEENTE-
FINANCIëN GEVREESD. OOK
VOOR NOORD-HOLLAND.
Aan de orde is het wetsontwerp,
houdende algerneene regelen ter za
ke van de electriciteitsvoorziening.
In dit- wetsontwerp, wordt een
voorstel van concessies voorgesteld,
te verleenen door de Kroon, ge
hoord den Electriciteitsraad en
Ged. Staten. Tevens wordt voorzien
in een bevordering van de koppeling
van centrales en in een regeling van
de keuring van electrische artikelen.
Zooals men zich herinneren zal,
werd bij de aanneming van dit
ontwerp door de Tweede Kamer op
14 Juni j.1. de bevoegdheid der mi
nisters, om de winsten der gemeen
telijke elecflriciteitsbedrijven te li-
miteeren, geschrapt.
De centralisatie fel gecritiseerd.
Wordt dit ontwerp wet. geen provinciaal,
gemeentelijk of particulier electriciteitsbe-
drijf zal in de toekomst van zijn bestaan
nog zeker zijn, zegt de heer Blomjous (r.k.)
die bij intrekking der concessie of naasting
der bedrijven geheele ontwrichting der ge-
meentefinanciën vreest. De voorgestelde cen
tralisatie van bedrijven komt volgens spr.
neer op beslaglegging zonder meer. Zal de
geconcentreerde stroomopwekking voorts
geen groote hinderpaal zijn voor de gasbe
drijven in vele gemeenten? Spr. besluit;
de regeering vrage, zoo noodig een
crediet aan voor een Rijkskoppelwet,
de provinciale en gemeentebedrijven
geheel vrij latend, en deze alleen
verplichtend, bij catastrofes of voor
defensiedoeleinden te leveren tegen
bepaalden prijs.
De strijd tusschen gas en elec-
triciteit.
De heer ter Haar (c.h.) is het met het ont
werp eens, doch betreurt het, dat de Elec
triciteitsraad niet door een Energieraad ver
vangen wordt, welke laatste ook de noo-
dige aandacht aan onze gasvoorziening zou
besteden
De heer de Zeeuw (S.D.) komt terug op
hetgeen in het voorloopig verslag is gezegd
over een circulaire van den directeur van
het gemeentelijk electriciteitsbedrijf te
Rotterdam, en over bescherming der in
dustrie tegen machtsmisbruik door dezen
directeur en de K.E.M.A. tezamen.
Spr. betoogt dat er van machtsmisbruik
geen sprake is.
Anti-sociale handelingen.
De heer Bruineman (r.k.) had van den
minister méér technische voorlichting ten
behoeve van niet-deskundigen verwacht.
Duizenden toch zijn er in Nederland die
van een minimaal inkomen moeten leven.
Er wordt ten deze veel anti-sociaal gehan
deld.
Spr. is er overigens niet zeker van, dat
een Rijkshedrijf beter zal werken dan een
distributiebedrijf. Zoowel de heer Bruine
man als eenige volgende sprekers pleiten
voor een Energieraad.
Niet elegant genoeg.
DS heer In 't Veld kan het niet anders
zien, dan dat het doodvonnis wordt uitge
sproken over alle kleinere distributiebedrij
ven, met name die in Noordholland. De re
geling der schadevergoeding bij intrekking
ecner concessie is onbevredigend. Spr. heeft
becijferd dat de distributiebedrijven' geen
slecht figuur maken tegenover het P.E.N.,
en hetzelfde blijkt in andere provinciën dan
Noordholland,
Acht de minister het ideaal eerst bereikt
als alle distributiebedrijven om hals zijn
gebracht, of kunnen deze blijven ingescha
keld? Van het antwoord hierop zal spr's
stem afhangen.
De voorzitter geeft in overweging, de
woorden „om hals gebracht," te vervangen
door een eleganter uitdrukking.
Den heer van Vessem 't woord
ontnomen.
Als de heer van Vessem (N.S.B.) aan 't
woord komend, spreekt over „misleiding
door de parlementaire democratie," „dic
tatoriaal" optreden van Kamermeerderheid
en voorzitter, ontneemt de voorzitter dezen
spreker het woord.
De heer van Citters (a.r.) wil de opwek
king en distributie gaandeweg in één hand.
Men moet onderscheid maken tusschen plat
teland en groote gemeenten. De electrici-
teitstoename ten plattelande is gewoonlijk
te danken aan de provincie. Een belangrijk
element zijn de bijdragen der bedrijven in
de gemeentelijke huishouding, de winst moet
dienen om de prijzen te verlagen, doch de
gemeenten hebben zoo weinig ruimte voor
belastingheffing. De electriciteit moet op
houden een bron van inkomsten voor de
gemeente te zijn.
De wet moet practisch zijn..
De heer Kranenburg (V.D.) kan in de re
geling geen vervanging zien van den rechts
staat door den machtsstaat.
Dat de minister wel intrekking,
doch geen wijziging eener concessie
begeert, acht spr. onjuist en te ver
gelijken met het schieten met een
kanon op musschen. De wet moet
practisch zijn. De minister houde in
concessie-voorwaarden met dit be
zwaar rekening.
Als de heer Heldring nog gezegd heeft,
vóór het ontwerp te zullen stemmen, hoewel
hij vreest voor de groote macht, gelegd in
handen van de Kroon, wordt de vergade
ring tot heden verdaagd: alsdan is de mi
nister yan .Waterstaat aan h§i jvoord.
Torenvalk
(terugreis)
Emoe
(heenreis)
Reiger
(heenreis)
Wielewaal
(terugreis)
Valk
(terugreis)
Buizerd
T«rtr®k va>
Aaaksnat t*
Athene 20 Oct.
A'dam 30 Oct,
Rang. 20 Oct.
Singap. 20 Oef,
Alex. 20 Oct.
Basra 20 Orf.
Rang. 20 Oct.
Jodhp. 20 Oct,
Band. 20 Oct.
Medan 20 Oct,
A'dam 20 Oct,
Napels 20 Oct,
Maatregelen tegen Israëlitisch!
studenten.
In een rondschrijven van het ïtaliaanëch'e
ministerie van onderwijs wordt medege,
deeld, dat buitenlandshce en Italiaans^
Joden niet aan de universiteiten kunnen
worden ingeschreven. Joden, die reeds met
hun studie begonnen zijn, kunnen haar
voltooien en zoolang in Italië blijven. Di{
geldt echter niet voor Duitsche Joden.
Het antwoord aan Amerika,
Het Amerikaansche departement van Buit
tenlandsohe Zaken, heeft een uittreksel
genubliceerd uit de Italiaansche nota, wel
bed oor graaf Ciano is overhandigd aan
den ambassadeur der Vereenigde Staten te
Rome. Hierin wordt gezegd, dat de Anne-
rikaansche Joden in Italië op gelijke wijze
zullen worden behandeld als de Joden van
andere nationalitieten,. terwijl ieder geschil
kan worden voorgelegd aan een speciale
commissie, benoemd door den minnstei;
van Binnenlandsche Zaken.
Hooge ambtenaren gearresteerd,
De Italiaan Victorio di Resta, consulair
ambtenaar en leider van de Dopolavoro ini
Savoie is gearresteerd. Het schijnt, dat deze
arrestatie in verband staat met zijn optreden
in samenwerking met een ander Italiaansch
consulair ambtenaar, Adriën Grosso te Moti
tiers, die gearresteerd is onder verdenking
van spionnage. Het schijnt, dat Grosso werk
te op aanwijzing van Di Resta.
Het verkeer met Tsjecho-SIowa-
kije per trein nagenoeg gestaakt.
Nog steeds is het normale verkeer tus
schen Tsjecho-Slowakije en de omringende
landen niet hersteld. Wel bestaan er eenige
spoorverbindingen, b.v. via Pressburg, doch
hierbij treden nog groote vertragingen op,
terwijl de reizigers te voet de grens moeten
overschrijden.
Het vliegtuig vormt daarom op het oogen-
blik de eenige geregelde verbinding met
Praag. Uiteraard bestaat er daardoor een
groote belangstelling voor de vliegtuigen,
welke de diensten op de Tsjechische hoofd
stad onderhouden. Het traject Weenen--
Praag. dat de K.L.M. bevliegt als étappe van
haar dienst Londen-Rotterdam-Midden-Eu-
ropa, is dan ook voortdurend volgeboekt,
terwijl dagelijks tientallen passagiers moo-
ten worden afgewezen. Het zijn voorname
lijk in September uitgewezen Duitschers en
Tsjechen, die nu terugkeeren, en tal van
passagiers, die in normale omstandigheden
de reis op andere wijze zouden hebben ge*
maakt., ondergaan nu hun luchtdoop.
Zoodra een regeling tot stand is ge
komen, die aan een aantal naar
Praag gevluchte Sudeten-Duitschers
de emigratie naar West-Europa toe
staat, zullen waarschijnlijk extra
vliegtuigen worden ingezet om dit
vervoer snel en zonder moeilijkhe
den te doen plaatsvinden.
Ook voor goederenvervoer is de luchtweg
op het oogenblik nagenoeg de eenige moge
lijkheid, Honderden kilo's vracht worden
dagelijks van Rotterdam naar Praag ver
voerd. Zóó groot is het vrachtaanbod, dat
een groote Nederlandsche industrieele on
derneming gisteren een speciaal vliegtuig
heeft gecharterd om haar goederen naai'
Praag te zenden. De Douglas DC-2 „Nachte
gaal" speciaal ingericht voor den nieuwen
vrachtdienst op Londen, vertrok ter uitvoe
ring van deze opdracht gisterochtend vol-
beladen van Waalhaven naar Tsjecho-Slo
wakije.
S.D.A.P.-vlag dekte de baar.
Onder zeer groote belangstelling is gi^®*
ren het stoffelijk overschot van Karl
Kautsky, den beroemden Oostenrijkschen
econoom, op Westerveld gecremeerd.
Door een haag van belangstellenden werd
de baar, die gedekt was met de vlag der
S.D.A.P., naar de aula gedragen. Voorop
liepen vertegenwoordigers van afdeelingeu
van de S.D.A.P. en de moderne vakbewe
ging uit de gemeente Velsen, die omfloerste
vaandels meedroegen.
Onder degenen, die den stoet volgdem
zagen wij vele bekenden uit de socialisti
sche internationale en uit de S.D.A.P- ij1
Nederland. Ir Albarda en Koos Vorrink.
resp. voorzitter der Kamerfractie en der
partij, mankeerden niet. Beiden spraken
een afscheidswoord.
Ten slotte werd nog het woord gevoerd
door den heer Sam de Wolff, die den ban
neling gedurende geruimen tijd gastvrijheid
heeft verleend.
Terwijl de organist het lied ..Aan de
Strijders" ten gelioore bracht, werd de t>aar
(neergelaten.
de
iaar
