Weenen
Spionnage in Zwitserland
apan in een val
gelokt?
Britsch Italiaansch accoord
per 15 November?
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
wacht weer
spannende uren!
Een nationale
regeering in
Palestina
Ontzettende chaos
te Marseiüe
De verkiezingen
in Frankrijk
De bankroof
te Amsterdam
WEERBERICHT
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
66e JAARG. No. 8453
Er zijn geen groote
moeilijkheden tusschen
Duitschland en Italië
NAAR AMSTERDAM?
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT:
HELDERSCHE COURANT
Uitgave der Ultg -Mlf. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
DINSDAG
1 NOVEMBER 1938
Geen prettige taak voor von Rib-
bentrop en Ciano om de Tsje
chischHongaarsche kwestie uit
den weg te ruimen! Geen ge
meenschappelijke Hongaarsch—
Poolsche grens?
Een bijzonder dankbare taak om
als scheidsrechters in het Tsjecho-
SlowaakschHongaarsch conflict op
te treden, hebben de heeren Ciano
en von Ribbentrop niet! Het was
voor de Duitsche en de Italiaansche
regeering geen prettige verrassing,
toen Hongarije en Tsjechoslowakije
hun bemiddeling inriepen teneinde
het geschil te regelen.
In Praag en Boedapest verwacht men ze
ker eenige teleurstelling, immers zoowel
Duitschland als Italië stellen zich op het
standpunt, dat uitsluitend ethnografische
overwegingen den doorslag zullen geven.
Noch Berlijn noch Rome willen van een
volksstemming weten, wordt beweerd, hoe
wel anderzijds in het Hamburger Fremden-
blatt wordt verondersteld, dat men wél een
volksstemming zal voorschrijven voor de
acht omstreden gebieden.
Volgens de Italiaansche pers bewijst de
arbitrage, dat de belangen en standpunten
van Italië en Duitschland in het donaubek-
ken parallel loopen, hetgeen door de Donau-
staten zelf erkend wordt, zooals bewezen
door de tegelijkertijd aan Rome en Berlijn
gerichte uitnoodigingen vanwege de regee
ringen van Hongarije en Tsjecho-Slowakije
Men voegt hieraan toe, dat de beslis
singen, welke Ciano en von Ribbentrop over
eenige dagen zullen mededeelen aan Hon
garije en Tsjechoslowakije van vitaal belang
zullen zijn voor de pacificatie en de harte
lijke samenwerking der beide landen, zoo
mede voor Europa.
Geen gemeenschappelijke grens!
In ieder geval, zegt het Hsbh, zal de uit
spraak het einde beteekenen van de wen-
schen van Boedapest en Warschau, inzake
een gemeenschappelijke grens. Indien beide
scheidsrechters zich ook hiermede hadden
moeten bezig houden, noch Roemenië, noch
Joegoslavië wenschen zulk een grens dan
zou het resultaat niet twee, maar vier on
tevreden staten zijn geweest, met alle kwa
de gevolgen voor de toekomst.
Ondertusschen krijgt men wel den
indruk, dat men in het buitenland
wel wat al te veel waarde hecht aan
een verschil van meening dat tus
schen de twee landen van de as zou
zijn ontstaan. De as heeft een zeer
gevaarlijke spanning overleefd tij-
dens de annexatie van Oostenrijk en
daarbij vergeleken is dit geschil van
geen beteekenis.
Althans voor Italië zijn er met de Hon-
gaarschSlowaaksche grens geen groote be
langen gemoeid. Ten hoogste verlangt het
Italiaansche prestige dat, nu de eerste op
Italië steunende staat, Oostenrijk, heeft op
gehouden te bestaan, de tweede staat waar
mede Rome steeds in vriendschap heeft ge
leefd, Hongarije, van deze vriendschap nu
ook werkelijk de vruchten ziet. En men kan
er dus wel zeker van zijn, dat tot in het
redelijke Italië do belangen van Hongarije
met klem zal behartigen.
Minister Ciano is reeds op weg gegaan
naar Weenen.
Een Duitsche agent gearresteerd
Het openhaar ministerie te Bern heeft een
onderzoek geopend tegen den advocaat
Euger.s Wildi op grond van de wet tegen de
spionnage en de wet betreffende aanslagen
op de onafhankelijkheid des lands. liet on
derzoek is geopend in verband met een on
derhoud. dat Wildi en zijn echtgenoote te
Bazel hebben gehad met een Duitschen agent
Deze agent en een te Bazel wonende Zwit
ser zijn gearresteerd. In het belang van he
onderzoek kan niets naders worden mede
gedeeld.
dan alleen per W.A.C.0 Autobusdiensten.
Snelste en voordeligste autobusveibinding.
Vraagt onze winterdienstregeling. verkrijg
baar bij de chauffeurs en onze kantoren.
Niet in de steden, maar in het
wijde achterland zal de eind
strijd worden gevoerd, zegt
Tsjang Kai Sjek. Beide partijen
verklaren vol te houden. Vlieg-
tuigenfabriek in China?
Een Aziatische Monroe-leer
In een zeer belangrijke mededee-
ling aan het Chineesehe volk, aldus
meldt het Chineesehe persbureau,
verklaart maarschalk Tsjang Kai
Sjek vastbesloten te zijn. het verzet
tegen Japan voort te zetten en vraagt
hij vertrouwen te hebben in het be
halen van de eindoverwinning.
Tsjang-Kai-Sjek legt er. in verband
met de ontruiming van Hankau en
Kanton, den nadruk op, dat het van
tevoren in de bedoeling der Chinee
sehe militaire leiders lag, het zwaar
tepunt van den strijd niet te leggen
in smalle kuststrooken, waar de
Japanneezen in het voordeel zijn
door hun voorsprong in materiaal.
Het was direct het plan, dat de Ja-
pansche troepen naar het uitge
strekte achterland gelokt zouden
worden.
Men bereidt thans de verdediging voor in
het gebied ten Westen van Hankau. Door
de ordelijke ontruiming heeft het Chineesehe
leger zijn gevechtskracht behouden.
Sinds het uitbreken van den oorlog heeft
de Chineesehe strategie den nadruk ge
legd op den oorlog als een geheel en niet
op het behoud of het verlies -an een bepaald
gebied of een bepaalde stad. De ontruiming
van Hankau is het sein voor een tegenof
fensief in het geheele land en aanvallen der
mobiele afdeeüngen in alle streken. Het pro
gramma van den Chineeschen tegenstand
bevat drie hoofdpuntpn. nl. tegenstand over
langen tijd tegenstand in het geheele land
en strijd om het initiatief. Dit initiatief kan
slechts verworven worden, doordat men de
Japanneezen in bet binnenland lokt.
Er zijn voorraden voor iaren. verzekert
Tsjang Kai Siek
Kanton, de verlaten stad
Een week, nadat de Japansche troepen
Kanton hebben bezet, is de stad nog steeds
veriaten. Niets wijst er op, dat de Chineesehe
bevolking naar de stad terugkeert en het
zakenleven staat geheel stil. De buitenland-
sche bewoners ondervinden veel last van de
ongeregelde postverbindingen.
Duizenden Chineesehe soldaten van het
verslagen leger treden thans op als roovers
op de Paarlrivier en bet omringende gebied.
Volgens Chineesehe rapporten hebben ver
scheidene van deze roovers zich reeds tot
benden vereenigd en hebben zij dorpen ge
plunderd.
Te Hankau hebben in de afgeloopen 24
uur talrijke branden gewoed. De Britsche
consul-generaal te Hankau heeft geprotes
teerd bij tien Japanschen consul te Hankau
tegen bezetting van een Engelsche onderne
ming, tocbehoorcnde ponton door Japansche
soldaten.
EEN VLIEGTUIGFABRIEK IN CHINA?
Met Amerikaansche en Fransche
hulp.
De correspondent van de „Nitsji Nit-
sji Sjimboen" te Hongkong komt met
de omhulling, dat er plannen bestaan
voor de oprichting van een vliegtui-
genfabriek te Joennanfoe, in de Chi
neesehe nrovincie Jocnman, door een
AmerikaanschFranschChineesch
concern. Het Amerikaansche aandeel
zou 3 millioen dollar bedragen, het
Fransche aandeel 50 millioen francs,
het Chineesehe 15 millioen joean. De
fabriek zou door Amerikaansche des
kundigen worden ontworpen; Frank
rijk zou grondstoffen en machines,
China de arbeidskrachten leveren. De
fabriek zou in hoofdzaak militaire
toestellen bouwen.
OOK JAPAN ZET DOOR!
Op den Japanschen raad voor de nationale
mobilisatie wordt steeds krachtiger drang
uitgeoefend, nog meer artikelen van de mo
bilisatiewet in werking te doen treden.
Het schijnt, zegt het Hsbl., dat de cam
pagne in China op grootere schaal zal wor
den voortgezet. Het Japansche hoofdkwartiei
heeft er zich blijkbaar reeds hij neergelegd
dat het gros van de Chineesehe troepen weer
niet verpletterd is.
De toekomst belooft niet alleen nieuwe
ontberingen, maar vooral gemis aan eclatan
te successen en elke poging moet in bet werk
worden gesteld om het Japansche volk daar
op voor te bereiden.
Fascistisch?
Sinds eenigen tijd circuleeren er gorurh-
ten, dat pogingen in het werk worden ge
steld om de leden van het Parlement, dat
binnenkort weer in zitting zal bijeenkomen,
onder te brengen in één enkele politieke par
tij, volgens fascistisch model, onder leiding
van minister-president prins Konoje.
Naar verluidt gaat de Japansche regeering
een tweede Monroeleer verkondigen, in dit
geval: Oost-Azië voor de Oost-Aziaten.
Het regime van Tsjang-Kai-Sjek moet wor
den verpletterd. Japan wil samenwerken tot
opbouw van een nieuw China volgens de
richtlijnen van zelfbeschikking van het ras,
om uit het oude China, dat tot dusverre ge
maakt was tot een halve kolonie door het
economische imperialisme der Westersche
mogendheden, een nieuw land te vormen.
MEN VERWACHT VANDAAG MEDE-
DEELING AAN HET LAGERHUIS.
Heden zal de Britsche minister
president waarschijnlijk in ant
woord op de vragen, welke hem in
het Lagerhuis zullen worden ge
steld, het vaornemen mededeelen de
Engelsch-Italiaansche overeenkomst
per 15 Nov. van klacht te verkla
ren.
De Kamer zal aldus in staat zijn de ge
heele kwestie te behandelen tijdens het
debat, dat Woensdag gevoerd zal worden
over Spanje en de Middellandscbe Zee.
Neville Cbamberlain zou gistermiddag zijn
collega's mededeeling hebben gedaan van
zijn wensch het Huis zoo spoedig mogeh'k
hiervan in kennis te stellen. Naar alle
waarschijnlijkheid zal het plan van Cham-
berlain op eenigen tegenstand van de op
positie stuiten, doch ongetwijfeld zal de
meerderheid van het Huis het goedkeuren.
Ciano naar Londen?
Engelsche diplomatieke kringen houden
de in het buitenland gepubliceerde berich
ten volgens welke Ciano binnenkort een
bezoek aan Londen zou brengen voor on
juist. Hoewel in beginsel de mogel;:'-v""d
van een dergelijk bezoek niet moet worden
uitgeschakeld, verzekeren deze kringen, dat
tot nu toe geen enkele gedacbtenwisseling
ter zake tusschen Londen en Rome heeft
plaats gevonden.
In Berlijnsche politieke kringen blijft men
zich levendig bezighouden met de mogelijke
reacties der besprekingen van von Ribben
trop in Rome.
De overeenkomsten van München,
zoo verklaart men hebben een nieu
we vitaliteit gegeven aan de Euro-
peesche politiek en het is noodig
van deze gelegenheid te profiteeren
om eens en voor altijd de. hangende
problemen te regelen. De gedachte
aan een viermogendhedenpact is op
dit oogenblik onuitvoerbaar.
Het huidige doel van Italië is zijn be
trekkingen met Groot-Brittannië te consoli-
deeren, terwijl in Frankrijk, naar men te
Berlijn meent, een neiging aan den dag
schijnt te treden om van een nieuw stand
punt de Fransch-Duitsche betrekkingen te be
oordeelen, evenals de herziening der betrek
kingen van Frankrijk met zekere landen Een
der dringendste kwesties vormt Spanje. Het
gerucht deed verder de ronde, dat Duitsch
land en Italië voornemens waren het anti-
Kominternpact met Japan te versterken. De
desbetreffende berichten zijn naar men ver
zekert onjuist, hoewel de gedachte, die ge
leid heelt tot de afsluiting van het pact
met Japan onaantastbaar blijft.
Een verschuiving naar rechts.
De resultaten van de nartieele Senaats
verkiezingen in Frankrijk maken den in
druk. dat de beweging van het kiezerscorps
naar rechts, die bij de laatste verkiezingen
was geconstateerd, voortduurt.
In het departement Puy-de-Döme werd
Jacques Bardoux (Union républicaine et
democratique). die het Volksfront met zijn
artkelen in de „Temps" ten felste bestreden
heeft, tot Senator gekozen in de plaats van
den overleden dr. Roy, die radicaal-socialist
was.
Voor de Kamer komt bij een tusschentijd-
sche verkiezing in het 9de arrondissement
v. Parijs, Vallin. de leider v.d. propaganda
van den „Parti Social Francais", van kolo
nel De la Rocque, aan het hoofd van de
candidaten, tusschen welke een herstem
ming moet plaats hebben.
Slechts in het dept. Saöne-et-Loire, waar
het eveneens een herstemming wordt, staat,
aldus het Hdbld., de partij-secretaris van de
S. F. I. O., Paul Faure, bovenaan voor de
opvolging van den overleden socialistischen
afgevaardigde, en hij zal met den steun der
communisten zeer waarschijnlijk gekozen
worden.
De finantieele toestand.
De kabinetsraad is om acht uur gister
avond geëindigd. Hij was geheel gewijd aan
een volledige en gedetailleerde uiteenzetting
van den financieelen toestand.
Marchandeau heeft de maatregelen be
kend gemaakt, welke hij noodig acht voor
de handhaving van het evenwicht op de be
grooting.
Een officieele mededeeling was gisteravond
niet te verkrijgen.
Men veronderstelt derhalve, dat het plan
van Marchandeau niet voldoende bijval heeft
gekregen en men vraagt zich af, of hij heden
een ander plan aan zijn collega's zal voorleg
gen.
Onder Engelsch toezicht. In
October meer dan 500 dooden.
Dc operaties, door de autoriteiten ingezet,
om de verdachte elementen uit de stad .Taf-
fa te verwijderen, worden op groote schaal
voortgezet. Het oude stadsdeel werd door de
politie nauwkeurig doorzocht. Gisteren zijn
te Jeruzalem drie opstandelingen terecht
gesteld. Dn verscheidene plaatsen ziin hran
den uitgebroken, waarhii Joodsche bezittin
gen en regeeringsgehouwen werden bescha-
digd.
Arabieren te Haifa staken.
Britsche soldaten, met de stormhelm op
en de baionet on het geweer, ziin gisteren
de winkelwijk te Haifa binnengernvt waar
strenge huiszoekingen werden verricht.
Verscheidene honderden nrPnidore Ttiri aan
""ehoiiden om ondervraagd te worden. Vri'
wel alle Arah'sehe lunzen in de wiik ziin
gesloten ten teeken van protest tegen de
huiszoekingen. Voor heden hehhnn de Are
bieren de algemeene stnVin,r af>»ei-ondigd
daar vandnc het stelsel van miWoirn pps
«en voor hestnnrdors van voertuigen en
reizigers in werking treedt.
Wie er vielen
De „Palestine Post" meldt, dat volgens
ten niet-offieieele sehatting in de maand Oc
tober 520 pprsonpn in Palestina om liet le
ven gekomen ziin. onder wie .370 ArabisrhP
^nstandelingen. 53 Joden en 14 F.ngelsrhen.
herder wwd/m *>tn menscben gewond, on
der wie 60 F.ngelschcn en 01 Joden.
In de laatste vier maanden zijn 1357 men-
schen om het leven gekomen en 1162 ge
wond.
De Britsche politiek.
Een vooraanstaand Arabier in Palestina
die beweert op de hoogte te zijn van hetgeen
'i Londen tusschen de Begeering en Sir
Harold MaeMiehael. den Hoogen Commissa
ris van Palestina, is besproken, heeff, naar
bet Hsb. meldt, den snpeialen correspondent
te Jeruza'cm van de .Dailv Telegranh" uit
eengezet hoe z.i. de toekomstige politiek der
Rritsebe repeering. gehaseerd op het rap
port Woodhead. zal zijn.
„De Britsche politiek", aldus ver
volgde de zegsman van de „Daily
Telegraph". zal waarschijnlijk zijn
gehaseerd op een groote besnoeiing
zoowel van de Arabische als Jood
sche aspiraties. Tot een verdeeling
van Palestina zal 't niet komen, en
het mandaat zal in stand blijven,
met de bedoeling om eventueel een
„nationale" regeering. welke alle
elementen van de bevolking bevat,
in te stellen.
De Joden zullen in gemeenfeliike en cul-
'ureele zaken autonomie kriigen in die stre
ken. waar zii de overhand hebben. Den Ara
bieren zal een geliike autonomie worden toe
"ekend in die gebieden, waar zij de over
hand hebben.
Na een redelijke periode. laten wii zeg
den 10 iaar znllen de Arahieren en Joden
'n de gelegenheid worden gesteld een natio
nale regeo-irur te vormen, onder oppertoe
zicht van Engeland.
Nog later zal. aldus deze vooraanstaande
Arabier, over erm arroord. gelijk aan dat
tusschen Irak en Engeland, worden onder
handeld.
De tekst van het rapport der commissie-
Woodhead is aan de Palcstijnsche regeering
overhandigd.
i
Verwachting: Matige tot krach
tige, later tijdelijk storm
achtige, Z. tot W. wind.
zwaar bewolkt tot betrok
ken, aanvankelijk weinig of
geen regen, later toenemen
de regenkans, weinig ver
andering in temperatuur.
Verdere vooruitzichten: Kouder
Recherche op het spoor.
De justitieele dienst van het bureau War
moesstraat en de rechercheurs van de mo
biele brigade van de centrale recherche
aan het hoofdbureau te Amsterdam zijn
Maandag een uitgebreid onderzoek begon
nen in verband met de brutale plundering
van de brandkast in de Noord-Hnllandsche
Bank aan het Damrak te Amsterdam.
Tot op heden tast men nog geheel in het
duister en zijn er totaal geen aanwijzingen
Wel hebben enkele leden van het perso
neel der bank verklaard, dat er Zaterdag
een hun onbekend man in de zaak geweest
is; die een gouden muntje wilde wisselen.
Deze gedroeg zich wel eenigszins zonder
ling en besteedde aandacht aan rolletjes
goudgeld, die in de étalage lagen. Ook een
week of vier geleden was er iemand de elec-
triciteitsmeters komen inspecteeren. Dezen
man had men naar den kelder laten gaan.
■lammer genoeg had men niet gevraagd, of
hij zich kon legitimeeren. Van beide perso
nen kon men een vrij goede beschrijving ge
ven. De politie zoekt thans in deze richting,
teneinde na te gaan of beide mannen iets
met deze zaak kunnen hebben uit le staan.
Nog steeds groeit de lijst van
dooden en vermisten aan.
Voor de stad Marseille duurt de
nachtmerrie voort. In de kringen
van het gemeentebestuur is de ont
steltenis over de aan den dag geko
men nalatigheden in de organisatie
van de brandweer nog volstrekt niet
bedaard. Bij de bewoners is een ver
kropte verontwaardiging waar te ne
men.
Men rekent nog dagen noodig te hebben
alvorens de helsche wanorde in de kelder
verdieping van het warenhuis opgeruimd
is, aldus de N.R.Ct. Het water moet daar 4
meter hoog staan tot veertig centimeter van
de zoldering. De soldaten en anderen, die er
aan het werk blijven, schijnen tot de lift ge
naderd te zijn, die naar gezegd wordt vol
lijkon is, maar tot nu toe was het onmogelijk
ze te bereiken. De lijst van dooden of ver
misten groeit nog aan en men vraagt zich af
of bet aantal tot hemderd zal klimmen.
De bijzonderheden bij het te voorschijn
brengen van de rampzalige resten zijn te
verschrikkelijk om onder woorden te wor
den gebracht. Zij kunnen alleen aan enkele
voorwerpen, die in de buurt gevonden wer
den. herkend worden, gelijk een kiezers-
kaart, trouwring of bos sleutels.
Nu het kalf verdronken is...
Men weet. dat de regeering een onder
zoek laat instellen naar de bhischmidde-
len. de mate waarin de mannen ze konden
bedienen, bun aantal, den druk op het wa
ter. de reden waarom met name de hooge
ladders noch de toestellen tot redding van
menschen uit boveincdiepingen in werking
werden gesteld en de credieten op de ge-
meentehegrooting voor dezen dienst uitge
trokken.
Dit onderzoek wordt tot alle groote ge
meenten uitgestrekt. Daarmee evenwijdig
loont een enquête naar de verantwoordelijk
heden voor de leemten in het stedelijk beleid.
Men weet, dat de burgemeester zich er op
beroept «leebfs drie iaar aan bet hoofd van
Frankriik's tweede «tad te staan en op de
voorzieningen, die hij in dit opzicht liet tref
fen. Zijns inziens was de brandweer wel de
gelijk voor haar taak berekend en heeft zij
erger voorkomen. Tn deze omstandigheden
denkt hij er niet aan af te treden, waarom
een raadslid den minister van binnenland-
srho zaken vraagt. Natuurlijk is het het ge
makkelijkst alle srhnld op hem te werpen.
ITet ligt ook voor de hand zijn voorganger
in gebreke te stellen en het is vreemd, dat
de commandant van de brandweer bij dit
alles vergeten wordt
