Radio-monsters
zaaien paniek
Lofd heiman in de
Engelsche regeering
Bulgarije en
Zuid-Slavië
Ontbonden partijen in
Tsjecho-Slowakije
Post vluchten op Indië
Slechts zijn eigen koloniën wil
Duitschland terug
Duizenden Joden ii
Niemandsland.,.-
„De wereld vergaat!
New York is
verwoest!"
De JLubeta" geopend
Onze Oost
Groote brand te Bandoeng
Jaarvergadering
Volksonderwijs
GEVAARTEN GROOT ALS WOL
KENKRABBERS EN GEWA
PEND MET DOODENDE STRA
LEN DOODSANGST BEVANGT
DUIZENDEN AMERIKANEN.
Een radio-uitzending van den roman „We
reldoorlog" van H. G. Wells heeft Zon
dagavond overal in de Vereenigde Staten
een paniek teweeggebracht onder de luis
teraars met gevoelige naturen.
Doordat de origineele plaatsnamen in
het boek door namen van Amerikaansche
steden waren vervangen, sloeg menigen
'.luisteraar de schrik om het hart. Velen
kregen zenuwtoevallen, en uit sommige
deelen van hef gebied van New York werd
gemeld, dat de bevolking door een paniek
bevangen, haar huizen ontruimde.
In sommige gevallen vertelden de men
schen aan de politie en de dagbladen, dat
zij de invasie hadden „gezien". In enkele
deelen van Atlanta, Georgia, dacht men dat
het einde der wereld was gekomen. Hier
en daar kwamen de menschen bijeen om te
bidden.
„New-York is verwoest!"
Te Indianapolis rende een vrouw een kerk
binnen, schreeuwend „New York is verwoest
Het is het einde der wereld. Ik heb het
zoojuist over de radio gehoord." De dienst
werd onmiddellijk gestaakt en de gemeen
te naar huis gezonden.
Volgens de radiouitzending was ook, naar
het publiek meende, in den staat New York
een meteoor in botsing gekomen met de
aarde.
Honderden automobilisten dwaalden door
de provincie, op zoek naar de „ramp". Be
richten over 'n gasaanval verspreidden zich
zoo snel, dat dokters en verpleegsters hftn
diensten aanboden en tal van menschen
moesten in de ziekenhuizen wegens zenuw
aanvallen worden behandeld.
Doodende stralen.
In den loop van de uitzending werd ach
tereenvolgens meegedeeld dat astronomen
een reeks korte explosies óp Mars hadden
- waargenomen 'en dat de neergekomen me
teoor bij Princeton 'n groote metalen raket
bleek te zijn.
Daarop riep de reporter plotseling: „Het
is verschrikkelijk. De raket gaat open. Zij
moet hol zijn." Hierop volgden de mededee-
lingen, dat monsters, zoo groot als wolken
krabbers uit de raket te voorschijn kwamen
dat zij gewapend waren met doodende stra
len en dat reeds tweehonderd menschen
daardoor vernietigd waren. In New-Jersey
was de staat van beleg afgekondigd, en de
bladen hadden reeds bulletins uitgegeven,
waarin de invasie van de monsters in het
kort beschreven werd. Vliegeniers maakten
melding van een zwaren, zwarten mist, van
groote dichtheid, waarvan de aard nog niet
bekend was.
Gasmaskers helpen niet
Met groote spanning en opgewondenheid
ging daarop de reporter voort:
„De monsters zijn op weg in de
richting van New York. Zij gooien
het hoogspanningsstation omver.
Een der monsters heft zijn reusach-
tigen arm op.... een groene bliksem
straalzij vernietigen ons met
vlammen. Gasmaskers helpen niet.
Laten de menschen vluchten naar 't
open veld."
Het tooneel veranderde daarop, men be
vond zich op het dak van het omroepge-
bouw. „De klokken, die u hoort, aldus de
reporter, waarschuwen de bevolking, dat zij
New York moet ontruimen, de Marsioten
naderen. Ons leger is vernietigd." Op dit
oogenblik kwam aldus de Msb. de omroeper
zelf ertusschen en waarschuwde het publiek
opnieuw, dat het maar een hoorspel was.
doch duizenden waren reeds uit hun huizen
gevlucht of hadden de telefoon gegrepen.
De krant er als de kippen bij.
Honderden menschen vluchtten per auto
de stad uit, de groote wegen waren vrijwel
verstopt, en slechts sporadisch zag men en
kele auto's terugkeeren. De paniek bleef in-
tusschen niet tot New York beperkt.
In Orange (New-Jersey) had een man
reeds een geladen geweer klaar, om zijn fa
milie neer te schieten liever dan haar door
gas te laten omkomen. Toen het bericht in
Washington kwam, dat New-York verwoest
was en de aanval van de monsters thans op
Washington gericht werd, werden vergade
ringen onderbroken en vluchtte men naar
huis. In Memphis spoedden zich alle jour
nalisten naar hun kranten, om extra edities
te gaan maken.
Vrouw wilde zich vergiftigen.
De bondspolitie stelt een onderzoek in naar
de radio-uitzending, welke Zondagavond in
de Vereenigde Staten zulk een paniek heeft
veroorzaakt.
Ieder uur komen uit alle deelen des lands
nog steeds de vreemdste en meest phantas-
tische verhalen binnen omtrent de gevolgen
van de uitzending en de omvang, dien de
paniek heeft aangenomen, is bijna ongeloof
lijk.
Te Pittsburgh in Pennsylvanië trof een
man zijn vrouw aan met een flesch vergif
in haar hand, terwijl zij uitriep: „Ik wil dan
maar liever zóó sterven dan op die manier".
Te Uniontown in Pennsylvanië vielen
bridgespelers op hun knieën en smeekten
den hemel om uitkomst.
Te Ashville in Noord-Caroline vielen vijf
studenten van een kostschool in zwijm, ter
wijl in het schoolgebouw een half uur lang
een waar pan-demonium heerschte. De stu
denten, die dachten dat het einde der we
reld nabij was, vochten om de telefoontoe
stellen, teneinde hun ouders te vragen, hen
te komen halen.
In een stad in den staat Washington, gin
gen juist op het moment, dat de radio aan
kondigde, dat de monsters in massa op de
Vereenigde Staten neerdaalden, wegens
stroomgebrek, de lantaarns uit, zoodat de
paniek hier dubbel groot werd.
De schrijver kan het niet helpen.
In een commentaar op de Amerikaansche
radio-uitzending van „Wereldoorlog heeft
de Engelsche schrijver H. G. Wells tegen
over een correspondent van Reuter het vol
gende verklaard.
„Ik heb het recht tot uitzending van mijn
roman verkocht aan de Columbia Broadcas-
ting. doch daarbij was overeengekomen, dat
het een verbeelding moest zijn en geen re
portage. Ik heb geenerlei toestemming ge
geven voor wijzigingen, welke ertoe konden
leiden, dat men geloofde, dat het werkelijk
nieuws was."
Een prachtig verzorgde lucht
beschermingstentoonstelling.
In tegenwoordigheid van een groot
aantal genoodigden heeft hedenmor
gen de minister van Binnenlandsche
Zaken, Mr. H. v. Boeyen, de groo
te luchtbesohermingsten toonstelling
Amsterdam 193S „Lubeta" in de za
len van het voormalige Tesselscha-
de Ziekenhuis aan 't Leidschebosch-
je geopend.
Tot de aanwezigen behoorden o.m. de bur
gemeester van Amsterdam, dr. W. de Vlugt,
de heer G. Ritmeester, burgemeester van
Den Helder, jonkheer mr. F. H. van Kin
schot, burgemeester van Alkmaar, kapt. ter
zee N. A. Rost van Tonningen, commandant
der maritieme middelen te Amsterdam en
de heer mr. D. A. Delprat, directeur der
Stoomvaart Mij. Nederland.
De wethouder voor Openbare Gezondheid
en het Ziekenhuiswezen, de heer G. Baas
Kz., heeft als voorzitter van het uitvoerend
comité de aanwezigen in een korte rede het
welkom toegeroepen.
Deze tentoonstelling zal leeren, wat er aan
een goede en doelmatige luchtbescherming
nog ontbreekt, aldus spr. Zij wil laten zien,
wat er gebeuren moet, en wat de burgerij
zelf heeft te doen tot eigener en anderer be
scherming, terwijl tevens is getracht te doen
zien, dat onderscheidene beschermingsmaat
regelen ook liggen onder het bereik van de
groote massa.
Minister van Boeyen heeft vervolgens de
tentoonstelling officieel geopend, waarna de
aanwezigen zich door de zalen van het
voormalige Tesselschadeziekenhuis ver
spreidden, ter bezichtiging van de tentoon
stelling, welke op het gebied der luchtbe
scherming één der omvangrijkste, best ge
documenteerde, maar vooral instructief en
decoratief een der best verzorgde tentoon
stellingen is, die ook in het buitenland zijn
gehouden.
Aan de Westgrens van Bandoeng is een
groote brand uitgebroken in de fabriek van
den heer Poei Kok Cwan, waarin een op
slagplaats voor rijst is gevestigd.
Duizenden balen rijst en tapioca zijn ver
brand, ruim een derde van het gebouwen
complex is verwoest. De schade loopt in
de tienduizenden. De fabriek en de rijstvoor-
raad zijn niet verzekerd.
BEKENDE COMMUNISTENLEIDER
GEDOOD.
Naar vernomen wordt is de bekende lei
der der communistische ongeregeldheden in
1926 Alimin in Palestina gedood. Een an
der, Tan Malakka is ernstig gewond. Zij
streden aan de zijde der Arabieren.
BOSCHKERNEN OP SUMATRA.
Te Martapoera (Palembang) is een begin
gemaakt met kolonisatie van Javaansche
boscharbeiders volgens nieuw systeem. Het
project omvat twintigduizend Hectaren.
Het ligt in de bedoeling meerdere bosch
kernen te vormen- Men ziet hierin een
groot belang voor Sumatra.
KRANTENMAN MOET INDIë UIT.
Zekere heer van Couvorden, exploitant
van een advertentieblaadje is uitgewezen.
Zijn geschrijf bracht hem met de justitie in
aanraking, zijn toegangskaart is niet ver
lengd.
Geen ministerie voor de bewa
pening?
Reeds eenige dagen deed het gerucht de
ronde, dat Lord Runciman, de Britsche
staatsman, die vergeefs trachtte de par
tijen in Tsjecho-Slowakije tot elkaar te
brengen, in de regeering zou worden opge
nomen.
Gisteravond is bekend geworden,
dat Runciman is benoemd tot „Lord
President of the Council", voor
zitter van den raad uit het parle
ment als opvolger van Lord Haits-
ham.
Macdonald is voortaan minister van de
Dominions zoowel 'als van Koloniën. -
Anderson is benoemd tot grootzegelbe
waarder.
De liberalen van de groep-Simon bezetten
thans vijf posten in het kabinet, terwijl het
aantal zetels van de nationale arbeiders
partij twee is gebleven. De overige posten
worden door conservatieven bezet. Het aan
tal kabinetszetels is met één verminderd
door de dubbele functie van MacDonald.
Het is wel als zeker aan te nemen dat
Lord Runciman in zijn nieuwe qualiteit zal
helpen het ministerie voor de coördinatie
van de weermacht te versterken, terwijl aan
Sir John Anderson zal worden opgedragen
de A. R. P. (de luchtbescherming) te reorga-
niseeren en waarschijnlijk ook het reeds
eerder vermelde Nationale Register in te
stellen.
Het plan voor de oprichting van een mi
nisterie voor de bewapening moet geheel van
de baan zijn. hoewel de regeering van de
fabrikanten toch in zekere mate voorrang
zal eischen voor bestellingen van oorlogs
materiaal, aldus het Hsb.
Wat er behandeld zal worden.
Op 5 en 6 November a.s. zal de .vereeni-
ging Volksonderwijs in de Handelsbeurs te
Utrecht haar jaarlijksch algemeene verga
dering houden. Ter voorziening in de hoofd
bestuursvacature, ontstaan door t tusschen
tijds aftreden van dr. F. W. Bonnet, wordt
het volgende dubbeltal voorgesteld:
E. Geerts Wzn. te Haarlem en mr. W. C.
Wendelaar, lid van de Tweede Kamer dei
Staten-Generaal, te 's Gravenhage en A. C.
Rijlaarsdam te Gorsel en R. Schoemaker te
Sappemeer.
In de vacatures, ontstaan wegens perio
dieke aftreding van de heeren N. Krop-
veld en ds. G. Wetsmijse, die beiden her
kiesbaar zijn, zijn nog als candidaten ge
steld de heeren mr. L. G. van Dam te Haar
lem en D. Zijp te Sliedrecht.
De agenda bevat een groot aantal voor
stellen van hoofdbestuur en afdeelingen.
Vertrek van Aankoawt w
Medan 31 Oct. jüand. 31
Ibis
(heenreis) i i
(heenreis) |SinKap' 31 0c,'!Band- o|
Nandoe
(heenreis)
Emoe
(terugreis)
Torenvalk
(heenreis)
Reiger
(terugreis)
Jodhp. 31 Oct,
Bagd. 31 Oct,
Alex. 31 Oct
Rang. 31 Oct.
Rang. 31
Athene 31
Basra 31 Oct.
Jodhp. 31 Oct,1
GEEN AANSPRAKEN OP GEBIEDEN
WELKE HET LAND NOOIT HEBBEN
TOEBEHOORD.
De resolutie over de koloniën, die
door het Fransche radicaal-socialisti
sche congres te Marseille is aangeno
men, heeit in Duitsche kringen het
grootste misnoegen gewekt. Uit deze
resolutie blijkt, zegt men, dat men
geen rekening weet te houden met
de verandering in den Europeeschen
toestand. Het Duitsche standpunt is
niet veranderd: Duitschland wendt
zich tot hen, die het „in strijd met
het recht" zijn koloniën hebben ont
nomen. Het wil er niet van verdacht
worden eischen te stellen aan dege
nen, die niets schuldig zijn.
Welke koloniën wil Duitschland
hebben?
Op de eerste plaats stelt Duitschland het
meeste belang in zijn voormalige kolonie
„Zuid-West Afrika", waarin de meeste Duit-
schers wonen en waaraan het meeste ten
koste is gelegd. Momenteel voert de Unie van
Zuid-Afrika het mandaat hierover.
De „Südwestbund", de politieke organisatie
spoort nu reeds alle Duitschers in deze kolo
nie aan, lid van den hond te worden. Dan
volgt Duitsch-Oost Afrika; minder belang
stelling gaat uit naar Kameroen en Togo,
alhoewel Duitschland deze vroegere bezit
tingen niet zal versmaden.
Hoe verhielden zich de voormalige kolo
niën in oppervlak en bevolking, op het mo
ment dat de oorlog in 101 i- uitbrak?
Zuid-West Afrika: 835.000 km2, met 260.000
AFSTAND VAN ZUID-SLAVISCH
GEBIED AAN BULGARIJE?
De bijeenkomst te Nisj tusschen de
beide minister presidenten van Bul
garije en Zuid-Slavië wordt
groote beteekenis geacht, daar
beide premiers den geheelen
peeschen toestand en in 't bijzonder
de Balkan-vraagstukken zouden
bespreken.
van
de
Euro-
Van de bevoegde instanties zijn geen me-
dedeelingen te hekomen over den inhoud
der besprekingen tusschen de minister
presidenten van Zuid-Slavië en Bulgarije.
lo politieke kringen acht men het waar
schijnlijk, dat gesproken is over den af
stand van verschillende zuiver-Bulgaarsche
streken van Zuid-Slavië en een strook van
ongeveer 2 K.M. breed langs de grens van
Bulgarije. Daartegenover zou Bulgarije de
Oostgrens van Zuid-Slavië garandeeren.
Natuurlijk, aldus wordt verder gezegd,
zullen de staatslieden ook de gelegenheid
voor een algemeene gedachtenwisselinp
hebben.
Het is niet Uitgesloten, dat men aan de
voorbereiding van een nieuw verdrag werkt,
want de bestaande „eeuwige vriendschaps-
bond" bevat geen uitdrukkelijke niet-aan-
valsvcrplichting, geen consultatie-overeen
komst en geen bijstandsverplichting. Dan,
aldus wordt verder gezegd, bestaan er nog
verscheidene economische vraagstukken,
hoewel men voorloopig zal afzien van een
tolunie.
Geen herziening der grenzen?
Te bevoegder plaatse te Belgrado wordt
verklaard, dat bij de te Nitsj gevoerde -be
sprekingen tusschen minister president
Stoyadinowitsj en den Bulgaarschen minis
ter-president Kjosseiwanoff niet de kwestie
van een herziening der grenzen aan de ordo
is gekomen.
liet betreft een vriendschappelijk onder
houd binnen het kader van de bestaande
vriendschapsbanden.
Oneenigheid bij de nationale-so-
cialislen.
De Tsjechoslowaaksche nationaal-socialis-
tische partij, waarvan de afgetreden presi
dent Benesj het meest vooraanstaande lid
was, heeft gisteravond een manifest gepu
bliceerd, waarin wordt gezegd, dat de partij
besloten heeft tot ontbinding over te gaan.
Een directorium van vier personen is
benoemd om met de overige partijen te
spreken over een mogelijke nieuwe organi
satie. Als voorwaarde tot het deelnemen
aan deze nieuwe beweging stelt de partij
alleen, dal rekening wordt gehouden met
de nationale en sociale belangen van het
land.
Zooals men weet, aldus de Praagsche corr
van de N.R.Crt., werkt men in de binnen
landsche politiek van Tsjechosiowakije op
het oogenblik aan een rechtsche en een
linksche groepeering. waarin de oude par
tijen zich oplossen. Het debat in de verga
dering van de nationale socialisten was zoo
hevig en de mecningen liepen zoozeer uit
een. dat liet bestuur het beter vond af te
treden. Een voorloopig directorium werd
daarop gevormd, maar een oplossing was
hiermee niet bereikt.
Immers ook daarin komen de oude tegen
stellingen tot uiting: Zenkl, de Praagsche
burgemeester, vertegenwoordigt er de link
sche. Sjalda, de uitgever van een groot aan
tal Praagsche bladen, de rechtsche tendens.
De tegenstelling is zóó groot, dat men ern
stig rekening houdt met een splitsing van
de partij en een verdeeling tusschen de twee
antagonistische groepeeringen, die zich
thans vormen.
Een uitgebreide vergadering zal nu over
het lot van de partij beslissen. Hoe het
partijensysteem er ten slotte uit zal zien,
laat zich nosr niet voorspellen. Nog altijd
zijn er partijen, die zich niet. in een der
groote kampen 'willen scharen. Den laat-
sten tijd doen zich verscheidene stemmen
hooren ten gunste van een enkele partij
zooals in .Slowakije en Sub-Karpathisch
Rusland. Al te spoedig dient men echter
aan zulk een radicale verandering in Bo-
hemeii niet te gelooven.
De „zwartliemden" ontbonden.
De regeering van Sub-Karpathisch Rus
land heeft besloten de „Zwarthemden", een
fascistische organisatie met groot-Russi-
schcn geest, welke wordt geleid door Ste-
nan Foncik, Ie ontbinden. Ook de groot-
Russi.'che nationale raad werd ontbonden,
terwijl drie Russische bladen werden ver
boden,
inwoners, waarvan 14.800 Europeanen, waai
onder 12.300 Duitschers.
Duitsch-Oost Afrika: 995.000km2, met
7.750.000 inwoners, waarvan 5.300 Europea
nen, waaronder 4.100 Duitschers.
Kameroen: 790.000 km2, met 3.850.000 in
woners, waarvan 1.871 Europeanen, waaron
der 1650 Duitschers.
Togo: 87.000 km2, met 3.850.000 inwoners,
waarvan 370 Europeanen, waaronder 328
Duitschers.
Totaal: dus in Afrika een oppervlakte van
2.707.000 km2, met 12.860.000 inwoners, wan»
van 22,341 Europeanen, waaronder 18.3^
Duitschers.
Duitschland kreeg in 1884 zijn Afrikaan-
sche koloniën, in den tijd toen het wereld
deel grootendeels door de Europeesch'e mach.
ten werd verdeeld. In 1919 werden de Duit
sche bezittingen door het Verdrag van Ver-
sailles onder mandaten gesteld, welke ver
deeld werden onder Engeland, Frankrijk en
België. I
Het probleem der Duitsche koloniale aspi
raties zal in de komende dagen het middel
punt der besprekingen worden.
Aan de hand van dit kaartje heeft de lezer
een goed duidelijk overzicht van het Euro-
peesch koloniaal bezit in Afrika.
ZAL POLEN ALS TEGENMAATREGEL
DUITSCHERS UITWIJZEN?
Nog steeds vertoeven twee a drie-
duizend Poolsche Joden onder
menschonwaardige omstandigheden
in het Niemandsland tusschen de
Duitsche en Poolsche grenzen, aldus
het Vk.
Voor een deel opgetast in goederen-wag11^
voor een ander deel kampeerend in de 0
lucht. Ondanks het werk van een aa
Joodsche en niet-Joodsche weldadig'1
organisaties uit Warschau en Gdynia,o
rhetd octoren en verplegend F|Cr~
naar de grensplaatsen zijn vertrokken
hun toestand meelijwekkend.
De mcestcn hunner werd immers
gelegenheid gegund, zich van v
kleeren te voorzien. Van voedselK
onderweg was geen sprake. Drinken
niet te krijgen. Soldaten bewaakten
menschen onderweg en wie te lastig f
kreeg en duw of stoot met een 6e
kolf J
Ook weet men bijv. nog niet, wat e
beurd is met de 2000 Joodsche nia
vrouwen en kinderen, die te Weenel1
den opgevangen en in een trein ge« ffj
Mauthauser, aan de Roven-Donau, va-
concentratiekamp staat,
Heden beginnen de officieeïe onderha®0!
Iingen te Warschau. TSj
Omtrent de tegenmaatregelen, d'®
Poolsche zijde beraamd werden m x
met de deportatie van Poolsche vSp,
Duitschland verneemt de corresponde
de Daily Telegraph te Warschau,
door de Poolsche autoriteiten 0,1 n
«tappen bestaan hebben in het opstel
lijsten met de namen van Duitschers, vJj
Polen zouden worden gezet in ge\
verdere denorfaties uit Duitschl at!'n me
Joodsche leidende personen deel -
dat tot dusverre ongeveer 6.000 oo -
den, die door Duitschland naar rl yllt
waren gebracht, in Polen toegelaten
