Agenda De verdediging van Nederlandsch-Oost-Indië f 90.- Ruwe schrale huid PUROLSj Woensdag 2 November 1938 Het defensie-syste»" da( thans door de voorstanders der leoer- luchtmacht-idee wordt aangeprezen, is in wezen niet anders dan een meer moderne vorm van het klassieke middel overzeesch gebied te verliezen Tweede Blad om een x. Mailverzending „Hr. Ms. Tromp Dc opleiding van konstabels en kanonniers Burgerlijke Stand De voeding van alle tijden HEEMAF 1 J Nflssw STOFZUIGER Oorlogsscholing koopvaardij-officieren Poolschc onderzeeboot vertrokken V.D.J.O. bestaat 15 jaar Langs de straat Kinderen van ons volk Één wilt één doel (Van onzen Marine-medewerker.) Wie zich een oordeel wil vormen over de verdediging van N ederlandsch-Indië doet goed één feit voor oogen te houden, én wel dit: N ederlandsch-Indië Is een geweldig zeegebied, waarin eenige groote en tienduizenden kleine eilanden verspreid liggen. Vr(jwel alle grondstoffen en middelen, welke voor de oorlogvoering noodig zijn komen van overzee, landgrenzen heeft Nederlandsch-Indië niet; de zee is in de verdediging de alles beheerschende faetor. Het oude idee. Er is een tijd geweest, dat men het wilde doen voorkomen, of.de Oost-Indische archipel alleen kon worden bedwongen door een groot landingsleger per transportvloot over te bren gen naar het z.g. „hoofdeiland" Java. De Marine zou dan tot taak hebben de opmarsch van deze vloot te vertragen en haar te verzwakken en het Indisch leger zou het restant opwachten op Java en het aldaar een hartige ontvangst bereiden. Dit verdedigingssysteem klopte in principe met dat van Nederland, waar het veldleger eertijd alleen tot taak had de opmarsch van den vijand te vertragen, althans tot de water linie geïnundeerd was, om tenslotte hier achter terug te vallen. Deze constructie is zoo begrijpelijk voor den gemiddelden nu eenmaal in Nederland wonenden vaderlander en zoo logisch voor vele op het land geschoolde militairen, dat zij langen tijd speciaal door het K.N.I.L. als het eenig zaligmakende middel werd gepredikt, ook nadat de Regeering en de Marine dit vooropgezette idee reeds lang hadden ver laten. Het eenige verschil is, da£ in de laatste jaren een stelselmatige campagne in redevoeringen, dagbladpers, periodiek, brochure en boekvorm wordt gevoerd voor de stelling, dat niet aan de Marine in de eerste paats de „vertragende taak" moet worden opgedragen, doch aan het luchtwapen van het K.N.I.L. en wel spe ciaal aan de Glenn Martin bommen werpers. Zelfs ontzag men zich niet boekwerken, uitgegeven ter eere van het 40-jarig jubileum van Hare Majesteit de Koningin, voor dit soort propaganda te misbruiken en daarbij afbrekende kritiek te leveren op het beleid Harer regeering ten aanzien der Koninklijke Marine, Verkeerde basis van redeneering. Zonder ons hier te gaan verdiepen in wat een bommenwerper kan of niet kan, noch over de mérites van verschillende andere wapens, stel ik mij voor dat de Nederlanders, welke nog eenigszins weten wat de zee is, wel zullen begrijpen dat niet zoozeer de argu menten der in hoofdzaak luchtmachtvoor standers, als wel de basis voor hun redeering niet deugt. Nederl.-Indië is niet een hoekje van een continent, dat door legers of lucht vloten binnen weinige dagen kan worden overvallen en de zeeën in en om dezen archi pel zijn in geen enkel opzicht vergelijkbaar niet een waterlinie, laat staan met de Veluwe. Het is ook niet heelemaal waar, dat een adspirant-veroveraar van onzen archipel zou moeten beginnen met een leger daarheen te zenden, hij kan b.v. ook heel goed er mee eindigen wanneer hij het lang genoeg de levensaders heeft dichtgeknepen om het practisch weerloos te maken. Is voor deze stelling een bewijs noodig? Ga dan na hoe wij zelf aan dezen kostelijken archipel zijn gekomen. We hebben ons hier en daar aan de kust gevestigd om handel te drijven, we hebben onze concurrenten, de Fortugeezen, het leven onmogelijk gemaakt door hun schepen te veroveren en ons heelemaal niet druk ge maakt over hun dikwijls sterke en aanvan kelijk goed bezette forten. Euwenlang is deze archipel door iedereen gerespecteerd als door den Nederlandschen handel gemonopoliseerd gebied, zonder dat wij zelf het hart hadden, meer dan enkele kilometers binnen de kustlijn van de meeste eilanden te komen. Vreemde indringers, die nooit met een landingsleger, maar altijd met handels- en oorlogsschepen kwamen, werden van zee en ree verjaagd en toen wij daartoe niet meer in staat waren, kwam een Engel- sche vloot zonder landingsleger, nam bezit van de weinige resteerende schepen .onder onze vlag en was meester van den archipel. 1. Brieven en andere stukken bestemd voor opvarenden van Hr. Ms. „Tromp" en al dan niet voorzien van kruisstrepen over het adres behooren, indien zij volgens internationaal tarief zijn gefrankeerd, na 7 November as. te worden verzonden aan genoemd oorlogs schip te Portsmouth op: 8, 9 en 10 Nov. a s laatste buslichting hoofdkantoor 16.10. 2 Correspondentie voor opvarenden van genoemd oorlogsschip, dat op 7 November a s. van den Helder vertrekt, behoort na de ver zending op 10 November a.s. aan den Helder te worden gericht. Zoo ging het niet alleen b(j ons, zoo ging het altijd en overal. Nimmer in de wereldgeschiedenis is een eilandengebied overzee ooit behouden door een volk dat niet zorgde sterker ter zee te z(jn dan de aanvaller ter plaatse waar de strijd werd gevoerd, zijn kon; tenzij het steunde op een bond- of belangengenoot, die wel ster ker was. Het klassieke middel van ver dediging. Er is dus één klassiek middel om over zeesch gebied te behouden er is echter ook een niet minder klassiek middel om het te verliezen en wel dit: Men schuift de zee macht naar het tweede plan en tracht met een of ander locaal of regionaal strijdmiddel „elk eiland voor zich zelf verdedigen". Deze methode werd „met zooveel succes" door de Spanjaarden en Portugeeze.ii toege past, dat men heden ten dage van hun ge weldig koloniaal gebied nog slechts de forten en kasteelen „op elk eiland" terugvindt. Ook de Franschen prefereerden volgens een bekend 18e eeuwsch „deskundige" steeds de verovering van eilanden boven het veroveren van schepen en pasten bij de verdediging het zelfde systeem toe tot hun geheele oude koloniaal bezit in de dagen van Napoleon totaal verloren ging. Het defensiesysteem, dat thans door de voorstanders der legerluchtmachtsidee wordt aangeprezen, is in wezen niet an ders dan een meer moderne vorm van het klassieke middel om een overzeesch ge bied te verliezen. Zij garandeeren de „absolute veiligheid" van elk eiland met hun bommenwerpers en wenschen voor het „hoofdeiland" een zóó kostbaar toegerust leger, dat voor de Marine geen cent meer kan overblijven. Voor zoover zij de zee niet geheel vergeten, willen zij ook de zee met de luchtmacht be- heerschen", door de lucht boven deze zee on veilig te maken. De steeds weer bevestigde regel, dat geen overzeesch gebied kan worden behouden, ^wanneer dit niet steunt op Zeemacht, wordt door de luchtmachtvoorstanders zoo uitge legd, dat thans voor Zeemacht in de eerste plaats moet worden gelezen Luchtmacht. (Wordt vervolgd.) De uitbreiding van onze vloot heeft over de geheele linie versnelde opleidingen geëischt. Dit is dus ook het geval met de konstabels en kanonniers. Het vorig jaar reeds maakte Hr. Ms. „Gelderland" een winterreis naar de West, om met de oefeningen, die voor deze categorie marine schepelingen noodig zijn, door te kunnen gaan. Het Hollandsche klimaat maakt het niet mogelijk om in den winter regelmatig te oefenen. De reis van de „Gel derland" heeft vorig jaar volkomen aan de verwachtingen beantwoord. De oefeningen konden regelmatig plaats hebben, zoodat tal van jongens hun opleiding voltooiden. Ook in Indië zullen kanonniers worden op geleid. Het ligt in de bedoeling daarvoor een jager of kanonneerboot aan te wij zen. van 1 November 1938. BEVALLEN: M. van der Spoel—van Urk, d.; A. A. Huigvan den Blink, d.; P. G. Kennema—Gorter, d.; B. Enckhof—Beer, d. Voedt U goed, maar voedt U matig. Gisterenmiddag heeft in de bovenzaal van het Kegelhuis, mevr. OomsVinckers van het Zuivelbureau uit Den Haag, voor de Helder- sche afd. van de Ned. Ver. voor Huisvrouwen een lezing gehouden over: „de voeding van alle tijden". Na een woord van welkom van de presi dente, mevr. Postuma, begon mevr. Ooms haar lezing met de beantwoording, waarom het noodig is, de belangstelling voor een doelma tige voeding op te wekken. Allereerst is door de wetenschap in de laat ste jaren aangetoond de beteekenis van doel matige wijze van voeden, voor onze lichame lijke gezondheid, zoowel als voor onze geeste lijke vitaliteit. Het is daarom nuttig en noodig dat de huisvrouw weet hoe haar maaltijden in te richten. Bovendien is Nederland een zuivel- land, waarvan de afzet in eigen eigen land veel grooter moet worden. Wij voelen niet altijd de noodzakelijkheid om bijzondere aandacht aan de voeding te besteden, vooral niet, wanneer de gezond heidsstaat van ons gezin niets te wen schen overlaat. Kinderziekten en reacties op klimaatwisseling nemen we als gewoon aan. Wij protesteeren niet tegen geringen weerstand. En toch kan die weerstand veel grooter worden bjj een doelmatige voeding De voeding heeft groote beteekenis voor den opbouw van ons lichaam. Voor een goeden op bouw zijn tal van stoffen noodig. Eenzijdige voeding is verkeerd. Aan de hand van de historie toont spreek ster aan de groote beteekenis van onze licha melijke en geestelijke gezondheid. De Egyptenaren, de Assyriërs, de Grieken en de Romeinen, bereikten het toppunt van met den beroem den S.K.A. motor één model één prijs Verkrijgbaar bij: A. HILDERING Tel. 449. Spoorstraat 88 hoek Palmstraat. cultuur, toen zij zich streng hielden aan een sobere levenswijze, doch toen de tijd kwam van de weelde en men zich overgaf aan over vloedige en eenzijdige (sterk gekruide vleesoh- maaltijden) voeding, begon het verval in te treden. Met de lichamelijke achteruitgang ging ook de geestelijke vitaliteit verloren en dat beteekende de ondergang van deze rijken. De groote beteekenis van de veelzijdige voe ding toont spreekster eveneens uit de historie aan. Het volk van Israël werd in de woestijn gevoed met manna (graan), dat vermengd met melk tot brood gebakken werd. Het gebruikte struikvruchten in gedroogdenvof rauwen toe stand en besteedde over het algemeen niet teveel aandacht aan de maaltijden, waardoor de natuurlijke kracht van het voedsel niet ver loren ging. De Spartanen, nu nog het symbool van kracht, hadden ook een veelzijdige voeding, waarbij een soort brood, uit grof graan gebak ken, aangevuld met gemalen kaas. Naast dat brood werden ook zuivelproducten gebruikt, benevens tuinproducten en weinig vleesch. Producten van eigen bodem. Spreekster komt dart op de producten van eigen bodem. Ons land heeft voortreffelijken grond, onze producten worden hoog geschat, zoodat zelfs 85 landen en staten onze bodem producten afnemen. De beste reclame ervoor! Onze tuinbouwproducten zijn zeer gevarieerd, zoodat het mogelijk is voor onze huisvrouwen een veelzijdigen maaitijd op te disschen, die bovendien goedkoop is, mits men de groenten koopt in den tijd, dat er overvloed aan de markt is en dus geen coperwten in Januari of roode kool in Augustus. Spr. waarschuwt voor een te grondige be handeling van de groenten, waardoor veel van de kracht verloren gaat. Niet te lang door koken. De voedingswaarde van onze zuivelproducten wordt misschien wel het best geschetst door het feit. dat 1 liter melk 33 gr. eiwit, 33 gr. vet en een grooter aantal grammen zetmeel- stoffen, vitaminen en mineralen bevat. Van groote waarde is ook de karnemelk en de kaas. Om de dames op de hoogte te stellen, niet alleen van het bereiden van verschillende gerechten, maar ook van de voedingswaarde, worden in ons land z.g. zuivelcursussen gehou den. Deze winter zal ook waarschijnlijk in Den Helder een cursus worden gehouden. Cursussen in Amsterdam en Rot terdam. Naar wij vernemen heeft de regeering be sloten tot het instellen van cursussen voor koopvaardijofficieren, met de bedoeling dezen vertrouwd te maken met ..et varen onder oorlogsomstandigheden. De aanvoer van levensmiddelen in oorlogs tijd is een van de voornaamste zorgen van de regeering en het is daarom ten zeerste ge- wenscht, den koopvaardij-officieren een be grip te geven van de aanvalsmogelijkheden op koopvaardijschepen en wat daartegen te doen. Zij moeten dus o.m. leeren het varen in convooi, de theoretische beteekenis daarvan en het practische voordeel, zij moeten de seingemeenschap kennen en het gebruik van de z.g. parafanes tegen mijnen. In één woord, zij moeten zich niet hulpeloos voelen, wan neer ze onder oorlogsomstandigheden moeten varen. Het ligt in het voornemen den officieren, die reeds alle examens, welke vereischt wor den voor het bereiken van den hoogsten rang afgelegd hebben, de gelegenheid te geven, deze cursussen, die in Amsterdam en Rotter dam zullen wordey gehouden bij te wonen. Daarnaast stelt men zich voor hen, die zich voorbereiden voor de voorgeschreven examens voor hoogeren rang bij de handelsscheepvaart, in de gelegenheid te stellen een cursus „han delsbescherming" te volgen bij de bestaande centra van zeevaartkundig onderwijs. Gratis koopen bij Grc Quast Zooals men reeds uit een advertentie gelezen zal hebben, bestaat gedurende deze maand bij het modehuis Gré Quast weder de gelegenheid een dag gratis te koopen. Bij contante betaling ontvangt in November iedere kooper een ge stempelde kassabon met datumstempel. Bij notaris Engelmann bevindt zich, verzegeld, eveneens een datum. Stemt deze laatste over een met den datum op Uw bondan kan van 1 December af voor eenzelfde bedrag nog eens besteed worden. Naar Vlissingen. Gistermiddag is de Poolsche onderzeeboot „Orzel", die enkele weken buitengaats Nieuwe- diep inschietpoeven heeft gehouden, de haven verlaten en is vertrokken met bestemming Vlissingen. Men schrijft ons: Zaterdag 5 Nov. a.s. zal het 15-jarig be staan der Vrijzinnig Democratische Jongeren Organisatie, die een tijd van grooten bloei en groei doormaakt, feestelijk worden herdacht in Utrecht 'in de zalen van ,Tivoli". De in onze stad welbekende band „The Masterkeys", onder leiding van den heer L. v. Loo Jr„ is de eer te beurt gevallen te wor den uitgenoodigd, teneinde de revue-muziek te verzorgen. Bovendien treden The Masterkeys gedurende het Lustrumfeest op in een groote „musical show". Het spreekt vanzelf, dat de leden van de Heldersche afdeeling der V.D.J.O. in grooten getale deelnemen aan de lustrumviering. ONDERHOUDSWERKEN RIJKSWATERSTAAT. Aan J. de Vries aannemer te Den Helder is door den Rijkswaterstaat voor 36.738. per jaar opgedragen het maken van beton blokken, en het onderhouden van de haven hoofden enz. van de Noordzeehaven te IJmui- den gedurende de jaren 19391940. I Een visscherman had aan den Dijk z'n fui ken gelicht, en de daarin aanwezige krabben uitgestort tusschen de zwarte bazaltkeien. Daar lagen nu de krabben: grauw en rood en bruin. Met wriemelende scharen en krabbelen de pooten, met schitterende oogjes en glin sterende lucht-spleetjes. De heele familie was overstuur. Men was on de meest onvriendelijke en meest rauwe wijze uit z'n element gelicht, om daar zonder nardon uitgestrooid te worden tusschen de duisternis van de schaduw-holen op het droge. Aan den eenen kant zong het Marsdiep. Het was vlakbij en ontzaglijk ver, want de visscher had de krabben nogal hoog op den Dijk geworpen. Aan den anderen kant was de wereld der menschen. Dat beteekende een ^ot gemr voor de krabben-bannelingen, die zich als razend roerden om het water weer te vinden. De wereld der menschen had drie afgezan ten gestuurd. Drie jongens met bloote roode knieën met paarse November-neuzen en oogen waarin een ontzaglijke overvloed van plannen en ideeën blonk. Het waren deze drie, die het op de krab ben voorzien hadden. Het waren krabben- haters. De drie jongens hadden papier verzameld, en houtwol en droog wier. Dat was materiaal voor een vuur, dat ze gingen aanleggen. Een had de lucifers bij zich en al spoedig vlamde het materiaal op. Geel en rossig kronkelden vuurtongetjes langs het zwarte bazalt, sissend vielen stukken afgeblakerd papier in het vijvertje tusschen de steenen, waar de krab ben met loerende oogen de toebereidselen gadesloegen, als het ware beseffend wat hen boven 't hoofd hing. De jongens zaten stil om het vuur, dat al maar aanwakkerde. Hun oogen schitterden en hun handen graaiden bezig tusschen de krab ben, die als razend rondrenden en een uitweg zochten. Maar er was geen uitweg, daar tusschen het duister van het blauw-zwart bazalt. Er waren alleen de jongens en het vuur en dicht bij, maar eindeloos ver, de zee. Toen ging het oude spel gebeuren. Een wreed en onbarmhartig spel. ook een Nieuwe- diepsch spel, dat sedert vele geslachten in zwang is en dat. naar wij dachten, niet meer gespeeld werd. Het was het spel, dat krabben- rqosteren heet. Eén voor één werden de krabben in het vuur gegooid, waar ze piepend in terecht kwa men. Ze tolden in hun onmacht op de ronde rugschalen en ze repten zich wanhopig om uit de laaiende vlammen-hel te geraken. Tever geefs. Iedere vluchteling kwam weer terecht in het zengend vuur, om spoedig daarna te blijven liggen. Trekkend met de pooten en met sidderende scharen. Het was niet de bedoeling van de jongens om de pooten der krabben uit te zuigen en het krabbenmeel te eten. Want het waren nette jongens en ze hadden waarschijnlijk geen be hoefte aan deze zeer bijzondere spijs. Ze deden het alleen omdat ze jong waren en vrij, en omdat ze gehoord hadden, dat de jongens van vroeger in Nieuwediep het ook altijd gedaan hadden. En ook omdat het schoon is een vuur te stoken, daar op die lokkend blauw-zwarte bazaltblokken van den Dijk, aan den voet van het Marsdiep. Er kwam een man, en die joeg de jongens weg. Ze gingen en bleven boven op Den Dijk staan: ze waren zeer verontwaardigd, dat iemand, die niet van de politie was, hun zoo iets durfde aandoen en scholden in de verte wat op den krabben-redder. Veel te redden was er overigens niet. Een tiental krabben had reeds het tijdelijke met het eeuwige verwisseld en lag stil en een zaam op het bazalt. Het vuur was verstrooid op de steenen en hier en daar knapte een stuk bruin-geroosterd papier. In de kom lagen de overige krabben. Ze werden in vrijheid gesteld en renden als hard- loopers naar den waterkant. Het Marsdiep verzwolg ze. Boven op den Drjk stonden de drie jonge Nieuwediepers te jouwen en te schelden over het ongehoorde. Kinderen van ons volk. Gisteren is het Engelsche parlement, het debat over de regeering en in het bizonder over het buitenlandsch beleid van de huidige regeering begonnen. Er zal, dat is zeker, weer heel wat critiek geoefend worden over de wijze waarop men meent het prestige van Engeland in de wereld te handhaven. Er is reeds heel wat felle critiek geweest na Miin- chen en we zullen daarvan zeker bij deze de batten nog eens kunnen „genieten". Maar bij dit alles is één ding zeker, en dat is, de positie van Engeland in de wereld te handhaven, en vrijwel zonder uitzondering zal men dat willen doen door zich sterk te ma ken tegenover iederen eventueelen vijand. En die bewapening zal zich niet alleen uitstrek ken over de vloot. De tijd is voorbij, dat En geland veilig was, als het de zeeën beheerschte door zijn machtige vloot. Wel zal de grootste macht van Engeland ter zee blijven. Zijn uitgestrekte koloniën zullen in hoofdzaak door zijn vloot beschermd moe ten worden. Maar daarnaast zal Engeland de beschikking moeten krijgen over een groote luchtvloot. En daaraan mankeert op het oogenblik veel. Het zal jaren duren, voordat de Britsche luchtvloot op peil is. Er is een groote achterstand, die men maar niet zoo met een handomdraai inhaalt. Duitschland en Italië, de mogelijke tegenstanders van Enge land bij een eventueel conflict, zijn in de lucht oneindig veel sterker dan Engeland en zij zul len er zeker voor zorgen, dat Engeland in de achterhoede blijft. Tenslotte is ook een krachtig leger onmis baar en ook aan de organisatie daarvan zal Engeland de noodige aandacht besteden. De 24.000 millioen gulden, die in de komen de 3 jaren beschikbaar zijn gesteld, zullen dus hun bestemming wel vinden en bij de komen de debatten zullen de lijnen wel uitgestippeld worden waarlangs de verschillende partijen meenen, dat het kapitaal het best besteed kan worden. Wel heel wat verschil van inzicht zal daar bij naar voren komen, maar over één zaak zal men het allen eens zrjn, geleerd door de erva ring, dat Engeland zijn woord eventueel kracht zal moeten kunnen bijzetten. En dat is in onzen tijd helaas alleen maar mogelijk met den gepantserden vuist. Tenminstedat is de gangbare meening van handen en gelaat, schrale lippen, gesprongen handen genezen snel met Doos30-60ct.Bij Apoth.en Drogisten MIJNHARDT ■ES8M BIOSCOPEN: Tivoli-theater, Spoorstraat, half 8: „De zoon van Tarzan". Rialto, Spoorstraat half 8: „De dubbele Bruiloft" en „Méér dan secre taresse". Witte-Bioscoop, Koningstraat, half 8: „Het derde Alarm" en „Een Radiomoord Mysterie". Vrijdag 4 November. Zeevaartschool, 8 u.: Weer- en sterrek.Kring: P. M. v. Riel over: „Diepzee-onderzoek in den O.-I. Archipel a/b van Hr. Ms. „Snellius". Casino, 8.30 uur: Tooneelavond van TAVENU met „De Ebbenhouten Olifant". Zaterdag 5 November. Casino, 8.15 uur: Uitvoering van het M.S.F, Zondag 6 November. Casino, 8.15 uur: „Boefje". Opgenomen om 8 uur hedenmorgen. Barometerstand Den Helder 751.0 Temperatuur lucht 9.7 Wind richting: W; kracht: 6 Licht op 4.59 u- GESLAAGD: De heer A. C. Vries, Van Kruideniersexamen geslaagd voor diploma Vakbekwaamheid. Hoofdprijzen „Zonnestraal"-loterij De hoofdprijzen der 7e Nat. „Zonnestraal"- loterij zijn gevallen op de navolgende num mers: le prijs: Landhuis, ter waarde van 4000. of een andere prijs naar keuze, een en ander in overleg met de bevoegde autoriteiten No. 104102. 2e prijs: Chevrolet Touring Sedan de luxe, model 1938, No. 63191. 3e prijs: F.N. motor, t. w. v. 450. No. 166401. 4e prijs: F.N. motor ter waarde v. 450. No. 1981. 5e prijs: „Zonnestraal"-zeilboot (vergr. B.M.) t. w. v. 500.—, No. 49829. Prijzen kunnen vanaf Zaterdag, 5 Novem ber worden opgevraagd bij Bureau ..Zonne straal" Stadhouderskade 153, Amsterdam-Z. Trekkingslijsten zijn tegen inzending van 7 cent aan postzegels eveneens aldaar verkrijg baar.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1938 | | pagina 5