Een dubieus succes
voor Spaak
Duitschland
cn dc pers
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Chineesch succes
bij Kanton
Van der Velde bedankt
als partij-voorzitter
Felle brand
te Groningen
99
Een
Fransch-
Duitsche
verklaring op komst
Een tweede wereldoorlog
nadert
Geen bevestiging
uit Parijs
NAAR AMSTERDAM?
De toestand blijft verward
Buitenlandsche politiek
en koloniën
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINTi
Britsche Koningspaar
naar Amti'ka
HELDERSCHE COURANT
KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
Utlgor* der Uttg.-Më Hoflatvd» Noorderkwartier N.V. te De» Helder
D I N S DAG
8 NOVEMBER 1938
66e JAARG. No. 8459
meer
oorog
De diplomatieke redacteur van
Reuter meldt uit Londen, dat nog
voor het einde van de week een
Fransch-Duitsche verklaring, vol
gens welke beide staten geen oor
log met elkaar zullen voeren, ver
wacht kan worden. De verklaring
zou zijn opgesteld naar het voor
beeld van die, welke door Hitier en
Chamberlain geteekend is. Naar ver
luidt wenscht de Fransche minister
van buitenlandsche zaken deze aan
gelegenheid zoo spoedig mogelijk ge
regeld te zien. Hij zou slechts wach
ten op de definitieve instemming van
Berlijn.
GEEN BEVESTIGING UIT
PARIJS.
Havas kon in gezaghebbende Fransche
kringen geen bevestiging van bovenstaand
bericht verkrijgen.
Toespraak van Worosjilof op het
Roode Plein te Moskou.
SOWJETBLOEMPJES EN SOWJET-
PRUIMEN.
In zijn op liet Roode Plein te Moskou voor
de parade uitgesproken redevoering heeft
.Worosjilof o.m. gezegd:
Het incident van Tsjangkoefeng was geen
oorlog, maar een uitdaging tot oorlog van
den kant van een niet-intelligenten nabuur.
WOROSJILOF.
Onder gelach der toehoorders voeg
de de Volkscommissaris hieraan toe:
Wanneer deze les niet voldoende is
geweest, zullen wij tot die heeren
zeggen: Wat gij bij Tsjangkoefeng
hebt gekregen, waren slechts bloemp
jes. En wanneer zij weer beginnen
met hun provocaties, zullen wij hup
antwoorden met Sowjetpruimen.
Evenals Molotof en Dimitrof wees Woros
jilof op het feit, dat een tweede wereldoor
log nadert en in feite reeds bego
Ook de dagbladen herhalen dat dagelijks
sedert het accoord van München.
zeide: „Onder deze omstandigheden
"wij gereed staan voor alarm.
ons niet door de gebeurtenissen la
Ten slotte legde Worosjilof den ^'r'1^a^r
op, dat de Söwjet-legers altijd geiee
dan alleen per W.A.C.0 Autobusdiensten.
Snelste en voordeligste autobusveibinding.
Vraagt onze winterdienstregeling. verkrijg
baar bij de chauffeurs en onze kantoren.
BELGISCHE SOCIALISTEN KEUREN ZIJN
BUITENLANDSCHE POLITIEK GOED.
Het congres der Belgische werk
liedenpartij heeft, na minister-presi
dent Spaak opnieuw te hebben ge
hoord, met groote meerderheid een
motie aangenomen, waarin de bui
tenlandsche politiek der regeering
wordt goedgekeurd.
Naar aanleiding van dit besluit
heeft Vandervelde verklaard, onder
de bestaande omstandigheden geen
prijs meer te stellen op het voor
zitterschap der partij.
De grocte beteekenis van deze stemming
is, dat de socialistische pers nu voortaan
den eersten minister op het stuk van zijn
buitenlandsche politiek dient te verdedi
gen. Van der Velde, de felle tegenstander
der non-interventiepolitiek, kon dus zon
der voorbehoud dit samenkoppelen van de
socialistische partij met de regeeringspoli-
tiek niet goedkeuren. Geheel terugtrek
ken zal hij zich niet, maar volgens het
Hsb., zich wijden aan het herstel zijner
partij. De Koning heeft minister-president
Spaak gisteren ontvangen.
De liberale leden van Kamer en Senaat
zullen heden bijeenkomen om den politie-
ken toestand te bespreken, die ontstaan
is door de eergisteren op het socialistisch
congrès aangenomen motie inzake de uit
zending van een vertegenwoordiger naar
Burgos.
Het directorium der katholieke partij
zal eveneens bijeenkomen. De katholieke
ministers hebben gistermiddag reeds den
toestand besproken.
Minister Spaak.
Groote verbazing
heeft het aannemen der motie door de B.
W.P. gewekt, gehoord de besprekingen, wel
ke eraan voorafgingen. Toen gisteren het
congres zijn werkzaamheden hervatte zag
het er voor Spaak weinig rooskleurig uit.
Spaak word druk omringd pn met vra
gen overstelpt, doch antwoordde meestal
niet of ontwijkend. De debatten in de zaal
waren sloom en zonder veel belang, tol
het oogenblik dat dc minister-president het
woord vroeg voor een belangrijke verkla
ring.
Ik bevind mij thans, zeide hij. in
een zonderlinge gemoedsstemming.
Zal dit mijn zwanenzang als minis
ter-president zijn? Ik weet het niet.
Wat ik wel weet. is dat ik morgen
in den senaat wordt geïnterpelleerd
en dat ik hier gistermiddag op de
kwestie van Burgos een nederlaag
heb geleden.
Zijn stem verheffpnd, riep de minister
president uit: Het congres moet zeggen of
het accoord gaat met de zelfstandigheidspo-
litiek, zooals ik ze heb "-toegepast. Het moet
ook zeggen of het accoord gaat met mijn
binnenlandsche politiek. Gebeurt dit niet.
dan komt het straks tot incidenten. Een
goed verstaander heeft slechte een half
woord noodig.
Vervolgens zette de minister-president uit
voerig uiteen, dat de regeering geen defla-
tiepolitiek voert en dat zij op groote schaal
voor werkverschaffing zorgt.
Vandervelde, de partijleider, kwam tus-
schenbeide om hulde te brengen aan de
plichtsbetrachting, waarvan de minister
van financiën, Gérard, blijk geeft.
Gaandeweg maakte Spaak van de gelegen
heid gebruik, aldus de N.R.Crt., om zijn
gewezen vriend in het neo-socialisme. De
Man, nog eenige oratorische steken toe te
brengen.
Een en ander had tot gevolg dat Spaak
het congres steeds gunstiger voor zich wist
te stemmen.
De voorzitter van de vergadering, oud-mi-
nister Bouchery, lokte nieuw applaus uit,
toen hij zeide: 11 hebt verklaard de partij
trouw te blijven. Ook de partij blijft u trouw
bij de vervulling van uw verpletterende
taak.
De Man repliceerde en zeide zich bij het
applaus voor Spaak te hebben aangesloten
omdat de partij veel van hem verwachten
blijft. De heer Spaak heeft een goed humeur.
Komt er crisis, dan zal hij zich zelf wel weer
opvolgen aan het hoofd van de regeering.
Het congres was inmiddels zeer woelig
geworden. De spanning nam zienderoogen
toe. Minister Spaak achtte het oogenblik
gunstig om een nieuwe stormloop te wagen
en zoodoende zijn positie te redden. Het
woord vragend, verklaarde hij het congres
nog niet te kunnen verlaten zonder een
goedkeuring van de algemeene buitenland
sche politiek van het kabinet-Spaak te heb
ben verkregen.
Toen werden twee moties ingediend, be
treffende de buitenlandsche politiek van de
regeering. Een dezer moties ging uit van de
commissie van resolutie, de andere kwam
van minister-president Spaak, en luidde
bondig: „Het congres van de Belgische ar
beiderspartij keurt de buitenlandsche poli
tiek van de regeering goed." Tot veler ver
bazing werd de laatste resolutie aangeno
men met ongeveer 386.000 tegen 132.000 stem
men; er werden ook ongeveer 34.000 blanco
stemmen uitgebracht. Het congres keurde
vervolgens eenparig een laatste resolutie
goed, betreffende de binnenlandsche poli
tiek.
De toestand blijft verward.
In officieele kringen was men gisteravond
van oordeel, dat niettegenstaande de gedeel
telijke overwinning laat in den middag door
Spaak op zijn tegenstanders in den schoot
van de socialistische partij behaald, de toe
stand toch zeer verward blijft. De motie te
gen het aanknoopen van betrekkingen met
de regeering van Burgos werd niet ingetrok
ken. Het ontslag van Vandervelde als par
tijpresident is een feit, waarvan de betee
kenis niet mag worden onderschat. Sommi
gen meenen dat het gevaar voor een onmid
dellijke kabinetscrisis geweken is, anderen
daarentegen zijn van oordeel, dat men eerst
heden eenige zekerheid zal hebben.
TOESPRAAK VAN VON RIBBEN-
TROP OP EEN BIJEENKOMST
DER BUITENLANDSCHE PERS-
VEREENIGING,
Maar wat
deed Hitier?
De Duitsche rijksminister van buiten
landsche zaken, Von Ribbentrop, heeft
gisteravond op een bijeenkomst van de ver-
eeniging „de buitenlandsche pers" een re
devoering gehouden, waarin hij er op wees,
dat men zich sinds de laatste crisis moei
te schijnt te geven, over de Duitsche ge
beurtenissen rustiger en objectiever berich
ten te geven. L
Wanneer deze ontwikkeling aanhoudt,
aldus Von Ribbentrop, zal de buitenland
sche correspondent zijn ware taak recht
doen wedervaren en daarmede de betrek
kingen van zijn moederland met Duitsch
land een kostbaren dienst bewijzen. Er zal
veel goede wil en moeite noodig zijn om
datgene weer troed te maken, dat in dit
verhand in de laatste jaren tegenover het
Duitsche volk is gezondigd.
Het is niet lang geleden, zoo ging hij
verder, dat het leek alsof de berichtgeving
over Duitschland nog het monopolie was
van enkele koffiehuisliteratorcn le Berlijn,
wier geschiktheid voor de journalistiek
uitsluitend scheen te bestaan uit het be-
hooren tot een kleine clique internationale
intellectueelen. Deze kleine clique heeft
zonder uitzondering een vooringenomen
meening jegens Du'tschland eehad en heeft
in haar zucht tot critiek boosaardige be
richten en sensaties uitgewisseld. Dezen
berichtgevers is het Duitsche volk echter
volkomen vreemd geweest. De thans nog
steeds in het buitenland bestaande groote
ophitsing tegen Duitschland is er liet ge
volg van geweest.
Von Ribbentrop.
Als bijzonder betreurenswaardig feit zij
nog genoemd, aldus Ribbentrop, dat eenige
regeeringen tijdens de crisis geenerlei aan
stalten hebben gemaakt haar pers tot een
rustige en objectieve berichtgeving te no
pen. Het is spëekers overtuiging, dat iede
re regeering bij goeden wil in staat is een
dergelijke objectieve berichtgeving ten uit
voer te doen leggen.
De buitenlandsche politiek.
Ten aanzien van de buitenlandsche poli-
Gek van Duitschland verklaarde Von Rib
bentrop dat voor de nationaal-socialistische
buitenlandsche politiek steeds de gedachte
der aaneensluiting van het Duitsche
„Volksdom" en zijn beveiliging in een
sterk rijk toonaangevend zijn.
Het is een trotscli gevoel voor iederen
Duitscher, wanneer hij na de jaren van
achteruitgang weet. dat Duitschland vooj;
altijd onaantastbaar is. Tn het bewustzijn
der eigen kracht van zijn bevolking van
tachtig millioen zielen is thans de toekomst
van Duitschland verzekerd.
De positie van het Derde Rijk als we-
reldmogendheid is thans definitief geves
tigd. Dit beteekent niet. aldus Von Ribben
trop, dat Duitschland niet den wensch
deelt voor een vergelijk tusschen de belan
gen der verschillende mogendheden. Tn dit
verband herinnerde spreker aan München
en aan de Duitsch-Engelsche vredesverkla-
ring.
Dc kwestie der wapening en de
koloniën.
Des te mer wearen wij er over verbaasd,
aldus vervolgde de minister, dat het eerste
antwoord op den geest van München be
stond uit het parool: de vrede is gered,
daarom moet tot het uiterste worden gewa
pend. Deze nieuwe bewapeningskoorts in
eenige staten gaat tegelijkertijd vergezeld
van een nieuwe ophitsing der onverbeterlijke
oorlogsstokers. In dit verband, aldus Von
Ribbentrop. moeten wij helaas vaststellen,
dat deze oorlogshitsers, uit bezorgdheid,
dat men Duitschland bijv. zijn bekende en
onwrikbare rechtsvordering inzake terug
gave van de vroegere Duitsche koloniën zou
kunnen toekennen, in de Afrikaansche pers
een verwonderlijke propaganda tegen
Duitschland en al wat Duitsch is, voeren.
Von Ribbentrop wees op de verstandige hou
ding van Chamberlain. Daladier en Bon
net in deze, wier redevoeringen een sym
pathieken weerklank hebben gevonden.
Het is te verwachten, zoo vervolg
de Von Ribbentrop, dat, verder, op
den te Meunchen met Engeland be
treden weg in de toekomst nieuwe
mogelijkheden zullen ontstaan voor
een beter begrip, ook tusschen
Duitschland en Frankrijk.
In dezen zin ir de wensch van den Fran-
schen minister van buitenlandsche Zaken
tot een oprechte samenwerking tusschen
Duitschland en Frankrijk bij ons toegejuicht
Het zoo juist bevestigde vergelijk van Italië
met Engeland staat op dezelfde lijn. Deze
houding der verantwoordelijke staatslieden
te Londen en Parijs laat de hoop, aldus ein
digde Von Ribbentrop, dat het verstand in
de westelijke democratieën de overhand zal
krijgen op de oorlogshitsers.
Wanneer men het bovenstaande gelezen
heeft, dan wordt de groote teleurstelling in
de Engelsche cn Fransche pers over de rede
die Hitier Zondag gehouden heeft, des te
opvallender. Volkomen terecht immers be
treurt de Daily Telegraph het, dat Hitier
geen woord van erkentelijkheid over heeft
gehad voor de pogingen van Chamberlain.
terzijde gestaan door Daladier, om meer
vriendschappelijke betrekkingen met de
Duitsche regeering en het Duitsche volk tot
stand te brengen, en het blad acht dit ver
zuim te opmerkelijker, daar Chamberlain
pas vijf dagen geleden nog speciaal Hit-
Ier persoonlijk genoemd had en op de moge
lijkheden gewezen had van het accoord van
Muenchen, met woorden, die niet slechts
van conventioneele hartelijkheid waren.
De beantwoording van deze gevoelens zou
meer zijn geweest dan een eenvoudige be
leefdheid jegens Chamberlain.
De Fransche pers denkt al evenzoo. Men
leze slechts:
De meester van Duitschland heeft gespro
ken. In plaats van ons de hand toe te ste
ken, zooals sommigen hoopten, trekt hij haar
terug. Na Saarbruecken Weimar. Het is wel
moeilijk om met de Duitsche bewindslieden
te praten, want zij gaan van het denkbeeld
uit, dat alles hun is toegestaan.
t
Verwachting: Matige, aan de
kust tijdelijk krachtige, W.
tot Z.W. wind, nevelig tot
betrokken of zwaar bewolkt,
eenige motregen, zelfde tem
peratuur.
Verdere vooruitzichten: Weinig
verandering.
IN DEN ZOMER VAN 1939.
De Koning en de Koningin van En
geland hebben de uitnoodiging van
president Roosevelt, in den zomer
van het volgende jaar een bezoek aan
de Vereenigde Staten te komen bren
gen, aanvaard.
Leoeng Tsjau heroverd. - Ba
langrijke hoogten bezet.
Het Chineesche persbureau „Cen
tral News" meldt uit Tsjoeng King,
dat de Chineesche troepen Leoeng
Tsjau, 80 kilometer ten Noord Oos
ten van Kanton, hebben heroverd.
Zij zijn daarna verder naar het Zui
den opgerukt en hebben strategisch
belangrijke hoogten ten Noord-Wes
ten van Tsoeng Hwa, dat op 50 K.M.
van Kanton ligt, bezet.
De vorderingen der Japanners.
De Japansche troepen hebben ten Zuid
westen van Hankau de grens tusschen Hoe-
peh en Hoenan overschreden en zijn tot bij
Woelipei, 40 k.m. ten noordoosten van
Yotsjau doorgedrongen. De Japansche oor
logsschepen bevinden zich na een uitbebreid
mijnenveld te hebben opgeruimd op de
Jangtse', 60 zeemijlen beneden Yotsjau.
Volgens berichten van het front hebben
de Japansche troepen de eerste van de twee
de verdedigingslinie voor Tsjang Tsja, de
hoofdstad van Hoenan, verbroken, de eerste
door de bezetting van Sien Ning en Kia
Joe en de tweede door de verovering van
Poe Tsji en" Tsoen Jang.
Britsche ambassadeur bij Tsjang-
Kai-Sjek.
In officieele kringen te Londen heeft men
bevestiging ontvangen dat de Britsche am
bassadeur in China onlangs een ontmoeting
met Tsjang-Kai-Sjek heeft gehad. Het is niet
bekend, waar deze heeft plaats gehad.
Munitie voor China.
Volgens een Japansch bericht uit Hanoi is
de scheepvaart tusschen Hongkong en Hai-
phong vervijfvoudigd sedert den val van
Kanton. Tusschen eind October en 3 Novem
ber zijn te Haiphong niet minder dan vijf
tien stoomschepen uit Hongkong aangeko
men. Zij lossen, aldus het bericht, te Hai
phong munitie, die over land naar Kwangsi
of Joennan wordt vervoerd door het gebied
van Fransch Indo-China.
Arbeiders konden zich slechts
langs een takel redden.
Een felle brand heeft gistermiddag om
streeks half vier gewoed in de coöperatieve
bakkerij .Samenwerking", onderdeel van
„Patrimonium", in de Barestraat 87 te Gro
ningen.
Het vuur ontstond op de bovenverdieping
van het groote gebouw, waar zich de opslag
plaatsen bevinden en een groote hoeveelheid
meel en kruidenierswaren aanwezig was.
Op het oogenblik van het uitbreken van
den brand bevond zich slechts weinig per
soneel op de bovenverdiepingen. Het mee-
rendeel was beneden aan den arbeid. Drie
arbeiders, die boven aan het werk waren,
moesten zich langs een takel naar beneden
laten glijden om zich in veiligheid te stel
len.
Men slaagde er in den brand te beperken
tot de bovenverdiepingen, welke geheel uit
brandden. Evenwel sloegen de vlammen over
naar de achterzijde van het gebouw, waar
zich de directeurswoning bevindt Hier kon
het vuur snel bedwongen worden. Alleen
werd hier groote waterschade geleden.
De groote voorraden meel en kruideniers
waren welke op de bovenverdieping lagen
opgeslagen, werden door het vuur verteerd.
De schade, die zeer groot is, wordt door
verzekering gedekt.
Omtrent de oorzaak van den brand tast
men in het duister.
