Amerika's gezant
uit Berlijn
vertrokken*
De Duitsche
pers slaat terug
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Rooseveltwenscht
SnWME
Vaticaan protesteert
tegen de rassentheorie
Kapers io de Noordzee 1
De wereld wil de
Joden helpen
Scherpe scheiding:
Joden en nietjoden
Schatkist kan P.T.T.-
winst niet missen!
te worden ingelicht
frAahn
Euwc verliest opnieuw
WO E N S D AG
16 NOVEMBER 1938
66e JAARG. No. 8466
Het Prinselijk gezin
naar Polen
Heftige actie tegen Engeland
en Amerika
Reeds een millioen nit
Nederland beschikbaar
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINTt'
heldersche courant
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
Uitgave der Ultg.-Mtj. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
DE PRESIDENT KAN DE ANTI-JOODSCHE
ACTIE NIET BEGRIJPEN.
De ambassadeur der Vereenigde
Staten te Berlijn, Wilson, heeft gis
termiddag een afscheidsbezoek ge
bracht aan von Ribbentrop voor hij
naar de Ver. Staten vertrok.
Reuter verneemt verder, dat de am
bassadeur hedenochtend uit Berlijn
zal vertrekken.
Hoewel verklaard wordt, dat tot diens reis
reeds veertien dagen geleden was besloten,
is het plotseling vertrek van Wilson, direct
na de progroms, toch zeer opvallend.
Trouwens in een gister gehouden pers
conferentie erkent President Roosevelt, dat
Wilson de Oceaan oversteekt om volledige
inlichtingen te verstrekken over de ontwik
keling der anti-Joodsche actie in Duitsch-
land.
Of Wilson zal terugkeeren naar Berlijn,
staat niet vast.
Tijdens de persconferentie verklaarde Roo
sevelt nog dat hij nauwelijks kon gelooven,
dat de anti-Joodsche campagne in Duitsch-
land zich kon voordoen in de twintigste
eeuw der beschaving.
De president onthulde, dat hij zelf om den
terugkeer van Wilson had gevraagd, die
naar Washington is ontboden voor overleg.
Het de laatste dagen uit Duitschland ont
vangen nieuws heeft de openbare meening in
de Vereenigde Staten diep geschokt, aldus
de president. Dergelijk nieuws, afkomstig
uit welk deel der wereld ook, zou onvermij
delijk een zelfde diepe reactie teweegbren
gen bij 't Amerikaansche volk en in iedere
groep der natie.
Teneinde volledig'ingelicht Ie worden over
den toestand in Duitschland, aldus de pre
sident, heb ik den minister van Buiten-
landsche Zaken verzocht den ambassadeur
te Berlijn op te dragen direct terug te
keeren om rapport uit te brengen en over
leg te plegen.
Roosevelt onthulde niet hoelang
Wilson te Washington zal blijven.
Hij legde zorgvuldig uit, dat in
diplomatieke taal gezegd moet wor
den, dat de ambassadeur naar huis
ontboden is en niet, dat hij werd
teruggeroepen.
Geen protesten te Berlijn.
Roosevelt zei de verder, dat de regeering
der Vereenigde Staten te Berlijn niet heeft
laten protesteeren, hetzij over de den Jo
den aangedane behandeling, hetzij over de
aan Amerikaansche bezittingen toegebrach
te schade.
De hulpverleening aan Joden.
De president zeide niet te weten, wat
gebeurt in verband met berichten uit Lon-
Thans van Capablanca.
De uitslagen van de partijen gespeeld in
de 7e ronde van het AVRO-tournooi luiden.
Fine—Keres. afgebroken in gunstige stel
ling voor Keres.
BotwinnikAljechin afgebroken
betere stelling voor Botwinnik.
Reshevsky—Flohr afgebroken in een be
tere stelling voor Reshevsky.
CapablancaEuwe 1—0.
De stand luidt:
1. Fine 'M> pt. plus 2 afgebroken partijen
2. Capablanca 3 pt en één afgebroken pal tij.
3. en 4. Keres en Aljechm. ieder 2/2 pt.
en drie afgebroken partijen.
5. Botwinnik 2'/2 pt. en twee afgebroken
6. iK? 2 punten en één afgebroken partij
7. Flohr iy2 pt. en twee afgebroken par-
8. Reshevskj V2 punt en vier afgebroken
van 8——12 uur.
Roosevelt.
den, dat ambassadeur Kennedy probeert
een gemeenschappelijke actie tot stand te
brengen van Groot-Brittanië en de Vereen.
Staten om hulp te bieden aan de Difltsche
Joden. Het intergouvernementeele vluchte
lingencomité te Londen, aldus vervolgde
Roosevelt, ging voort met te trachten hulp
te verleenen om den toenemend moeilijken
toestand het hoofd te bieden.
Roosevelt zelf heeft er ernstig zijn gedach
ten over laten gaan op welke wijze Duitsche
vluchtelingen geplaatst zouden kunnen
worden. Hij .achtte den tijd echter niet rijp
om reeds eenige verklaring daarover af te
leggen.
Wel verklaarde hij, dat niet overwogen
wordt wijziging te brengen* in het Ameri
kaansche stelsel der quota voor immigran
ten.
De president verklaarde nog. dat hij en
zijn raadgevers overwegen ter bescherming
van de twintig Amerikaansche republiken
en Canada de luchtstrijdkrachten uit te
breiden zulks als eersten stap.
Zijn studies op het gebied van de verde
diging betreffen niet alleen de Vereenigde
Staten.
De functie van secretaris van
Witte Huis.
Ten slotte deelde Roosevelt mede, dat zijn
zoon James tijdelijk was afgetreden als
secretaris van het Witte Huis, ten einde
volledig te kunnen herstellen van de opera
tie welke hij onlangs heeft ondergaan.
De president voegde hier aan toe, dat hij
nog niet had overwogen, wie hem zou opvol
gen.
De Italiaansche Koning als bemid
delaar tusschen Kerk en Staat?
De „Osservatore Romano" het or
gaan van het Vatikaan, bevatte gis
teravond het aangekondigde artikel
terzake van de nieuwe Italiaansche
huwelijkswetgeving, welke een echt
verbintenis tusschen een Italiaansch
burger van arisch ras met een per
soon, die tot een ander ras behoort,
nietig en ongeldig verklaart. Deze
wet is in strijd met de beginselen
der katholieke kerk en .in strijd met
het Concordaat, zooals dit in 1929
tusschen het Vatikaan en het Ko
ninkrijk Italië werd afgesloten.
Voor de kerk is het rassenvraagstuk van
geen belang. Steunende op de woorden van
Christus: „Gaat heen en onderwijst alle vol
ken", zegt de katholieke Kerk dat Christus
op de wereld is gekomen voor menschen
van onverschillig welke huidkleur. Hij ken
de dus geen ander verschil dan tusschen ge-
doopten en ongedoopten. Het kanonieke
recht verbiedt het huwelijk van een katho
liek met iemand. Jood of Mohammedaan of
Heiden, die het doopsel niet heeft ontvan
gen. En een ander artikel verbiedt het hu
welijk met personen, die wel gedoopt zijn.
doch niet tot de katholieke kerk behooren.
Dit zijn de eenige beperkingen, die het
kanonieike recht kent. Het huwelijk met
gedoopte personen van een ander ras
wordt wel door de eeestelijkheid ontraden,
doch het is niet verboden. Volgens art. 34
nu van het Concordaat van 1929 erkent
de Italiaansche staat inzake huwelijkswet
geving het kanonieke recht. Daajmede
zijn de nieuwe bepalingen volkomen in
striid Het is onmogelijk te zien, op welke
wijze' men dit hoogst belangrijke, pnnci-
pieele verschil zal kunnen oplossen.
nP o«ervatore" deelt, volgens het Hsb.
mede.'dat de Paus persoonlijk twee uit
voerige brieven heeft geschreven over dit
ondenverp. een aan Mussolmi en een aan
den Koning van Italië, en dat wel in de
dagen toer het wetsontwerp nog slechts
in voorbereiding was.
Nieuwe hoop in religieuze krin-
9en*
On het eigenhandige schrijven van den
Paus betreffende de huwelijkswetgeving.
Gisteren deed in de Poolsche hoofd
stad Warschau het gerucht de ronde,
dat Prinses Juliana 's avonds of
den anderen morgen te Iwno bij
Poznan zou aankomen, waar zij een
bezoek zou brengen aan het land
goed van de grafelijke familie Miel-
zynski, die bevriend is met Prins
Bernhard. De prins is daar gister
middag aangekomen.
De Duitsche pers zet haar heftige campag
ne voort tegen Engelsch sprekende landen,
die de door Duitschland genomen anti-se-
mietische maatregelen critiseeren. Zij gaat
verder voort Groot Brittannië aan te vallen
over haar Palestijnsche politiek en probeert
een vergelijking te trekken tusschen de ver
geldingsmaatregelen tegen de Joden en de
onderdrukking van den Arabische opstand
in Palestina.
De Angriff schrijft: het is niet de eerste
keer in de geschiedenis, dat de Engelschen
koloniseeren met de wapens in de hand
doch nimmer is de cynische huichelachtig
heid van hun politiek en de brutaliteit van
hun regiem zoo duidelijk aan het licht getre
den als thans in Palestina.
Hoe Amerika pleegt om te gaan met ras
minderheden in het eigen huis leert de ge-
heele geschiedenis sinds de stichting der
Vereenigde Staten. Bechter Lynch, die kleur
lingen teert, in veeren rolt en opknoojit,
is een volkomen eigen product van Ameri
ka.
Do zegen der beschaving, welke door de
oorlogsschepen van de Vereenigde Staten
werd verbreid over Panama, Nicaragua.
Mexico of andere staten van Midden Ameri
ka, wordt door deze zelfbewuste volken
geenszins als een zegen gevoeld. Voor de
Europeesche ontwikkeling schijnt het ge
vaarlijker, dat de Britsche pers in de laat
ste dagen gevoel voor maat schijnt te
hebben verloren
Niemand, die het anti-semietisme van het
Derde Rijk met zijn wereldbeschouwende
grondigheid kent. heeft eenig recht er ver
wonderd over te zijn, dat een volk van
tachtig millioen langs evolutionnairen weg
een vreemd lichaam van 600.000 menschen
van vreemd ras uitschiet, nadat uit deze
minderheid het Parijsche schot tegen de
Duitsche natie werd afgevuurd.
Franco-schepen mogen geen Duit
sche havens als basis gebruiken.
In het Hoogerhuis heeft Lord Strabolgi
(arbeiderspartij) gevraagd, of de regeering
een verklaring had af te leggen aangaande
aanvallen op vreedzame koopvaardijschepen
die met Engelsche havens handel drijven,
door kapers, die blijkbaar optreden ten bate
van de Spaansche opstandelingen en Duit
sche havens als basis gebruiken. Lord Stra
bolgi vroeg verdeé, of de regeering kennis
had genomen van reeds gepleegde inbreu
ken op het internationale recht, door het
tot goeden prijs verklaren van een schip.
De Lord-kanselier, Maugham, antwoord
de, dat de regeering niet over inlichtingen
beschikt, uit welke zou kunnen blijken, dat
het hier kapers betreft. De regeering heeft
ook geen aanleiding om te gelooven, dat
Duitsche havens als basis worden gebruikt
in dien zin, dat van die havens uit krijgs
verrichtingen worden ondernomen. Men kan
iemand, die optreedt als in het bezit van
oorlogsrechten, niet verhinderen naar neu
trale havens te gaan, doch krijgsverrichtin
gen, mogen van die havens uit niet onder
nomen worden. Het is de regeering niet be
kend of de schepen in kwestie op de gepu-
pliceerde lijst staan. Er zal een onderzoek
worden ingesteld en zoo noodig zullen stap
pen worden genomen. Het is erger dan nut
teloos, wanneer men bij een der strijdende
Spaansche partijen stappen zou onderne
men op grond van „hooren zeegen" zonder
dat men weet. wat er gebeurd is.
Op een verdere vraag van Strabolgi ant
woordde Maugham, dat het opbrengen van
een prijs naar een neutrale haven niet in
strijd met het internationale recht is.
heeft de Koning geantwoord met een mis
sive, waarin hij den Paus de verzekering
geeft dat de fascistische staat rekening zal
houden met de rechten der kerk in dit
kiesehe vraagstuk.
Dit antwoord heeft in religieuze krin
gen een uitnemenden indruk gemaakt. Men
gelooft te mogen hopen, dat een voor bei
de partijen bevredigende regeling zal wor
den gevonden voor het vraagstuk, ontstaan
door het decreet, waarbij huwelijken tus
schen Italiaansche ariërs en personen van
ander ras verboden worden.
INTERNATIONALE HULPACTIE OVER
WOGEN.
NAAR DE ENGELSCHF OF NEDER-
LANDSCHE KOLONIE?
De verontwaardiging in de democra
tische landen over de uitwassen en
gruwelijke gevolgen van 't Duitsche
anti-semietisme, heelt geleid tot het
maken van verschillende plannen de
Joden toch ergens op de wereld een
onderkomen te bezorgen. Vooral in
Engeland en Amerika wordt hard
hiervoor gewerkt, doch ook ons eigen
land blijft niet achter.
Nu Palestina door de actie der Arabieren
een groot vraagteeken blijft, overweegt men
den Joden een gebied af te staan in de En
gelsche koloniën, in Zuid-Amerika, of in de
Nederlandsche koloniën, waarbij de betref
fende landen natuurlijk alle rechten houden.
In ons land
is gisteren de stichtingsacte voorbereid voor
de „International Jervish Colonisation So
ciety", een vereeniging voor internationale
Joodsche kolonisatie met een fonds; dat nu
reeds een millioen groot is. Te Amsterdam
is een groote protest-bijeenkomst gehouden
en een motie aangenomen om het asylrecht
zoo breed mogelijk toe te passen. Verschil
lende sprekers uit de S.D.A.P. hebben het
woord gevoerd.
Vooraanstaande Nederlanders hebben een
communiqué uitgegeven, waarin zij zeggen,
dat het op den weg ligt, juist van niet-Jood-
sche Nederlanders, om voor de rechten dier
andere groepen in de bres te springen, en
er in een adres aan de regeering op aan te
dringen de wettige,totstandkoming van zul
ke noodzakelijke afweermiddelen zooveel mo
gelijk te bespoedigen en voor een snelle en
doeltreffende toepassing ervan zorg te dra
gen. Voor zulk een adres vragen de onder-
geteekenden de medewerking van alle Ne
derlandsche niet-.Toden die zich met deze ge
dachte willen vereenigen. Zij verzoeken
daartoe betuigingen van adhaesie te willen
sturen per adres postbox no. 340, hoofdpost
kantoor, Amsterdam.
Amsterdamsche hulp op grooter
schaal.
Bij den aanvang der zitting van den
Amsterdamschen gemeenteraad stelde bur
gemeester de Vlugt een voorstel van den
heer Matthijsen aan de orde om maatrege
len te treffen ten behoeve van de Joodsche
vluchtelingen uit. Duitschland, door het ver
leenen van huisvesting op groote schaal.
Een korte gedachtenwisseling toonde aan,
hoezeer alle leden van den raad zoowel als
de burgemeester het er over eens zijn, dat
hier hulp geboden moet worden, en het
voorstel werd dan ook met algemeene
stemmen aangenomen.
Verder worden door vele geestelijken in
ons land stappen ondernomen de regeering
te bewegen kampen in te richten om den
Duitschen vluchtelingen althans tijdelijk
onderdak te verleenen.
Het Duitsche volk fluistert, dat
de regeering te ver is gegaan....
JOODSCHE MOEDERS BEDELEN
OM MELK
De Duitsche regeering laat weinig
los over wat zij verder met de Jo
den van plan is te doen. Met het in
nen van de boete van een milliard
mark is men begonnen. De bank
rekeningen zün geblokkeerd. Ont
kend wordt, dat een woonghetto zal
komen, wel is het zeker dat Joden
en niet-Joden. wat hun woningen
betreft, scherp zullen worden ge
scheiden,
Is de stemming in fanatieke kringen nog
feller geworden, hetgeen zich uit in de
«rherne critiek op dp buitnelandsche pers
commentaren. onder de bevolking gist hpt
Het Hsb. heeft de laatste dagen over al
deze dingen met de meest uiteenloopende
kringen der Duitsche bevolking gesproken
en daarhii de bevestiging gekregen van zijn
medndeeling. dat de verontwaardiging alge
meen is. al kan deze zich. als gevolg van
het regeeringsstelsel, slechts van mond tot
mond uiten.
De algemeene verbittering is echt en alge
meen. en de heeren. die de plannen van 9
en 10 November hebben uitgedacht, kunnen
er verzekerd van zijn. dat zij in een etmaal
meer hebben bedorven dan de staat in ruim
viif jaren heeft ongebouwd.
Tn politieke kringen kan men de vrees
hooren uiten, dat de internationale positie
van het Duitsche Rijk. vooral ook wat de
koloniale kwestie aangaat, voor jaren is
achteruit gezet.
20.000 Joden in concentratiekam
pen.
20.000 Duitsche Joden bevinden zich op
liet oogenblik in concentratiekampen. Over
hun lot verneemt men niets, maar het is
zeer waarschijnlijk, dat dit, gezien de stem
ming van het oogenblik, zeer ongunstig is.
Verwachting: Aanvankelijk
zwakke, veranderlijke, later
zwakke tot matige wind,
uit Zuidelijke richtingen,
mistig of zwaar tot half be
wolkt, weinig of geen neei
slag, weinig verandering in
temperatuur.
Verdere vooruitzichten: Weinig
verandering.
Tunnels gegraven?
Naar verluidt trachten Joden door het
graven van tunnels onder de Fransch-Duit-
sche grens te vluchten. De Fransche over
heid noemt de berichten hieromtrent echter
onjuist.
Zaken zijn zaken.
De verordening, dat de Joden geen aan-
deelen meer mochten verkoojjen, is al weer
gewijzigd wegens de ongunstige reactie op
de Berlijnsche beurs. De Joden mogen thans
wel aandeelen verkoopen als ze er andere
van ongeveer gelijke waarde voor terugkoo-
pen.
Moeders bedelen om melk
Te München gingen gistermorgen Jood
sche vrouwen de deuren langs, smeekende
om wat melk voor hun kinderen. In vele ge
vallen is de telefoon bij de Joden afgesne
den en zijn hun radiotoestellen weggeno
men.
De politie heeft huiszoeking verricht bij
„Ariërs" die er van worden verdacht hu
maan genoeg te zijn om Joden onderdak te
verleenen.
Tweede Kamer vindt P.T.-
winst te hoog. Te veel los per
soneel.
In de avondvergadering van gisteren
heeft de Tweede Kamer de begrooting van
het Staatsbedrijf der Posterijen, Telegrafie
en Telefonie voor 1939 z. h. st. aangenomen.
Vooraf wordt door verschillende kamer
leden ernstige critiek geoefend op de positie
van het P.T.T.-personeel en op de hooge
winst van dit Staatsbedrijf.
Van sociaal-democratische, anti-revolu-
tionnaire, roomsch-kathoiieke, christelijk-
historische en communistische zijde rijzen
bezwaren tegen het groote aantal arbeids
contracten (12000 menschen in lossen dienst
tegen 18000 in vasten dienst).
„Waarvoor is eigenlijk het wachtgeldbe-
sluit?" wordt gevraagd. De arbeidscon
tractanten missen bovendien stakingsrecht.
Nog steeds is de 48-urige werkweek niet
ingevoerd: er is een ontstellend groot aan
tal uren nachtdienst.
Op verbetering van de personeelspositie
wordt algemeen aangedrongen.
De vertegenwoordigers der chr.-
hist., anti-rev., christ.-dem. fracties
betoogen. dat een winst van 8K mil
lioen geen regel behoort te zijn.
De anti-revolutionnaire afgevaardigde
kan de opvatting, dat het winstcijfer van
8J4 millioen zoo hoog is, niet deelen, in
verband met een juiste wijze van reser
veeren. De winst moest eigenlijk als pen
afzonderlijke bijdrage aan het staatsbudget
worden beschouwd, waarop is gerekend.
Juister ware een winst te noemen van 2)4
millioen.
Verschillende sprekers wenschen tarief
verlagingen, vooral van de telefoon.
Postbestelling ten nlattelande.
Een belangrijk punt van bespreking
vormt voorts de postbestelling ten platte-
lande. Op ruimere postbestelling wordt aan
gedrongen. evenals op afschaffing van het
bestelloon van expresse brieven ten platte-
lande.
Het doen van bekendmakingen door mid
del van de radio ten gerieve der boerenbe
volking, wordt aanbevolen.
Antwoord van den minister.
De minister van Binnenlandsche Za
ken, de heer Van Boeyen, vindt een
winst van 8V2 millioen op een omzet
van een bedrijf met 90 millioen
niet zoo groot. We kunnen die winst
voor 's Bijks schatkist niet missen!
Zal het bedrijf sijel werken, dan moeten
volgens den minister de aantallen arbeids
contractanten nog worden uitgebreid!
Spr. wil het geheele probleem der arbeids
contractanten nog £ens met den directeur-
generaal bezien.
Den postdienst ten plattelande besprekend,
kan spr. niet beslissend toezeggen dat over
al, waar één bestelling re: dag is, deze des
morgens wordt uitgevoerd.
Ten aanzien van de telefoon kan het platte
land niet geheel gelijk staan met de stad
Wat de telefoontarieven betreft, zal, in
dien men tot verlaging overgaat, het eerst
aan de interlocale tarieven moeten worden
gedacht, zoo besluit de heer van Boeven.
