orsten
eeredronk
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
wijden Elkaar een
Nationale collecte
op 3 December
Aan den galamaaltijd ten Move
Rouw om
Koningin Maud
De beurt thans aan
de katholieken
Walging voor de Duitsche
manieren
Keres gelijk met Fine!
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 ,2 LIJNEN)
D I N S DAG
•n
Onze Hooge GastKoning Leopold
Dit nummer bevat 8 pagina's
U.ZEERBERICHT
DE BILT SEINT:
Het proces tegen vom Rath's
moordenaar
NAAR AMSTERDAM?
Ook Tsjecho-Slowakije
anti-Joodsch
£cAaken
heldersche courant
Uitgave der Ultg.-MlJ. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
22 NOVEMBER 1938
66e JAARG. No. 8471
V
KONINGIN WILHELMINA:
„NEDERLAND EN BELGIË: NIEMANDS
VOLGELING EN NIEMANDS BELAGER"
KONING LEOPOLD:
„UITERMATE DIERBAAR IS MIJ DE
VRIENDSCHAP VAN HET NEDER-
LANDSCHE VOLK."
DE KONING DER BELGEN DRINKT ZIJN
GELIEFD PETEKIND, PRINSES
BEATRIX, GELUK EN GOEDE
GEZONDHEID TOE.
Toen gisteravond omstreeks acht uur
de gasten voor het galadiner ter eere
van Z. M. Koning Leopold zich in de
helverlichte Burgerzaal vereenigden,
bood het geheel een schitterenden
aanblik.
Tal van hoogwaardigheidsbeklecders in
den lande uit civiele en militaire kringen,
ministers, gezanten, zaakgelastigden, bijna
het voltallige corps diplomatique met den
deken van het corps, den Zwitserschen ge
zant, den heer Arthur de Pury, waren in
gala-uniform, verschenen, evenals het gevolg
van beide Majesteiten.
Het college van burgemeester en wethou
ders van Amsterdam behoorden ook tot de
genoodigden.
Voor den aanvang van den maaltijd heb
ben Koningin en Koning zich met menigeen
van het illustre gezelschap onderhouden.
H. M. de Koningin nam vervolgens plaats
aan het hoofd van de tafel, die, versierd met
roode begonia's uit Aalsmeer in het bekende
vergulde vaatwerk van ons Koningshuis,
uitstekend paste in het feeërieke geheel.
Ter rechterzijde van PI. M. was de zetel
van den Koning der Belgen, ter linkerzijde
die van Prins Bernhard; Prinses Juliana
had plaats genomen aan de rechterzijde van
den Hoogen Gast uit België en aan Haar
rechterzijde, aldus de Msb., was gezeten de
minister van Buiten] andsche Zaken en mi
nister-president van België, Zijne Excellentie
P. PI. Spaak.
Tijdens het uitgebreide diner onderhield
H. M. zich herhaaldelijk met Koning I.eopold.
Gedurende den maaltijd verzorgde een
strijkje zachte, welluidende muziek.
Nadat eenige gangen waren gepasseerd,
sprak H. M. de Koningin Haar Hoogen Gast
als volgt toe:
Rede van H. M. de Koningin.
Het is Mij een groote vreugde, Uwe Ma
jesteit te dezer plaatse welkom te mogen
heeten.
Deze woorden sprekend, weet Ik, dat zij
de gevoelens vertolken, waarmede geheel
Nederland, en wel niet alleen in Europa,
maar bijzonderlijk ook onder de keerkrin
gen, zich verheugt over het bezoek dat Uwe
Majesteit Mij heeft willen brengen. Mijn
volk acht zich met Mij gelukkig, zich door
Hare komst, in staat te zien gesteld, uiting
te geven aan zijn warme waardeering voor
de zoo talrijke persoonlijke bewijzen van
vriendschap, aan Nederland door Uwe Ma
jesteit betoond, alsmede voor de zoo groote
belangstelling in Nederlandsch-Indië waar
van Zij bij herhaling blijk gaf.
Nederland en België zijn gelijke
lijk gehecht aan de burgerlijke vrij-
heden die, tezamen met zin voor
orde en goed bestuur, den onver-
vreemdbaren grondslag vormen van
hun staatkundig leven. Voor beide
mocht de prijs van moeite en worste
ling zijn een regeeringsvorm die,
rekening houdend met het karakter
hunner samenstellende elementen
ruimte laat voor door eigen kracht
verstandig geleiden groei en ont
wikkeling. De positie die elk onzer
landen in West-Europa door na
tuurlijke ligging en eigen staatkun
dig inzicht heden ten dage inneemt,
.vertoont overwegende overeenstem
ming met die van het andere. Nie-
mands volgeling en niemands bela
ger, zijn beide evenzeer gehecht
aan de bevordering, waar mogelijk,
van goede internationale verhou
dingen.
Zoo kon het niet anders of tusschen Ne
derland en België moest, ofschoon elk zijn
eigen leven wil leiden, een gezindheid ont
staan van werkelijke toenadering, Ln
Ken al tusschen hen belangenverschillen
bestaan - bij naburen kan waarlijk met
anders worden verwacht Ik ken K
die niet door vergelijk of langs an
Ken des vredes tot oplossing binnen wo
den gebracht. Te eerder moet dat
zijn, daar er, niet het minst op i *ieen_
van handel en verkeer, zoovele g
schappelijke belangen bestaan, o
pver een mededingende buiten wei -
Ik hef Mijn glas op, Uwe Majesteit lei
- eere en wensch tevens dezen dronk te wij
den aan Haar Huis, zoomede aan den voor
spoed van een gelukkig België.
Rede koning Leopold.
Z.M. Koning Leopold beantwoordde de
toespraak van de Vorstin met de volgende
rede:
Mevrouw,
In de eerste plaats betuig Ik Uwe Majesteit
Mijn innigsten dank voor de zoo vleiende
woorden die Zij tot Mij heeft gericht.
Het onthaal dat Ik van de Nederlandsche
bevolking mocht ontvangen, is Mij naar het
hart gegaan. Ik zal het met ontroerende er
kentelijkheid gedenken, want uitermate
dierbaar is Mij de vriendschap van het Ne
derlandsche volk.
Het verheugt Mij, dat Mijn bezoek zoo
kort na de jubileumfeesten kon geschieden,
die in het aanschijn van de wereld Neder-
land's verknochtheid aan zijn vereerde Ko
ningin hebben bevestigd.
Op indrukwekkende wijze is het liefdevol
vertrouwen van Uwe onderdanen in het
Vorstenhuis gebleken. Hierdoor werd plech
tig het helder inzicht van Uw verheven zen
ding erkend, en met hoop en trots mocht
Nederland de geboorte van Prinses Beatrix
begroeten.
Ik heb meermaals Uw land bezocht. Ik
had het voorrecht vele Uwer medeburgers
te ontmoeten. Bij talrijke gelegenheden heb
Ik de geestelijke en moreele deugden van
het Nederlandsche volk ondervonden en op
prijs gesteld: de vastheid van zijn oordeel
kundige nuchterheid, door een zoo liefderij
ken eerbied voor de natuur gemilderd. Hei
openbaar leven is in haar heelcn omvang
doordrongen van deze sterke persoonlijk
heid.
Mijn mooiste reizen waren in Nederlandsch
Indië. Ik heb Uw Koloniaal Rijk met bui
tengewone belangstelling doorkruist. Ik heb
Uwe onderlegde beheerders aan het werk
gezien en de, wetenschappelijke voorlichting
bewonderd, die hun arbeid bevrucht. Vaak
denk ik aan Mijne beide Indische tochten
terug en herzie Ik in gedachten die heer
lijke gewesten met de wonderen der schep
ping bedeeld.
Alleen een volk met een hoogstaand cul
tuurleven kan een zulkdanig gebied behoor
lijk beheeren. De Nederlandsche universitei
ten, met hun onfeilbare wetenschappelijke
traditiën, zijn een geestelijk sieraad van
de beschaafde wereld. Negen Nobelprijzen
werden door Hollandsche geleerden onder
de regeering van Uwe Majesteit behaald en
hebben Nederland's gezag ver over zijn
grenzen uitgebreid. Uwe schrijvers en dich
ters, zoo nauw met de onze verwant, ston
den meermalen aan de spits van de Euro-
peesche letteren, terwijl Uwe schilders een
eereplaats in al de musea hebben veroverd.
Aan grootsche ondernemingen heeft
zich de Nederlandsche techniek be
proefd Daarvan getuigt de volmaakt
heid van Uwe wegen en waterstra
ten, de toerusting van Uwe scheep
vaart en de vermetelheid van dat
ontzaglijke werk aan de Zuider
zee, waar Uw volk zegevierend een
nieuw grondgebied aan den Oceaan
betwist.
Mevrouw,
Met den dag voelen de kleine volkeren de
noodwendigheid van toenadering en weder-
züdsch hulpbetoon, willen zij niet in con-
flikten worden betrokken, waar hun eigen
belangen niet mede zijn gemoeid.
De angstige dagen die onze beide volke
ren onlangs moesten beleven, hebben de
doelmatigheid doen blijken van een poli
tiek die tegelijk vrede en onafhankelijkheid
nastreeft.
Nederland, zei Uwe Majesteit, wil zich
zelf blijven.
He>erliike en fiere Jeus, die Nederland
allang heeft toegepast en die toeliet dat
het ongedeerd de tragische crisissen kon
ontwijken, die zijne naburen geteisterd
hebben. De toenadering van kleine staten
verruimt de sfeer van hun actie en van hun
gezag. Een solidaire houding kan den oor
log buiten onze grenzen weeren. Maar, en
Uwe Majesteit heeft het op een verheven
plan toegelicht: de vrede om duurzaam te
zijn, moet op den grondslag van moreele
en geestelijke bewapening worden opge
bouwd. In dienst van dit edel ideaal hoop
ik dat de toenadering en de samenwerking
van onze natiën zich zullen ontwikkelen,
en toenemen in hechtheid en in kracht.
Terwijl Ik Mijn beker hef, wensch
ik Uwe Majesteit, en Prinses Juli
ana en Prins Bernhard, en Mijn
geliefde petekind Prinses Beatrix,
uit ganscher harte, geluk en ge
zondheid toe.
Ik drink op den roem van het Huis van
Oranje, op de welvaart en voorspoed van
het Nederlandsche volk en op den luister
van zijn overzeesche rijksgebieden.
Na de vorstelijke toespraken bracht de
muziek de volksliederen ten gehoore.
Taptoe.
Toen de tafel werd opgeheven bleven de
gasten nog geruimen tijd bijeen om in 't
Paleis de taptoe op den Dam aan te Loo-
ren. Deze taptoe, verzorgd door de Kon.
Militaire Kapel, de Kapel van de Kon. Ma
rine en de muziekcorpsen van het eerste
vijfde en zesde regiment Infanterie, waar
nog bij kwamen twintig tamboers en pij
pers, twaalf tamboers met diepe trommen,
twaalf klaroenblazers en veertien trom
petters, bestond voor een groot gedeelte uit
pittige marschen en enkele meer plechtige
liederen, als b.v. het klassieke „Wilt he
den nu treden". Werd zij geopend met de
Brabaneonne, ook aan het slot van de
taptoe klonk het Belgische volkslied, ge
volgd door het Wilhelmus.
Een duizendkoppig publiek bleef tot laat
in den avond op den Dam bijeen.
Eerst geld, dan vluchtelingen,
zegt onze regeering.
Het Nederlandsche jeugdleidersinstituut
heeft op verzoek van het Protestantsch-
Christelijke, het Roomsch-katholieke en het
Joodsche comité voor vluchtelingen, wegens
geloof en ras, met instemming en aanbeve
ling der regeering, het initiatief genomen
tot het organiseeren van een nationale col
lecte, over het geheele land, ten bate van
vluchtelingen wegens geloof en ras. Het is
de bedoeling, dat deze collecte wordt gehou
den op Zaterdag 3 December a.s.
De hulpactie in ons land verflauwt geen
oogenblik. Op verschillende bedrijven, bij
verschillende gelegenheden, wordt gecollec
teerd. Kunstenaars verklaren zich bereid be
langeloos mede te werken aan concerten,
waarvan de opbrengst ten bate van het
vluchtelingenwerk zal komen.
De Centrale Arbeiderslevensverze-
kening te 's-Gravenhage heeft f 25000
beschikbaar gesteld.
Gisteren is onder groote belangstelling
den minister van justitie het verzoekschrift
der Nederlandsche moeders overhandigd.
Namens den minister verzekerde de secre
taris-generaal, dat het streven van de dele
gatie parallel liep met dat van de regee
ring. Hij meende echter, dat de zware ver
antwoordelijkheid, die in deze op de schou
ders van de regeering rust, haar noopte tot
voorzichtig handelen en deed een beroep op
de Nederlandsche vrouwen om werkzaam
te blijven.
mÈÊÈiÊÈÊÊÊËÊÈÈËm
SST
S -
':L
De Noorsche Vorstin zal in haar
eigen land worden begraven.
De overleden Koningin van Noorwegen
zal in haar land begraven worden. Het
stoffelijk overschot zal hedenmiddag in de
kapel van Marlborough House worden op
gebaard en morgenmiddag vandaar per spe-
cialen trein naar Portsmouth worden over
gebracht. Het zal met een Britsch oorlogs
schip naar Noorwegen worden vervoerd.
Het Noorsche hof heeft in verband met
het overlijden der Koningin voor zes maan
den den rouw aangenomen.
Ook het Deensche en het Nederlandsche
hof zullen den gebruikelijken rouw aanne
men; deze zal voor Nederland echter pas
ingaan nadat Koning Leopold zijn bezoek
aan ons land beëindigd heeft.
Kerkvervolging in het Derde
Rijk. Scholen en vereenigings
gelden geconfiskeerd.
De nationaal-socialistische autoriteiten heb
ben de vroegere Admot-abdij veranderd in
een opleidingsinstituut van de Duitsche
jeugd. De oudste onderwijzer, die aan dit
opleidingsinstituut is verbonden, is 32 jaar
Uit het district Stiermarken wordt ver
der gemeld, dat zes katholieke parochieele
scholen sedert September in staatsscho
len zijn veranderd.
Uit het Duitsche staatsblad blijkt voorts
dat de regeeringspresident van Dusseldorf,
het vermogen van de katholieke jongeman-
nenvereenigingen van het aartsbisdom
Keulen en van het diocees Aken in beslag
genomen heeft ten gunste van den Prui-
sischen staat.
De Gestapo heeft, aldus de Msb., het te
Dusseldorf verschijnende katholieke tijd
schrift „Die Wacht" verboden.
Verwachting: In den nacht ma
tige tot krachtige, O. tot N.
wind, regen, vooral in het
O., betrokken, weinig ver
andering in temperatuur.
Overdag verder krimpende
wind, tijdelijk opklarend, nu
en dan nog eenige regen,
zelfde temperatuur.
Verdere vooruitzichten: Onzekei
De man, die eens mevrouw Sta-
visky wist vrij te pleiten, zal
Herschel Grynszpan bijstaan.
Naar wij vernemen, zal de beroemde
Fransche strafpleiter, mr. Vincent de Moro-
Giafferi, de verdediging op zich nemen van
Herschel Grynszpan, den moordenaar van
vom Rath
Zooals men zich wellicht herinneren zal.
heeft Mr. de Moro-Giafferi gepleit in de be
ruchte affaire-Stavisky, waarbij hij voor
mevrouw Stavisky vrijspraak wist te ver
krijgen.
dan alleen per W.A.C.0 Autobusdiensten.
Snelste en voordeligste autobusve: binding.
Vraagt onze winterdienstregeling, verkrijg
baar bij de chauffeurs en onze kantoren.
Leerlingen wekken, voorbeelden
trekken
Volgens de „Prazskv List" is de regeering
van Slowakije voornemens een aantal maat
regelen te nemen ter bescherming van de
binnenlandsche markt tegen de Joden. Jo
den zullen alleen nog maar aan Joden mo
gen verkoopen. Groote landerijen in Jood
sche handen zullen stelselmatig worden ont
eigend tegen een zekere vergoeding. Verder
zal het aan Joden verboden zijn werkzaam-
te zijn in de journalistiek, als arts of in de
Slowaaksche wetenschappen. Alle Joodsche
emigranten zullen uitgewezen worden. In
de Slowaaksche scholen zal een numerus
clausus worden ingevoerd en in de klassen
zullen de Joden gescheiden zitten van de
overige leerlingen.
Oud-minister Eden over de interna
tionale verhoudingen.
In een gisteravond gehouden rede
heelt de Britsche oud-minister Eden
zijn diepe verontwaardiging en wal
ging uitgedrukt over de Jodenbe-
handeling in Duitschland. Welke En-
gelschman zou er in deze omstan
digheden nog aan denken een voet
grond aan Duitschland af te staan
voor koloniaal bezit*? vroeg Eden
Vertrouwen kan niet bestaan, zei Eden,
wanneer een der partijen zich er openlijk op
beroemt de overeenkomsten met andere mo
gendheden te hebben geschonden. Een der
gelijk vertrouwen kan evenmin bestaan,
wanneer een van de partijen door de be
handeling van een deel van zijn bevolking
blijk geeft alle vooruitgang en beschaving
te verachten.
Op het oogenblik lijdt de wereld aan de
gevolgen van verbroken geloften en de we
reld moet zich thans wel bezinnen of zij
voort wil gaan op een dergelijke handelwij
ze niet te letten, ofwel dat zij duidelijk wil
maken, dat een dergelijk optreden niet zal
worden beloond.
EEN TRANSPORT KINDEREN ZOEK?
In ter Heyde is men druk bezig om het
gebouw der Rotterdamsche Israelietische
gezondheidskolonie in orde te brengen. Hier
worden veertig Joodsche kinderen uit
Duitschland ondergebracht.
Het transport schijnt echter aan de grens
te worden vastgehouden, daar de kinderen,
die gisteren in ter Heyde werden verwacht,
daar nog niet zijn aangekomen.
Eerst geld, zegi de regeering!
Zooals men weet vraagt onze regeering
garantie voor particuliere bedragen, alvo
rens zij een beperkt aantal vluchtelingen
toelaat. Het protestantsch hulpcomité, dat
in hoofdzaak de belangen behartigt der
„halfjoden", menschen dus met Joodsche
moeder en christenvader of omgekeerd,
moet fl 150.000 bankgarantie geven.
Be leider verliest van Reshevsky
Gisteren werden te Amsterdam eenige
afgebroken partijen voortgezet uit de laat
ste ronden van het A.V.R.O.-tournooi.
De uitslagen waren:
ReshevskyAljechin AA na 63 zetten.
FineReshevsky 01, wegens tijdsover
schrijding.
BotwinnikKeires rAA, zonder verder
spelen.
De stand luidt thans:
1. en 2. Fine en Keres, ieder 6A punt..
3. Botwinnik 5 p. plus 1 afgebr. partij,
i. en 5. Aljechin en Capablanca, ieder 5 p.
6. Reshevsky &A p. plus 1 afgebr. partij.
7. Euwe 3'A punt.
8. Flohr 3 punten.
