Het Memelgebied
maan Duitschland?
De „Reiger" te
Johannesburg
Oorlogsrisico buiten de
Ongevallenwet?
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
UJeerbericht
dc „Walvisch" werd in
Chineezen hebben succes
Ook Duitschland moet zijn
prijs tot den wereldvrede
betalen
Door twee ondernemingen
begraven
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
12 DECEMBER 1938
66« JAARG. No. 8488
Naar een volksstemming
Dingaansvlucht volbracht
De eersfe afvaart van bet
m. s. Oranje
Dc Nazi-dictator heeft
werk te veel
Droevig naspel
Nog meer boter naar België
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT
Zal Goering Ds. Niemöller
helpen
Wielrijder door
dieseltrein gegrepen
„Zelfstandige Joodsche kracht"
brand gestoken
Jlk.
HELDERSCHE COURANT
t
Üttgerve der HoHandi Noorderkwartier N.V. »e Be« Meider
MAANDAG
Het overheerschend-Duitsche Me
melgebied, krachtens interna
tionaal statuut destijds Littauen
toegewezen, zou den weg volgen
van Oostenrijk en Sudetenland.
„Terug naar het Duitsche rijk",
aldus zal de eisch zijn, welke de
Duitschers in het Memelgebied zul
len stellen, zoodra zij bij de verkie
zingen voor den autonomen landdag
de meerderheid zullen hebben be
haald. En daar schijnt veel kans op
te zijn
De speciale correspondent van Reuter
seint, dat aan den vooravond dezer verkie
zingen den Duitschers de instructies gege
ven worden te ijveren voor een volksstem
ming voor de vereeniging met het Duitsche
rijk. De Duitschers zijn zeker van een groo
te meerderheid. Zij hopen 27 van de 29 ze
tels te behalen en zij hebben positief ver
klaard, dat zij voornemens zijn in het
nieuwe jaar de aansluiting bij Duitschland
te eischen. Reeds zijn 450 Joodsche families
uit het Memelgebied vertrokken uit vrees
voor 't Hitlerbewind. Bijna 1 millioen pond
sterling belegd kapitaal zou zijn terugge
trokken.
Memel met het omliggende gebied.
In de stratein van Memel patrouilleerde
gisteren de geüniformeerde lijfwacht van
Dr. Ncumann, den 50-jarigen veearts, wiens
positie is te vergelijken met die van H en-
lei n in het Sudetenland vóór de inlijving.
Er zijn krachtige economische invloeden,
welke normaal tegen een aansluiting bij
Duitschland spreken. Ruim 80 procent van
den Litauschen buiten landschen handel
gaat via het Memelgebied en groote doelen
der bevolking dreigen schade te ondervin
den door het verlies van dit achterland.
De uitslagen der verkiezingen zullen, we
gens haar gecompliceerd karakter,vermoe
delijk pas over een week bekend zijn.
Een onderhoud met Dr. Neumann.
Dr. Neumann de leider der Memelduiit-
Schors ziet de toekomst rooskleurig in.
Op de vraag hoe hij zich de ontwikkeling
van het Memel vraagstuk voorstól de, ant
woordde Neumann, dat dit op de eerste
plaats afhangt van de regeering te Kau-
nas. De Memelduitschers zullen geen voor
stellen doen. De Litausche regeering moet
thans na haar ij dele hoogmoed overgaan
fot daden om haar verplichtingen na te
komen, d.w.z. de maatregelen opheffen, wel
ke nog bestaan en in strijd zijn met het
statuut van autonomie, dat gegeven is.
Hierbij is op de eerste plaats sprake van
de staatspolitie, verder opheffen van de
beperkingen, welke de regeering van Li-
fauen heeft gelegd op de vrije economische
en cultureele ontwikkeling waarop de Me
melduitschers recht hebben. De Memel-
Duitschers verwachten, dat de regeering
ben volledige autonomie zal geven, zoo
ais dit is voorzien bij het statuut.
Tenslotte vroeg de vertegenwoordiger van
Havas of dr. Neumann niet van meening
was, dat de ontwikkeling van de politiek
in Memel voor een groot deel afhankelijk
was van de betrekkingen tusschen Duitsch
land en Lithauen. Neumann antwoordde
hierop, dat op het oogenblik do eischen
slechts eischen van recht zijn. Hij kan niet
zeggen, wat later zal geschieden, dat zal
veel van de binnen- en buitenlandsche om
standigheden afhangen. M£n kent evenwel
het gevoelen van het geheele volk; dit is
Duitsch en wil Duitsch blijven.
De stemming
is gisteren rustig verloopen. Op de wegen
zal men veel veel auto's en vrachtwagens,
vol meubelen, die Joden vervoerden, welke
Klaipeda verlieten en naar het binnenland
trokken uit vrees, dat een gelijk lot hen
zal treffen als de Joden in üantzig.
Een Amerikaansch journalist schijnt mis
handeld te zijn. maar de officieele lezing
luidt dat de man dronken en lastig was.
Gisteravond om 8 uur had 95 pet. van t
aantal kiezers trestemd.
Waarnemers doelen mede, dat over het al
gemeen de bewoners zich op het standpunt
stellen: Wij zijn naar den letter der wet
Littausche burgers, maar naar den geest
zijn en blijven wij Duitschers.
Italiaansch gezant vertrekt.
Reuter meldt verder uit Kaunas, dat daar
verrassing is gewekt door het bericht, dat
de Italiaansche gezant in Littauen besloten
had met verlof te gaan. Dit bericht gaf aan
leiding tot allerlei vermoedens, daar Italië
tot de onderteekenaars van de Memelcon
ventie behoort.
Als besprekingen tusschen Duitschland en
Littauen tot overeenstemming zouden lei
den, zou men de onderteekenaars, Engeland
Frankrijk, Italië en Japan, vragen in de
veranderingen toe te stemmen. De Duitsche
gezant in Littauen, heeft zich naar Berlijn
begeven om instructies te vragen.
Duitsche gezant komt met voor
stellen.
Nader heeft dr. Ernst Neumann, de lei
der van het Kulturverband in Memel, aan
een aantal buiteplandsche journalisten ver
klaard, dat beslissing, welke een essentieele
verandering zal brengen in don toestand te
Memel, niet genomen zal worden te Memel,
doch te Berlijn, en het oogenblik, waarop
de beslissing zal vallen, zal afhangen van
den stand der betrekkingen tusschen de
beide betrokken regeeringen.
Geestdriftige ontvangst.
Na een reis van 6 dagen is de
„Reiger" gisteren in Pretoria aan
gekomen, vanwaar het na een kort
oponthoud naar Johannesburg door
gevlogen is. Een groote menigte had
zich op het vliegveld te Pretoria
verzameld, om de „Rcigeri een
feestelijke ontvangst te bereiden.
Na een eererondje gemaakt te heb
ben, streek het#vliegtuig neer onder
het geestdriftig gejuich der duizen
den. Terwijl de passagiers en de be
manning het vliegtuig verlieten,
speelde de muziek het Wilhelmus,
dat door de aanwezigen werd mee
gezongen.
Bij de officieele ontvangst van jhr. mr.
Beelaerts van Blokland waren tal van auto
riteiten aanwezig, waaronder vertegenwoor
digers der regeering van Zuid-Afrika, en
jhr. van Lennep. de Nederlandsche gezant.
De officieele begroeting had een bijzonder
hartelijk karakter, waarna de heer Bee
laerts en zijn zoon het vliegveld verlieten.
De aanwezige troepen brachten hierbij eer
bewijzen.
Landing op militair vliegveld!
Voor de landing te Pretoria, waar het mi
litaire vliegveld voor de burger luchtvaart
is verboden, had de Zuid-Afrikaansche re-
geering een speciale toestemming verleend,
gezien het bijzonder karakter van de missie
van den heer Beelaerts. Nadat de omvang
rijke hoeveelheid post. welke de „Reiger"
heeft meegenomen, naar Zuid-Afrika, was
uitgeladen, werd de reis voortgezet naar
Germiston het. vliegveld van Johannesburg.
Onderweg passeerde men het groote voor-
trekkerskamp, dat in de nabijheid van Pre
toria werd ingericht, rond de plaats voor
het monument, waarvan a.s. Woensdag, ter
gelegenheid van de viering van D ingaan s-
da.g, de eerste steen zal worden gelegd.
In Germiston kende de geestdrift der
duizenden, die voor de feestelijke ontvangst
naar het vliegveld gekomen waren geen
grenzen. Telkens weer stegen hoera's on en
het kostte den burgemeester van Johannes
burg geruimen tijd vóór hij de gelegenheid
kreeg zijn welkomstwoord uit te spreken.
Hij getuigde van de groote vreugde, welke
in geheel Zuid-Afrika was gewekt door
het feit, dat Nederland op deze wijze de
oude banden met de Unie hernieuwde. Toen
hij den wensch uitsnrak, dat hij nog dik
wijls de vliegtuigen der K.L.M. in Johannes
burg zou mogen begroeten, werd dit door
de menigte met donderend gejuich onder
streept.
Boven de Victoria-waterval.
De laatste étappe had een even vlot ver
loop als de vorige. Een verrassing voor de
passagiers was de Victoria-waterval, waar
langs gezagvoerder Schol te de route had
verlegd en waarhoven, hij de „Reiger" eeni-
ge malen liet cirkelen.
lieden en morgen zullen worden besteed
aan excursies in de omstreken van Johan
nesburg, waarbij men het Krugerpark be
zoeken zal, Een der belangrijkste natuurre
servaten der wereld.
Naard e N. R. Crt. meldt, zal liet nieuwe
m.s. Oranje op 6 September 1039 voor de
eerste reis van Amsterdam naar Batavia ver
trekken. Het schip zal 4 October te Batavia
arriveeren, waarna bot op 18 October de
thuisreis zal aanvaarden. Over bet traject
GenuaSingapore zal 17 dagen worden ge
varen.
Hij weet niet wat of hij het
eerst moet
Churchill.
aanpakken, zegt
We weten niet, zeide Churchill gisteren
tijdens een rede, welke stappen de Nazi
dictator verder wil doen in Oost-Europa.
Vele wegen staan hem open. Hij weet niet
wat het eerste te doen, ofwel Memel of Dan-
zig, ofwel de Poolsche Oekrainers ophitsen
tegen Polen of de bevolking van Transsvl-
vanie tegen Roemenië. Niemand maakt zich
op om tegenstand te bieden aan de natio-
naal-socialistische aanvallen!
Churchill zeide verder, dat, hij de aan
spraken van Mussolini op het Suezkanaal
had voorzien, deze moesten komen na de
verovering van Abessinië. Het ©enige mid
del om tegenstand te bieden tegen de aan
vallen der Nazidictatoren is eenheid in de
democratische landen, en een opperste in
ternationaal gerechtshof.
Tenslotte verklaarde Churchill, dat door
Tsjecho-Slowakije voor de wolven te wer
pen, geen vrede, gegrondvest op hoop en
vertrouwen was verkregen, doch slechts een
uitstel, waarin allen hun herbewapenings
pogingen verdubbelen.
Waijoeng opnieuw door hen
bezet.
Van Chineesche zijde wordt gemeld, dat
te Hongkong een nog niet bevestigd bericht
is ontvangen volgens hetwelk de Chineesche
troepen in Kwangtoen opnieuw Waijoeng
hebben bezet. Deze stad ligt aan de Oost
rivier op 120 k.m. ten oosten van Kanton.
Den Japanschen strijdkrachten zijn hevige
verliezen toegebracht.
Aan het Centrale iront.
Sinds twee dagen zijn de militaire opera
ties in Noord 'teenan hervat. De Japan-
sche troepen i niet geslaagd in hun po
ging de Chineesche strijdkrachten op den
Noordelijken oever van de rivier Hsin m-
go op te drijven. De Chineesche troep in
er op den noordelijken oever niet al 1 in
geslaagd de Japansche aanvallen bij San-
kangtsoei en Tsjinkangyi te doen misluk
ken, doch zij zijn ook over een aanzienlijken
afstand opgerukt en hebben Hsinkaitang.
op 15 k.m. ten Z. O. van Vofsjau heroverd.
Stoffelijke resten van „Ekster"
slachtoffers vrijgegeven.
Naar wij vernemen, zijn de stoffelijke res
ten der slachtoffers van de „Ekster" door
de Justitie te Haarlem vrijgegeven.
Woensdag a.s. zullen de begrafenissen
plaats vinden en wel die van de heeren A.
van der Sijde en A. A. Becking op de be
graafplaats Zorgvlied te Amsterdam des
ochtends om 11 uur terwijl de piloot C. M.
Schrey en de mecanicien K. L. II. Jaedicke
op de begraafplaats Crooswijk te Rotterdam
zullen worden ter aarde besteld.
Invoercontingent wederom ver
hoogd.
Naar het Ilsb. verneemt, heeft België met
het oog op de stijging der boterprijzen, het
invoercontingent voor boter verhoogd en
wei van 250.000 k.g. tot 350.000 k.g. Mochten
de boterprijzen verder blijven stijgen, dan
zal de regeering niet aarzelen de deur voor
den invoer nog verder open te zetten.
Er zij aan herinnerd, dat Nederland 27
van bovenbedoeld contingent levert.
Liefde kan niet van één kant
komen, zegt de Engelsche minis
ter van handeL
Oliver Stanley, de Britsche minister van
handel, heeft in een te Wintermere gehou
den toespraak verklaard: „Ik wensch uit
een te zetten, dat hoewel, naar mijn mee
ning een werkelijke overeenkomst met
Duitschland de grootste waarborg is voor
den wereldvrede, deze overeenkomst toch
niet eenzijdig moet zijn.
Indien het Britsche volk bereid is een
hoogen prijs voor den vrede te betalen, is
dat, omdat vrede de grootste weldaad der
beschaving is, maar het is gerechtvaardigd,
wanneer wij in ruil daarvoor aan Duitsch
land vragen ook zijn prijs te betalen."
Spreker kantte zich tegen de door tota
litaire staten gebruikte hamdelstruethoden
„Wij zijn vastbesloten, zeide hij, onzen han
delslieden op de neutrale wereldmarkten
een rechtvaardige behandeling te doen deel
ach tig worden. Indien dat niet met vreed
zame methoden of onderhandelingen verwe
zenlijkt kan worden, zullen wij geen andere
keuze hebben dan te strijden. En indien
georganiseerde Britsche industrieën den
strijd zouden moeten aanbinden tegen die
van andere landen, bestaat er voor mij, al
dus Stanley, geen twijfel hoe de afloop van
den strijd zal zijn."
Strijd tusschen particuliere en
r.-katholieke onderneming te
Breda.
De begrafeniskwestie is te Breda nog
steeds niet opgelost. Zaterdagmorgen bleek
dit weer bij een uitvaart in de Kathedrale
Kerk van St. Barbara, gevolgd door een ter
aardebestelling op de r.k. begraafplaats te
Zuylen.
Het betrof hier, aldus de N. R. Ct., de uit
vaart en begrafenis van een ouden man uit
de Middellaan wiens familie in betrekkelijk
bekrompen omstandigheden leeft. Deze fa
milie had de regeling van de begrafenis op
gedragen aan een particuliere begrafenison
derneming, welker tarieven aanzienlijk la
ger zijn dan die van de kerkelijke begrafenis
onderneming.
En hoewel volgens de Begrafeniswet een
ieder vrij is, voor het vervoeren van lijken
naar de kerk en naar de begraafplaats, de
middelen te kiezen, welke hij Wil, blijkt dit
te Breda slechts in beperkte mate mogelijk
te zijn.
Want wel kon niemand den particulieren
begrafenisondernemer verbieden het stoffe
lijk overschot van den ouden man over
den openbaren weg te vervoeren, doch tot
kerk en begraafplaats wordt hem nog steeds
de toegang geweigerd en daar moet hij de
kist met het stoffelijk overschot overgeven
aan de dragers der kerkelijke begrafenison
derneming, waarvoor de familie extra most
betalen, zoodat het voordeel van de lagere
tarieven der particuliere onderneming ge
heel verloren gaat. Zoowel aan de kerk als
aan de begraafplaats werd dan ook Zater
dagmorgen het stoffelijk overschot van den
ouden man. dat. door de particuliere onder
neming tot -aan de kerk en tot aan de be
graafplaats was gebracht, overgenomen
door 6 dragers der kerkelijke onderneming,
terwijl het hek van de begraafplaats on
middellijk nadat de familieleden de be
graafplaats hadden betreden met een hang
slot met ketting werd gesloten en belang
stellenden daarop niet werden toegelaten.
Minister stelt voor, enkele nieu
we categorieën werknemers van
de Ongevallenwet te doen pro-
fiteeren.
Geen renten aan in concubinaat
levende weduwen.
Ingediend zijn twee wetsontwerpen
tot wijziging van de Ongevallenwet
en van de Land- en Tuinbouw-onge-
vallenwet.
Opdat de ongevallenpremie in oorlogstijd
niet et zwaar zou gaan drukken op dc ver-
zekeringsplichtige bedrijven, schijnt 't den
minister noodig, dat de werking der beide
ongevallenwetten wordt be^perkt tot schaden
ontstaan uit anderen hoofde dan uit geweld
dadigheden, gepleegd in een gewapend con
flict.
Voorts wordt voorgesteld, dat personen,
die aangenomen werk verrichten ten behoe
ve van een publiekrechtelijk lichaam of van
een natuurlijk of rechtspersoon, zullen wor
den geacht te arbeiden in dienst van den-
gene, van wien het werk is aangenomen.
Deze laatste wordt voor de toepassing der
Ongevallenwet als wetgever geschouwd.
Zoodra de regeering het noodig acht
maatregelen te treffen ten behoeve van de
strategische veiligheid, zullen in het grens
gebied van ons land door burgers verschil
lende werkzaamheden moeten worden uit
gevoerd, als de aanleg van verdedigings
werken, enz. De billijkheid eischt, dat.
zoolang de staat van oorlog niet is afge
kondigd, deze burgers ook van de Onge-
vallewet profiteeren.
Minister houdt rekening met de
werkloosheid.
Zooals hekend, baseert men de schadeloos
stelling van den door een ongeval getrof
fen werkman op het dagloon; thans is een
nieuwe voorziening ontworpen, welke be
oogt om bij de vaststelling van het dagloon
uit te schakelen den invloed van de zoo
sterk gedaalde arbeidsgelegenheid op den
arbeidsduur.
Deze voorziening geldt die werklieden, ten
aanzien van wie aannemelijk is, dat zij
zonder het bestaan van buitengewone werk
loosheid hetzij geregeld in de onderneming,
waarin het ongeval plaats vond, zouden heb
ben gewerkt, het zij meer dagen in het
zelfde bedrijf of in een soortgelijk bedrijf
zouden hebben gewerkt dan het geval is
geweest.
Goed nieuws voor sohippers!
Dn minister stelt verder voor, een werk
gever, die woont aan boord van het door
hem bevaren schip en die in een gemeen te
hier te lande in het bevolkingsregister staat
ingeschreven, hier te lande is gevestigd. En
daarmede komt dan de bemanning van het
schip ook gedurende hét verblijf van het
schip in het buitenland te vallen onder het
bereik der ongevallenwet.
I en slotte wordt voorgesteld een einde
te maken aan den onge wensch ten toestand,
dat een rrntetrekkende weduwe in concubi
naat leeft en niet wil hertrouwen, omdat
haar rente alsdan vervalt. De rente zal n.
1. niet worden uitgelaaid gedurende den
tijd, dat de weduwe in concubinaat leeft.
Verwachting voor het geheele
land: Matige tot krachtige,
meest Z.O. wind, gedeeltelijk
bewolkt., overwegend droog,
iets kouder.
Op vrijlating vóór Kerstmis ge
hoopt.
Ondanks de reeds bekende omstandigheid,
dat ds. Niemöller niet in vrijheid is gesteld,
omdat hij (evenals bij vorige dergelijke ge
legenheden) weigerde zich te verbinden om
nooit meer als predikant op te treden, blij
ven velen nog hopen, dat hij toch nog vóór
Kerstmis uit het concentratiekamp zal wor
den vrijgelaten en wel door middel van gene-
raal-veldmaarschalk Göring, van wien dan,
naar de N. R. Ct. meldt, verwacht wordt,
dat hij een formule zal kunnen vinden, wel
ke zoowel voor ds. Niemöller als voor de
staatspolitie aanvaardbaar zal wezen.
Doodelijk ongeluk op onbewaak-
ten overweg te Best (N.Br.)
Gisteravond om vijf miiimiten over acht
is de 28-jarige landbouwer L. van de Ven
uit Best, die per fiets dein Onbewaakten
overweg nabij wachtpost 42 onder de ge
meente Best (N.B.) wilde oversteken, door
een dieseltrein gegrepen en op slag ge
dood. Het slachtoffer werd twintig meter
verder im een sloot geslingerd, v. d. V. had
vergezeld van een anderen wielrijder, bij
den overweg gewacht op den trein, die uit
de richting Eindhoven naderde, Toen deze
gepasseerd was staken de mannen.dc rails
over zonder aandacht te schenken aan den
trein die op hetzelfde oogenblik van dein
kant van Boxtel kwam. De andere per
soon wist zich nog juist bijtijds in veiligheid
te stellen. De trein had ruim drie kwartier
vertraging.
Een voorwaarde tot de oplossing
van het Joodsche vraagstuk.
Op een vergaderingvan den Nederland-
schen Zionistenbond te Amsterdam, heeft de
voorzitter, mr. A. J. Herzberg, Zaterdagavond
een rede gehouden, waarin hij o.m. zeide,
dat het Joodsche vraagstuk niet kan wor
den opgelost zonder de medewerking van
de niet-Joodsche wereld. Met betrekking tot
de pogroms merkte spr. op, dat de Joden
in Duitschland niet zijn vervolgd, omdat zij
zulke slechte, maar juist omdat zij zulke
goede Duitschers zijn geweest.
Tenslotte betoogde mr. Herzberg, dat voor
een oplossing van het Joodsche probleem
noodig is de vorming van zelfstandige
Joodsche kracht, dat wil uiteindelijk zeggen,
de vorming van een Jodenstaat. Prof. Bro-
detzki van de executieve van het Jewish
Agency hield vervolgens een toespraak,
waarin hij, doelende op de Palestijnsche
kwestie, uitriep: „Wij willen samenwerken,
maar nooit zullen wij ons aan den wil der
Arabieren onderwerpen!"
Exploitant van den molen en
twee arbeiders gearresteerd.
De Schiedamsche politie is overgegaan tot
de arrestatie van den heer H. G. J., lid van
de firma G. J. en zoon aldaar, welke firma
de molen „de Walvisch" in huur had en
waarin zij een maalderij en een drogerij had
gevestigd. De molen brandde zooals wij
meidden, dezer dagen bijna af, waardoor
een schade van 25.000 gulden ontstond.
Met den firmant zijn twee arbeiders, die
op den dag van den brand nog in den mo
len hadden gewerkt, gearresteerd.
Allen hebben bekend zich schuldig te heb
ben gemaakt aan brandstichting. Zij zullen
ter beschikking van de Justitie worden
gesteld.