Italiaansche pers
spreekt klare taal
Dr. Schacht gaat
naar Engeland
Chamberlain aan
den tand gevoeld
Brifsch-Fransche
stap te Berlijn?
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN'HOLLANDS NOORDERKWARTIER 13 DECEMBER 1938
N.S B. wil voor eigen
volk zorgen
Beperking van loozing
op het IJselmeer
Tragisch ongeval
te Den Oever
Het Britsche leger
klein maar goed
Prins Bern hard
naar Londen
66e JAARG. No. 8489
Vele grieven tegen bet
Fransche bewind in Dziboeti
Frankrijk parasiteert op den
Italiaanschen arbeid
Engeland niet verplicht
Frankrijk te helpen!
De Memelkwestie
Liftausche staatspolitie
ontbonden
Dit nummer bevat 8 pagina's
yJyEERBERICHT
DE BILT SEINT:
Reisbureau W.A.CO.
I
HELDERSCHE COURANT
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
i -
Uitgave der Uttg. Ml). HoMaodi Noorderkwartier N V. te Deo Helder
HET VRAAGSTUK DIENT BIJ
DEN WORTEL TE WORDEN
AANGEVAT.
In de Italiaansche pers wordt
thans voor het eerst duidelijk en
uitvoerig gesproken over Dzjiboeti,
en wel door de „Giornale d'Italia".
Dit blad vraagt een grondige en de-
linitieve oplossing van het vraag-
stuk-Dzjiboeti. Het betoogt, dat
Frankrijk zich van een kleine kolo
nie, Fransch Somaliland, waarvan
Dzjiboeti de hoofdstad is, bediend
heeft om door te dringen in Abes-
sinië en te strijden tegen de Italiaan
sche belangen.
Vooral tijdens den Abessijnschen oorlog
was Dzjiboeti de voornaamste weg, waar
langs de Negus voorraden en wapenen
kreeg, hoewel Mussolini en Laval in Ja
nuari' 1935 waren overeengekomen, dat Ita
lië de vrije hand in Abessinië zou hebben.
Sedert toén heelt Frankrijk van Dzjiboeti
een werktuig gemaakt voor een nog vijan-
delijker actie tegen Italië.
De Fransche Somalikolonie vormt een
voortdurende bedreiging en uitdaging tegen
de belangen van Italië, Een uitdaging, die
niet langer geduld kan worden.
De Franschen blijven in het bezit van de
spoorwegaandeelen, die den Negus hebben
toebehoord.
Wat de politieke beteekenis van het ha
venstadje betreft krijgen wij verder te lezen
dat de Fransche autoriteiten tot op dit
pogonblik hebben geweigerd het gebouw van
het Abessinische consulaat aan Italië af te
staan, zoodat daar nog steeds Abessinische
ambtenaren zetelen. Bovendien hebben zich
in de stad tal van politieke uitgewekenen
gevestigd, die er de bescherming genieten
van de Fransche overheid. Zij hebben zich
vereenigd en trachten contact te onderhou
den met de kleine groepen rebellen welke
op Abessinisch gebied nog weerstand bieden
aan de Italiaansche bezetting. Deze in Dji-
boeti zetelende vereeniging van aan den
negus getrouwen zou orders ontvangen van
Tecle Avariat. den vroegeren vertrouwens
man van den negus te Genéve. Te Dzjiboeti
zou voorts op vrij groote schaal smokkelarij
in Italiaansch en Ethiopisch geld worden
bedreven.
Gayda weidt dan uit over de zeer onvol
doende laad- en losgelegenheid in de haven,
over de vele en hooge rechten die door de
Franschen worden geheven op het transito-
verkeer en dus ook op de Italiaansche goe
deren die voor de Italiaansche kolonie be
stemd zijn.
Aan dit alles, zoo besluit de .Giornale".
moet een einde komen. Italië kan niet toe
staan, dat deze parasiet leeft op kosten van
het verkeer en den arbeid in het Italiaansche
rijk. Het vraagstuk Dzjiboeti moet bij den
wortel aangevat worden, ter opheldering van
de FranschItaliaansche betrekkingen.
Met list en geweld nam Frankrijk
Tunis.
De „Tribuna" bevatte gisteren wederom
een belangrijk artikel over Tunis, zegt het
I-Isb. „Frankrijk", zoo kan men dezen, „heeft
met list en geweld Tunis bezet en slechts met
list en geweld kan het zich handhaven, zoo
als bewezen wordt door het programma dat
ten doel heeft systematisch het Italiaansche
element in dit protectoraat te denationali-
seeren, d.w.z. het eenige Europeesche element
dat op groote schaal en op duurzame wijze
in den grond van -Tunis wortel heeft gescho
ten. Italië zal niet ophouden voor de rech
ten van de Italianen in Tunis op te komen
en het helpt niet of Frankrijk wil trachten
van de Italianen Franschen te maken. Wa
ren niet ook de Italianen in Trente en in
Triest Oostenrijkers en waren niet de Duit-
schers van het Sudetengebied Tsjechen?
Voor Italië blijft dit vraagstuk bestaan zoo
lang het niet op een rechtvaardige wijze
wordt opgelost, volgons de eischen van de
nieuwe Europeesche solidariteit, die te Mun-
chen voor het eerst een begin van verwezen
lijking heeft gevonden."
Allerlei gissingen. Een brug tus-
schen de verschillende opvattin
gen van Engeland en Duitsch-
land?
De President van de Duitsche
Rijksbank Dr. Schacht zal deze week
een bezoek aan Londen brengen. Dit
bericht geeft aanleiding tot allerlei
gissingen.
Men gelooft dat Dr. Schacht eenig
aanbod zal doen ten aanzien van de
iinantieele omstandigheden der Jood-
sche vluchtelingen.
Reuter verneemt, dat het a.s. bezoek van
Dr. Schacht aan Londen het resultaat is
van schikkingen welke getroffen zijn dooi
den gouverneur van de bank van Engeland
en Schacht. Er zijn nog geen officieele in
lichtingen verkregen over de te bespreken
onderwerpen, hoewel men geen verrassend
resultaat verwacht.
Wat zal Engeland doen, als Italië
Frankrijk aanvalt?
In het Britsche Lagerhuis is de
regeering een vraag gesteld, of
eenig verdrag, pact of overeenkomst
bestaat, waarbij in geval Italië oor
logszuchtige operaties aanvangt te
gen Frankrijk of deszelfs bezittingen,
op speciale wijze Groot-Brittanje ver
plicht zou zijn militaire hulp te ver-
leenen aan Frankrijk. Chamberlain
heeft hierop geantwoord, dat geen
dusdanige speciale verplichting be
staat in eenig verdrag of pact met
Frankrijk.
Op een verdere vraag betreffende de
Italiaansche betoogingen tegen Frankrijk,
antwoordde Chamberlain met te herhalen,
fiat de Britsche regeering de Italiaansche
regeering er op gewezen heeft, dat betoo-
gingen van dezen aard een nadeelige uit
werking moeten hebben, tenzij stappen ge
nomen worden om den erdoor gewekten
indruk te. herstellen. Voor het oogenlblik
had de premier hier niets aan toe te voe
gen.
Verder heeft men Chamberlain gevraagd
°i de Britsche regeering in kennis is ge
steld van den invloed der besprekingen
t'isschen de Fransche regeering en Von
üibbentrop en of de regeering te Londen
overleg pleegt met Parijs over de Italiaan
sche aanspraken op Tunis. Corsica en Ni
co, welke don status tpio in do Middelland-
sche Zoo zouden verstoren, indien zij ver
wezenlijkt werden.
Chamberlain beantwoordde beide vragen
bevestigend.
In antwoord op een vraag in het Lager
huis heeft Wallace verklaard, dat 46 pro
cent van de Suezkanaalrechten het vorige
.iaar betaald is door Britsche schepen, en on
geveer 17 procent door Italiaansche sche
pen. De bestaande concessie loopt in DIN
af.
Ministerpresident Ghamberlain hoeft ont
kennend geantwoord op do, vraag of oen of
ficieel verzoek was gedaan aan Groot Brit
tan je door Duitschland betreffende terug
gave der vroegere Duitsche koloniën.
Een uitlating die misverstand
kan wekken!
Ongetwijfeld is de uitlating van Chamber
lain, dat Engeland geen enkele verplichting
heeft Frankrijk te helpen, hoewel naar den
letter juist, verre van. prettig.
In politieke en diplomatieke kringen is
zij met eenige onsteltenis ontvangen. Do
wijze waarop de premier zich heeft uitge
drukt, wordt op zijn minst tactloos geacht.
Het is koren op den pronaganda-molen van
de Italiaansche autoriteiten en kan hen
slechts helpen bij hun streven om de bin-
nenla.ndsche opinie te doen gelooven, dat
Engeland de Italiaansche campagne tegen
Frankrij k goedkeurt.
Wat men betreurt is, dat de verklaring
van den premier, losgerukt, uit het ver
band, zoo bii uitstek geschikt is om in het
buitenland en vooral bii de Italiaansche pu
blieke opinie den indruk te wekken, dat
Engeland zich voor het Fransch-Italiaansch
geschil niet interesseert. De premier had dit
kunnen voorkomen, zegt de N.R.C. door een
ander, waarschuwend woord toe te voegen
aan zijn feitelijk antwoord. Dat hij dit niet
heeft gedaan, en dat hij zoodoende de mo
gelijkheid van nieuwe en gevaarlijke mis
verstanden heeft geopend, wordt hem aange
rekend als een diplomatieke tactloosheid.
Italië springt gewoonlijk eigenaardig om
met Engelsche courantenberichten en regee-
ringsuitliatingen en zoo zal het er naar alle
waarschijnlijkheid ook niet voor terugge
schrokken zijn voordeel te doen met een ge
zaghebbende verklaring van Engeland's
eersten minister, die zoo voorbeeldig past in
Italië's binnenlandsche propaganda.
DR. SCHACHT.
Ongetwijfeld zal een ruim gebied worden
besproken.
In de kringen van de city heeft het aan
gekondigde bezoek van Dr. Schacht zeer
groote belangstelling gewekt en men ver
diept er zich in gissingen over den aard van
zijn particuliere besprekingen met den gou
verneur van de Bank van Engeland.
Volgens recente berichten in de Britsche
pers zijn eenige maanden lang informeele
besprekingen gehouden, langs niet officiee
le, doch erkende kanalen, over een nieuwe
EngelschDuitsche handelsovereenkomst.
Als een brug
Tijdens deze informatieve besprekingen is
volgens de Financial News het Britsche
standpunt geweest, dat geen overeenkomst
de moeite waard zou zijn, tenzij zij niet al
leen directe handelsbetrekkingen tusschen
de beide landen inhouden, doch ook hun
onderscheidene posities op de wereldmark
ten.
Bovendien gelooft men, dat Duitschland
de besprekingen binnen nauwer grenzen
wenscht te houden dan den directen handel
der beide landen.
Het wordt mogelijk geoordeeld, dat het be
zoek van dr. Schacht ten deelo bedoeld is
om een brug te slaan tusschen de twee uit-
eenloopende opvattingen, hoewel het ook
mogelijk is, dat zij slechts betrekkingen zul
len hebben gewone zaken welke zich voor
doen tusschen de centrale bankinstelling van
Groot Brittannië en Duitschland.
De heer J. Boersen misgestapt
en verdronken.
Gisteravond omstreeks half zes zou de 34-
iarige garagehouder, de heer J. Boersen
van zijn motorvlet op den wal stappen.
De heer B. gleed uit en kwam in de werk-
haven terecht. Op den wal stonden zijn
monteur de heer S. en de heer T.. Dade
lijk stelden deze personen reddingspogingen
in hef werk die door de duisternis zeer be
lemmerd werden. Op hulpgeroep kwamen
dra meerdere personen aan loopen. Na
twintig minuten zoeken die wel uren leken
had men den drenkeling aan een haak. Tor
riond werd kunstmatige ademhaling toege
past doch Dr. de Groot die dadelijk aanwe
zig was moest tenslotte den dood const-atee-
ren. De heer Boersen. de kwieke kerel, die
altijd een ander behulpzaam was, is wel
zeer tragisch aan zijn einde gekomen. IIij
laat een yrou,w en één zoontje achter.
Mussert stelt tienduizend collec
tanten en collectrices beschik
baar. Vragen van den heer
de Marchant et d'Ansembourg.
De heer de Marchant et d'Ansembourg
heeft aan den minister van Algemcene Za
ken, voorzitter van den raad van ministers,
de volgende vragen gesteld:
1. Heeft de minister er kennis van ge
nomen, dat de opbrengst van de collecte
voor Joodsche vluchtelingen, gehouden 3 De
cember jl., meer dan .vierhonderdduizend
gulden zou hebben bedragen?
2. Heeft de minister er kennis van ge
nomen, dat de opbrengst van de inzameling
voor de winterhulp aan het Duitsche volk,
gehouden op 3 December jl. op den dag van
de Duitsche solidariteit, meer dan vijftien
millioen Reichsmark zou hebben bedragen?
3. Is de minister niet van mecning, dat
gezien de sub 1 en 2 genoemde bedragen een
b.v. op Zaterdag 17 December van regee-
ringswege te houden Kerstinzameling „zorg
voor eigen volk" tenminste een millioen
gulden zou behooren op te brengen, waar
mede de nijpende nood van vele tiendui
zenden volksgenooten zóu kunnen worden
gelenigd?
4. Is het den minister bekend, dat de
leider der nationaal-socialistische beweging
bereid is. tienduizend collectanten en col
lectrices voor het doen slagen van de sub
3 bedoelde Kerstinzameling beschikbaar te
stellen?
5. Is de minister bereid de sub 3 bedoelde
inzameling te organiseeren en het aanbod
van den leider der nat. soc. beweging te
aanvaarden?.
Eerbiediging van het Memel-
statuut gevraagd. De partij
van dr. Neumann zou geen
Anschlusz wenschen.
Op een vraag betreffende den toestand
in Litauen en het Memelgebied heeft Cham
berlain geantwoord, dat er reden is om te
denken, dat na de verkiezingen van Zon
dag door de meerderheidspartijen van den
Memelschen landdag eiscbeu kunnen wor
den gesteld aan de Litausche regeering,
welke niet in overeenstemming zouden zijn
met het Memelstatuut.
Als onderteekenaarster van de Me
melconventie, zoo vervolgde Cham
berlain. kan de Britsche regeering
deze mogelijkheid niet over het
hoofd zien. Met het oog op de bij
zondere belangstelling, die de Duit
sche regeering in staat is in deze za
ken te toonen, aldus de premier,
heeft de Britsche zaakgelastigde te
Berlijn opdracht gekregen, om te
zamen met den Franschen ambas
sadeur uitdrukking te geven aan de
hoop dat de Duitsche regeering haar
invloed zal uitoefenen tot verzeke
ring van de eerbiediging van het
Memelstatuut.
Te Berlijn wordt inmiddels ontkend dat
een stap is ondernomen. Er zouden slechts
beleefdheidsbezoeken zijn gebracht.
In Memeiland zelf.
Veel liever gestreden en eerlijk gestorven
dan vrijheid verloren en de ziel verdorven,
aldus letterlijk vertaald de tekst op een
origineele verkiezingszuil in de vorm van
een grafsteen in Memclland... welke ietwat
lugubere reclame wij hierbij afbeelden.
In de rede, die de herkozen president
Smetona gistermiddag ter gelegenheid van
zijn beëediging in het parlement heeft ge
houden, verklaarde hij o.m., dat de betrek
kingen van Litauen met al zijn buren zich
op bevredigende wijze ontwikkelen. Hij zei
de te wenschen, dat het autonome statuut
in zijn geheel wordt toegepast.
Staatspolitie buiten dienst.
Het bestuur van het Memelgebied heeft
een verordening uitgevaardigd, waarbij in
bet Memelgebied alleen de districtspolitie
dienst mag doen. De leden van de Litausche
staatspolitie gelden thans als particuliere
personen.
Wenscht Dr. Neumann geen
Anschlusz?
De correspondent van de Dobry Wieczor
meldt uit Memel, dit het succes van de
Duitschers onbetwistbaar is. De Litauers
rekenen slechts op drie mandaten.
Ondanks de in Europa circuleerende ge
ruchten eischt de partij van dr. Neumann
geen aanhechting van Memel bij het Duit
sche rijk, daar zij officieel politieke, eoo-
nomische en cultureele autonomie en voor
al vrijheid voor het propageeren van de
nationaal-socialistische denkbeelden vraagt.
Men verwacht, dat binnenkort met de Li
tausche regeering een overeenkomst geslo
ten zal worden, welke den Duitschers in
Memel de verwezenlijking van hun eischen
binnen het, kader van die Litausohen staat
.verzekert.
Verwachting voor het geheele
land: Zacht weer, overwe
gend droog, gedeeltelijk be
wolkt!, zwaKke tot matige
wind uit Zuidelijke ric-Min-
gen.
Geen behoefte aan dienstplicht In
Engeland!
De minister van coördinatie der landsver
dediging, Inskip, heeft te Reading een rede
gehouden, waarin hij zeide, dat volgens zijn
overtuiging Groot Brittannië geen behoefte
heeft aan dienstplicht. De minister geeft de
voorkeur aan een vrijwillig systeem, dat ze
ker in vredestijd traditioneel is voor Enge
land.
Verder zeide de minister dat de regeering,
wat er ook zou gebeuren, in geen geval de
fouten van 1914 zou herhalen en gespeciali
seerde arbeiders, die werkzaam zijn in de
industrie welke voor het leger werken, uit
de fabrieken weghalen en naar 't tromt stu
ren.
Tenslotte bracht hij hulde aan het Brit
sche leger, dat niet groot is en niet verge
leken kan worden met de legers op het vaste
land, welke de divisies bij twintigtallen tel
len. Het is een klein, doch goed leger.
De Gast Zijner vrienden.
Naar wij vernemen, zal Prins Bertnhard in
den loop van deze week een officieus bezoek
aan Londen brengen, alwaar Z.K.H. eenige
dagen zou vertoeven. De Prins zal in de En
gelsche hoofdstad de Gast zijn van enkele
Zijner persoonlijke vrienden.
FRIESLAND HEEFT ERNSTIGE
BEZWAREN.
Ged. Staten van Friesland hebben in
een adres aan de Tweede Kamer hun
bezwaren uiteengezet tegen het wets
ontwerp, waarbij o.m. de vrije loozing
op het IJselmeer in de toekomst be
perk wordt.
Het Rijk. dat gemeend heeft de Zuiderzee
te moeten afsluiten, dient de daaruit voort
vloeiende gevolgen, aldus Ged., ten volle voor
zijn rekening te nemen en mag die niet af
wentelen op gebieden, die tot nu toe vrijelijk
hun overtollig water konden loozen.
Het bezwaar van adressant is niet slechts,
dut acht sluizen door de beperkingen on
bruikbaar worden, doch ook, dat gewijzigde
inzichten omtrent het meest gewenschte peil
voor den Frieschen boezem ruimere water-
loozing zouden kunnen vereisclien dan tot
nu toe.
Verder heeft de minister in zijn toelichting
tot het wetsontwerp zélf erkend, dat dit on
tijdig wordt ingediend.
Immers van nu reeds bestaande bezwa
ren. verbonden aan de onbeperkte loozing
en onttrekking van water op en aan het
IJselmeer, is niets gebleken! De minister
vreest slechts dat die bezwaren in de toe
komst zullen kunnen ontstaan, vooral na
verdere inpolderingen. Waarom wacht Zijne
Excellentie die verdere inpolderingen niet
af?
En de IJsel dan?
Tenslotte begrijpen adressanten niet, waar
om de beperkingen, zooals de tekst van het
ontwerp doet veronderstellen, niet van toe
passing zullen zijn op het afleiden uit of
het loozen op don IJsel en andere rivieren
Op die wijze zou van deze zijde het waterbe-
zwaar op het IJselmeer nog kunnen worden
vergroot!
Frieslands recht om als van ouds vrijelijk
op het IJselmeer te loozen, is, aldus adr.
even deugdelijk gefundeerd als dat van het
stroomgebied van den IJsel en andere rivie
ren!
Gedeputeerden verzoeken met den mees
ten aandrang het betreffende wetsontwerp
te laten rusten tot de noodzakelijkheid van
het treffen van maatregelen duidelijker ge
bleken is.
5-daagse KERSTREIS naar PARIJS. ge
heel verzorgd f 39.43.
Programma op aanvraag.
Vraagt onze gids voor wintersportreizen per
trein en autocars.
W.A.C.O. Kanaalweg 132 TeL 773.
Den Helder.