dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier
Frankrijk zal met
Uitroeiing der katholieke
kerk in Duitschland?
Rotterdam's transitoverleer
in gevaar
Wat doet Schacht
te Londen
duikbooten antwoorden
als Italië
Tunis opeischt
Litauen zal handelen
naar omstandigheden
Historisch schouwspel aan
het Scheveningsche strand
De pers moet zich matigen
Noord- tegen Zuidholland
XOfWNGSTRAAT 78, DEN HTLDER. TïLEfOON 50 f2 LIJNEN)
DONDERDAG
15 DECEMBER 1938
66e JAARG. No. 8491
Zal Engeland helpen?
Chamberlain uit zich niet
De wet op de weerkorpsen
België wil echter niet in
troebel water visscben
Interview met minister Urbsys
Dit nummer bevat 8 pagina's
Stafofficieren van Franco
loopen over
Een kruiser van
100 millioen dollar?
yj/EERBERICHT
DE BILT SEINT
Reisbureau W.A.CO.
HELDERSCHE COURANT
Uitgave der Uttg.-MlJ. HoHands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
Wat doet Engeland als Tnnis wordt
aangevallen? Aldus wai kort en bon
dig de vraag van den Liberaal Man
del in het Lagerhuis. De Dinsdag
afgelegde verklaring van Chamber
lain, dat de Engelsche betrekkingen
met Frankrijk verre uit gaan boven
de zuivere wettelijke verplichtingen
leek Wandel te vaag. Op zijn zeer
concrete vraag gaf Chamberlain geen
antwoord...
Mandeis vraag wekte toejuichingen en in
terpellaties. In antwoord op verdere vragen
verklaarde Chamberlain dat verandering
van den status uo (dus de toestand-zooals
ze thans is. Red.) in de Middellandsche zee
bij Engeland ernstige bezorgdheid zou wek
ken.
Chamberlain voegde hieraan toe: wij kun
nen echter niet de mogelijkheid onder oogen
zien een aanval, zooals die gesuggereerd
wordt in deze vragen (toejuichingen).
Een andere vraag luidde, of met het oog
op de gelijkheid van belangen, die,
naar wordt toegegeven, bestaat tusschen de
beide democratieën, de veiligheid van beide
niet bevorderd zou worden door een volle
dig en formeel defensief bondgenootschap.
Ook hierop antwoordde Chamberlain niet.
Een nieuw eischje van Italië.
Bij Tunis, Corsica, Nice, Djiboeti heeft
zich een nieuwe Italiaansche eisch gevoegd
en wel ten aanzien van de Villa Medici, den
zetel van de Fransche Kunstacademie te
Rome, welke als zoodanig reeds meer dan
een eeuw Fransch eigendom is. In een arti
kel getiteld Wettige Aanspraken tracht de
Tribuna aan te toonen, dat om historische
redenen, afgezien van stedelijke overwegin
gen, Italië_ van Frankrijk het afstaan van
dat prachtige gebouw mag eischen. „Frank
rijk kan elders gemakkelijk een waardigen
zetel voor de Academie vinden, zonder dat
onze natonale trots er door aangetast wordt"
aldus de Tribuna.
Fransche commentaren.
Bonnet heeft in de kamercommissie van
buitenlandsche zaken verklaard, geen al te
groote waarde te hechten aan het negatie
ve antwoord Dinsdag door Chamberlain ge
geven. Wat Frankrijk zelf betreft, ook al
zou de Italiaansche regeering de eischen
officieel bekend maken, zou Frankrijk er
niet aan denken een duim breed gronds af
te staan. Tenslotte is Frankrijk geen taart,
die men aansnijdt als men honger heeft be
toogde Bonnet.
Vliegtuigen en duikbooten is het
eenige antwoord, dat in aanmerking
zou komen
Wiedemann te Parijs?
In diplomatieke kringen te Parijs gaan
hardnekkige geruchten dat Hitiers adjudant
kapitein Wiedemann zich te Parijs zou be
vinden om het antwoord van den Führer
te brengen op eenige vragen welke Bonnet
von Ribbentrop heeft gesteld over de Tunis-
kwestie.
H.M. de Koningin herdenkt met
veie duizenden Nederlands onaf
hankelijkheid.
Gisteren is herdacht, dat 125 jaar
geleden Neerland's onafhankelijkheid
werd ingeluid bij den terugkeer uit
Engelsche ballingschap van den
Prins van Oranje.
Deze landing van den Prins op het Sche
veningsche strand, zijn enthousiaste „in-
comste" in Den Ilaag, waren l\£t sein voor
het geheele volk om zich opnieuw onder de
Oranjes te scharen.
Gisteren is te Scheveningen deze landing
opnieuw in scène gezet; het onafhankelijk-
heidsfeest, dateigenlijk op 30 Nov. geda
teerd is, heeft men opzettelijk verlaat, om
dat de Scheveningsche visschersvloot op 30
Nov. jl. nog niet binnen was en men de vis-
sehers volop in de feestvreugde wilde doen
deelen. Deze vreugde laaide te hooger op,
nu H.M, de Koningin persoonlijk in een
blauwe calèche gezeten, vanaf den boule
vard, het historisch tooneel gadesloeg.
Vóór de kust ligt H. Ms. „Jan van Gent"
voorstellende het Engelsche oorlogsschip
„The Warrior", dat in 1813 den Prins naar
Scheveningen bracht.
Om ongeveer elf uur worden van „The
Warrior" eenige sloepen uitgezet, door En
gelsche mariniers geroeid en in één waar
van de Prins gezeten is.
Een in rood-wit-blauwe kleuren geschilder
de wagen rijdt in zee en van der Duyne
steekt Z. K. H. bij het overstappen de hand
toe. Onder daverend gejuich van Schevenin-
gers en Hagenaars, op strand en boulevard
saamgedromd, komt de Prins aan land en
omstuwd door burgers en burgeressen in
costuums uit 1813, begeeft de vurig verbeide
gast zich naar het gebouw van de chr. Jon-
gemannenvereeniging, waar ook een eeuw
geleden toen was dit gebouw een pastorie
de officieele verwelkoming plaats had.
Het gebeuren uit 1813 wordt verder geco-
piëerd in défilé der bevolking, rijtoer van
den Prins door overvolle, druk versierde
straten, begroeting door den graaf van Lim
burg Stirum, enz.
Tot slot een Hollandsche koffietafel in ho
tel de Promenade, welke de gepruikte en
gebaarde deelnemers zich uitstekend lieten
smaken.
Datum van inwerkingtreding.
In het Staatsblad van gisteren is gepubli
ceerd het Koninklijk Besluit van 2 Decem
ber 19.18, waarbij wordt bepaald, dat de wet
°P de weerkorpsen op 1 Februari 1939 in
Werking sal traden.
Aldus het nat.-scc. Eerste Kamer
lid, de heer v. Vessem - En de re
geering moet de geste van mr.
Oud openlijk afkeurenl
Zooals bekend, heeft de minister-president
„Eenheid door Democratie" gerustgesteld in
zake het „Times"-gerucht over vermeenden
Duitschen invloed op onze pers, doch bij
deze gelegenheid tevens medegedeeld, dat hij
(dr. Colijn) dezer dagen een conferentie met
de Nederlandsche pers heeft gehad.
Het nat.-socialistische Eerste Kamerlid, de
heer Van Vessem, heeft den minister van
Staat en de ministers van Binneniandsche en
Buitenlandsche Zaken nu de vraag gesteld,,
of het juist is, dat deze persconferentie heeft
plaats gevonden op Zaterdag 3 December
jl., derhalve na het verbod door den burge
meester van Rotterdam van den voetbalwed
strijd NederlandDuitschland?
Verder wordt gevraagd of het niet méér
in overeenstemming met 's lands belang en
waardigheid zou zijn geweest, indien door de
regeering een aanmaning tot matiging tot
de pers zou zijn gericht vóór het verbod van
den voetbalwedstrijd Nederland—Duitsch
land en vóór de eventueel door de Duitsche
regeering gedane uiting over Nederlandsche
persuitlatingen.
Het nat.-soc. Kamerlid besluit zijn reeks
vragen met het volgende:
Zijn de ministers niet van meening, dat
's lands belang een openlijke afkeuring door
de regeering eischt van de geste van den
burgemeester van Rotterdam?
OM SCHIPHOL.
Gedeputeerde Staten van Noord-Hol
land hebben aan de Tweede Kamer
der Statn-Generaal en aan de leden
van de Tweede Kamer der Staten-
Generaal het volgende telegram - ge
richt:
„Ter uitvoering van unaniem staten
besluit dringen Gedenuteerde Staten
van Noord-Holland bij de Tweede Ka
mer er op aan, SchipholNederlands'
voortreffelijk geoutilleerde, algemeen
gebruikte en in het buitenland alom
bekende vlieghaven, te behouden als
centraal vliegveld."
w.g.) A. Röell, voorzitter,
M. A. Stufkes, griffier.
Wij herinneren er aan, dat de Prov. Zuid
Holland sterk gekant is tegen Schiphol als
centraal vliegveld.
Nog Dinsdag J.l. hebben Prov. Staten van
Zuid-IIolland een motie aangenomen, waar
in zij er hij Gedeputeerden op aandringen,
al hun invloed bij de regeering aan te
wenden, teneinde de Amsterdamsche lucht
haven niet tot Nederlandsch luchtvaarhceu-
tnupn ie verheffen.
Scherpe decreten zouden in voor
bereiding zijn, o.m. opzegging
van het concordaat.
In Vaticaansche kringen is men
van oordeel, dat de toestand der Ka
tholieke Kerk in Duitschland thans
zóó ernstig is, dat ieder oogenblik
de ergste katholiekenvervolging kan
losbarsten.
Deze meening berust op berichten,
volgens welke in het derde rijk een
wet in voorbereiding is, die zeer dra
conische maatregelen tegen de Kerk
zal inhouden. Die maatregelen zou
den, aldus de Msb., zijn vervat in
acht bepalingen waarvan de duide
lijke strekking is de algeheele uit
roeiing van 't katholieke leven in
Duitschland.
Ofschoon ter zake nog geen officieele be
richten uit Duitschland voorhanden zijn ci
teert de „Osservatore Romano" het blad
„Luxemburger Wort". dat den inhoud van
de wet zegt te hebben vernomen. In de krin
gen van het Vaticaan wordt verklaard dat,
ingeval een dergelijke wet werkelijk van
kracht zou worden, er door den H. Stoel een
witboek zal worden gepubliceerd, waarin de
betrekkingen gedurende de laatste jaren tus
schen het Vaticaan en het rijk, uiteengezet
zullen zijn.
Censuur op brieven van den Paus.
De bepalingen der nieuwe wet komen op
het volgende neer: opzegging van het Con
cordaat van 1935, verbod van godsdienstige
propaganda; de correspondentie tusschen
Z. H. den Paus en de Duitsche bisschoppen
moet via de Duitsche regeering geschieden;
religieuze orden Fomen in finantieel opzicht
onder het kerkelijke ministerie; aan ker
ken of orden zullen geen geldelijke bijdragen
meer worden gegeven; priesters mogen geen
joden meer doopea en niet-ariërs mogen geen
priester meer worden; het lidmaatschap van
de kerk moet verbonden zijn aan het staats
burgerschap.
Zinspelingen der Duitsche pers n.a.v.
het verbieden van den voetbalwed
strijd NederlandDuitschland over
een verplaatsing naar Antwerpen.
Te Antwerpen heeft men met in
stemming kennis genomen van het
HavaR-bericht uit Keulen, volgens
hetwelk op de daar ter stede gehou
den Hansa-conferentie op voorstel
van burgemeester Huysmans werd
besloten tot oprichting van een
DuitschBelgisch comité voor het
onderzoek van de economische be
trekkingen tusschen de Belgische
havens en de Duitsche Rijnhavens.
Havas herinnerde er, volgens het Hsbl.,
in dit verband aan. dat het verbod van den
v oo tbal wed strijd Nederhan d D u i t sch 1 and
door den burgemeester van Botterdam, de
Duitsche pers aanleiding had gegeven om
te zinspelen op de mogelijkheid, een gedeel
te van het transitoverkeer. dat tot dusver
over Rotterdam ging, af te leiden naar Ant
werpen.
Ook de Antwerpsehe wethouder Baelde.
die den heer Huysmans op zijn reis naar
Keulen vergezelde, schijnt zich in een inter
view met een Antwerpsch blad. ©enigszins
in denzelfden geest te hebben uitgelaten. Te
gen deze voorstelling van zaken, teekent de
„Gazet van Antwerpen" verontwaardigd
protest aan:
Wij meenen, dat wij het aan de eer van
Antwerpen verplicht zijn," betoogt het blad,
„niet den indruk te verwekken, alsof wij 't
verbieden van de match Nederland-Duitseh
land in ons voordeel hebben willen uitbui
ten. De betrekkingen tusschen de havens
moeten hoofdzakelijk door economische mo
tieven geïnspireerd worden."
Ook oud-minister Hoste houdt zich in een
hoofdartikel in „Het Laatste Nieuws' met
de zaak bezig. Hij zou het betreuren, indien
uit deze aangelegenheid nieuwe misverstan
den mochten ontstaan, die de toenadering
tusschen Nederland en België zouden be
moeilijken.
„Nederland en België hebben er inderdaad
een levensbelang bij elkander goed te ver
staan en dat kan des te beter het geval
zijn, naarmate zij huiten de schaduw van
elke groote mogendheid blijven. De kleine
landen en voornamelijk Nederland en Bel
gië. moeten er op aansturen, dat ondanks
de politieke tegenstellingen, de internationa
Ie samenwerking op economisch en handels
eebied zooveel moge'iiit hersteld worde. Wii
begrijpen echter ook. dat indien groote mo
gendheden erin mochten slagen hen te ver
dcelen, daaruit niets goeds kan voortspru'
ten. noch voor hun nolit'eke zelfstandig
heid, noch voor de behartiging van duur
zame economische belangen."
Bereid zich op verschillende pun
ten aan te sluiten bij de Duitsche
uitlegging van het Memelstatuut.
Het wordt Duitschland al zeer ge
makkelijk gemaakt met de Memel
kwestie! Littauen, dat toch havenbe-
langen bij Memel heeft en als achter
land Memel feitelijk niet kan missen,
heeft zich bij monde van minister
Urbsys uitgelaten, dat het bereid is
zich bij de Duitsche uitlegging van
het Memelstatnut aan te sluiten.
Urbsys antwoordde een verslaggever van
'Ilavas, dat hij hoopte, dat de aangelegen
heid geregeld zou kunnen worden in het ka
der van het bestaande statuut, eenigermate
aangevuld door een snelle en doelmatige
wijze van interpretatie, waarbij voor de Duit
sche meening plaats zou zijn. Duitschland
heeft het vraagstuk trouwens nooit anders
gesteld: het blijft eischen, dat het statuut
volledig wordt toegepast. Daartegen verzet
ook Littauen zich in het geheel niet, en als
zich meeningsverschillen hebben voorgedaan,
kwamen die voort uit een verschil in inter
pretatie.
De verslagg. stelde daarop de vraag hoe de
Eitausche regeering dacht te kunnen verliin-
deren. dat de Duitsche bevolking aanhech
ting bij Duitschland zou eischen, De minis
ter zeide daarop:
„In het Memelgebied wonen niet alleen
Duitschers. Ik geloof niet, dat men een
stemmig terugkeer tot Duitschland wenscht.
Minstens de helft der bevolking is Litausch.
Men moet echter rekening houden
met de mogelijkheid, dat de tegen
woordige leiders der Duitsche partij
een separatistische beweging in het
leven roepen. Een dergelijke bewe
ging nu zou door de Littausche re
geering slechts beschouwd kunnen
worden als een middel voor een ac
tie, gericht tegen territoriale on
schendbaarheid van Littauen.
In dat geval zou Littauen zich
naar mogelijkheid verdedigen. Dan
zou het recht op leven en bestaan
van de kleine staten in het spel ko
men".
Maar, aldus vroeg de verslaggever, als de
kwestie van terugkeer tot Duitschland in
een of anderen vorn gesteld zal worden,
welke houding zal de regeering van Lit
tauen dan aannemer;?
De middelen, waarvan de regeering zich
dan zou kunnen bedienen zouden, zoo ant
woordde de minister, afhankelijk zijn van
den toestand, dien men onder oogen zou
moeten zien.
Offensief moest worden uitgesteld
De correspondent van de Daily Tele-
graph and Morning Post te Barcelona seint,
dat hooge officieren van den staf van ge
neraal Franco aan het Catalaansche front
gedeserteerd zijn naar de regeeringstroepen,
volgens geruchten te Barcelona, en de
plannen heben verraden van het groote
rechtsche offensief, dat vijf dagen geleden
zou hebben meoten aanvangen. Men is te
Barcelona van meening, dat deze onthul
lingen generaal Franco gedwongen hebben
den aanval uit te stellen.
Er is geen andere verklaring voor het
uitstel ontvangen.
Plannen van de Ver. Staten.
Naar verluidt, bestudeert Roosevelt op het
oogenblik de aanbeveling van den bouw van
een kruiser ter waarde van honderd millioen
dollar, ter grootte van 45.000 ton, bewapend
met twaalf kanonnen van 16 inch.
Het schip zou, aldus de Msb., een lengte
hebben van 720 voet. De nationale verdedi
gingscommissie dringt aan op goedkeuring
\an den president en het congres.
Men verneemt, dat Roosevelt reeds beslo
ten zou hebben, credicten aan te vragen voor
den bouw van tweo slagschepen binnen de
limiet (35.000).
Dit bericht vindt bevestiging in een tele
gram van den correspondent van de „New
lork Herald Tribune" uit Washington, die
dit plan in verhand brengt met de meening
die heerscht, dat Japan de grens der 35.000
ton overschrijdt.
m
Verwachting: Zacht weer, neve
lig tot zwaar bewolkt, ol
betrokken, met plaatselijk
eenige lichte regen, zwakke
tot matige Zuidelijke wind.
Ditmaal is het den Britten ernst
om 'n handelsoorlog met Duitsch
land te voeren!
JODENVRAAGSTUK EEN VOOR-
DEELIG ZAAKJE VOOR
DUITSCHLAND.
Het bezoek van Schacht, president
van de Duitsche rijksbank aan Lon
den is in meer dan een opzicht be
langrijk. Verschillende ingewijden
wijzen er op, dat hij moet trachten
een handelsoorlog van ongekenden
omvang tusschen Engeland en
Duitschland te verhinderen.
De door den Engelschen minister van Han
del aangekondigde handelsoorlog, indien
Duitschland niet tot overleg bereid is, zit
Duitschland dwars.
De Engelsche exportindustrie is bezig een
strijdfonds te vormen door een heffing op
den verkoop op de binneniandsche markt,
Op welke wijze de middelen uit dit strijd
fonds gebruikt zullen worden, is nog niet
bekend. De minister heeft in het Lagerhuis
duideliik doen weten, dat het Duitsche
voorbeeld om hooge prijzen te bieden aan
de Balkanlanden niet zal worden opgevolgd
Waarschijnlijk zal de Engelsche industrie
zjjn producten goedkooper dan tot dusver
re geschiedde ton verkoop aanbieden en het
verschil uit het strijdfonds worden bijge
past.
De Engelsche regeering is bereid, zegt
het Vlk., bij dit alles de helpende hand te
bieden Het departement voor de voedsolvoor
ziening heeft zoo juist 200.000 ton Roemeen-
sehe tarwe gekocht, waardoor Roemenië in
de gelegenheid wordt gesteld zijn aa.nkoo-
pen in Engeland te vergrooten. De regee
ring heeft verder een wetsontwerp ingediend
tot verhooging van de post voor exportcre-
dietgaranties n.1. van 50 millioen tot 75
millioen pond sterling. Hiervan zal 10 mil
lioen pond in het bijzonder worden gebruikt
vor 't financieren van den concurrentiestrijd
met Duitschland.
Schacht over het Joodsche vraagstuk?
De News Chronirle spreekt van een plan,
dat Schacht mogelijk te Londen zal oppe
ren. De landen, die zich bereid hebben ver
klaard de emigratie van Duitcshe Joden
te bevorderen, zullen meer Duitsche goede
ren moeten koopen. De opbrengst in edel-
valuta zal dan door Duitschland worden
gereserveerd voor de emierperende Joden.
De Joden zullen deze deviezen kunnen
verkrijgen tegen betaling van marken.
Het buitenland zal zich verplichten voor
de grootere invoer van Duitsche goederen
niet een overeenkomstige meerwaarde aan
goederen naar Duitschland te verkoopen. Dit
alles zou dus beteekenen, dat Duitschland
opnieuw zou profiteeren van de pogrom,
welke het tegen de Joden heeft ontketend.
De Duitsche Joden zijn grootendeels ontei
gend,, de Duitsche schatkist incasseert een
milliard mark „boete", vermeerderd met de
verzekeringshedragen, welke de Duitsche ver
zekeringsmaatschappijen aan het rijk moeten
betalen voor de vernielde Joodsche winkels.
En fhans is de Duitsche exportindustrie
als begunstigde aan de beurt.
Wij verhalen, de pogrom is voor Duitsch
land een winstgevende zaak, zegt het Vk.
5-daagse KERSTREIS naar PARIJS. ge
heel verzorgd f39.40.
Programma op aanvraag.
Vraagt onze gids voor wintersportreizen per
trein en autocars.
W.A.C.O. Kanaalweg 132 Tel. 773.
Den Helder.
