Onze volkskracht
ongeschokt
Twintig motor-torpedobooten
voor onze Marine
Daladier voert
heeten strijd!
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Steekpartij in
dronkenschap
Op Oudejaarsavond
vermoord
KONINGSTRAAT 7e. DIN HELDER, TQBOON 5C (2 UJNEN)
2 JANUARI 1939
66e JAARG. No. 8505
Tochj géén groote
verwachtingen voor 1939
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINT
Wil dc regeering
burgemeester De Vlugt
voor Amsterdam behouden
heidersche courant
Uitgore der Uttg.-Mt|. Hofland» Noorderkwartier N.V. te Den Helder
MAANDAG
economische zelfgenoegzaamheid
noodlottig.
verder dan ooit zijn wij af van de
welvaartscheppende interna
tionale arbeidsverdeeling.
Een jaar van dramatische bewogen
heid, waarin wij meer dan eens aan
den vooravond van een nieuwen we
reldoorlog meenden te staan, ligt
achter ons, aldus de heer Gottfr. H.
Crone, vdorzitter van de Amsterdam-
sche Kamer van Koophandel en Fa
brieken in zijn heden gehouden
Nieuwjaarsrede.
Ik zie zoo zeide spr. de beteekenis
van de bijeenkomst te München als een aan
wijzing in de richting van een breedere Eu-
ropeesche samenwerking niet over het hoofd
Latere ervaringen stelden echter al te zeer
in het licht, hoe moeilijk het is om van het
voornemen tot goede verstandhouding tus-
schen de mogendheden tot de daad over te
gaan. Van groot gewicht was de stap naa..
internationale economische samenwerking,
dien Engeland en de Vereenigde Staten op
17 November j.1. volbrachten door het sluiten
van een handelsverdrag.
Als in Januari 1938
Overigens dient echter te worden gezegd,
dat de economische vooruitzichten bij de in
trede van het nieuwe jaar tenminste even
onzeker zijn, als zij bij het begin van het
oude waren. Twee feiten stonden op den
voorgrond: de daling van het algemeen peil
der goederenprijzon en de achteruitgang van
de in den vereldhandel omgezette hoeveel
heden.
De vermindering van de in den wereld
handel omgezette hoeveelheden begon in den
herfst van 1937. Depressie-haarden waren
vooral de Vereenigde Staten vgn Noord-
Amerika.
De monetaire rust, waarmee het jaar be
gon, deed aan een kalm tijdperk onder den
goudqn standaard denken. De gebeurtenis
sen in Oostenrijk veroorzaakten echter een
nieuwe vlucht in den dollar.
In geen tijden zijn wij zoover als
ans afgeweest van de welvaart-
heppende, internationale arbeids-
rdecling. Het noodlottige is, dat de
economische structuur van alle lan-
dm tengevolge van de overheids-
rrRatregelen op economisch gebied
is veranderd.
Natuurlijk vooral daar, waar men met het
oog o) de oorlogsvoorbereiding den weg
der zflfgenoegzaamheid het verst is opge
gaan,Het opruimen van handelsbelemme-
ringei is geworden tot een langdurig pro
ces, ent ons nog jarenlang onder de han-
delspjitieke fouten van dezen tijd zal doen
gebult gaan. Voorshands acht spr. een nog
diepe ingrijpen van de staatsmacht in het
bedrijsleven waarschijnlijk.
Vertrouwen in Nederlands toe
komst.
Wa ons eigen land betreft, kenmerkte
een goot deel van het afgeloopen jaar zich
door iet voortschrijden van de verminde
ring Ier bedrijvigheid. De depressie-facto
ren jjlf verflauwden echter in de tweede
helft ?an het jaar en er begonnen zich toen
weer eenige aanwijzingen van een kente
ring én goede voor te doen.
Wij kunnen het Nieuwe Jaar dan
oik niet met groote verwachtingen
ainvangen Maar onze volkskracht
i< ongeschokt en het bedrijfsleven in
til Van onzichten voortreffelijk inge
richt. Nederland mag zich gelukkig
prijzen in het bezit van een regee
ring. die naar nationale saamhoorig-
heid streeft en teoenover het buiten-
l»nd .getuigenis aflegt, eener onver-
zvakte zelfstandigheidspolitiek. Ge-
zimenlljk arbeidend op den grond-
s&g van deze waarlijk nationale begin
slen, kunnen wij de toekomst met
vrtrouwen tegemoet gaan. al zul-
in de teleurstellingen ons niet be-
saard blijven.
Wij moeten naar een reconstructie van
onze '°lkshuishouding streven op een kos-
tenbris. die weer nieuwe bestaansmoge-
lijkhden hierlt. Voorloopig is de geest van
het titsch- \merikaansche handelsverdrag
hij or nog niet doorgedrongen.
Wij zijn bezig in te teren.
De ÏHstmogPiijthoden zijn in 1937 grooter
géwe® f m het afgploopen jaar. De be-
fr°° Li 'f ^fdrijfsleven aan nieuw ka-
.pitaaFje" bescheiden. De uitbreiding der
defen?maatregelcn werd meer en meer een
factor van beteekenis voor de werkverrui
ming. Voor verschillende bedrijven was de
toestand niet onbevredigend, b.v. noemt spr.
de scheepsbouw, hoogovens, machine-fabrie
ken e.a.
De goudvoorraad van de Nederland-
sche bank bedraagt 1.461 millioen,
Nederland beschikt over zeer aan
zienlijke kapitaalreserves. Naar mijn
meening aldus de heer Crone
zijn wij echter bezig in te teren en
hiertegen dienen maatregelen geno
men te worden.
De inhoud der in de vaart zijnde zeesche
pen was grooter dan in het vorige jaar,
maar de gezamenlijke inklaring in onze ha
vens ging achteruit.
De waarde van de omzetten in het winkel
bedrijf vielen ten gunste van 1938 uit verge
leken bij 1937.
De directe belastingen brachten 12 mil
lioen meer op dan in 1937. Ook de overige
middelen toonden een stijging.
Den economischen toestand van Amster
dam gedurende 1938 tenslotte besprekend
merkte de heer Crone onder meer op,
dat het verkeer in de luchthaven
Schiphol weder krachtig toenam, de geld
markt zich door een buitengewone ruimte
kenmerkte, op de scheepswerven groote be
drijvigheid heerschte en bij de vliegtuigen-
fabrieken in het begin van het jaar belang
rijke opdrachten binnenkwamen.
Bestemd voor de Noordzee en
Ned.-lndië. Verhoogde maxi
mumsnelheid.
Het ministerie van Defensie heeft
een contract gesloten voor twintig
motortorpedobooten, welke ontwor
pen zijn door den heer Scott-Paine.
De eerste boot zal door British Po
wer Boat Comp. in Engeland wor
den gebouwd; de volgende booten
door de N.V. Werf Gusto te Schie
dam.
De motortorpedobooten zullen dienst doen
op de Noordzee en in Nederlandseh-Indië.
Zij zijn van een geheel nieuw type. De Ne-
deriandsche marine-autoriteiten hebben zeer
geslaagde proeven met dit tvne boot bij
gewoond, waarhij o.a. snelheid, zeewaar
digheid, maoeuvreerwaardigheid en geluid
loosheid bij kleine vaart werden beproefd.
De nieuwe boot heeft een lengte van on
geveer 23 meter, de watervernlantsing be
draagt 32 ton. De maximum-snelheid van
de boot is niet bekeud. doeh naar verluidt,
is zij grooter dan die, welke hij vorige
motortorpedobooten werd gehaald.
Bewapeninq en bemanninn
T>e bewapening bestaat uit vier tornedo-
buïzen van 45 rm kaliher: uit lnchtafweer-
mitrailleurs. die in mechanisch bewogen
koepels ziin ongesteld en uit dieptebom
men. De booten zijn van een nevelapparaat
voorzien.
Zij woeden voortgedreven doo-r drie Rolls
Royce Me rlim-mo toren, welke voor scheens-
"•ebruik zijn gewijzigd door dte firma Rolls
Royce in samenwerking met de British Po
wer Boat Comn.
'Groote aandacht wordt besteed aan de
woonverbliiven en de ventilatie, opdat deze
nok voor de tropen geschiet zullen ziin. De
booten zullen waarschijnlijk worden hé-
mand door twee officieren en zeven onder
officieren en manschappen.
W aterschorpioenen.
De motortorpedoboot, waarvan het ge
bruik meer dan dat van een ander oorloes
vaartuig vraagt eigenschappen van durf
stuurmanskunst en handigheid kan in han
den van iopge. vastberaden en geoefende
offcieren een gevaarliik wanen ziin.
Men heeft, de motor-'tornedohoot. aldus
de Tel., wel eens „waferschomioen" ge
noemd. Tn een rookgordlin stuiven ze op den
vijand af. lanceenen haar torpedo's en
voordat men ze onder vuur kan nemen, zijn
zii reeds verdwenen.
De Engelsche en Duitsche marine bezitten
eveneens van deze vaartuigen.
Zij vormen een uiterst kleine schietschijf
en zijn zeer beweeglijk. Vele proefnemingen
zijn er mee genomen en 't is gebleken, dat
aan de motor-tornedobooten allerlei op
drachten gegeven kunnen worden.
Thans gaat Nederland, zooals uit hoven-
staand bericht blijkt, dit type aangekondigd
in de Defensie-begrooting, ook bestellen
terwijl de bouw van kruisers, torpedojagers
en onderzeebooten er niet door vertraagd
wordt.Tuist in onze zeegaten en ook in
de Indische binnenzeeën kan de beet van
deze waterschorpioenen doodelijk zijn. Ver-
o-eleken bii andere oorlogsschepen zou men
de motor-torpedoboot. wat afmetingen be
treft Kleinduimpje" kunnen noemen. F.er
Kleinduimpje" d'at gevaarlijk kan -worden
voor de reuzen, de „dreadinoughts" of slag
kruisers.
Tot tweemaal toe de kwestie van
vertrouwen gesteld in de Fran-
sche Kamer. Het begrootings-
ontwerp eindelijk aangenomen.
DE MINISTER-PRESIDENT NAAR
CORSICA EN TUNIS VERTROK-
KEN.
Het is.bij de begrootingsdebatten in
de Fransche Kamer weer eens zoo
hoog geloopen, dat Daladier tot twee
maal toe de vertrouwenskwestie
heeft moeten stellen. Zoowel de fi-
nantieele commissie uit de Kamer als
de oppositie moest worden verweten
den arbeid van Daladier en Reynaud
opzettelijk te vertragen. Ook Reynaud
stelde éénmaal de kwestie van ver
trouwen. Tenslotte, na herhaalde
wijziging, heeft de Kamer de begroo-
ting in vierdel ezing met 377 tegen
228 stemmen goedgekeurd. Het ont
werp is aan den Senaat teruggezon
den.
Na de behandeling in vierde lezing door
de Kamer is het begrootingsevenwicht als
volgt vastgesteld: ontvangsten 66.388.068,027
frank, uitgaven 66.364.624.059 frank.
In de wandelgangen verluidde, dat de fi-
nancieele senaatscommissie besloten heeft
den tekst der Kamer te aanvaarden voor
de laatste punten, waarover nog geschil be
stond.
De kamer heeft zonder debat eenige wets
ontwerpen op handelsgebied aangenomen
en o.m. haar goedkeuring gehecht aan de op
10 Juli 1937 tusschen Frankrijk en Neder
land uitgewisselde documenten met betrek
king tot de douanerechten van zwavel uit
XederlandschIndië hij invoer in Nieuw—
Caledonië.
Nieuwjaarswenschen.
Het is begrijpelijk, dat met eenige span
ning tegemoet werd gezien, wat President
Lebrun dit.jaar in zijn g.>.'niikelijke Nieinv-
jaarswensch naar voren zou brengen. Tij
dens de ontvangsten der buitenlandsche di
plomaten, zeide de President o.a.: Het souve-
reine en uitgebreide rijk, zich bewust van
zijn rechten en plichten, zal in de gevoelens
welke zijn taak inspireert, de kracht vin
den om zijn doelstellingen te voltooien.
Frankrijk wenscht bij de regeeringen der
ancfere landen eenzelfden goeden wil aan te
treffen.
De Fransche zaakgelastigde te Berlijn ont-'
ving de Fransche kolonie en zeide o.a.:
Onze eenheid, waakzaamheid en kracht
blijven als tevoren de eerste voorwaarden
vor die handhaving onzer nationale vrijhe
den, voor den prijs, dien men stellen zal op
onze vriendschap en voor het gezag van on
ze stem in de wereld.
Daladier vertrokken.
Minister-president Daladier is te 22.10 uur
te Toulon aangekomen. Vijf-en-dertig minu
ten later vertrok hij aan boord van den
kruiser „Foch". Campinchi en andere auto
riteiten scheepten zich in op den kruiser
„Suffren."
De Fransche mailbooten „Sphinx" en
„Chantilly" zijn gistermiddag uitgevaren,
met aan boord een bataljon Senegaleezen,
die de Fransche troepen in Fransch Somali-
land moeten versterken.
Cafébezoeker te Helmond doode
lijk getrotfen.
In den nacht van Zaterdag op Zondag
ontstond een vechtpartij tusschen twee in
woners van Helmond, waarbij de 31-jarige
A. V. door zijn tegenstander, den 45-jarigen
G. S.. met een mes in den buik werd gesto
ken, tengevolge waarvan de ongelukkige
in het ziekenhuis is overleden.
Zaterdag, in den vooravond, troffen de bei
de mannen elkaar in een café aan de Wolf-
straat. Zij waren niet „drankvrij" en al spoe
dig kregen de lieden oneenigheid. De vrouw
van den kastelein wist de twist té sussen,
waarop S. zich na eenigen tijd verwijderde.
Kort na twaalf uur evenwel, nadat het
café gesloten was, kwam S. aan de achter
zijde van het café, de keuken binnen, waar
V. met den caféhouder en diens echtge-
noote aan d» koffie zat. Opnieuw laaide de
ruzie op. V. verzocht den ander de zaak
buiten af te wikkelen. Hier zou V zijn te
genstander eenige kaakslagen hebben ge
geven. waarop S. zijn mes trok en in het wil
de .weg V enkele steken toebracht. V. zakte
hevig bloedend in elkaar. Inmiddels was de
caféhouder komen toesnellen. Deze droeg
den gewonde het café binnen en waarschuw
de een geneesheer en politie.
Het slachtoffer werd naar het Sint Anto-
niusgasthuis vervoerd, waar men operatief
ingreep, hetgeen evenwel niet meer mocht
haten. De man is in den loop van Zondag
middag overleden.
De dader kon kort na het gebeurde gear
resteerd worden Hij zal vandaag naar Roer
mond worden overgebracht.
De verslagene was ongehuwd en werk
zaam in Duitschland.
natuurelementen hinderen Francn
Door sterke was der rivieren de
opmarsch vertraagd. Er wordt
verbitterd gevochten!
DE RECHTSCHEN VOL GOEDEN MOED!
Uit de van beide zijden ontvangen
berichten blijkt dat de druk der
rechtsche troepen tegen de Repu-
blikeinsche stellingen in Catalonië
aanhoudt. Wel heeft de sterke was
van Ebro en Sëgre de krijgsoperaties
vertraagd, maar men verwacht dat
beide rivieren vandaag weer zullen
vallen.
Heftige bombardementen brengen telkens
de linkschen, die zich met machinegeweer
nesten in het heuvelland hebben opgesteld,
in het nauw.
Burgos meldt, dat aan drie fronten, in C.n-
talonië, bij Madrid en bij Valencia, wordt
gevochten. Aan het front hij Valencia zou
verbitterd gestreden worden.
Het algemeen offensief aan het Catalaan
sclie front is nog in noordeliike richting uit
gebreid. Gisterochtend werd over een front
van meer dan 110 kilometer gevoehten.
Hoe tot den laatsten man wordt ge
streden bewijst het volgende recht
sche krijgsbericht:
De inneming van nobels is de moei
lijkste taak sedert Het begin van
het offensief neweest. Vijf versterkte
loopgraafliniën moesten achtereen
volgens genomen worden. Eerst na
het verlies der voorlaatste prikkel
draadversperring namen de republi
keinen de wijk naar Artesa. Enkele
groepen echter gaven zich over na de
laatste kogels verschoten te hebben.
Sleutelpositie veroverd
Dojr den val van Cubells hebben de recht-
sch° troepen intusschen een krachtig steun
rnint voor den aanval op Arlesa gekregen.
Artesa -is de sleutel der republikeinsche ver
dediging in den geheelen bovenloop van de
Sègre;
Eombardementen.
Barcelona en Carthagena zijn weer zwaar
gebombardeerd. Schade van belang is ech
ter niet aangericht.
Het nieuwe jaar zal Franco zegen
brengen.
Dit heeft hij althans zelf verklaard in een
interview. De oorlog nadert met reuzenschre
den zijn einde, zeide de generaal. Hij zal
eindigen met een overwinning der rechtsche
wapenen. De slag in Catalonië ontwikkelt
zich volgens het program. Het zegevierende
einde daarvan is beslissend voor de beëin
diging van den oorlog.
Verder schetse Franco de belangrijkheid
van Spanje als zeemogendheid.
In dit verband verklaarde hij. dat er drie
redenen zijn, die hem aanleiding zouden ge
ven het Spaansche volk te mobiliseeren, n.1.
1. om de christelijke leer te verdedigen, inge
val de christelijke kerk werd bedreigd. 2. in
geval van een buitenlandsche invasie. 3. In
geval van een poging om Spanje in de Mid-
dellandsche Zee de rol van een slaaf te laten
spelen. Waar ook maar de Middellandsche
Zee genoemd wordt, moet Spanje genoemd
worden. Alle overeenkomsten betreffende de
Middella'ndsche Zee die zonder Spanje zijn
gesloten, zijn voor Spanie niet bindend.
Aan het einde van zijn verklaringen zeide
Franco, te wenschen de 'eider te zijn van alle
Spanjaarden.
Uit het linksche kamp.
Negrin de president van linksch-Spanje,
heeft een Nieuwjaarsrede gehouden, waarin
hij zich speciaal tot Noord-Amerika richtte.
Het gaat erom. zeide hij, of het land zal
worden gci-egeld door brute kracht of over
eenkomstig de internationale wet, of de we
reld zal worden geregeerd door -de totali
taire staten dan wel door de democratie.
Men moet thans handelend opteden om te
redden!
De internationale commissie voor de bom
bardementen heeft geconstateerd, dat alle
buitenlandsche vrijwilligers, die voor linksch
Spanje hebben gevochten, zijn vertrokken.
In welingerichte kringen verneemt men,
dat de Mexicaansche regeering zich bereid
verklaard heeft alle vrijwilligers uit de in
ternationale brigade, die niet naar hun land
kunnen terugkeeren. on te nemen. Deze men
schep ziin in hoofdzaak Duitschers, Oosten
rijkers. Italianen en Tsjechen.
Dc manschappen van de José Luiz Diez
zijn begraven-.
i
Verwachting: Enkele buien met
regen of natte sneeuw,
zwaar bewolkt, weinig ver
andering in temperatuur,
matige, tijdelijk krachtige
Zuidwestelijke tot Noordwes
telijke wind.
Vit minnenijd pleegt jeugdige
Fries gruweldaad.
Op Oudejaarsavond heeft dte acht
tienjarige landarbeider J. van der
Ploetg bij een twist zijn dorpsgenoot
P. C. de Boer, die even oud was,
met een zakmes een achttal steken
in het bovenlichaam toegebracht.
Hst slachtoffer werd in hoogst
zorgwekkenden toestand opgeno
men en is tijdens' het vervoer naar
bet ziekenhuis te Leeuwarden aan
zijn verwondingen bezweken.
Het drama speelde zich omstreeks kwart
voor twaalf op straat af, terwijl verschei
dene inwoners van het plaatsje in afwach
ting van de iaarswisseling buiten een
praatje stonden te maken. Tusschen de twee
genoemde jongelieden ontstond een hoog-
loopende ruzie, waarschijnlijk uit minnenijd
over een zestienjarig meisje. Het schijnt, dat
van der Ploeg uit zelfverdediging gehan
deld heeft, toen de ander hem bij den keel
zou hebben gegrepen. Des nachts is de da
der van zijn bed gelicht en na verhoor door
den veldwachter en burgemeester Sytsnia
van Oostdongeradeel, tot welke gemeente
OosternijHerk behoort, ingesloten in dte ma
rechausseekazerne te Dokkuim.
De boer was de zoon van een vrachtrijder.
Door het gebeurde werd de vredige Óude-
jaarsavondsteiruming op wreede wijze ver
stoord.
Bij de groote moeilijkheden ten aan-
zien van de gemeentelijke financiën,
wordt de beschikking over een er
varen burgemeester van groot be
lang geacht.
Naar de Tel. verneemt, wordt in re-gee-
ringskrinken overwogen of burgemeester
De Vlugt na afloop van zijn derde ambts
periode niet voor Amsterdam behouden zou
kunnen worden. Het blad meent te weten,
dat Lierbij niet zoo zeer gedacht wordt aan
een derde herbenoeming voor zes jaar als-
wel onder de oogen gezien wordt de mo
gelijkheid van een beroep op dr. de Vlugt
om ziin ontslagaanvrage te herroepen en
zich althans nog voor eenige jaren be
schikbaar te stellen.
in verband met de groote moeilijkheden,
welke er nog bestaan 'ten aanzien van de
gemeentelijke financiën, alsmede met het
oog op de verdere voorbereiding en uitvoe
ring van groote werken als den bouw van
het nieuwe raadhuis en den aanleg van de
LTtunnels, zou het van groot belang worden
geacht hierbij te kun.nen blijven beschik
ken over werkkracht en ervaring van den
huldigen burgemeester van de hoofdstad.
Aangezien verschillende factoren bij de
e nemen beslissing een rol spelen, is naar
liet blad gelooft, niet reeds dezer diagen een
beslissing te wachten.
PROF. R. N. ROLAND HOLST
OVERLEDEN.
Na een ziekte, die slechts kort geduurd
heeft, is Zaterdagmiddag prof. R. N. Roland
Holst in zijn woning te Bloemendaal over
leden.
Met prof. R. N. Roland Holst verliest Ne
derland één van zijn grootste en veelzijdig-
ste kunstenaars, wiens naam niet alleen zal
blijven voortleven als die van den edelen
voorvechter der monumentale kunst, doch
die zich tevens een blijvende naam verwor
ven heeft als schrijver, schilder en teekenaar.
KAZERNE TE ALKMAAR GEDOOPT.
Naar wij vernomen, zal de nieuwe kazerne
te Alkmaar, welke bestemd is voor het 2o
regiment luchtdoelartillerie, genaamd wor
den de „Jacob Cabiliaukazerne",