Djibouti, het Gibraltar van de Roode Zee Nieuwe overwinningen van Eoie en Landau Er is niets nieuws onder de zon DE WERELD WO EN SDAG- AVC )ND AVOND DAARBIJ Postvluchten op Indië DE BESTE Ic SIGARET wootdem, Een nieuwe school te Jisp? Tweeduizend kippen verbrand Hongarije treedt nog niet uit den Volkenbond iP.chctktti Een operatie van hazenlip in de 18e eeuw WAAROM HET WEL EN WAAROM HET NIET GAAT De naam Djibouti heeft plotseling een zeer actueelen klank gekregen, maar het is begrijpelijk dat de „aan spraken" die men gelden doet, niet uitmunten door duidelijkheid In Djibouti is niets nieuws onder de zon. De witte huizen der Europeanen in de Eu- ropeesche wijk die vlak aan de haven ligt, weerkaatsen het zonlicht over de zee, de drie mm kleur op het dak van het paleis van den gou verneur, dat op een hoogte is gelegen, wap pert in de wind met rhytmisch klapperend geluid. Op het groote plein in de inboorlin genwij k verdringen zich de Somali-mannen in hun witte tunieken, in de kleine cafétjes in de buurt van het station zitten en hangen de Europeanen en inboorlingen zoowat rond, kletsen, lezen kranten of wuiven zich wat koelte toe, kortom: niets, maar dan ook niets schijnt er op te wijzen dat Djibouti weer eens in het brandpunt van de wereldpolitiek staat. Weer eensl Weer eens?! Ja zeker, en de eerste maal dat het gebeurde, ligt nog niet zoo ver terug in het verleden, dat was in 1935 ten tijde van den Abessijnschen oorlog. Toen begon iedereen plotseling over Djiboutie te spreken, maar minder als gevolg van het feit dat het om een der economische en strategisch be langrijke havens van Afrika's Oostkust ging, dan wel doordat de eenige spoorlijn van Abessynië de verbinding Djibouti-Addis Abe ba was. Deze spoorweg, door Fransche inge nieurs gebouwd, is Fransch bezit en werkt onder „Fransche regie". De laatste trein die volgens het dienstrooster liep, bevatte als passagier den Negus; hij vertrok uit Addis Abeba naar Djibouti en vandaar trok hij verder Europa in. Verzamelplaats van spionnen, journalisten en vluchtelingen. Het was in die dagen een levendig gedoe in Djibouti. Niet alleen dat honderden en honderden Abessijnsche vluchte lingen er een onderkomen bij hun rasgenoo- ten zochten, maar bovendien herbergde de stad een heel leger journalisten, politiek- geïnteresseerden, spionnen en avonturiers en het voorbeeldige stadsbestuur van Dji bouti had moeite genoeg om het kaf van het koren te scheiden en de gemoederen tot rust te brengen. Toen trad zoo langzamerhand de stilte weer in, het verbroken spoorweg verkeer met Addis Abeba werd weer hersteld In plaats van met de Abessijnen dreef men nu met de Italianen handel, de wereld schonk haar aandacht aan andere problemen van urgenter aard en het stadsbestuur van Djibouti begon aan zijn nieuwe taak: het moderniseeren en uitbreiden van de haven. Een model-koloniale stad. Inderdaad is Djibouti zoo ongeveer een mo del-koloniale stad van Afrika geworden. Mooie, schoone straten, moderne hygiëne, zoo is het groote ziekenhuis vlak bij het gouverneurspaleis een wonder staal van mo derne bouwkunst en het gevolg van dit alles is dat de bevolking van Djibouti tot de ge zondste en best verzorgde van geheel Somali- land moet worden gerekend, waar gelijk men weet Franschen, Engelschen en Italianen onder elkaar leven. Natuurlijk heeft Djibouti electrische straatverlichting en in de huisge zinnen der blanken kookt men electriseh Men heeft er telefoon, een telegraaf, radio en een voortreffelijk functioneerende koud- water-installatie. De haven kan schepen op nemen met grooten diepgang en het Euro- peesche deel van de stad ziet er als een Eu- ropeesch tuindorp uit. Wanneer dit Oost-Afrikaansche juweel we derom de kolommen van alle Europeesche kranten vult, om van de rapporten der diplomaten maar te zwijgen dan is het begrijpelijk dat men zich in Djibouti begint af te vragen, wat er toch eigenlijk de oor zaak van is dat men deze alleraardigste stad met zooveel belangstelling vereert? Is dat wezenlijk vanwege de spoorlijn, waarvan de economische en strategische beteekenis boven iedere twijfel verheven is? In den grond van de zaak gaat het om be- stuurskwesties van secundair belang, die zor.der meer opgelost zouden kunnen wor den. Maar ook die oplossing ziet zich bemoei lijkt, omdat het in feite om dingen van gansch anderen aard gaat. Djibouti is name lijk meer dan een geliefde havenstad, Dji bouti is ook meer dan een model-koloniale stad. In de allereerste plaats is het, dat weet iedereen vanaf den gouverneur tot de kleinste winkelbediende toe een allerbe langrijkst punt van het Fransche Imperium. Djibouti ligt midden tusschen Marseille en Fransch Indo-China en zonder deze haven is de weg voor Frankrijk naar Saigon niet zeker meer. Djibouti's ware karakter. Djibouti speelt dus, strategisch gezien, een soortgelijke rol als het tegenover haar lig gende Aden, dat de Britten nooit zullen af staan. Want Aden, het Oostelijk Gibraltar beheerscht in werkelijkheid de toe- en uit gangspoorten van de Roode Zee en wie de Roode Zee beheerscht, beheerscht de weg naar Indië. De rol van Djibouti is precies dezelfde. Het ware karakter van deze stad doet zich dus niet aan den kant van het land open, in de richting van de ongetwijfeld hoogst- belangrijke spoorlijn naar Abessinië, maar aan den kant van de zee: de haven contro leert de Straat van Bab-el-Mandeb, het' is een sprong naar Arabië aan den overkant en dat is niet strategisch alleen, maar ook econoniisch van niet gering belang. Men zou den Italianen te kort doen in dien men van de gedachte uitging, dat zij de strategische beteekenis van Djibouti zou- den onderschatten. Het gaat hun geenszins om de spoorlijn, welker waarde zij stellig kennen en begrijpen, maar waarmee de be teekenis van de stad waarlijk niet staat en valt. Veel begeerenswaardiger dan deze spoorwegverbinding is de haven van de stad voor hen. Aangezien Fransch—Somaliland betrekkelijk maar een klein gebied omvat, feitelijk niet veel meer dan de vrij verre om geving van Djiboeti, dat bijkans door Ita- liaansch bezit (Abessynië en Frythrea) om sloten ligt, zou het bezit van Djibouti en om geving den Italianen inderdaad in staat stel len een groot deel van de Westelijke kust van de Roode Zee, alsmede het Zuidelijke uitgangspunt, onder hun controle te krij gen. Als diplomaten spreken Dat zou dan inderdaad een ideale afron: ding zijn van het Oost-Afrikaansche kolo niale bezit van Italië. Het zou terzelfdertijd schade beteekenen voor het Fransche en het Britsche rijk. Hieruit volt dus dat Djibouti meer is dan een prestige-kwestie. Het gadt hier om een punt van levensbe lang, het gaat om een haven die voorbe stemd is om een zeer belangrijke rol te spelen. Daarover zullen de belanghebben den gelijk te begrijpen valt, niet zoo duidelijk spreken. Liever spreekt men van de bevrijding der Somali-negers van bestuurs-technische moeilijkhe den bij de spoorwegen, van onver schillig wat voor oude beloften en verdragen. Een kleine wandeling rondom de haven, een blik op de landkaart en men weet precies waar de schoen wringt: pas in Djibouti, d.w.z. in de zee-engte van Bab-el- Mandeb eindigt het Oostelijk deel van de Middellandsche Zee. Van hieruit kan men den toegang tot de „Zee der Zeeën" net zoo goed belemmeren of bemoeilijken als vanuit Gibraltar. En dat verklaart dat- Djibouti een „probleem" is geworden. Solidair met de spil RomeBerlijn. Binnenkort zal Szent Istvany, oud-chef van den persdienst van het departement van Buitenlandsche Zaken, naar Genève ver trekken om Hongarije in den Volkenbond te vertegenwoordigen. In politieke kringen maakt men daaruit op, dat de kwestie van een eventueele uit- treding geen vraagstuk van het oogenblik of zelfs van de naaste toekomst is. Daaren tegen zal de toetreding van Hongarije tot het Antikominternpact ongetwijfeld een gebaar zijn, geinspireerd door de solidariteit met de spil RomeBerlijn, welke door mi nister Csaky noodig wordt geacht. Waar schijnlijk zal de plechtige toetreding tot stand komen tijdens het bezoek van den minister van Buitenlandsche Zaken aan Berlijn en kan zij dus over veertien dagen verwacht worden. Ter rechtvaardiging van de toetreding betoogt men, dat Hongarije de eerste Europeesche staat was, die, reeds in 1919, tegen het communisme streed en het overwon. Afdoende verbetering in ieder geval door den minister goedge keurd. Op vragen van het Tweede Kamerlid me vrouw BakkerNort betreffende verbetering van den toestand van de Openbare School'te Jisp, heeft de minister van Onderwijs, Kun sten en Wetenschappen geantwoord, dat de toestand van de Openbare School te Jisp reeds geruimen tijd een punt van overleg uitmaakt tusschen den minister van Bin- nenlandsche Zaken, bij wien, daar de ge meente Jisp noodlijdend is, in dezen de be slissing berust, en den minister van Onder wijs, Kunsten en Wetenschappen. In verband met een voorgenomen vereeniging van de meenten Jisp en Wormer is een definitieve voorziening uitgesteld m zijn slechts de on vermijdelijke herstellingen aan het gebouw verricht. Nu de voorgenomen vereeniging van Jisp ,cn Wormer voorloopig is aangehouden, heeft de minister van Binncnlandsche Zaken geen bezwaar tegen machtiging van het Gemeen tebestuur van Jisp tot het beschikbaar stel len van gelden hetzij voor afdoende verbe tering van 't bestaande schoolgebouw, het zij voor stichting van een nieuw gebouw. Welke van deze oplossing de beste is, zal zoo spoedig mogelijk worden beslist. Succesdag van de Nederlanders te Hastings. De eerste speeldag van het nieu we jaar heeft een magnifiek suc ces voor de Nederlandsehe deelne mers opgeleverd: acht van die negen partijen, waarin Nederlanders uit kwamen, leverden een zege voor onze landgenooten op. Daar waren in de eerste plaats de uit stekende overwinningen van Landau en Euwe in het hoofdtournooi, resp. tegen Klein egr Tylor. Aangezien ook Szabo won, bleven*' Landau en de Hongaar aan den kop, op den voet gevolgd door Euwe. De helft van het tournooi is alweer achter den rug, maar reeds nu kan worden geconstateerd, dat Landau die voor het eerst in de hoofd groep meespeelt, zich schitterend geweerd heeft., al dient men niet tie vergeten, dat hij die sterkste tegenstanders, Szabo, Euwe en Firc nog krijgt Landau won in een aange nomen damegambiet na 44 zetten, terwijl Euwe in ongeveer denzelfden tijd klaar was tegen Tylor, in een orthodox dannegam- biet. Mil'lner Barry behaalde zijn tweede zege, nu was Sir G. A. Thomas het slachtoffer en wel in een Italiaansohe partij. Miftoer Bar- ry won na 31 zetten. Pirc had weinig moeite met Golombek in een Reti-opening. Na 21 zetten kon de Engelschimian het op geven. Ten slotte won Szabo in een Siciliaansch gambiet van Sergeant.. De laatste, dlie met wit speelde, kon na 31 zetten zijn koning omleggen. De partij KleinTylor uit de vierde ronde werd, zooals verwacht mocht worden, remise. Van Scheltinga komt naar voren. Prins won in het premier reservetournooi A van den leider Koenig. De laatste stond na vier ronden eerste in het "klassement met 31/2 .punt. Op hem volgde Mieses met 3 punten en een afgebroken partij. Van Schel tinga won in deze vijfde ronde van den ruim 70-jarigen meester, waardoor onze landgenoot zich met 3% punt uit 5 zich plotseling bij de leiders heeft gevoegd. Van Doesburgh won van Seters, terwijl Morrison de eenige Nederlander in deze ronde was, die van een buitenlander ver loor. In major A. won zoowel mevr. Rood- zant als mëj. Heemskerk, terwijl Frans Damen natuurlijk niet kon achterblijven en nu met 4V2 punt uit 5 in de eerste klasse A fraai aan den kop staat. De stand in de hoofdgroep luidt,: 1. en 2. Landau en Szabo, ieder 4 p unten. 3. Dr. Euwe, 3% punt. 4. Pirc, 3 punten. 5. Millner Barrv 2V2 punt.. 6. 7 en 8. Sir G. A. Thomas, Golomhek en Klein, ieder 2 punten. 9. en 10. Tylor en Sergeant, ieder 1 punt. Benzinevergasser gesprongen in iokkerij te Sneek. Gisterenavond is brand uitgebroken in de opslagplaatsen en kippenfokkerij van de fir ma Bakker en van Popta, groothandel in pluimvee, voeder en eieren aan het Klein- zand te Sneek. Door het springen van een benzinevergasser is de brand ontstaan. Ei- ontwikkelde zich zulk een krachtige lucht druk, dat een gedeelte van het dak der ou de loods werd weggeslagen. Het vuur vond gretig voedsel in de groote hoeveelheid hooi stroo, turfmolm en veren, zoodat de brand zich al spoedig ernstig liet aanzien. De brandweer rukte met groot mate riaal uit. Zij kon evenwel niet verhinderen, dat de opslagplaatsen geheel afbrandden. Een knecht, die bezig was met het voede ren van de kippen, werd door een lossprin gend stuk metaal aan de hand gewond. De politie heeft hem ter plaatse verbonden. Een andere knecht geraakte bewusteloos. Hij werd naar zijn woning vervoerd. Men slaaerde erin een groot aantal kippen te redden. Tweeduizend kippen evenwel zijn in de vlammen omgekomen of worden ver mist. Een auto wist men tijdig naar huiten te brengen. .De schade wordt door verzekering gedekt. WACHTSMAN VERDRONKEN, Zaterdagavond om zeven tuur zou da 69- jariige wachtsmian C. B. Breuren, te Rotter dam die in dienst was van een firma aan de Maaskade, worden afgelost. Toen zijn collega arriveerde, was B. echter niet aan wezig. Aangezien men hem om zes uur nog eten had gebracht, rees onmiddellijk het vermoeden, dat de man te water zou zijn geraakt. Mep is direct gaan dreggen, even wel zonder resultaat. Ook gedurende den Zondag heeft men dit voortgezet, eveneens zonder den man te vinden. Maandag is men andermaal erop uitgetrokken en in den loop van den avond is men erin ge slaagd het stoffelijk overschot van den man uit de Maas op te lialen. EN EEN CHIRURGISCH SCHOUW SPEL ANNO 1939 Wij ontvingen wederom den bundel West-Fries- lands Oud en Nieuw", de bekende jaarlijksche uit gave van het Historisch Genootschap „Oud-West- Friesland". Ook nu bevat de bundelwelke het re sultaat is van nauwgezette historische studiëntal van interessante en anecdotische bijdragen over de rijke Westfriesche folklore. Ook treffen wij pagina's aan. die betrekking hebben op gebeurtenissen, waar van de beteekenis boven de locale uitgaat: zoo o.m. iets over een operatie van hazenlip in de 18de euew. Zonais men weet. is de hazenlip-operatie juist de zer dagen nrt den filmband. vastgelegd en daarmee •werd tegelijkertijd bet, beeld vereeuwigd van den wereldrermaarden Nederlandschen chirurg dr. Esser, wiens bekwame handen de operatie uitvoerden. Weldra zal in verschillende buitenlandsche Unt- versiteiten dit chirurgisch schouwspel de studenten op het witte doek worden vertoond, als een wonder van chirwraisch kunnen, doch wie denkt er aan. dat reeds in 1773 een hazenlip-operatie groot opzien baarde in een Noordhollandsch dorp en zelfs het ge meentebestuur van dat dorp bezighield? ..West-Friesland's Oud- en Nieuw" maakt ons op dit feit attent door de publicatie van. een getuig schrift. door de vroede vaderen van Winkel, aan een Zaanschen heelmeester uitgereikt. Wij veroorloven ons, dit lezenswaardige document bier in zijn geheel over te nemen: Wij Burgemloe®teren Scheppen en Regenten tot Winkel gelegen ïrt Noord-Holland attesteere mits deesen dat voor ons versoheenen is Geertje Mijnders jonge Dogter, ohd... jaere dewelke verklaerden en gelijk ons ook wel weesenlijk bekent is. Dat Sij Geertje Mijnders met een Hasemomd of wolfsmonds geboore en voor alle rnenscben een afschmve geweest, te, en daer mieede sig vervoegt, na den Heer Jurgens Dettes operateur en medicus wowagt.ig lot Zaandam. Om geholpen te worden, denwelke ook in Presentie van Cherurgyns en andere omstanders haer gemelde mond heeft te saennen gevoegt en binnen 5 dagen aen malkander geneesen, So dat tans volkome een welgeschapen mond heeft selfs sonder eenig merke lijke litteëk of ongemak. So betbbe wij op versoeke van bovengenoemde niet konne nalat© dit tot een getuigschritf aen bovengemelde operateur Jurgens Dettes te geven om also ingevalle andere mogte begeerig zijn sig van dito gebreeke te laete herstellen. Sulks de waerhijd sijnde hebbe wij met onse eygen hand onderte kent en met onse Dorpssegel bekragtigt Actum winkel den May 1773 Gier (heenreis) Nandoe (terugreis) Vertrek van Singap. 2 Jan. Alex. 2 Jan. Zilverreiger jofjhp. 2 Jan. (heenreis) I Torenvalk (terugreis) Buizerd (heenreis) Oehoe (terugreis) Emoe (terugreis! Penang 2 Jan. Napels 2 Jan. jRang. 2 Jan. Bagd. 2 Jan. Aankeuat te Band. 2 Jan. Lyon 2 Jan. Rang. 2 Jan. Band. 2 Jan. Jodhp. 2 Jan. m w Gevaren der dictatuur. Lehman, de goin verneur van New York, heeft een rede voering uitgesproken, waarin hij zijn toe hoorders opriep om pogingen in het werk te stellen om „de gevaren der dictatuur te neutraliseeren". Lehman verklaarde, dat in de plaats van de oude heerschappij der rede een nieuwe heerschappij van het geweld was getreden. Dictaturen, zoo zei- de hij', bloeien alleen na een ineenstorting in de functies der democratie. Een generaal-bedelaar, Hoe ver het met de uitgeweken Russen is gekomen, be wijst het droevig verhaal van den voor- maligen Russischen generaal Iwan Englit, die wegens bedelarij door de Poolsche rechtbank tot vier maanden dwangarbeid is veroordeeld! Denemarken blijft zeker neutraal. Dn, Munch, de Deensche minister van buiten landsche zaken, verklaarde tijdens een in terview: „I-ndion ondanks alles een oorlog uit zou breken, dan zou de neutraliteits-poli- tiek van Denemarken dezelfde zijn als de politiek, w^Jke in de jaren 1914 tot 1918 Denemarken buiten het conflict heeft ge houden." De Turksche aarde beeft weer. Gister* morgen is te Smyrna een ernstige, doch korte aardbeving gevoeld. Er wordt mel ding gemaakt van eenige schade. Katholiek priester in Duitschland gearres teerd. Te Stillfried nabij Weenen is de priester, Alois Haning gearresteerd. Hij wordt beschuldigd 34 Joden te hebben ge doopt, hetgeen bij de wet verboden is. Bo vendien wordt hij beschuldigd voor dit doopen geld in ontvangst genomen te heb ben. Heil Hitier, Heil Mussolini! Ter gelegen heid van de jaarwiseling hebben Hitier en Mussolini elkaar felicitatietelegram men gezonden. Mussolini zegt in zijn tele gram: „de samenwerking tusschen onze beide regeeringen en volken heeft in 1938 de proef doorstaan en de wereld getoond, dat de beide revoluties gezamenlijk oif- marcheeren en dit ook in de toekomst zul len doen". „Om voor iedere gebeurlijkheid gereed ie ziin." Generaal Wessen, de chef van de intendance, heeft verklaard, dat het Ame- rikaansche leger voornemens is 43.500.000 dollars te besteden voor den aankoop van speciale machines voor de fabrikatie van munitie „om voor iedere gebeurlijkheid ge reed te zijn. Aanslag op ïersche douanepost. De dou anepost Tully Sonnell aan de grens van Noord-Ierland en Eire, is in den afgeloo- pen nacht opgeblazen. Terroristen hadden reeds op 29 November geprobeerd een dy- namietaanslag te plegen op dezen douane post. Gelukkig Nieuwjaar 160 ongelukken. De Nieuwjaarsviering te New York heeft, voor zoover tot nu toe bekend, 160 perso nen bij ongelukken het leven gekost. In hoofdzaak waren het slachtoffers van auto ongelukken. In elk der staten New York, New Yersey en Californië zijn tenminste veertien personen gedood. Een politieke moord in Polen. Het schijnt dat de ex-Russische generaal Mirkowie, van wien wij gisteren mededeelden, dat hij zelfmoord had gepleegd, is vermoord. Hij zou te veel van de beruchte zaak Koetje- pof geweten hebben. Hitier mist Amerika's nieuwjaarsgroet. Rijkskanselier Hitier heeft zooals gebruike lijk is, met een aantal staatshoofden nieuwjaarswenschen gewisseld. Uit de Ver- eenigde Staten heeft hij geen groet ont vangen. Vijf doodvonnissen in Rusland. Er zijn vijf doodvonnissen geveld tegen vijf vroe gere ambtenaren, beschuldigd van afper singen bij arrestaties. FranschRussisch handelsverdrag verlengd. Het FranschRussische handelsverdrag van 1938 is zonder veranderingen voor het jaar 1939 verlengd. Massale amnestie in Roemenië. Koning Carol meent, dat zijn volk thans genoeg zaam heeft getoond geen revolutionnaire .neigingen te hebben. Daarom heeft hij, we gens verder gevaarloosheid, amnestie afge kondigd, voor ieder, die zich heeft schuldig gemaakt aan vervaardigen v. clandestiene publicaties, echter niet voor de versprei- ders dezer publicaties.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1939 | | pagina 2