Djibouti, het Gibraltar
van de Roode Zee
Nieuwe overwinningen van
Eoie en Landau
Er is niets nieuws
onder de zon
DE WERELD
WO EN
SDAG-
AVC
)ND
AVOND
DAARBIJ
Postvluchten op Indië
DE BESTE
Ic SIGARET
wootdem,
Een nieuwe school
te Jisp?
Tweeduizend kippen
verbrand
Hongarije treedt nog niet uit
den Volkenbond
iP.chctktti
Een operatie van hazenlip in de 18e eeuw
WAAROM HET WEL EN WAAROM
HET NIET GAAT
De naam Djibouti heeft plotseling
een zeer actueelen klank gekregen,
maar het is begrijpelijk dat de „aan
spraken" die men gelden doet, niet
uitmunten door duidelijkheid
In Djibouti is niets nieuws onder de zon.
De witte huizen der Europeanen in de Eu-
ropeesche wijk die vlak aan de haven ligt,
weerkaatsen het zonlicht over de zee, de drie
mm
kleur op het dak van het paleis van den gou
verneur, dat op een hoogte is gelegen, wap
pert in de wind met rhytmisch klapperend
geluid. Op het groote plein in de inboorlin
genwij k verdringen zich de Somali-mannen
in hun witte tunieken, in de kleine cafétjes
in de buurt van het station zitten en hangen
de Europeanen en inboorlingen zoowat rond,
kletsen, lezen kranten of wuiven zich wat
koelte toe, kortom: niets, maar dan ook niets
schijnt er op te wijzen dat Djibouti weer eens
in het brandpunt van de wereldpolitiek
staat.
Weer eensl
Weer eens?! Ja zeker, en de eerste maal
dat het gebeurde, ligt nog niet zoo ver terug
in het verleden, dat was in 1935 ten tijde
van den Abessijnschen oorlog. Toen begon
iedereen plotseling over Djiboutie te spreken,
maar minder als gevolg van het feit dat het
om een der economische en strategisch be
langrijke havens van Afrika's Oostkust ging,
dan wel doordat de eenige spoorlijn van
Abessynië de verbinding Djibouti-Addis Abe
ba was. Deze spoorweg, door Fransche inge
nieurs gebouwd, is Fransch bezit en werkt
onder „Fransche regie". De laatste trein die
volgens het dienstrooster liep, bevatte als
passagier den Negus; hij vertrok uit Addis
Abeba naar Djibouti en vandaar trok hij
verder Europa in.
Verzamelplaats van spionnen,
journalisten en vluchtelingen.
Het was in die dagen een levendig gedoe
in Djibouti. Niet alleen dat honderden en
honderden Abessijnsche vluchte
lingen er een onderkomen bij hun rasgenoo-
ten zochten, maar bovendien herbergde de
stad een heel leger journalisten, politiek-
geïnteresseerden, spionnen en avonturiers
en het voorbeeldige stadsbestuur van Dji
bouti had moeite genoeg om het kaf van het
koren te scheiden en de gemoederen tot rust
te brengen. Toen trad zoo langzamerhand
de stilte weer in, het verbroken spoorweg
verkeer met Addis Abeba werd weer hersteld
In plaats van met de Abessijnen dreef men
nu met de Italianen handel, de wereld
schonk haar aandacht aan andere problemen
van urgenter aard en het stadsbestuur van
Djibouti begon aan zijn nieuwe taak: het
moderniseeren en uitbreiden van de haven.
Een model-koloniale stad.
Inderdaad is Djibouti zoo ongeveer een mo
del-koloniale stad van Afrika geworden.
Mooie, schoone straten, moderne hygiëne,
zoo is het groote ziekenhuis vlak bij het
gouverneurspaleis een wonder staal van mo
derne bouwkunst en het gevolg van dit alles
is dat de bevolking van Djibouti tot de ge
zondste en best verzorgde van geheel Somali-
land moet worden gerekend, waar gelijk men
weet Franschen, Engelschen en Italianen
onder elkaar leven. Natuurlijk heeft Djibouti
electrische straatverlichting en in de huisge
zinnen der blanken kookt men electriseh
Men heeft er telefoon, een telegraaf, radio
en een voortreffelijk functioneerende koud-
water-installatie. De haven kan schepen op
nemen met grooten diepgang en het Euro-
peesche deel van de stad ziet er als een Eu-
ropeesch tuindorp uit.
Wanneer dit Oost-Afrikaansche juweel we
derom de kolommen van alle Europeesche
kranten vult, om van de rapporten der
diplomaten maar te zwijgen dan is het
begrijpelijk dat men zich in Djibouti begint
af te vragen, wat er toch eigenlijk de oor
zaak van is dat men deze alleraardigste
stad met zooveel belangstelling vereert?
Is dat wezenlijk vanwege de spoorlijn,
waarvan de economische en strategische
beteekenis boven iedere twijfel verheven is?
In den grond van de zaak gaat het om be-
stuurskwesties van secundair belang, die
zor.der meer opgelost zouden kunnen wor
den.
Maar ook die oplossing ziet zich bemoei
lijkt, omdat het in feite om dingen van
gansch anderen aard gaat. Djibouti is name
lijk meer dan een geliefde havenstad, Dji
bouti is ook meer dan een model-koloniale
stad. In de allereerste plaats is het, dat
weet iedereen vanaf den gouverneur tot de
kleinste winkelbediende toe een allerbe
langrijkst punt van het Fransche Imperium.
Djibouti ligt midden tusschen Marseille en
Fransch Indo-China en zonder deze haven
is de weg voor Frankrijk naar Saigon niet
zeker meer.
Djibouti's ware karakter.
Djibouti speelt dus, strategisch gezien, een
soortgelijke rol als het tegenover haar lig
gende Aden, dat de Britten nooit zullen af
staan. Want Aden, het Oostelijk Gibraltar
beheerscht in werkelijkheid de toe- en uit
gangspoorten van de Roode Zee en wie de
Roode Zee beheerscht, beheerscht de weg
naar Indië.
De rol van Djibouti is precies dezelfde.
Het ware karakter van deze stad doet zich
dus niet aan den kant van het land open,
in de richting van de ongetwijfeld hoogst-
belangrijke spoorlijn naar Abessinië, maar
aan den kant van de zee: de haven contro
leert de Straat van Bab-el-Mandeb, het' is
een sprong naar Arabië aan den overkant
en dat is niet strategisch alleen, maar ook
econoniisch van niet gering belang.
Men zou den Italianen te kort doen in
dien men van de gedachte uitging, dat zij
de strategische beteekenis van Djibouti zou-
den onderschatten. Het gaat hun geenszins
om de spoorlijn, welker waarde zij stellig
kennen en begrijpen, maar waarmee de be
teekenis van de stad waarlijk niet staat en
valt. Veel begeerenswaardiger dan deze
spoorwegverbinding is de haven van de stad
voor hen. Aangezien Fransch—Somaliland
betrekkelijk maar een klein gebied omvat,
feitelijk niet veel meer dan de vrij verre om
geving van Djiboeti, dat bijkans door Ita-
liaansch bezit (Abessynië en Frythrea) om
sloten ligt, zou het bezit van Djibouti en om
geving den Italianen inderdaad in staat stel
len een groot deel van de Westelijke kust
van de Roode Zee, alsmede het Zuidelijke
uitgangspunt, onder hun controle te krij
gen.
Als diplomaten spreken
Dat zou dan inderdaad een ideale afron:
ding zijn van het Oost-Afrikaansche kolo
niale bezit van Italië. Het zou terzelfdertijd
schade beteekenen voor het Fransche en
het Britsche rijk. Hieruit volt dus dat
Djibouti meer is dan een prestige-kwestie.
Het gadt hier om een punt van levensbe
lang, het gaat om een haven die voorbe
stemd is om een zeer belangrijke rol te
spelen.
Daarover zullen de belanghebben
den gelijk te begrijpen valt, niet zoo
duidelijk spreken. Liever spreekt men
van de bevrijding der Somali-negers
van bestuurs-technische moeilijkhe
den bij de spoorwegen, van onver
schillig wat voor oude beloften en
verdragen. Een kleine wandeling
rondom de haven, een blik op de
landkaart en men weet precies waar
de schoen wringt: pas in Djibouti,
d.w.z. in de zee-engte van Bab-el-
Mandeb eindigt het Oostelijk deel
van de Middellandsche Zee.
Van hieruit kan men den toegang tot de
„Zee der Zeeën" net zoo goed belemmeren
of bemoeilijken als vanuit Gibraltar. En dat
verklaart dat- Djibouti een „probleem" is
geworden.
Solidair met de spil RomeBerlijn.
Binnenkort zal Szent Istvany, oud-chef van
den persdienst van het departement van
Buitenlandsche Zaken, naar Genève ver
trekken om Hongarije in den Volkenbond
te vertegenwoordigen.
In politieke kringen maakt men daaruit
op, dat de kwestie van een eventueele uit-
treding geen vraagstuk van het oogenblik
of zelfs van de naaste toekomst is. Daaren
tegen zal de toetreding van Hongarije tot
het Antikominternpact ongetwijfeld een
gebaar zijn, geinspireerd door de solidariteit
met de spil RomeBerlijn, welke door mi
nister Csaky noodig wordt geacht. Waar
schijnlijk zal de plechtige toetreding tot
stand komen tijdens het bezoek van den
minister van Buitenlandsche Zaken aan
Berlijn en kan zij dus over veertien dagen
verwacht worden. Ter rechtvaardiging van
de toetreding betoogt men, dat Hongarije
de eerste Europeesche staat was, die, reeds
in 1919, tegen het communisme streed en
het overwon.
Afdoende verbetering in ieder
geval door den minister goedge
keurd.
Op vragen van het Tweede Kamerlid me
vrouw BakkerNort betreffende verbetering
van den toestand van de Openbare School'te
Jisp, heeft de minister van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen geantwoord, dat de
toestand van de Openbare School te Jisp
reeds geruimen tijd een punt van overleg
uitmaakt tusschen den minister van Bin-
nenlandsche Zaken, bij wien, daar de ge
meente Jisp noodlijdend is, in dezen de be
slissing berust, en den minister van Onder
wijs, Kunsten en Wetenschappen. In verband
met een voorgenomen vereeniging van de
meenten Jisp en Wormer is een definitieve
voorziening uitgesteld m zijn slechts de on
vermijdelijke herstellingen aan het gebouw
verricht.
Nu de voorgenomen vereeniging van Jisp
,cn Wormer voorloopig is aangehouden, heeft
de minister van Binncnlandsche Zaken geen
bezwaar tegen machtiging van het Gemeen
tebestuur van Jisp tot het beschikbaar stel
len van gelden hetzij voor afdoende verbe
tering van 't bestaande schoolgebouw, het
zij voor stichting van een nieuw gebouw.
Welke van deze oplossing de beste is, zal zoo
spoedig mogelijk worden beslist.
Succesdag van de Nederlanders
te Hastings.
De eerste speeldag van het nieu
we jaar heeft een magnifiek suc
ces voor de Nederlandsehe deelne
mers opgeleverd: acht van die negen
partijen, waarin Nederlanders uit
kwamen, leverden een zege voor
onze landgenooten op.
Daar waren in de eerste plaats de uit
stekende overwinningen van Landau en
Euwe in het hoofdtournooi, resp. tegen
Klein egr Tylor. Aangezien ook Szabo won,
bleven*' Landau en de Hongaar aan den kop,
op den voet gevolgd door Euwe. De helft
van het tournooi is alweer achter den rug,
maar reeds nu kan worden geconstateerd,
dat Landau die voor het eerst in de hoofd
groep meespeelt, zich schitterend geweerd
heeft., al dient men niet tie vergeten, dat hij
die sterkste tegenstanders, Szabo, Euwe en
Firc nog krijgt Landau won in een aange
nomen damegambiet na 44 zetten, terwijl
Euwe in ongeveer denzelfden tijd klaar
was tegen Tylor, in een orthodox dannegam-
biet.
Mil'lner Barry behaalde zijn tweede zege,
nu was Sir G. A. Thomas het slachtoffer en
wel in een Italiaansohe partij. Miftoer Bar-
ry won na 31 zetten. Pirc had weinig
moeite met Golombek in een Reti-opening.
Na 21 zetten kon de Engelschimian het op
geven.
Ten slotte won Szabo in een Siciliaansch
gambiet van Sergeant.. De laatste, dlie met
wit speelde, kon na 31 zetten zijn koning
omleggen. De partij KleinTylor uit de
vierde ronde werd, zooals verwacht mocht
worden, remise.
Van Scheltinga komt naar voren.
Prins won in het premier reservetournooi
A van den leider Koenig. De laatste stond
na vier ronden eerste in het "klassement
met 31/2 .punt. Op hem volgde Mieses met 3
punten en een afgebroken partij. Van Schel
tinga won in deze vijfde ronde van den
ruim 70-jarigen meester, waardoor onze
landgenoot zich met 3% punt uit 5 zich
plotseling bij de leiders heeft gevoegd.
Van Doesburgh won van Seters, terwijl
Morrison de eenige Nederlander in deze
ronde was, die van een buitenlander ver
loor. In major A. won zoowel mevr. Rood-
zant als mëj. Heemskerk, terwijl Frans
Damen natuurlijk niet kon achterblijven en
nu met 4V2 punt uit 5 in de eerste klasse
A fraai aan den kop staat.
De stand in de hoofdgroep luidt,:
1. en 2. Landau en Szabo, ieder 4 p unten.
3. Dr. Euwe, 3% punt.
4. Pirc, 3 punten.
5. Millner Barrv 2V2 punt..
6. 7 en 8. Sir G. A. Thomas, Golomhek en
Klein, ieder 2 punten.
9. en 10. Tylor en Sergeant, ieder 1 punt.
Benzinevergasser gesprongen in
iokkerij te Sneek.
Gisterenavond is brand uitgebroken in de
opslagplaatsen en kippenfokkerij van de fir
ma Bakker en van Popta, groothandel in
pluimvee, voeder en eieren aan het Klein-
zand te Sneek. Door het springen van een
benzinevergasser is de brand ontstaan. Ei-
ontwikkelde zich zulk een krachtige lucht
druk, dat een gedeelte van het dak der ou
de loods werd weggeslagen.
Het vuur vond gretig voedsel in de groote
hoeveelheid hooi stroo, turfmolm en veren,
zoodat de brand zich al spoedig ernstig liet
aanzien. De brandweer rukte met groot mate
riaal uit. Zij kon evenwel niet verhinderen,
dat de opslagplaatsen geheel afbrandden.
Een knecht, die bezig was met het voede
ren van de kippen, werd door een lossprin
gend stuk metaal aan de hand gewond. De
politie heeft hem ter plaatse verbonden.
Een andere knecht geraakte bewusteloos.
Hij werd naar zijn woning vervoerd.
Men slaaerde erin een groot aantal kippen
te redden. Tweeduizend kippen evenwel zijn
in de vlammen omgekomen of worden ver
mist.
Een auto wist men tijdig naar huiten te
brengen.
.De schade wordt door verzekering gedekt.
WACHTSMAN VERDRONKEN,
Zaterdagavond om zeven tuur zou da 69-
jariige wachtsmian C. B. Breuren, te Rotter
dam die in dienst was van een firma aan
de Maaskade, worden afgelost. Toen zijn
collega arriveerde, was B. echter niet aan
wezig. Aangezien men hem om zes uur nog
eten had gebracht, rees onmiddellijk het
vermoeden, dat de man te water zou zijn
geraakt. Mep is direct gaan dreggen, even
wel zonder resultaat. Ook gedurende den
Zondag heeft men dit voortgezet, eveneens
zonder den man te vinden. Maandag is
men andermaal erop uitgetrokken en in
den loop van den avond is men erin ge
slaagd het stoffelijk overschot van den
man uit de Maas op te lialen.
EN EEN CHIRURGISCH SCHOUW
SPEL ANNO 1939
Wij ontvingen wederom den bundel West-Fries-
lands Oud en Nieuw", de bekende jaarlijksche uit
gave van het Historisch Genootschap „Oud-West-
Friesland". Ook nu bevat de bundelwelke het re
sultaat is van nauwgezette historische studiëntal
van interessante en anecdotische bijdragen over de
rijke Westfriesche folklore. Ook treffen wij pagina's
aan. die betrekking hebben op gebeurtenissen, waar
van de beteekenis boven de locale uitgaat: zoo o.m.
iets over een operatie van hazenlip in de 18de euew.
Zonais men weet. is de hazenlip-operatie juist de
zer dagen nrt den filmband. vastgelegd en daarmee
•werd tegelijkertijd bet, beeld vereeuwigd van den
wereldrermaarden Nederlandschen chirurg dr. Esser,
wiens bekwame handen de operatie uitvoerden.
Weldra zal in verschillende buitenlandsche Unt-
versiteiten dit chirurgisch schouwspel de studenten
op het witte doek worden vertoond, als een wonder
van chirwraisch kunnen, doch wie denkt er aan. dat
reeds in 1773 een hazenlip-operatie groot opzien
baarde in een Noordhollandsch dorp en zelfs het ge
meentebestuur van dat dorp bezighield?
..West-Friesland's Oud- en Nieuw" maakt ons op
dit feit attent door de publicatie van. een getuig
schrift. door de vroede vaderen van Winkel, aan
een Zaanschen heelmeester uitgereikt.
Wij veroorloven ons, dit lezenswaardige document
bier in zijn geheel over te nemen:
Wij Burgemloe®teren Scheppen en Regenten tot Winkel gelegen ïrt
Noord-Holland attesteere mits deesen dat voor ons versoheenen is
Geertje Mijnders jonge Dogter, ohd... jaere dewelke verklaerden en
gelijk ons ook wel weesenlijk bekent is.
Dat Sij Geertje Mijnders met een Hasemomd of wolfsmonds geboore
en voor alle rnenscben een afschmve geweest, te, en daer mieede sig
vervoegt, na den Heer Jurgens Dettes operateur en medicus wowagt.ig
lot Zaandam. Om geholpen te worden, denwelke ook in Presentie
van Cherurgyns en andere omstanders haer gemelde mond heeft te
saennen gevoegt en binnen 5 dagen aen malkander geneesen, So dat
tans volkome een welgeschapen mond heeft selfs sonder eenig merke
lijke litteëk of ongemak.
So betbbe wij op versoeke van bovengenoemde niet konne nalat©
dit tot een getuigschritf aen bovengemelde operateur Jurgens Dettes
te geven om also ingevalle andere mogte begeerig zijn sig van dito
gebreeke te laete herstellen.
Sulks de waerhijd sijnde hebbe wij met onse eygen hand onderte
kent en met onse Dorpssegel bekragtigt
Actum
winkel den May
1773
Gier
(heenreis)
Nandoe
(terugreis)
Vertrek van
Singap. 2 Jan.
Alex. 2 Jan.
Zilverreiger jofjhp. 2 Jan.
(heenreis) I
Torenvalk
(terugreis)
Buizerd
(heenreis)
Oehoe
(terugreis)
Emoe
(terugreis!
Penang 2 Jan.
Napels 2 Jan.
jRang. 2 Jan.
Bagd. 2 Jan.
Aankeuat te
Band. 2 Jan.
Lyon 2 Jan.
Rang. 2 Jan.
Band. 2 Jan.
Jodhp. 2 Jan.
m w
Gevaren der dictatuur. Lehman, de goin
verneur van New York, heeft een rede
voering uitgesproken, waarin hij zijn toe
hoorders opriep om pogingen in het werk
te stellen om „de gevaren der dictatuur
te neutraliseeren". Lehman verklaarde,
dat in de plaats van de oude heerschappij
der rede een nieuwe heerschappij van het
geweld was getreden. Dictaturen, zoo zei-
de hij', bloeien alleen na een ineenstorting
in de functies der democratie.
Een generaal-bedelaar, Hoe ver het met
de uitgeweken Russen is gekomen, be
wijst het droevig verhaal van den voor-
maligen Russischen generaal Iwan Englit,
die wegens bedelarij door de Poolsche
rechtbank tot vier maanden dwangarbeid
is veroordeeld!
Denemarken blijft zeker neutraal. Dn,
Munch, de Deensche minister van buiten
landsche zaken, verklaarde tijdens een in
terview:
„I-ndion ondanks alles een oorlog uit
zou breken, dan zou de neutraliteits-poli-
tiek van Denemarken dezelfde zijn als de
politiek, w^Jke in de jaren 1914 tot 1918
Denemarken buiten het conflict heeft ge
houden."
De Turksche aarde beeft weer. Gister*
morgen is te Smyrna een ernstige, doch
korte aardbeving gevoeld. Er wordt mel
ding gemaakt van eenige schade.
Katholiek priester in Duitschland gearres
teerd. Te Stillfried nabij Weenen is de
priester, Alois Haning gearresteerd. Hij
wordt beschuldigd 34 Joden te hebben ge
doopt, hetgeen bij de wet verboden is. Bo
vendien wordt hij beschuldigd voor dit
doopen geld in ontvangst genomen te heb
ben.
Heil Hitier, Heil Mussolini! Ter gelegen
heid van de jaarwiseling hebben Hitier
en Mussolini elkaar felicitatietelegram
men gezonden. Mussolini zegt in zijn tele
gram: „de samenwerking tusschen onze
beide regeeringen en volken heeft in 1938
de proef doorstaan en de wereld getoond,
dat de beide revoluties gezamenlijk oif-
marcheeren en dit ook in de toekomst zul
len doen".
„Om voor iedere gebeurlijkheid gereed ie
ziin." Generaal Wessen, de chef van de
intendance, heeft verklaard, dat het Ame-
rikaansche leger voornemens is 43.500.000
dollars te besteden voor den aankoop van
speciale machines voor de fabrikatie van
munitie „om voor iedere gebeurlijkheid ge
reed te zijn.
Aanslag op ïersche douanepost. De dou
anepost Tully Sonnell aan de grens van
Noord-Ierland en Eire, is in den afgeloo-
pen nacht opgeblazen. Terroristen hadden
reeds op 29 November geprobeerd een dy-
namietaanslag te plegen op dezen douane
post.
Gelukkig Nieuwjaar 160 ongelukken.
De Nieuwjaarsviering te New York heeft,
voor zoover tot nu toe bekend, 160 perso
nen bij ongelukken het leven gekost. In
hoofdzaak waren het slachtoffers van auto
ongelukken. In elk der staten New York,
New Yersey en Californië zijn tenminste
veertien personen gedood.
Een politieke moord in Polen. Het schijnt
dat de ex-Russische generaal Mirkowie,
van wien wij gisteren mededeelden, dat hij
zelfmoord had gepleegd, is vermoord. Hij
zou te veel van de beruchte zaak Koetje-
pof geweten hebben.
Hitier mist Amerika's nieuwjaarsgroet.
Rijkskanselier Hitier heeft zooals gebruike
lijk is, met een aantal staatshoofden
nieuwjaarswenschen gewisseld. Uit de Ver-
eenigde Staten heeft hij geen groet ont
vangen.
Vijf doodvonnissen in Rusland. Er zijn
vijf doodvonnissen geveld tegen vijf vroe
gere ambtenaren, beschuldigd van afper
singen bij arrestaties.
FranschRussisch handelsverdrag verlengd.
Het FranschRussische handelsverdrag
van 1938 is zonder veranderingen voor het
jaar 1939 verlengd.
Massale amnestie in Roemenië. Koning
Carol meent, dat zijn volk thans genoeg
zaam heeft getoond geen revolutionnaire
.neigingen te hebben. Daarom heeft hij, we
gens verder gevaarloosheid, amnestie afge
kondigd, voor ieder, die zich heeft schuldig
gemaakt aan vervaardigen v. clandestiene
publicaties, echter niet voor de versprei-
ders dezer publicaties.