Reportage uit de
Fiat-cabine
Kiuit-Van Kampen
in Taliinn
Oe linkscfie linies in
Calaionië wankelen
De Rome-conferentie
geeft geen resultaat
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Werkloozen oproer
in de Domstad
Verkoop van het
Midden-Damterrein
Twee
lachende gezichten aan bakboord:
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELÏTOON 50 f2 LIJNEN)
V R IJ D A G
13 JANUARI 1939
67e JAARG. No. 8515
de ontmoeting tusschen Kruit-Van Kampen
en Bakker Schut-Nortier
Over een spiegelgladde ijsvla naar de Poolsch-Duitsche grens
SPANJE
Poging de nauwe stegen
te barricadeeren
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINT i
Geen viermogendheden-conferentie
HELDERSCHE COURANT
Uitgave der Uttg.-Mlj. Holland» Noorderkwartier N.V. te Deo Heldor
(door onzen eigen verslaggever.)
Terwijl Kees Kruit het stuurwiel hanteert, klimt onze
verslaggever Van Kampen in zijn penhouder om onze
lezers op de hoogte te brengen van alle belevenissen
tijdens den sterrit naar Monte-Carlo. Het is thans het
traject FrankfortI oolsche grens, dat ons per vliegpost
werd gerapporteerd en waarop, zooals men weet, de ver
rassende ontmoeting met het Hollandsche koppel Bakker
SchutNortier plaats had.
Na tot sohrik en ontsteltenis van de
inwoners met een dikke 70 door 't
oude Framkfurt geknetterd te zijn,
volgden wij een tijdlang de Oder,
die daar lag, breed en imposant, nu
vol met schotsen donkerblauw ijs.
Vanaf 300 meter afstand hoor je ze
op elkaar kruien.
Het gaat hier heuvel op, heuvel af en 't is
maar goed, dat Kruit zelf stuurt, want in
deze eindelooze opeenvolging van bochten
en draaiingen is heel wat rijvaardigheid
.vereischt,
Tusschen pijnboomen en dennen.
Dan gaat het de Oostduitsche bosschen
in. Enorme wouden van pijnboomen en
dennen. Soms eilanden van berken en beu
ken ertusschen. Er is geen wind meer. De
lucht is strak-blauw gespannen en 't wordt
langzamerhand kouder.
De Warthe ligt ook dichtgevroren, op een
smalle watergeul na, waarin men hier en
daar groote kerels met lange vlotten ziet
manoeuvreeren.
Dat zijn de vlotters, die het hout expedi-
eeren naar het Westelijk industriegebied.
Een mooi leven lijkt me dat op de meren en
in de bosschen. 's Winters misschien een
beetje koud.
De weg buigt en buigt. Rechte stukken
zoeken we vergeefs. Het is hier ook opval
lend dunbevolkt. De dorpen liggen soms
meer dan een uur of drie kwartier uit el
kaar. We racen door Gustrin, een onooglijk
gat, waar de kinderen ons nagapen en de
oude heertjes bij de pomp hun pijp uit den
mond nemen. Zoo'n rare auto (en zóó
vuil hebben ze blijkbaar nog nooit
gezie»!
Een hert glipt weg
Van Gustrin naar Deutsche Krone. Weer
een eenzaam traject. Een enkele maal zien
we in den vallenden avond een hert aan
den kant van den weg. Met een sprong
verdwijnt 't dan in 't hakhout.
Merkwaardig, zoo spoedig t donker is.
Zóó is 't nog klaarlichte dag en zit je op je
gemak kaart te lezen, en zóó is 't donker,
't. Begin van den Poolnacht, veronderstelt
Kruit, die er schepje opgooit
We naderen nu de Poolsche grens en dat
is aan alles merkbaar. Aan de eerste be
renmutsen, aan de pelzen, aan de beslagen
auto-raampjes en aan de kippen en biggen
op den weg. De weg die ineens glad
geworden is. Wel hebben we sedert de
laatste 4 uur constant gereden over
sneeuwrichels, maar daar bad je weinig
last van. Nu is 't een bevroren vla, die op
't wegdek ligt en 't lijkt me niet leuk om
bier met 65 over been te jakkeren, iets dat
voor m'n maat geen bezwaar blijkt.
In den avond,waarin een billiocn sterren
boven ons staan te twinkelen, met in t
midden de diamanten spiegel van Orion,
passeeren we Deutsche Krone.
We tanken bier, maar de service kon
wel beter zijn. Een halve idioot van een
monteur, die aan alles morrelt en beutert.
maar van „dynamin" geen verstand blijkt
te hebben.
Dan weer vooruit. Op weg naar de grens,
die nog een behoorlijk stuk weg is.
Claxon-alarm.
Stil rijden we langs den sneeuwweg,
waaron miriaden fijne ijskristallen liggen
te flonkeren. De avondwind mischt m de
glimmende sparren, die kaarsrecht, a s
zuilen in een ontzaglijke kathedraal, naar
den hemel rijzen. Er wordt weinig gespro
ken. Maar dan ineens hooren we claxon-
goschetfer achter ons. Waarschijnlijk een
Pool of een grens-Duitscher, die niet goed
voorbij durft.
De kerel blijft foeteren. Hü maakt
series dwaze dissonanten en dan is
ineens z"n wagen naast de onze.
Twee lachende snuiten aan bak
boord, twee paar handen wuiven...
dan zien we het; Bakkes Seh*t, de
winnaar van de vorige Ralley Mon-
te Carlo en z'n maat Nortier, bei
den op weg naar Tallinn, waar ook
zij zullen starten.
We stappen uit en op dien gladden weg,
tusschen die romantische bosschen, drukt
m,en handen en slaat men elkaar op de
schouders. Bakker Schut vraagt wanneer
we uit Holland vertrokken zijn en als hij
dan verneemt, dat dit den vorigen dag
was, is hij nogal verbaasd.
Zelf zijn ze den eersten dag in Hannover
gebleven. Maar nu willen ze direct door
naar Mariënibad. Als... de weg 't tenminste
toelaat.
Wederkeerig vragen we nieuws uit Athe
ne waar een ploeg van 30 Ralley-rijders moet
starten, en waar 't dik onder de sneeuw moet
liggen.
Cornelius boven op een telefoon
paal
Bakker Schut vertelt over 't laatste nieuws
Het is er zoo erg, lacht hij, dat Cornelius,
die toevallig aan 't graven was bij Belgra
do, op iets hards stootte. Weet je wat 't was?
't Bovenste stukje van een telefoonpaal
Nortier weet 't nog bruiner te vertellen, die
heeft geboord, dat Gatsonides thans bezig
is een tunnel te graven, onder don weg. Dat
was de eenige mogelijkheid om vooruit te
komen.
Bakker Schut neemt een paar foto's en we
praten een kwartiertje over allerlei interne
Ralley-aangelegenheden. Over de gladheid,
de weerberichten en over Polen.
Maar dan nemen we afscheid en
met een sprong stuift de groote Ford
ons voorbij. Nog lang blijft 't roode
achterlicht zichtbaar op 't zwarte
weerkaatsende wegdek.
Het is spiegelglad geworden. Iede
re boom zie je tweemaal en af en
toe zitten wc aan den uitersten lin
kerkant van den weg. Kruit vindt
't niet erg, die lacht maar en goo
chelt met 't stuur, dat hij soms twee
slagen in 't rond laat maken.
Een rutschbaan-sensatie.
Een paar maal glijden we weg. Het is voor
schrijver dezes een aller-miserabelste erva
ring. Het deed me denken aan die keer, dat
ik op de kermis een Rutschbaan afvloog en
onderweg 't matje waar je, in verband met
de wrijving, opzat, verloor. Die gevoelens
waren echter nog hemelsche streelingen in
vergelijking met deze. Je voelt de achter
wielen draaien in 't ijle en de voorwielen
glijden weg. Je staat direct dwars op den
vyeg, en 't geheel geeft je een gevoel alsof
dit de laatste maal is, dat je de wereld aan
schouwt...
Laat in dien avond kwamen we aan de
PoolschDuitsche grens. We besluiten hier
te overnachten, want we zijn allebei wat sla
perig geworden.
We vinden een goed hotel, met goed Pa
prika, met goed Poolsch bier en met een
goede kamer. Merkwaardig, zoo'n best huis
in een dergelijk vergeten grersnest.
Met dikke buiken van de Paprika gaan
we 't stadje nog even in. Geen sterveling
meer te bekennen Een paar Bierkneipen zijn
nog open, maar alleen Herr Wirt zit ach
ter de tapkast:
Alles is doodsch hier. eenzaam en verla
ten. Een dooie hond ligt op straat, en een
paar vrouwtie; passeeren ons met sprokkel
hout.
Met brandende verhemelten den
nacht in.
We gaan gauw terug naar hotel „Preus-
sisches Hof", waar we probeeren den Papri
ka smaak weg te werken. Pepermunt, drop,
odol en sigaretten zijn er niet toe in staat
En we zijn gedoemd met brandende verhe
melten den nacht in te gaan. Kruit voorspelt
me, dat dat goedje zal blijven gloeien tot
Tallinn toe..
Op de kamer staan de twee bedden. Een
symphonie van rust! Een koninkrijk van
een bed...
Kruit grinnikt. Dat is pas 't begin, want
straks rijden we meer dagen aaneen. En ie
der kwartier slaap is da luxe.
Ik hoor 't laatste met. een half oor en even
later is voor mij 't aardrijk verdwenen. Ik
slaap... Minstens „80" in 't uur!
Hoera!
Ons koppel KruitVan Kampen is
met de kleine Fiat in Tallinn, de
hoofdstad van Estland, aan de Fin-
sche golf aangekomen.
De heer Van Kampen seinde: „Don
derdag 21 uur Tallinn".
Dit beteekent dus dat het traject
vanaf de startplaats vóór ons bureau
tot Tallinn is afgelegd in 3V2 dag-
Voorwaar een prestatie welke goede
verwachtingen mag doen koesteren
voor het welslagen van de groote
tocht naar Monte Carlo, welke
Maandag a.s. aanvangt!
Onze mannen hebben nu nog en
kele dagen den tijd om goed uit te
rusten en hun wagentje nog eens
goed na te zien alvorens de groote
sprong dwars over Europa aan te
vangen.
Barcelona roept nieuwe lichtin
gen op.
De rechtschen vermelden de verovering
van Fores, op 54 km. ten oosten van Lerida
gelegen.
Uit Lerida meldt Reuter nog, dat de rech
tervleugel der rechtschen oprukt naar Valis
en Reus. In het midden van het front zijn
Franco's troepen verder opgerukt en hebben
zij Barabara, Pira en Prenafeta veroverd,
welke plaatsen rond Montblanch zijn gele
gen,.
In een door radio-naciona! omgeroepen of-
ficieele mededeeling van het rechtsche
hoofdkwartier, aldus meldt Havas uit Bur
gos. wordt gezegd, dat de zegevierende op-
marsch in Catalonië gisteren is voortgezet,
en dat de rechtschen Agramunt hebben be
zet. In den sector van het Urgelkanaal bezet
ten zij Preixana. Ten Zuiden van het kanaal
bedraagt de opmarsch 7 km. van het punt
van uitgang af. De troenen veroverden de
dorpen Laguardia. Barhara en de meer
oostelijk gelegen stellingen, die den weg
naar Valis beheerschen.
In den kustsector bezetten zij het belang
rijkst# knooppwat .van wegen Falset en het
dorp Marsa. Zij maakten bovendien een
ontzaglijke hoeveelheid materiaal en wapens
buit. In Estramadura hebben de rechtschen
hun stellingen verbeterd.
De Havascorrespondent te Sarragossa
meldt nog. dat de regeeringstroepen zich na
den val van Falset in wanorde terugtrekken
naar Argenta, ten oosten van Falset. De
druk der rechtsche troepen was, naar hij
verklaart, overal aan het Catalaansche front
heviger dan ooit. De legerkorpsen van
Maestrazo en Aragon hebben hun linies
over een front van meer dan 40 k.m. lengte,
vier tot acht km. vooruitgeschoven.
Barcelona zet de tanden op el
kaar. Vrouwen op wacht.
De nadering der rechtsche troepen heeft
te Barcelona ingesluimerde geestdriften op
gewekt Talrijke lijsten voor inschrijving van
vrijwilligers worden geopend. Overal wekken
vlugschriften de valide mannen op onmid
dellijk in dienst te treden. Mannen van alle
leeftijden stroomen toe. De politieke commis
saris van het leger van den Ebro heeft een
oproep uitgegeven voor den bouw van een
linie van versterkingen, ten einde den vijand
den weg te versperren. Daarvoor zijn tien
duizend man noodig. De openbare lichamen
hebben besloten „de vrouwen van 1925 jaar
op te roepen om achter het front de wacht
posten te bezetten, waar thans mannen
staan. Deze mannen worden dan onmiddel
lijk naar het front gezonden."
Het Estramadura-offensief. Repu
blikeinen melden overwinningen.
De regeeringstroepen in Estramadura mel
den, dat zij gisteren volledig de Santosber-
gen hebben omsingeld, zoodat zij binnen deze
omsingeling de drie sleutelsteden Pennar-
ryoa, Belmez en Pueblo hebben*
Politie grijpt krachtig in.
Als protest tegen de opschorting van
den betalingsdag van steungelden op
den a.s. Donderdag, demonstreerden
gistermiddag ongeveer tweeduizend
werkloozen voor het stadhuis te
Utrecht.
Een deputatie van vier personen betrad
het stadhuis en verzocht toegelaten te wor
den tot den burgemeester, Dr. G. A. W. ter
Pelkwijk of wethouder Zegers. De burge
meester achtte geen termen aanwezig om de
deputatie, welke een verzoekschrift wenschte
te overhandigen en nader toe te lichten, te
ontvangen. Het verzoekschrift werd daarop
ter plaatse afgegeven, waarna de afgevaar
digden zich verwijderden. Een en ander had
tengevolge, dat in den loop van den middag
ernstige relletjes voorvielen, waarbij de poli
tie krachtig moest ingrijpen om de orde te
herstellen.
Demonstranten gebruikten geweld.
Daar de groote massa demonstranten een
ernstige belemmering vormde voor het ver
keer in de nauwe straten van de binnenstad
en belangrijk nadeel dreigde te veroorzaken
voor den winkelstand, trachtte de politie met
vaste hand dó demonstranten te versprei
den.
Zij sloegen evenwel geen acht op de
bevelen van de politie. Deze ging tot
straffe maatregelen over, toen een
der demonstranten een inspecteur
van politie aanviel en men zich in
verschillende stegen, grenzende aan
de groote woonhuizen, te buiten ging
aan wandaden. Verschillende demon
stranten probeerden in deze stegen
vrachtauto's om te werpen en bakfiet
sen bijeen te brengen om met deze
barricades de politie bij het treffen
van haar maatregelen ernstig te be
lemmeren.
Gevoelige klappen.
Met den blanken sabel en den gummistok
maakten de agenten schoon schip, waarbij
gevoelige klappen werden uitgedeeld. Een
■<-
Verwachting voor het geheels
land: Iets kouder, afwisse
lend bewolkt met enkele re
genbuien, meest matige Wes
telij.ke tot Zuidelijken wind.
der demonstranten zakte op den Steenweg
ineen. Hij werd een aangrenzenden winkel
binnengedragen, waar geneeskundige hulp
werd verleend.
Voor zoover thans bekend, heeft het hand
gemeen geen ernstige gevolgen gehad. Er is
geen enkele arrestatie verricht.
„Het Huis 1845" op den veelom
streden plek?
B. en W. brengen ter kennis van den raad
der Amsterdamsche gemeente, dat de N.V.
Assurantie Maatschappij de Nederlanden
van 1845 zich heeft aangemeld als gegadig
de voor den aankoop van 't Midden-Dam
terrein, voor de stichting van een gebouw,
waaraan den naam zal worden gegeven van
„het Huis 1845" en dat bestemd zal worden
voor kantoor, café, restaurant en winkels.
B. en W. meenen, dat de vervreemding
van het terrein in de gegeven omstandig
heden geen bezwaar ontmoet.
De N.V. heeft zich bereid verklaard voor
het terrein, groot 1489 vierk. meter, een koop
som van f 400.000 te betalen. B. en W. stel
len den raad voor dienovereenkomstig te
besluiten.
BS
Geen bepaalde regeling, Musso-
lini houdt vast aan zijn eischen.
Diepe teleurstelling in Italië.
Mnssolini en Chamberlain spra
ken niet veel.
De conferentie van Chamberlain
met Mussolini, waarop velen al hun
hoop hadden gevestigd, heeft geen
tastbare resultaten opgeleverd, dus
kan kortweg als mislukt worden be
schouwd. Geen enkele verplichting,
regeling of overeenkomst is aange
gaan. De officieele besprekingen zijn
reeds geëindigd. Bij het laatste on
derhoud hebben Mussolini en Cham
berlain zelf maar weinig gezegd.
Het woord was aan Ciano en Hali-
fax. Chamberlain ziet er vermoeid
en terneergeslagen uit. Het negatie
ve resultaat van de conferentie heeft
een stemming van diepe teleurstel
ling onder het Italiarnsche volk te
weeggebracht. Volgens de Britsche
delegatie hebben de besprekingen
beantwoord aan het gestelde doel,
elkanders opvattingen beter te lee-
ren kennen. De eerste dag gewild
aan „vrede", de tweede aan „recht".
Veel bijzonderheden zijn nog niet
bekend. Men verwacht heden een
communiqué. Van een vier-mogend-
hedenconferentie zal geen sprake
zijn.
Minder hartelijk.
waren de besprekingen op den tweeden
avond, zegt men.
Chamberlain en Mussolini gaven een uiteen
zetting van de posiiie hunner landen in het
Fnropeesche kader. Zii schijnen echter geen
nieuw terrein voor ontmoeting of reden
gevonden te hebben om te honen, dat de
RrifsehTtaliaansrhe overeenkomst een
voorspel zon vormen voor een nauwere sa
menwerking in breedere onderwerpen in de
beten gen van den vrede.
Er verluidt dat Mussolini, ofschoon hij zijn
eischen iegens Frankriik nog ongeformu-
leerd liet, niets heeft laten vallen van Ita-
lië's „natuurliike aspiraties". Evenmin zon
hij wiiziging hebben gebracht in zijn poli
tiek van steunverleening aan het rechtsche
Spanje.
Wanneer aan den anderen kant Mussolini
verwacht bad, dat hij Ghamiberlain bereid
zou vinden om den weg tie banen voor Fran
sche concessies in het belang van de kal
meering, is hij thans volkomen op de hoog
te gebracht van de Rritscibe houding. Men
heeft den indruk, dat Engeland bereid zou
zijn bemiddeling te verleenen voor het tot
stand brengen van een overeenkomst,
wanneer het FranschItaliaansche ge
schil den loop zou netmien van ordelijke on
derhandelingen.
Er kan geen sprake zijn van een
viermogendheden-conferentie na de
anti-Fransche betoogingen en de on
verkwikkelijke perscampagnes.
Geen „sensationeel" resultaat.
De correspondent van de „Times" te Ro
me geeft het volgende beeld van die resul
taten der beëindigde besprekingen.
Alle ongerechtvaardigde hoop op een sen
sationeel resultaat of een nieuw internatio
naal accoord blijkt thans wel ongegrond te
zijn. Beide partijen hebben duidelijk en eer
lijk hun standpunt over bet vraagstuk van
de Middellandsche Zee uiteengezet Beide
weten nu hoe de tegenpartij er over denkt
en aan Britschen kant wordt verklaard dat
de besprekingen die van begin af aan
bedoeld waren informat.oriseh te zijn vol
komen bevredigend zijn verloopen. De
grootste winst van de gedachten wisseling
is wellicht wel dat Mussolini telkens her
haald heeft vastbesloten te zijn te werken
voor vrede in Europa..
Volgens Reuter uit Rome heeft Mussolini
zijn beloften herhaald betreffende handha
ving van den s'tatuis cruo in de Middelland-
srhe Zee _cn betreffende het niet streven
naar speciale voordoelen in Spanje. Voorts
gelooft m<en. dat men aan heide zijdien de
stijgende kosten betreurd heeft van de be
wapeningen. echter zonder dat men in
staat was ©enigerlei constructieve voor
stellen te doen. Ook do kwestie der .Toodische
vluchtelingen is te berde gebracht., maar
het schijnt niet., dat er een bepaalde be
spreking van handelisa'angelegenheden ge
roerd is. ondanks het klaarblijkelijke ver
hangen in Italië. dat Engeland zijn aankoo-
nen zou vergrooten.
Wanneer dus de ontmoetingen niet zoo
profijtelijk zijn geweest als Ohaimberlain
had gehoopt, hebben zii tenminste lederen
twijfel weggenomen uit de gemoederen der
oeide regeerineshoofden omtrent elkanders
opvattingen. De nauwkeurige voornemens
van Italië blijven nog een geheim, maar
men neemt aan. dat ondanks Engelapdis so
lidariteit met Frankriik. Italië actief zijn
aspiraties zal nastreven, vertrouwende op
steun van zijn spilgenoot.