Agenda
Met HL Ms» „Sumatra" naar
de Middellandsche Zee
Het drukwerk
drukkerij De Boer
Zeeziekte maakt vindingrijk
Waar de zee zingt.
Dinsdag 24 Tanuari 1939
Tweede Blad
Madinieiuudi
De „Straat" vertoont
zich vriendelijk
rv~
-A-
dus:
Binnenkomst H. Ms. Jan v. Brakel
Speeltuinvereeniging
De Avro-bridge drive
wederom een succes
Wij bouwen..
Welke kant gaat
Duitschland op?
Vanaf MORGEN geopend
vanaf 'smorgens 10 uur
AU GASTRONOME
(Van een specialen medewerker.)
Niet bijster groot was de belangstelling
van de zijde van onze Nieuwediepers, toen wij
Woensdag 11 Januari onze voorjaarsreis naar
de Middellandsche Zee aanvingen. Staat dit
echip ook bij U al in een ongunstig blaadje,
of waren het de sneeuw- en regenvlagen, die
U thuis hielden? Misschien worden er den
laatsten tijd zooveel reizen gemaakt, dat de
aardigheid tot kijken bij het vertrek er af
gaat. Hoe het ook zij, slechts een handjevol
belangstellenden vertoonde zich aan de Buin
tenhaven, toen de bekende sleepbooten ons
naar buiten sleepten en wij hiermede onze
voorjaarsreis aanvaardden.
Een teleurstelling bij het begin.
Voor ons zelf was de reis even een teleur
stelling, want was er aanvankelijk niet ge
fluisterd: Istamboel en Venetië. Deze plaatsen
zouden we echter niet te zien krijgen, want
op het allerlaatste moment werd het reis
programma nog veranderd en zullen onze be
zoeken meer nabij gelegen havens gelden. Er
zal toch nog wel genoeg te zien zijn.
En al moge het voor vele ouderen oude
kost zijn, het grootste percentage der
aan boord aanwezigen maakt zijn eerste
zeereis en is voor hen zeker alles nog
nieuw, ja zelfs heel nieuw.
Grappenmakers aan boord.
Zelfs het gewone scheepsleven is voor
hen nog met vele voetangels en klemmen. Wij
herinneren ons den oolijkerd, die een der
eerste dagen zijn kastje liep te zoeken en
het hopelooze daarvan inziende vriendelijk
verzocht om alvast maar „theewater" te
mogen meenemen, daar hij met dit kastjes
experiment voorloopig nog wel niet gereed
zou zijn. Welke grappenmaker een jonge sto
ker wegstuurde om de kachel in de „lunch
room" aan te maken is ons niet bekend, wel
het verontwaardigde gezicht van het slacht
offer. Maar dit zijn grappen, die alleen de
eerste dagen gelukken, en die gelukkig door
een ieder goedsmoeds worden opgevat en
zelfs ondergaan. Wacht maar eens een paar
dagen, weg is alle onhandigheid en onkunde,
dan staan ze hun mannetje en dat hoort ook
zoo.
Na een grauwe nacht... de eerste
sensatie.
Met een 12 mijlsvaart vervolgt het schip
zijn weg en na een mieserige nacht breekt
reeds den volgenden ochtend een stralende
dag aan, wat een verandering nu reeds met
den dag van gisteren, de Engelsche krijt
rotsen liggen zich in het zonnetje te koeste
ren en het is alsof in een nacht de winter in
zomer is omgetooverd; onder deze omstan
digheden worden de'eerste oefeningen gehou
den. langzaam alles opbouwend, steeds maar
verder en verder oefenend.
Op den achtermiddag komt de eerste
sensatie, een Engelsch vliegtuigmoeder
schip komt in het zicht, en zoowaar er
gaan vliegtuigen de lucht in. Twaalf
stuks totaal, aardiger moment tot pas-
seeren hadden we moeilijk kunnen uit
zoeken.
De zeelucht werkt vermoeiend en als het
weer vier uur is geworden, strekt ieder zich
behagelijk uit. Toch geven de binnenkomende
weerberichten een iets minder aangenaam
aspect, en langzaamaan beginnen we te dei
nen. We verlaten Engelands zuidkust en
beginnen de oversteek naar Quessant, dat we
op de H. W. passeeren en dan komt de be
ruchte Golf.
Wees eens gezellig.
Ook aan de radio merken we, dat we ver
der van huis komen, de Hollandsche zenders
worden minder krachtig, langzaam zwakken
ze af, hoelang zullen we hen nog hooren?
Wel hooren we hun weerbericht: Een depres
sie N.W. van Portugal. „Wees eens gezellig",
is de eenige commentaar die er op volgt, het
blijkt echter maar al te waar te zijn. Maar
als wij die depressie gehad hebben, dan heb
ben jullie hem nog te goed.
Ondertusschen beginnen wij haar nadering
ook te merken, langzaam betrekt de lucht,
langzaam nemen wind en zee toe en daar-
moet een aanbeveling
en een introductie voor
Uw zaak zijn
Laat bet daarom
vervaardigen in
een bedrijf dat
technisch „bij is
mede de stamp- en slingerbeweging van het
schip. Zeezieken? Nu ja, daar moeten we
toch allemaal eens doorheen. Bij sommigen
werkt deze ziekte zelfs ingenieus, want wie
zoekt nu een zeezieke in de zeilkooi van den
schipper, en toch lag hij daar, ctil en naar;
zeker niet beseffend, dat intusschen zijn ver
dwijnen was bemerkt en het halve schip hem
liep te zoeken, totdat het de schipper zelf
was, die hem „zachtjes" te voorschijn
tooverde, hij kende blijkbaar zijn pap
penheimers reeds. Uit den aard is met zoo
veel jong volk aan boord oppassen de bood
schap, ze liggen maar al te gauw buiten de
„blommen". We kunnen verzekeren, dat de
eerste dagen, die nu komen bij uitstek ge
schikt zijn om zeebeenen te krijgen.
De Bilt had voor de zooveelste maal weer
gelijk gekregen. Van land zien we al deze
dagen niets, zorgvuldig werd het door regen
schermen verborgen, totdat we Zondagmid
dag kaap St. Vincent op korten afstand pas
seeren en gelijk daarmee ons eerste saluut
afgeven voor een een commandovlag voerend
Engelsch oorlogsschip. De „jagers van van
Dam" klonken door het schip en de saluut-
batterij deed zijn plicht.
De Straat
Maandagochtend. We passeeren de Straat
en het is of we met een tooverslag in een
andere wereld komen. De Middellandsche Zee
toont zich op haar mooist, haast is het niet
te gelooven, dat we nog slechts drie dagen
geleden in de kou zaten, een mooiere ont
vangst hadden we moeilijk kunnen verwach
ten. We missen het trouw convooieerende
Hollandsche oorlogsschip in de Straat, alleen
een Franco-trawler herinnert ons aan het
tooneel van een verbitterden strijd, die niet
zoo heel ver van ons wordt gevoerd.
Voor het eerst hooren we bij het dekspoe-
len fluiten: kousen en schoenen uit, de jek
kers zijn bereids beneden gebleven. Straks na
vastwerken zullen de noodige wel op de bak
verschijnen, zouden er dezen keer veel har
monicavirtuozen tusschen zijn, of durven ze
nog niet best?
Morgen. Oran. Wel zagen we vannacht al
vele lichten aan de kust, maar dezen zullen
we eerst nog gebruiken voor de dagelijksche
batterij excercitie en last not least voor
schoonschip, daar mag natuurlijk morgen bij
aankomst niets aan ontbreken, en dat zal
wel in orde komen. Nu reeds hangt er een
zeeplucht over het geheele schip.
Oran! de zetel van het vreemdelingen
legioen, waar we allen reeds zooveel van ge
hoord en gelezen hebben, zouden al die ver
halen waar zijn? Iets geheimzinnigs hangt
er over deze stad. Wanneer iemand het woord
Oran zegt, krijgt zijn blik iets afwezigs,
alsof zijn gedachten dwalen naar de zand
woestijn en alsof hij in gedachten bloedige
gevechten ziet tusschen de Mooren en de
legionairs.
Oran! Morgen zien we het, morgen weten
we misschien het ware.
Morgen. Oran.
Hr. Ms. „Jan van Brakel" wordt heden
middag 2 uur in de haven verwacht.
Afd. „Centrum".
Zaterdag 28 Jan. a.s. houdt bovengenoemde
afd. haar propaganda-feestavond in „Musis
Sacrum". Wie van specifiek goed kinderwerk
houdt, van fijnen kinderzang wil genieten en
leuke tooneelflitsen van de kinderen wil zien,
houdé dezen avond eens vrij. Aanvang precies
8 uur.
's Middags om 2 uur is er een middag voor
de kinderen, toonee^, zang en poppenkast.
Kaarten hiervoor verkrijgbaar iederen avond
in het Clubhuis, Hoogstraat, en bij de uitvoe
ringen aan de zaal. Zie voor prijzen de adver
tentie in dit blad.
OVERGEBRACHT.
Iemand, voor wien een bevel tot arrestatie
was ingekomen, is aangehouden en voor het
ondergaan van 1 maand en 14 dagen gevan
genisstraf naar Alkmaar overgebracht.
HARTELIJKE ONTVANGST VAN GRAAF CIANO IN
JOEGO-SLAVIE.
De Italiaansche Minister van Buitenlandsche Zaken werd bij zijn
bezoek in Joego-Slavië door de bevolking met groote hartelijkheid
begroet. Bovenstaande foto werd in de Joegoslavische stad Beli
Monastir gemaakt. Een jong meisje tooit hier den Italiaanschen
Minister naar oud gebruik met een kostbare zijden sjerp.
Spannende wedstrijd in Casino.
Voor de tweede maal is de A.V.R.O. in Den
Helder geweest om van de Heldersche luister
vinken evenzoovele bridge-vinken te maken.
Nu was voor dit laatste niet zoo heel veel noo-
dig, want het is bekend, dat hier ter stede
veel en in het algemeen ook goed gebridged
wordt. De A.V.R.O.-drive, welke gisteravond
in een door een gordijn afgeschoten gedeelte
van Casino's groote zaal plaats vond, was
daar een weerspiegeling van, want een kleine
honderd dames en heeren gaven! elkaar, ver
deeld over drie groepen in alle vreedzaamheid,
maar toch fel en met zeer scherp geslepen
wapenen, partij. Desondanks was het een ge
moedelijk gezelschap, dat daar bijeen was, ge
huld in sigaren- en sigarettenrook en geflan
keerd door de bekende bijzettafeltjes met ver-
frisschingen van allerlei schakeering, van den
borrel tot de perl toe.
Zooals hij ook in de drive van verleden jaar
prettig en kundig geleid had, zoo deed hij dat
ook thans, de heer Giltjes, rustig en daar
door vertrouwen schenkend bij de deelnemers,
die zich bij geschillen gaarne aan zijn uit
spraak onderwierpen. Waren er dan geschillen,
zal men vragen. Och, bij elke drive komt het
wel voor, dat de speler op een gegeven mo
ment met 7 kaarten in de hand zit en dan,
om juist als hij van meening is, dat het con
tract gehaald zal worden, te ontdekken, dat
de tegenpartij nog maar 5 kaarten over heeft.
Evenals het gebeuren kan, dat Noord rustig
en lustig zit te bieden met de kaarten, welke
voor Zuid bestemd zijn. Maar voor dergelijke
vergissinkjes had de heer Giltjes de juiste
remedie, gebaseerd op recht en billijkheid, zoo
dat er niemand was, die er spijt van had, aan
deze drive te hebben deelgenomen. Een an
dere vraag is, waarom bemoeit een omroep-
vereeniging zich met bridgen en wat nog
wonderlijker is, waarom organiseert zij zelfs
drives? Het antwoord is eenvoudig: propa
ganda. Aan de drives mogen n.1. ook niet-
A.V.R.O.-leden deelnemen. En de deelnemers,
die wèl A.V.R.O.-leden zijn, hebben b.v. nog
geen abonnement op de Radio-bode, begrijpt
U wel. En nu wordt er voor, tijdens en na de
drive geen woord gesproken over de mérites
van de A.V.R.O. of van derzelver officieel
orgaan, maar in den loop van het jaar kunnen
de deelnemers toch wel een vertegenwoordiger
aan de deur tegemoet zien. Hetgeen eigenlijk
gewoon is, maarje moet er maar op
komen.
Enfin, er zijn al bridgende ongeveer 5 uren
in de best denkbare stemming verstreken en
toen moest de uitslag bepaald worden. En dat
ALGEMEENE BEGRAFENISVEREENIGING
„DEN HELDER"
Goedgek. bij Kon. besluit 27 Juli 1934 No. 31
Uitvoerder: J. C. HUBER,
Hoogstraat 41 - Tel. 614
Wij bouwen aan Huizen
Wij bouwen aan Muren
Wij bouwen aan Banken
Wij bouwen aan Schuren
Wij bouwen aan Auto's
Wij bouwen aan Motors
Wij bouwen aan Bruggen
Wij bouwen aan Tractors
Wij bouwen aan Straten
Wij bouwen aan Water
Wij bouwen aan Grachten
Wij bouwen aan Later!
Wij bouwen aan Silo's
Wij bouwen aan Kranen
Wij bouwen aan Schepen
Wij bouwen aan Lanen.
Maar bij al dat gebouw,
wordt één ding vergeten,
Wat bouwen wij weinig
aan het bouwsel „geweten"!
Wi-jo.
ging lekker vlot, zoodat de dames en heeren
geen al te groote concessie aan hun nachtrust
behoefden te doen. Acht gelukkigen waren er,
die met een prijs naar huis gingen, terwijl van
groep A en B (7 ronden) zij die 21 en min
der en van groep C (8 ronden), die 24 punten
en minder matchpunten behaalden het recht
verwierven om in de demi-finale, welke t.z.t.
in Alkmaar gehouden zal worden, uit te ko
men. U wist natuurlijk reeds, dat deze drive
slechts een onderdeel is van de voorwedstrijden
van het tournooi, dat de Bridge-kampioenen
1939 van de A.V.R.O. zal moeten opleveren
Hier is de uitslag:
Groep A.
Schagen NZ le prijs: Heeren C. v. Barne-
veld, H. van Hattem, 15 matchpunten.
Den Helder NZ 2e prijs: mevr. L. E. Kwast
v. d. Wal, de heer G. D. Kwast, 16%
matchptn.
Wieringen. OW le pr.: heer De Herder,
mevr. Beeker 22% matchptn.
Stompetoren/Alkmaar. OW 2e pr.: heeren
H. Heringa en P. Buurs, 23 matchptn.
Groep B.
Julianadorp. NZ le pr.: heeren C. W. de
Graaf en D. J. de Graaf, 14% matchptn.
Breezand. NZ 2e pr.: heeren G. Preyde en
H. Ruysenaars, 19% matchptn.
Julianadorp. OW le pr.: heeren D. de Graaf
en C. Bregman, 21% matchptn.
Den Helder. OW 2e. pr.: heeren A. v. Gelder
en L. D. de Snayer, 25% matchptn.
Groep C.
Den Helder. NZ le pr.: heeren C. L. Tim-
mersmans en J. N. Kuitems, 29 matchsptn.
Den Helder. NZ 2e pr.: heer H. Burgers en
mevr. C. Winter, 30% matchptn.
Den Helder. OW le pr.: heeren H. Heuve-
link en H. Henning, 23 matchptn.
Den Helder. OW 2e pr.heeren W. v. Immer
zeel en A. Leenhouwers, 25% matchptn.
Langzaam komt de nacht...
Uit het oosten sluipt het donker naderbij,
heel schuchter nog. De golven komen, breken
op de bazaltblokken van den dijk en tus
schen de steenblokken door loopt het water
terug op zijn weg. Altijd rollen nieuwe gol
ven aan en breken met eeuwig-durende
muziek.
Achter de hulzen en havengebouwen prie
men masten van oorlogsschepen in de lucht.
De bel op een der schepen slaat twee glazen
(negen uur). De zon neemt afscheid. Een
breed lint van veelkleurige schaapwolkjes
omspant den westelijken hemel. Daar achter
zinkt de zon weg, steeds verder. Als het
laatste stukje van de roode schijf is wegge
doken, schieten nog enkele stralen omhoog
en kleuren de samentrekkende wolken met
indigo en goud.
Van het Wachtschip klinkt hoorngeschal:
het teeken dat de zon onder is. Vlaggenpa-
rade! Van alle schepen wordt de trompet ge
stoken; iedere marineman staat salueerend
in de houding. Langzaam zakt de Nederland-
sche driekleur, om morgen bij zonsopgang
weer geheschen te worden.
Boven het water fladderen enkele sterns,
laten zich, de vleugels tegen het lichaam ge
drukt, als een steen op het water vallen en
verdwijnen soms geheel in de golven, om
kort daarna weer op te wiekelen met een
vischje in den snavel.
Als slapende monsters liggen de oorlogs
schepen langs de steigers. De wind, die de
slikken aan den overkant heeft droogge-
waaid, speelt met de donkere netten, die te
drogen hangen in de masten der tegen elkaar
schurende botters, waarop enkele blauwge-
truide visschers hun eeuwige gesprekken
voeren. Soms tegen den krachtigen wind om-
hoogwiekelend en dan weer met razende
vaart over de schepen scherend, doen meeu
wen hun spel.
Voor de schepen loopen wachten heen en
weer: geweer met bajonet op den schouder.
Een officier gaat aan boord, de wacht pre
senteert het geweer, het bootsmansfluitje
snerpt.
Groote troepen spreeuwen vliegen aan, val
len in de boomen voor het Paleis en zoeken
met veel kabaal een slaapplaats.
Enkele late botters draaien om het Wier-
hoofd, waar het groene licht al brandt, de
haven in. De vuurtoren werpt zijn lange
lichtbundels over zee en land. Ook de licht
toren van het eiland aan den overkant knip
pert en wenkt.
Boven den horizon, ver achter de verrader
lijke zandplaten, waar de mast van een ge
zonken schip waarschuwend omhoog wijst,
hangen lange rookslierten van passeerende
schepen. Ships that pass in the night... De
lijnen van het beroemde vogeleiland Texel
aan den overkant verwazigen. Flauw zien we
nog de omtrekken van het pittoreske kerk
torentje van het dorp Den Hoorn en de don
kere hangars van het vliegkamp De Mok.
Als een eenzamen waker ligt Onrust aan den
ingang van het Marsdiep. Onzichtbaar, maar
toch zeker verplaatst de heuvel zich naar
het eiland. Tegen den dijk opgetrokken rust
een serie groote bruingeteerde vletten, die
bijna geen dienst meer doen.
Boven aan den dijk, bij het huisje van den
weerkundigen dienst onder den betonnen
windwijzer groepen visschers te zamen. Daar
zijn jonge kerels, maar ook veteranen met
verweerde gelaatstrekken en karakteristieke
puntbaardjes. Makkers van Tabbie en Jaap
Been en de Scharredroger... Vele menschen
hebben ze gered uit den greep der kokende
golven, als in November de Noordwester
raasde en een bark op de gronden joeg. Een
paar weken geleden nog was er op een der
zandplaten een Noorsche houtboot vastge-
loopen. De oude zeeridders lieten vlug hun
Vletten van de steenglooiing glijden, tjomp-
ten in de booten en de knoestige handen
grepen naar de riemen... Misschien was er
hulp noodig en den volgenden morgen, met
hoog water, werkte het schip zichzelf vlot
en verdween full speed achter de kim. Nu
zijn ze weer op de oude plaats bijeen en
kauwen en turen. Sommigen loopen voortdu
rend heen en weer, de handen in de zakken,
altijd hetzelfde eindje in vervelend en geest-
doodend nietsdoen.
Het carillon van het Zeeheldenmonument
speelt haar uurwijsje. Langzaam komt de
nacht over de zingende zee en het luisterende
land.
„De Toelast" heeft reeds lange jare
Prima bier en lekkere klare
De vrees, dat het voorjaar onaangename
verrassingen zou brengen en nieuwe span
ning in de Europeesche diplomatieke wereld,
schijnt bewaarheid te worden. Eén van die
voorteekenen van die onaangename dingen
op het internationale programma is het
aftreden van den Duitschen rijksbank presi
dent, Dr. Schacht. Men ziet dit aftreden
terecht als een winnen van invloed van Goe-
ring en zijn mannen. Schacht was rem voor
de al te dwaze stappen van de extreme
elementen in de Duitsche regeering. Hij was
de waarschuwende vinger voor de steeds
dreigender nadering van den financieelen
ondergang. De steeds stijgende uitgaven voor
de bewapening brengen Duitschland finan
cieel aan den rand van den afgrond. Om dit
te verhinderen heeft Schacht al langen tüd
gewaarschuwd. Hg heeft ernstig aangedron
gen op beperking van de bewapening en op
belastingverhooging.
Van geen van tweeën wil Hitier weten.
HÜ wordt daarin natuurlijk sterk ge
steund door Goering. Bewapening is
op het oogenblik het voornaamste voor
Duitschland. Het maakt het Derde Rijk
sterk tegenover zjjn eventueelen tegen
standers en geeft aan honderdduizenden
werk. Voor hoelang? En belastingver
hooging zou Hitier weinig populair ma
ken in Duitschland, waar de belastingen
toch al zoo'n zwaren druk op de bevol
king leggen.
In welke richting zal Duitschland nu gaan?
Dat het financieel verkeerd gaat in het
Derde Rijk, daarvan is ieder overtuigd. Zal
dat a.s. financieele bankroet de regeering nu
matigen of zal het nog dreigender optreden
en door nieuwe successen de oogen van den
toestand in het binnenland afwenden Men
verwacht algemeen het laatste. Duitschland
is reeds tever weg op den weg naar beneden,
om nog stil te kunnen staan of terug te
gaan. En zooals de historie van de laatste
jaren geleerd heeft, zijn er dan gewaagde
experimenten noodig om de aandacht van de
massa cp te eischen, zoodat men zich niet
bezig kan houden met den innerlijken toe
stand van het rijk.
In die richting wjjst ook de toon van Goeb-
bels aan het adres van Amerika. Op natio-
naal-socialistische wijze, dat is scherp van
zegging en dik van groote woorden, verwijt
Goebbels de Amerikaansche pers, dat zij zoo
lang als het Derde Rijk bestaat, Amerika het
met spot en hoon overladen heeft. En natuur
lijk zijn het de Joden, die daarvan de eerste
en voornaamste oorzaak zijn. Duitschland
verv lgt Juda tot over de grenzen van Eu
ropa. Het internationale Jodendom is de
zondebok voor alle ongerechtigheid.
De toon tegen Amerika is scherp. Verstan
dig is het niet van de Duitsche minister voor
de propaganda. We hebben er eerder op ge
wezen, dat Duitschland tenslotte niet buiten
Amerika kan en de sympathie van het
machtige rijk aan den anderen kant van den
Oceaan zal het zeker niet winnen door een
dergelijkén toon aan te slaan. Dit alles geeft
te denken en versterkt de meening, dat
Duitschland zich in de komende maanden niet
zal matigen, maar dat het zal zoeken naar
nieuwe „successen", waarmee het volk te
vreden moet worden gesteld en verzoend moet
worden met de ontzaglijke bedragen voor de
bewapening.
BIOSCOPEN:
Tivoli-theater, Spoorstraat, half 8:
„Haar tweede vader" en „Altijd die vrouw".
Rialto, Spoorstraat half 8:
„Sneeuwwitje".
Witte-Bioscoop, Koningstraat, half 8:
„Sonata" en „De vrouw des huizes".
Heden:
Casino 8.15, „Wiener Sangerknaben",
Woensdag 25 Januari.
Casino, 8.30, 3e Ab. voorstelling „Jean", ge
zelschap ,,'t Masker".
Chr. Mil. .Tehuis, 8 u.Ds. Veenhuizen over:
„Soerabaia".
Vakschool voor Meisjes, 7.30 uur: Lezing over:
„De psychologie van een schoolklas".
Donderdag 26 Januari.
Zeevaartschool, 8 uur: Dr. Pinkhof over:
„Micro-klimatologie".
Kegelhuis, 8.30 uur: Mij. Nijverheid en Han
del. Dr. Otten over: Credietverleening door
den Middenstand.
Zaterdag 28 Januari.
Casino 8.15, Uitvoering „Pro Patria".
Musis Sacrum, 8 uur: Speeltuinver. Afdeeling
„Centrum". 5
Opgenomen om 8 uur hedenmorgen
Barometerstand Den Helder 755.2
Temperatuur lucht 5.4
Wind: richting N.N.W., kracht 5
Licht op 5.02
