DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER Nieuwe taak voor de Italiaansche legionaires? De oppositie tegen Hitier neemt toe Massale uittocht naar Frankrijk Sir Henry Deterding -f" Arti^eriewerkp'aafsen gedeeltelijk naar Rijswijk Roosevelts tegenspraak kwam te laat KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (Q LIJNEN) 6 FEBRUARI 1939 67e JAARG. No. 8535 Solidair met Hitier Regeeringscrisis in Zuid-Slavië Dzjibocti niet te vededigen Dit nummer bevat 8 pagina's U^EERBERICHT DE BILT SEINT Voorloopers der Palestina-conferentie SPANJE Franco trekt de frontlijn recht HELDERSCHE COURANT Uitgave der Uitg.-Ml|. Holland» Noorderkwartier N.V. te Den Helder MAANDAG RECHTSTREEKSCHE BEDREI GING VAN FRANKRIJK IN HET OFFICIEUZE ITALIAAN SCHE REGEERINGSORGAA.N. Belangrijker dan de rede van Mussolini in den groot en fascistischen raad is het daar op volgende commentaar van het officieuze regeeringsorgaan de Giornale d'ltalia. Daar in wordt ten aanzien van den Spaanschen burgeroorlog letterlijk gezegd: Nieuwe manoeuvres tegen het na tionaal vereenigde en onafhankelijke Spanje zijn reeds aan den gang en men tracht door diplomatieken druk en interventie de opkomst van dit Spanje te remmen. Tot aan de volledige liquidatie van de roode wapens in Spanje en in de aangrenzende gebieden, waar de roo- den steeds weer een onderkomen en ondersteuning vinden, kan de over winning van Franco niet als verze kerd gezien worden. Daarom zul len de Italiaansche legionarissen 't Spaansche gebied niet verlaten, voor het volkomen bevrijd is van de roo de benden en van de omliggende vernielende invloeden hunner vrien den. Hiermede wordt feitelijk gezegd, dat wan neer Frankrijk niet geheel met het linksche Spanje breekt, de Italianen desnoods dei Pyreneeën over zullen trekken en Zuid Frankrijk bezetten. Daarmede zou het tege lijkertijd een andere wensch bevredigen Frankrijk af te snijden van het Middelland sche Zeegebied. Een communiqué In het communiqué, na de bijeenkomst van de fascistischen raad uitgegeven, wordt o.a. gezegd: „De duce heeft een uiteenzetting van den algemeenen internationalen toestand gege ven. De groote raad juichte hem herhaalde lijk toe en zijn conclusies werden met een geestdriftig applaus ontvangen. „De Groote Raad van'het Fascisme geeft uiting aan zijn groote voldoening over de rede, door Hitier uitgesproken ter gelegen heid van den zesden verjaardag van zijn be wind, waarin hij de politieke ideëele en mi litaire solidariteit, welke de fascistische en de nationaal-socialistische revolutie ver enigt, evenals de toekomst der beide vol ken, opnieuw bevestigde." „De Groote Raad van het Fascisme, in ver gadering bijeen op dén dag, waarop door de bezetting van Gerona geheel Cataionië van de barbaarsche bolsjewistische onderdruk king bevrijdt is, zendt een vurigen groet tot de heldhaftige Spaansche strijders en de le- gionnairs, die eensgezind zijn in het verlan gen naar de overwinning en brengt ter ken nis van allen, dat de vrijwillige strijdkrach ten van het fascisme het tooneel van den strijd niet zullen verlaten, alvorens de oor log is geëindigd, zooals hij behoort te eindi gen: met een overwinning van Franco." Volgens de Giornale d'ltalia heeft het rap port van Mussolini een volkomen duidelijk beeld gegeven van de huidige onrustige pe riode in Europa en de wereld. De vredespoli tiek der verantwoordelijke staatslieden lijkt met het oog op de manoeuvres der oorlogs opruiers aan deze en gene zijde van den Oceaan in steeds sterkere mate bedreigd. Te genover de dagelijks toenemende aanvals lust der oorlogspartijen moeten de autori taire mogendheden door vereeniging van al hun krachten de voorwaarden voor een effec tieve verdediging in het leven rooepen. De ook uit de redevoering van Hitier blijkende volkomen solidariteit der beide op den Bren- ner elkander rakende naties bedreigt nie mand. Zij dient veeleer tot de. verdediging van de vitale belangen van beide volkeren en van de Europeesche cultuur, doch doet ook de vastbeslotenheid zien om verzet te bieden aan ieder complot of iedere poging tot omsingeling. De man, die de „Koninklijke" een wereldvermaardheid gaf. Sir Henry Deterding, oud-directeur generaal van de Koninklijke Neder- landsche Petroleum Maatschappij, is Zaterdagmiddag in den leeftijd van 72 jaar plotseling aan hartver lamming te St. Moritz (Zwitserland) overleden. Henry Wilhelm August Deterding werd in 1866 te Amsterdam geboren. Hij doorliep daar ter stede de hoogere burgerschool en trad in 1882 bij de Twentsche Bank in dienst. Daar bleef hij tot 1888, waarna hij bij de Ne- derlandsche Handelmaatschappij in dienst trad. In 1889 ging hij naar Indië en werd voor de Handelsmatschappij waarnemend agent in Medan, later gevolgd door zijn aan stelling tot sub-agent in Penang. SIR DETERDING In 1896 kreeg "hij een functie bij de Konin klijke, waar hem een zware taak wachtte. Aanvankelijk als inspecteur, later als waar nemend directeur en ten slotte, m 19UJ> ais directeur diende hij de belangen dier maa - schappij. Als een van de voornaamste successen, welke onder zijn bestuur to stand «jn In bracht, moge genoemd worden het tot stanci brengen van de Koninklijke shell, de c_ natie tusschen de Nederlandsche en de groep van Kngelsche maatschappijen. In 1. I bij benoemd tot directeur-generaal en ver kreeg daarmee de opperste leiding va concern. j Op grond van zijn vele verdiensten we ''ij in 1928 door de Technische Hoog noo' je Delft benoemd tot doctor honoris causa in de Technische Wetenschappen. Zonder eenige twijfel is Deterding de man geweest, aan wiens energie, aan wiens koopmanschap en aan wiens zakelijk beleid het te danken is, dat de Koninklijke van een natio nale onderneming geworden is een concern van wereldvermaardheid en wereldbeteekenis, doch dadelijk moet daarbij gevoegd worden, dat het ook Deterding geweest is, die de Konin klijke in al haar grootheid en in haar internationale ontwikkeling steeds gehouden heeft tot een zuiver Nedei-- landsche onderneming en de zaak van de Koninklijke steeds heeft be schouwd als een nationale zaak. In 1936 heeft de heer Deterding zijn ont slag genomen en sinds dien was hij commis saris van de Koninklijke. Als directeur-ge neraal volgde ir. J. E. F. de Kok hem op. Vlag halfstok. Ten teeken van deelneming in het overlij den van dr. H. W. A. Deterding was giste ren van het gebouw van de Koninklijke Pe troleum Maatschappij en van dat der Ba- taafsche Import Maatschappij de vlag half stok geheschen. Ook van alle benzine laadstations in Ne derland was de vlag halfstok geheschen. Stoffelijk overschot wordt naar Mecklenburg vervoerd. Het stoffelijk overschot van Sir Henry De terding zal worden overgebracht naar Dob- bin in Mecklenburg, waar de overledene een bezitting had en de laatste jaren geleefd heeft. De zoon van Sir Henry Deterding wordt te St. Moritz verwacht. In een onderhoud met de „New York Ti mes" heeft Stampfer, vroeger hoofdredacteur van de „Voorwaarts", verklaard, dat de op positie tegen Hitier in Duitschland aanmer kelijk is toegenomen sedert de inlijving van Oostenrijk en het Sudetenduitsche gebied. Stampfer is naar de Vereenigde Staten ge komen om steun te vinden voor de vorming van een anti-nationaal-socialistisch blok in samenwerking met de oppositie binnen de Duitsche grenzen. ITALIAANSCH ADMIRAAL MET EIEREN BEKOGELD. De admiraal en officieren van de Italiaan sche kruisers „Savoia" en „Duca de Aosta die op de rede van Balboa liggen, zijn Za terdagmorgen, toen zij terugkeerden van -en officieel bezoek aan den president van Panama, Arosemena. in de stad Panama met bedorven eieren bekogeld. Een der da ders is gearresteerd. De politie had speciale maatregelen genomen om gewelddadigheden te voorkomen, toen de officieren des avonds een receptie zouden bijwonen. In de eeheele stad waren plakkaten aan gebracht mt het opschrift: „Weg met Mus solini Leve RoQ&eve-lL' Het kabinet Stojadinowitsj afge treden Reeds nieuw ministe rie Zwetkowitsj gevormd. Het Kroatische probleem de achter grond. De regeering van Zuid Slavië. is Zaterdag morgen afgetreden. Vijf ministers hebben nl. aan den minister president Stojadinowitsj een brief gestuurd waarin zij zeggen de meeningsverschillen te hebben geconstateerd in den boezem der regeering over het Kroa tische vraagstuer en van oordeel te zijn, dat deze Jrwestie zoo snoedig mogelijk moet worden opgelost. In haar huidige samenstel ling vormt deze regeering een belemmering voor de oplossing van dit ernstige-probleem, en daarom hadden zij gemeend hun porte feuilles ter beschikking te moeten stellen. De oorzaak der crisis. De regeeringscrisis was sinds verscheide ne weken, vooral sedert de verkiezingen van 11 December 1938 die duidelijk de kracht der Kroatische beweging van Wladimir Matsjek en van de rrtet hem vereenigde Servische op positie in het licht hebben gesteld, latent. Inderdaad zijn het Kroatische probleem en de verschillen van opvatting over dit pro bleem in den boezem der regeering van Sto jadinowitsj en de regeeringspartij de oor sprong van deze crisis. Nieuw kabinet. Prins regent Paul heeft Zwetkowitsj, minis ter van sociale voorzorg in het afgetreden kabinet opgedragen een nieuw ministerie te vormen. Hoewel deze in den beginne op croote moeilijkheden stuitte, daar verschei dene figuren uit de kringen der vroegere ministers weigerden tot een regeering Zwetkowitsj toe te treden als Stojadinowitsj hiervan geen deel uitmaakte, is het hem toch gehikt een kabinet samen te stellen. Zwetkowitsj zal zelf de portefeuille van binnenlandsche zaken beheeren. Als minis ter van buitenlandsche zaken is aangewezen de tegenwoordige gezant te Berlijn. Marko- wisi. Minister van oorlog is generaal Milan Neditsj, van financien Djoeritsiitsj en van handel en nijverheid Tomitsj. Het kabinet telt vier ministers zonder portefeuille. Buitenlandsche politiek dezelfde. Men wijst er in regeringskringen op, dat de richtlijnen der buitenlandsche politiek van het nieuwe kabiet geheel overeenkomen met die van het afgetreden ministerie en Zwetkowitsj de gevolgde politiek van Sto jadinowitsj onvoorwaardelijk goedkeurt. Naar de Tel. verneemt, zullen de z.g. ont- plofbare-stoffenafdeelingen van de artille- riewerkplaatsen aan de Hembrug, n.1. voor handgranaten en pyriet, naar Rijswijk wor den overgeplaatst. Reeds zijn groote ner- ceelen weiland nabij den Kleyweg en het Jaagpad te Rijswijk aangekocht, waar vijf- ti? gebouwen van bescheiden omvang, zul len verrijzen. De geheele omgeving zal met prikkeldraad worden afgezet. Ongeveer 300 man van de Hembrug zullen naar Rijswijk worden overgebracht. Het is de bedoeling, dat reeds op 1 April een gedeelte der gebou wen klaar zal zijn. Er wordt met grooten spoed gewerkt. Duitsche en Italiaansche pers neemt het niet ernstig. In de autocratische landen Duitschland en Italië is men door de rectificatie van Roo- sevelt op zijn gehouden rede niet geheel te vreden gesteld. In Italië zegt men dat deze rectificatie te laat komt; twee dagen lang heeft Roosevelt's oorlogsdreiging over Euro pa gehangen. De Duitsche bladen noemen Roosevelt's tegenspraak niet overtuigend. De wereld zal zich verbaasd afvragen, wat te denken van de politiek van Washington, die vandaag theoretische oorlogsverklaringen uitvaardigt, om morgen op den vredeshoorn te blazen, zegt men. Een nota verwacht? Men verwacht te Berlijn de publicatie van een officieele nota over de betrekkingen tus schen Duitschland en de Ver. Staten, en wel naar aanleiding van de Verklaringen van president Roosevelt voor de militaire com missie en een dubbele weigering der Ver. Staten jegens Duitschland, t.w. de levering van helium aan het Duitsche rijk, en het vliegen over Amerikaansch gebied door een trans-atlantisciKn vliegdienst, waartoe de Lufthansa eei^nauwkeurig plan had opge steld. In Frankrijk houdt de pers zich vrij alge meen aan Roosevelt's eerste verklaring vast, en schenkt aan de tegenspmak weinig aan dacht. Deze houding heeft weer tot felle Duitsche critiek aanleiding gegeven. Boven een verzoening met den naasten buurman, verkiezen de Franschen blijkbaar de hulp van den verren vriend, die zelf buiten schot blijft als er wat gebeurt, schrijft men. Verouderd materiaal, te weinig manschappen. Het „Journal'* bevat een artikel van de hand van Louis Rollin, oud-minister v. Ko loniën, waarin deze de vraag stelt of Dzji- boeti op het oogenblik in voldoenden staat Van verdediging verkeert. Sedert eenige maanden reeds boycot Italië systematisch Dzjiboeti en de spoorlijn, die naar Addis Abeba leidt. Met benadeeling van zijn eigen belangen vervoert het mate riaal en levensmiddelen, via de havens van Assab. en Massoea, en vervolgens per vracht wagens heteeen het transport 200 km. lan ger doet zijn. Dit economisch offensief van Italië tegen Dzjiboeti heeft ten doel, Frankrijk daar te verzwakken. Maar zal het daarbij blijven? Is Frankrijk gereed in geval van een mili tairen aanval weerstand te bieden? De Fransche kust van Somaliland kan van het westen uit van de laagvlakte van Hanleh worden aangevallen. De grenslijn aldaar is niet definitief afgebakend en de Italianen hebben reeds kleine posten op Fransch ge bied geïnstalleerd Italië kan, dank zij uit muntende wegen, snel 60 000 tot 100.000 man in actie brengen: het bezit bovendien zeer modem uitgeruste luchtbases, o.a te Dessié en Diré-Daoea, de eerste op één uur, de twee de op anderhalf uur afstand van Dzjiboeti Daartegenover kan Frankrijk als maximum vier bataljons tirailleurs (waaronder zich de twee onlangs gezonden bataljons bevinden), dus ongeveer 3500 man plaatsen, en 18 tot 20 vliegtuigen van verouderd model. Ander zijds bezit Dzjiboeti, met uitzondering van rle bronnen van vervoer, welke de oase van Amboeli biedt, geen voorraden levensmid delen. De zeeverbindingen worden slechts Verwachting voor het geheeie land: Meest matige Z. toi Z.W. wind, licht tot half be wolkt, droog weer, weinig verandering in temperatuur Alg. vooruitz.: In den toestand komt weinig verandering. door twee oorlogsschepen beschermd: de „Epervier" en het adviesjacht „d'Iberville". „Zou onze Somali-kust met zulke beperkto verdedigingsmiddelen in staat zijn weer stand te bieden aan een onverhoedschen overval", vraagt Rollin, „lang genoeg om de komst van versterkingen af te wachten, 12 a 15 dagen na vertrek uit Marseille?" Rollin meent van niet en dringt daarom op versterking van het garnizoen met man nen en materiaal aan. Naar aanleiding van de conferentie te Londen hebben de Joden in alle Poolsche steden betoogingen georganiseerd. In reso luties wordt geëischt, dat de poorten van Palestina voor de Joden zullen worden ge opend. Verklaring van rabbijn Wise. Rabbijn Stephen Wise, voorzitter van het Amerikaansche Joodsche congres, en lid der Amerikaansche delegatie voor de bespre king van den status van Palestina, is Za terdag uit New York aangekomen, en heeft te Plvmouth aan Reuter bet volgende ver klaard: De Amerikaansche opvatting is. dat de Joodsche immigratie in Palestina niet mag worden stopgezet en dat het verkoopen van grond niet beperkt mag worden. Palestina kan het vraagstuk der Joodsche vluchtelingen niet oplossen, maar zestig ja ren ervaring in het probleem der herkoloni satie van Palestina maakt het voor ons mogelijk ruimte te verschaffen voor een maximum aantal uitgewekenen.. De overi gen moeten door andere bevriende landen worden opgenomen. Arrestaties in Jeruzalem. Tijdens Zaterdag gehouden huiszoekingen te Kafr-Kanna (het bijbelsche Cana bij Na- zarefh, hebben de Britsche troepen eenige bekende Arabieren, waaronder de president en vice president van het z.g. rebellenge- rechtshof gearresteerd. In Samaria hebben de Engelsche soldaten dern bendeleider in hechtenis genomen, die zich vermomd had als een gesluierde vrouw. Bij een onverwachte razzia in de stads wijk Moesrar zijn twintig verdachten gear resteerd. Linksch-Spaansche ministers pas- seeren de grenscontröle. Ne- grin's regeering thans naar Va- lencia? Beweerde oneenigheid tussohen linksche regeeringsper- sonen. I De massale uittocht van linksch- Spaansche troepen, regeeringsperso- nen en andere vluchtelingen naar Frankrijk heeft gisteren den gehee- ten dag voortgeduurd. De val van Figueras, het linksche regeerings- centrum na Barcelona kan- ieder oogenblik worden verwacht De laat ste dagen was de stad nog slechts louter doorgangsplaats. De linksche ministerraad heeft in een klein dorpje aan de Fransche grens ver- saderd en zou besloten zijn naar Valencia te vertrekken. Uit Perpignan wordt gemeld, dat er groote oneenigheid zou bestaan tusschen President Negrin en de overige hooge linksche autoriteiten. Men wil namelijk de reis van president Azana, Companys, den leider van Cataio nië en Aguirre. den leider van Baskenland, naar Parijs beschouwen als een teeken van ernstige meeninarverschillen tusschen ben en Negrin. De verklaringen, afgelegd door talrijke repuhlikeinsrhe figuren, die op het oogenblik in de nabijheid van de grens ver toeven, schiinpn deze meeniner te bevestigen Deze verschillende persoonlijkheden schij nen voor alles de beëindigine van den oor log op het ooc te hebben. De wijze, waarop de gebeurtenissen op elkaar gevolgd zijn, hebben geleid tot verscherping van de mee- ningversehillen. die reeds geruimen tijd be stonden tusschen de sematigde leden der regeering en de voorstanders van verzet tot het einde. Vorozoover men kan nagaan, be vinden de laatsten zich vooral onder de le gerleiders en de leiders van de arbeidersor ganisaties en -partijen, die zich onvoorwaar delijk achter de door Negrin bepleite poli tiek van verzet gesteld hebben. Generale staf van de vloot uit geweken. Dertig offirieren en ondersecretarissen, die tezamen den gen era 1 en staf van de link sche vloot vormden, zijn te Port Vendres aangekomen. Zij verklaarden dat de regeering Figueras heeft moeten ontruimen. Op het vliegveld Salvaza zijn 24- regeeringsvliegtuigen geland De vliegers deelden mede. voor een rechtsch escadrille gevlucht te zijn. Verder wachten duizenden soldaten en vluchtelingen om in Frankrijk te worden toegelaten.. Deze menigte blijft, ondanks den ernst van den toestand en de dreigende nabijheid van de rechtsche troepen, echter rustig en volstrekt lijdzaam. Alvarez del Vayo is gistermoi-gen de grens gepasseerd. TTii begaf zich in de richting van I a .luenquera. In het begin van den avond was hij nog niet naar Fransch gebied teruggekeerd. Het Spaansche ministerie van buitem landsche zaken heeft zijn bureaux te Per pignan gevestigd. Zijn voornaamste taak zal bestaan uit het aanleggen van dossiers waarin de Spanjaarden, die naar Franrijk zijn gevlucht, worden ingeschreven. Kunstschatten in veiligheid. Gistermiddag om 12 uur is de laatste vrachtwagen met Spaansche kunstschatten de grens gepasseerd. De kunstschatten zijn onder goede bewaking bijeengebracht in een buitenwijk van Perpignan, in afwachting van het oogenblik, waarop zij naar Genève zullen worden gezonden. Men heeft in ernsti ge ongerustheid verkeerd over deze meester- wei'ken, aangezien de plaatsen, waar zij op Spaansch gebied bijeengebracht waren, gis teren verscheidene malen gebombardeerd zijn. De krijgsverrichtingen. Men krijgt den indruk dat Franco den dag van gisteren heeft gebruikt om het front in Catalonic recht te trekken. In de laatste da gen waren verschillende afdeelingen naar voren geschoven. Gisteren en Zaterdag zijn vele kleinere plaatsen veroverd, zoodat het front thans vrijwel één lijn vormt. Seo de Urgel is gistermiddag bezet. De bevolking is naar Andorra gevlucht. Van feilen strijd kan niet meer gesproken worden. De link sche troepen verzetten zich nergens meer. Interneering in het groot. Er worden in de Zuid-Fransche departe menten vooi-zieningen getroffen voor de in terneering van 100 tot 140.000 soldaten van het Spaansche regeeringsleger. Het. concen tratiekamp te Argeles. bestaande uit voor loopige onderkomens, welke in allerijl ge bouwd zijn, door een deel der reeds ontwa pende Spanjaarden, zal 100 000 man kunnen opnemen. Twee andere kampen (een te Car- cassonne en het andere te Prades, zullen de rest van de te interneeren soldaten her bergen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1939 | | pagina 1