Chamberlain waarschuwt
Mussolini
_J
Noodlottige scheepsbots'ng
op de Nieuwe Maas
Eleetrische trein
torpedeert zandtrein
1
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Ve wassing te Rome
vreugde te P ar ij s
Dekknecht verdronken
Franco eischt onvoorwaardelijke
overgave
Ir» Coops wordt directeur
van Soesterberg
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
D I N S DAG
7 FEBRUARI 1939
67e JAARG. No. 8536
Solidariteits- verklaring
met Frankrijk!
Geen wijziging der
Britsche monetaire politiek
Uitkeering faillieten boedel
Ivar Kreuger half pCt.
Door onveilig sein gereden
Britsch'Fransche bemiddelingspogingen mislukt
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINT.
Het nageslacht moet
meebetalen
HELDEKSCHE COURANT
Uitgave der Ultg.-Ml). Hollands Noorderkwartier N.V. te Dea Helder
0
BEDREIGING DER VITALE BE
LANGEN VAN FRANKRIJK BE-
TEEKENT INGRIJPEN VAN
GROOT BRITTANNIE.
Groote voldoening in Frankrijk heeft een
verklaring van Chamberlain in het Lager
huis gewekt, dat Engeland solidair is met
Frankrijk. De verklaring van Bonnet op 26
Januari afgelegd, inzake de Britsche en
Fransche strijdkrachten in geval van oorlog
is in volkomen overeenstemming met de op
vattingen der Britsche regeering.
Chamberlain voelde zich verplicht
het duidelijk te maken, dat de over
eenstemming van belangen, waarbij
Frankrijk en Groot Brittannie bei
den betrokken zijn, zoodanig is, dat
eenige bedreiging van vitale belan
gen van Frankrijk, van welke zijde
ook, onmiddellijk een samenwer
king van Groot Brittannië zal te
voorschijn roepen.
Een groote verrassing.
vormde de verklaring voor het Lagerhuis,
dat er blijkbaar niet op was voorbereid, dat
Chamberlain een dusdanige belangrijke ver
klaring zou afleggen. De banken waren al
thans matig bezet.
Chamberlains uitspraak wekte luide in
stemming van alle banken en het is van veel
beteekenis voor de regeering, dat de oppo
sitie 't hierin geheel met haar eens is. Ook
later in de wandelgangen, werd deze rond
borstige en ondubbelzinnige verklaring toe
gejuicht en men drukte er zijn voldoening
over uit, dat de minister president thans
eindelijk categorisch deze belangrijke verze
kering heeft gegeven.
In welingelichte kringen wordt de giste
ren gegeven verklaring van Chamberlain
opgevat als een pendant op de verzekering
van Hitier, dat Duitschland Italië zal bij
staan als laatstgenoemd land in een conflict
gewikkeld zou worden.
Directe waarschuwing aan Mus
solini.
De eigenlijk officieele commentaren op
'Mussolini's rede voor den grooten fascisti-
schen raad, waarin gesproken wordt van
„invloeden van over de Spaansche gren
zen" en welke een rechtstreeksche bedrei
ging tegen Frankrijk vormde, heeft de maat
bij de Britsche regeering blijkbaar doen
overloopen.
Immers, Mussolini had te Rome de plech
tige verzekering aan Chamberlain gegeven,
dat de Italiaansche troepen zouden worden
teruggetrokken zoodra Franco den oorlog
had gewonnen. Van de noodzaak van een
politieke overwinning is toen, althans vol
gens Chamberlain's verklaring in het La
gerhuis, niet gewaagd, om van „uitschake
ling van onbehoorlijke invloeden op het
schiereiland en aangrenzenden gebieden"
nog niet eens te spreken.
Het wordt dan ook niet onder stoelen of
banken gestoken, dat de Engelsche regee
ring door Gayda's artikel onaangenaam is
getroffen, en er prijs op stelt ten spoedigste
te vernemen of dit artikel het inzicht van
den Duce weergeeft. De Engelsche gezant te
Rome heeft in verband hiermede een onder
houd van twintig minuten met Ciano gehad.
Het oogenblik van Chamberlains waar
schuwing is goed gekozen. Verschillende da
gen reeds meldden de Engelsche correspon
denten te Rome, dat de Italiaansche _P®r®
zich alle moeite geeft om den indruk bij het
Italiaansche volk te wekken, dat Frankrijk
in zijn geschil met Italië geisoleerd staat en
dat Londen niet alleen een neutrale, maar
zelfs een welwillende houding tegenover de
Italiaansche eischen inneemt.
An Italië is thans duidelijk gemaakt, dat
het zich vergist. Echter heeft Chamberlain
zijn rede nog in algemeene termen gehou
den, omdat van „officieele" Italiaansche
eischen geen sprake is.
Rome Is zeer verbaasd™
De verklaring van Chamberlain in
het Lagerhuis afgelegd, is een groo
ts verrassing gebleken voor Italiaan
sche politieke kringen, die haar be
schouwen als een duidelijker omlijnde
uitdrukking van de eenheid van be
langen tusschen Groot-Brittanje en
Frankrijk dan eenig Britsch premier
ooit te voren heeft uitgesproken."
Van bepaalde zijde werd geopperd, dat de
verklaring gelijkwaardig is aan een aankon
diging van een militair bondgenootschap,
even bindend als dat, hetwelk door Hitier is
afgekondigd tusschen Duitschland en Italië.
In feite zijn vele politieke waarnemers van
oordeel, dat de verklaring den bodem inslaat
van het geloof, dat steeds in Italië heeft be
staan, n.1., dat nooit een toezegging van mi
litairen steun door Groot-Brittannië aan
Frankrijk is gegeven.
Officieele kringen weigeren eenig commen
taar te geven. Zij verklaren slechts: Italië's
natuurlijke aspiraties bedreigen de vitale be
langen van geen enkel land.
Het algemeene publiek wist gisteren
avond niets van wat Chamberlain ge
zegd heeft, aangezien het eenige dag
blad, dat zijn verklaring tot dusverre
heeft gepubliceerd, het orgaan van
het Vaticaan is, de Osservatore Ro-
mano.
Voldoening in Frankrijk.
In Frankrijk zien bevoegde kringen de
woorden van Chamberlain als een zeer dui
delijk antwoord op de artikelen der Italiaan
sche pers, waarin de laatste dagen de nau
we solidariteit in twijfel werd getrokken tus
schen Engeland en Frankrijk.
Men is het er over eens, dat de woorden
van Chamberlain, evenals die van Roosevelt,
welker algemeene beteekenis niet gedemen
teerd is, een doeltreffende bijdrage vormen
voor de vredespolitiek der groote democra
tieën.
De Britsche minister van financiën heeft
bij de indiening in tweede lezing van een
financiëel wetsontwerp in het Lagerhuis ver
klaard, dat er geen sprake is van eenige
wijziging in de monetaire politiek als ge
volg van deze wet. De wet betreft zekere bij
zonderheden van het monetaire mechanisme
en brengt in herinnering hoe het egalisatie
fonds voor den wisselkoers is vergroot van
150 tot 550 millioen pond sterling, ten ein
de ongelegen fluctatuties van de wisselkoer
sen tegen te gaan. Recente gebeurtenissen
hebben het wenschelijk gemaakt het wets
ontwerp in te dienen. Over een lange peri
ode, welke in het laatste voorjaar eindigde,
zijn de goudvoorraden voortdurend toege
nomen. Zij bedroegen op 31 Januari 835 mil
lioen, berekend naar den laatsten markt
prijs.
In de daarop volgende periode van zes
maanden was er een aanzienlijke goud-
vlucht.
De goudvoorraden liepen terug tot een
waarde van 689 millioen waarvan 151 mil
lioen op rekening van het egalisatiefonds.
De rest is ter beschikking van de Issue
Departement van de Bank of England.
In de voorstellen schuilt geen enkel spoor
van inflatie of deflatie.
Aangevaren sleepboot kon het
nog tot den steiger toe brengen,
maar zonk toen.
Op de Nieuwe Maas heeft zich
gisteravond een scheepsbotsing voor
gedaan, waarbij één der opvaren
den over boord is geslagen en ver
dronken.
Omstreeks half zeven voer voor de Park
haven de sleepboot Herdy no. 1 van de fir
ma Th. van der Werf, die moest uitwijken
voor een onbekenn gebleven motorscheep
je. Door deze manoeuvre kwam de sleep
boot in aanvaring me+ het, Rijnsleepschip
Maria, afkomstig uit Waspik, geladen met
zand, dat getrokken werd door de sleep
boot Utrecht.
Aan stuurboordzijde kreeg de
Herdy ter hoogte van de machineka
mer een gat. waardoor het water
naar binnen stroomde. De 33-jarige
dekknecht, J. Bruts, wonende te
Rotterdam vloog door den schok
overb oord en verdronk jammerlijk.
De machinist, de 33-jarige J. Upree, sprong
op de Maria over, doch even later stapte hij
weer op de sleepboot om den kapitein, J.
Bax, behulpzaam te zijn bij het in veilig
heid brengen van zijn vaartuig, dat reeds
zinkende was. Het gehikte de Herdv tot bij
den steiger aan de Veerhaven te dirigeeren,
waar de sleepboot zonk. De beide opvaren
den konden nog juist op het nippertje op
den wal springen. Kapitein Bax is op het
bureau van de rivierpolitie avn droge klee-
ren voorzien.
Het sleepschip doorgevaren.
Het sleepschip „Maria" dat vrij
ernstige schade aan het voorschip
bij de ankersluis had gekregen, was
doorgevaren omdat, zoo verklaarde
de schipper, niet gemerkt was wat
de gevolgen van de botsing waren
geweest. Een politieboot heeft dit
schip later achterhaald en den kapi
tein medegenomen naar het bureau,
teneinde inlichtingen over het ge
beurde te verschaffen.
Naar het stoffelijk overschot van den om
gekomen dekknecht wordt door de rivier
politie gedregd. De maatschappij van de ge
zonken sleepboot heeft op de plaats waar
het schip is gezonken, wraklichten geplaatst
en vanmorgen vroeg zouden pogingen in
het werk worden gesteld om het scheepje
te lichten.
Naar het motorschip, dat de oorzaak van
het ongeluk was, wordt gezocht
De failliet verklaarde nalatenschap van
Ivar Kreuger is thans na bijna zeven jaar
afgewikkeld. Det otale uitkeering bedraagt
ruim Yi aldus het Hsbl. Er was reeds
een uitkeering van 0.495 geschied waar
mede een bedrag van Kr. 6.8 mill. was ge
moeid geweest. Voor de slotuitkeering was
Kr. 1.1 mill. beschikbaar, zoodat de totale
uitkeering als gezegd ruim Y> bedraagt.
Tegenover Kr. 8 Mill. aan baten stond
Kr. 1370 mill. aan vorderingen. De voor
naamste crediteuren zijn Kreuger Toll en
de Zweedsche Lucifers Mij., die elk onge
veer Kr. 400 mill. hebben te vorderen.
Groote materieele schade aange
richt bij spoorwegongeluk te
Maarn Hoofdgeleider van den
zandtrein ernstig gewond Bei
de sporen versperd.
Gisteravond is de eleetrische trein
AmsterdamArnhem, die om 21.08 n-
te Utrecht was vertrokken, bij het
tationsemplacement van Maarn op
een zandtrein gereden. De hoofdge
leider van den zandtrein, de heer
van 't Land, uit Utirecht, werd daar
bij ernstig gewond. Hij is naar het
ziekenhuis te Utrecht vervoerd. De
materieele schade is bijzonder groot.
Beide hoofdsporen zijn versperd en
het treinverkeer ondervindt vertra
ging. De reizigers moetei. ter plaatse
overstappen.
Hoe het gebeurde.
De eleetrische trein, welke om 8 minuten
over negen van het Centraal Station te
Utrecht was vertrokken met bestemming
Arnhem, was 't station Driebergen gepas
seerd en naderde het station Maarn. Ter
hoogte van de ter plaatse aanwezige zande
rijen op ongeveer 500 meter afstand van het
station te Maarn stond het signaal op onvei
lig. Een zwaar geladen zandtrein, bestaande
uit eenige platte zandwagens en een goede
renwagon aan het einde, passeerde op dat
oogenblik het op die plaats liggende wissel
complex, de lijn UtrechtArnhem overste
kende.
De zandtrein was op weg naar Utrecht. Op
tot nu toe nog onopgehelderde wijze is de
eleetrische trein door het onveilig signaal
heengereden en met groote kracht op de
laatste wagens van den zandtrein gestooten.
De eleetrische trein, welke uit twee
wagons bestond, schoof nog ongeveer
200 meter door alvorens tot stilstand
te komen, den zandtrein volledig ter
zijde werpend. In een kort oogen
blik werd een groote ruine gescha
pen. De voorste wagon van den elec-
trischen trein werd van de wielstel-
ling gerukt en kantelde gedeeltelijk.
Evenals bij het spoorwegongeluk te Ede
in Mei van het vorige jaar heeft de hechte
constructie van den electrischen trein de in
zittenden van dezen wagon voor groot on
heil behoed. Gelukkig was het slechts een
tweede klasse wagon, waarin zich slechts
enkele reizigers bevonden, die evenals de
wagonvoerder hevig schrokken, doch onge
deerd de trein konden verlaten.
Erger was het gesteld met den
zandtrein. Enkele wagons werden
totaal vernield terwijl de bagagewa
gen geheel omver werd geworpen.
In dezen wagon bevond zich de hoofdge
leider, de heer op 't Land, die ernstig ge
wond werd opgenomen en na door dokter
Lobel uit Maarn en een verpleegster, die
spoedig ter plaatse waren, te zijn geholpen,
per trein naar Utrecht werd vervoerd en van
het station aldaar per ziekenauto naar het
academisch ziekenhuis werd getransporteerd
In den wagon bevond zich bovendien een
kolenkacheltje. Toen de wagon kantelde viel
het kacheltje om, waardoor een begin van
DE FRANSCHE GRENZEN OPEN
VOOR DE VLUCHTELINGEN.
EEN GROOT PROBLEEM]
Zooals overigens voor de hand ligt,
heeft Franco de Fransch-Britsche
bemiddelingspogingen, welke op ver-
zoek der linksch-Spaansche regee
ring ondernomen waren, van de
hand gewezen, en eischt hij onvoor
waardelijke overgave. President Aza-
na schijnt hierin te willen toestem-
men, terwijl Negrin en Del Vayo wil
len doorvechten. Diplomatieke krin
gen bevestigen thans dat daardoor
scheuring in de linksche regeering
is ontstaan. Waar Negrin zich be
vindt is onbekend. Frankrijk heeft
de grenzen opengezet en zonder op
houden vloeit een stroom van vluch
telingen het land binnen. Amerika
heeft aan de bemiddelingspogingen
niet meegedaan.
De Spaansche soldaten welke over de
grens komen worden terstond ontwapend,
De vrouwen en kinderen worden in centrale
punten bijeengebracht „van levensmiddelen
voorzien en naar het binnenland vervoerd.
Voor de gewonden zijn maatregelen getrof
fen tot inrichting van kleine hospitalen ter
plaatse, waar de dringendste zorgen gege
ven kunnen worden. De soldaten worden ge-
interneerd in een concentratiekamp in Ar-
geles, waar 100.000 man kunnen worden on
dergebracht. Het kamp zal in rechthoeken
van een hectare worden verdeeld, welke elk
met prikkeldraad zullen worden omgeven en
die 1500 militiesoldaten per afdeeling kun
nen opnemen. Een zeer strenge militaire
tucht zal er gehandhaafd worden.
Men kan het aantal personen dat Frank
rijk een onderdak zal moeten geven ramen
op 270.000 tot 300.000, de kosten worden ge
raamd op 8 tot 10 franc, per dag per per
soon.
Rechtsche vlag aan de Andorraan-
sche grens.
Officieel wordt medegedeeld, dat na de ver
overing van Seo de Urgel de rechtsche vlag
wappert aan de Andorraansche grens. Ver
schillende dorpen zijn weer veroverd, Ali-
cante is gebombardeerd. Van regeeringszijde
wordt meegedeeld, dat de strijd aan het Ca-
talaansche front in alle sectoren voortwoedt.
Onze troepen, aldus het communiqué, hebben
zich teruggetrokken in stellingen van groo-
tere tactische sterkte in de sectoren van
Seo de Urgel, Gerona en Palamos. De solda
ten van kolonel Modesto en luitenant-kolonel
Lister vormen op verscheidene kilometers ten
zuiden van Figueras nog steeds een front.
Generaal Rojo, de chef van den centralen ge-
neralen staf, is nog steeds in Spanje om de
operaties te leiden.
President Azana aan de
van Zwitserland.
grens
President Azana is in Hante Savoie, in Col
longes Sous Salève bij de Zwitsersche grens
aangekomen, waar hij een bezoek brengt aan
zijn zwager, Rivas Cherif, den vroegeren
Spaanschen consul-generaal in Genève.
Azana zou al maanden gewerkt hebben
aan het verkrijgen van nog eenigszins rede
lijke vredesvoorwaarden Aan zijn hoop is
echter door het plotselinge succes van Franco
in Catalonië den bodem ingeslagen.
Frankrijks groote probleem-
Frankrijk staat voor een bijna onoverkome
lijk probleem, nu het besloten heeft de gren
zen voor de Spaansche vluchtelingen open te
stellen.
Wat de leden der Spaansche republikein-
sche regeering betreft, die naar Spanje uit
geweken zijn, verduidelijkt men in welinge
lichte kringen, dat zij bij het betreden van
Fransch gebied krachtens de Fransche souve-
reiniteit, alle eigenschappen en middelen
van actie, voortvloeiende uit het feit, dat zij
leden van een buitenlandsche regeering zijn,
verliezen. Zij verblijven in Frankrijk als in
dividuen en eenvoudige uitgewekenen.
-i
Verwachting voor de kuststrook:
Meest matige Z.W. tot Z. wind,
gedeeltelijk bewolkt, droog,
zacht weer.
Algemeene vooruitzichten: Gelei
delijk toenemende wind, la
ter toenemende bewolking,
zacht weer.
brand ontstond. Het vuur werd evenwel
spoedig gebluscht met een zich in den elec
trischen trein bevinden snelblusscher, waar
door uitbreiding werd voorkomen.
Opruimingswerk direct aangepakt
Terstond werden maatregelen getroffen,
om het reizigersvervoer zoo min mogelijk te
stagneeren. Daar de bovenleiding intact was
gebleven, was het mogelijk de eleetrische
trein tot op de plaats van het ongeluk te
leiden. Hier moesten de reizigers overstap
pen en met andere eleetrische treinen hun
reis vervolgen. Het opruimingswerk werd
onmiddellijk met kracht aangepakt. Monta
gewagens met diverse ploegen arriveerden
uit Utrecht, Arnhem en Nijmegen. Men hoop
te een lijn tegen het aanbreken van den
dag vrij <e hebben. Een betonnen seinpaal
werd eveneens door den electrischen trein
omver geworpen.
Uit de situatie kan worden opgemaakt, dat
de trein op het moment 'an de botsing niet
de volledige snelheid heeft gehad welke ter
plaatse gewoonlijk wordt gebezigd. Daar
uit zou men de conclusie kunnen trekken,
dat de wagenbestuurder heeft willen stop
pen, doch dat de trein bij de remmingspo
gingen is doorgereden met het noodlottig
gevolg.
Naar de Tel. verneemt, zal als directeur
van het Luchtvaartbedrijf te Soesterberg
worden benoemd ir. J. H. Coops, thans on
derdirecteur van de N.V. Nederlandsche
Vereenigde Blikfabrieken te Amsterdam.
Sinds de reorganisatie van het luchtwa-
pen is naast de drie luchtvaartregimenten,
te zamen vormende de luchtvaartbrigade, 't
luchtvaartbedrijf, bestaande uit de herstel
lingswerkplaatsen, magazijnen, bedrijfsad
ministratie en inkoopafdeeling, als een af
zonderlijke tak van dienst, direct ressor-
teerende onder den minister van Defensie,
gehandhaafd. Eenigen tijd geleden beston
den plannen het luchtvaartbedrijf als af
zonderlijke afdeeling op te heffen. Gezien
de binnenkort te verwachten benoeming
van ir. Coops tot directeur van dit bedrijf
als opvolger van luitenant-kolonel H. L. v.
Roven, schijnt van deze plannen te zijn af
gezien.
Opvattingen van Dr. Funk.
Vernomen wordt dat toen Funk het
presidentschap der Rijksbank overnam, hij
verklaard heeft, dat de loonen, de prijzen
en de valuta stabiel gehouden moesten wor
den en. dat een verhooging der belasting,
zooals die door Schacht geëischt werd, ver
meden moest worden. De nationaal socialis
tische theorieën verwerpen ook de inflatie,
doch verklaren, dat een vergrooting van de
bankbiljetten circulatie niet inflationnair is,
zoolang de vergrooting vergezeld gaat van
een grootere goederenproductie.
Vernomen wordt, dat de opvattingen
van Funk zijn, dat de financiering van
het nationaal scialistiscihe regime niet de
laak kan zijn van één generatie, maar dat
de schulden over een langere periode moeten
worden uitgebreid, hetgeen ook in strijd is
met de politiek van Schacht. De industrie-
ondernemingen en het publiek zijn niet lan
ger in staat den staat te helpen bij het be
strijden van de enorme kosten der bewapenin
gen en der openbare werken.
Er worden twee mogelijkheden overwo
gen: Uitbreiding van de schulden op kor
ten en middellangen termijn tot na de thans
geldende vervaldagen, en invoering van een
nieuw soort obligaties, die op afleveringsmo
tas lijken. Er verluidt, dat Funk hoopt, dat
door de ontwikkeling van het vierjarenplan
en de verdere rationalisatie der industrie
mogelijk zal zijn te komen tot een aan
zienlijke verhooging der productie en daar
mede tot voorkoming van een stijging der
prijzen. Funk hoopt het probleem der Duit-
sohe internationale schulden te regelen. Ilij
is van oordeel, dat, wanneer de Joodsche
emigratie geregeld is en het gevaar van ka-
pitaalvlueht is weggenomen, het mogelijk
zal zijn dat de deviezenbeperkingen losser
gemaakt kunnen worden en de kwestie van
nieuwe buitenlandsche credieten voor
Duitschland kan worden overwogen.