zonder argwaan" Einde der Belgische regeeringscrisis in zicht Nieuw Franco offensief DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER Duitschland co het Vaticaan Engeland wilde slechts practisch zijn Engeland bezit het snelste vliegtuig DONDER DA G 16 FEBRUARI 1939 67e JAARG. No. 8544 Int er view met den oud commandant van ons Veld' leger JhrRoëll bepleit laag ventende weermachtsleening 0 J De grondslagen van onze vloot niet afgestemd op den huidigen wereldtoestand het leger als werkgeefster. Dit nummer bevat 8 pagina's EERBERICHT DE BILT SEIN Ts Een twee partijenregeering niet uitgesloten Compliment voor onze onpartijdigheid heldersche courant KONINGSTRAAT 78, DEN HH.PER. TELEF00N 50 (J UJN£N) Uitgave der Ultg.-Mlj. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder „Paraatheid Tijdens de beraadslagingen van de Éérste Kamer over onze landsverde diging werd herhaaldelijk de naam genoemd van den oud-commandant van het Nederlandsche Veldleger jhr. 11'. Roëll, die meermalen blijk gegeven heefteen zeer eigen stand punt in te nemen, ten aanzien van onze Defensie. Wij hebben jhr. Roëll gevraagd ons een interview te willen toestaan, dat 07is onder twee voorwaarden werd toegestaan. „En deze voorwaarden zijn?" vroegen wij: „In de eerste plaats, dat mijn groote waar deering voorop staat voor hetgeen mijn hooggeachte vriend, Zijne Excellentie Dr. v. Dijk als minister van Defensie in de laat ste twee jaren heeft weten te bereiken als uiterst waardevolle basis voor de herleving onzer nationale veiligheid. „En als tweede voorwaarde wil ik bepaal delijk stellen, dat ik bij mijn, u te geven antwoorden mij volkomen onthoud van ei ken argwaan of achterdocht tegen wien ook; ik ga uit van aller goede bedoelingen. Dit neemt echter niet weg, dat de sedert eenige jaren zich voordoende tegenstellingen in Europa en Azië eischen dat ons groote vaderland, hier en overzee, zeker ook ten bate van den wereldvrede, op den groo- ten, geestelijken wereldverkeersweg goed verzekerd moet zijn, door pre ventief werkende parate weerkracht tegen de gevolgen van door anderen, zelfs maar toevallig, teweeg gebrach te, gecompliceerde aanrijdingen. Dus: paraatheid zonder argwaan." De kosten. „Wat is dan uw hoofdindruk van de thans in bespreking zijnde defensiezaken? De memorie van antwoord van minister van Dijk geeft blijk, met de principieele strekking van het hoofddeel van mijn be toog in te stemmen, ja, hier en daar reeds schreden in de door mij gevraagde richting te doen, doch alleen om der kosten wille aan de genoemde noodzakelijkheid nog geen gevolg te kunnen geven. „Ook het betoog van Zijne Excellentie dekt zich met mijne argumenten, als men bijv. leest zijn woorden als: „Het onmcnschelijke karakter van het huidige oorlogsbedrijf „De verdediging van ons volksbestaan is een uniek belang, dat elk ander publiek be lang in waarde overtreft." „Vóór alles zal de weermacht geschikt^ ge maakt moeten worden voor haar taak." „Wij leven in een overgangstijdperk, het noodige personeel «eerst geleidelijk ter be schikking, en het materieel afhangende van de leveringsmogelijkheden bij de overbelas te industrieën." „Van aanmerkelijke versnelling van de mobilisatie van het deel der troepen zon der vredeskernen voor de uitwendige veilig heid kan in het huidige legerstelsel geen sprake zijn." „Do opgedane September-ervaringcn toon den aan, dat het noodig is, het aantal (ik lees er' uit: parate) troepen voor de grens- beveiliging aanzienlijk uit te breiden, waar voor bevelen zijn gegeven." „Met het maken van terreinversterkingen (gevechtsdekkingen, versperringen, vernie lingen) wordt voortgegaan." Jhr. Roëll's nieuwe grensdivisie- troepen. Indien de door den minister genoemde aan zienlijke uitbreiding der troepen voor de grensbeveiliging werkelijk de steeds aanwe zige grensbataljons aangaat, zooals ook uit een persbericht dezer dagen was op te ma ken, dan vraag ik mij af, aldus jhr. Doel °f wij langzamerhand nog ver af zijn van ae mogelijkheid van hunne samenvoeging toi de d oor mij bepleite twee nieuwe grens- divisie-groepen (legerkorpsen). „Hoeveel guooler nog ware dan de pre lieve beteckcnis en hoe zouden zij tevens <i georganiseerde nieuwe groote eenheden voor zien in de nooddruft van het te, zwakke leger ten aanzien van zijn titanentank bij strategische verdediging van ons grillig g vormd vaderland. Een en ander ongqacni nog de waarde van de hierdoor te bereiken regelmatige vredes- en oorlogsbevelvoering in eén hand." „Maar dan uwe conclusies?" „Zijne Excellentie kon er onder de hui dige omstandigheden en gelet op hetgeen met s lands financiën thans bereikbaar is, niet mede instemmen. Indien ik dit goed mag begrijpen, is er dus wel instemming met de in mijn be toog gestelde wenschen en zelfs met hun spoedige vervulling, doch thans alleen af stuitende op de kosten. Dit is al veel en hoopvol stemmend. Luchtafweer. Over de laatste der conclusies de Euro peesche verdediging betreffende, n.1. die over de outillage der militaire luchtvaart en luchtafweermidelen, is voor mij de mededee- ling van gelijktijdige mobilisatie met de grenstroepen waardevol mits ook deze onmiddellijk kan geschieden cn gedekt is door de bovengesproken steeds aanwezige grenstroepen. In het moderne strategische voorspel neemt de luchtaanval een groote plaats in. De mogelijkheid van aanleg van enkele niet uitgebreide ondergrondsche vliegtuig- bedrijven vond hare suggestie in luchtvaart kringen met het oog op den binnenduinvoct, welke door inhouw van betondakken (met duinzand weer af te dekken) voor zulke niet te kostbare ruimten een door de eeuwen ge- stabiliseerden bodem zou bieden. Het kruiservraagstuk. Maar hoe staat het dan met uw conclusie over 3 a 4 slagschepen voor Nederlandsch- Indië?" De „grondslagen", waarop de ma ritieme verdediging van Aziatisch en Australisch Nederland berusten en van het zgn. plan-Deckcrs, toch hoe waardevol als springplank na het gevaarlijke afstemmen van de vlootwet ook slaan evenmin nog op den huidigen toestand als de Europeesche weermacht dit sedert 1934 deed. De „spin" mankeert. „De waardevolle aanvulling met vlieg- diensten en het licht materieel bleven al len in het kader van het over onzen Archi pel te strekken spinneweb, in welk web echter naar een geestig marine-slogan de spin mankeert. „En die spin is een steunende en opne mende kracht aan de zwaarste artillerie, dus de slagschepen en de steunpunten. In land-strategie omgezet, is de toestand te vergelijken met dien van een veldleger, al leen uit drie lichte divisien bestaande. „De Archipel is uitgestrekter dan Euro pa's breedte van West naar Oost, de com missie van 1912 sprak wijze woorden. De ontwerpvlootwet-1922 evenzeer. Hunne ver- toogen worden nog steeds klemmender en... was het interview van lord Strabolgi (nota bene een Labour-man) over de samenwer king van alle Europeesche pacific-mogend- heden, 14 dezer in de pers- verschenen, niet teekenend, zoowel in verband met het ge heel verjaard zijn van het beginsel der In dische grondslagen, als met de plaats van .onze vloot in het Pacific-evenwicht?" Weermacht als werkgeefster. „En de kosten?", vroegen wij. Mag ik nogmaals mede voorop stellen, dat zelfs geen enkel economisch rendement in 't gemeenebest zeker is, zonder dat cle vei ligheidsorganen van den staat volledig ver zorgd zijn? „En daarnaast, dat de weermacht zelve, als allesbeschermende werkgeefster, tevens arbeidsobject, blijkens de practijk. overal waar zij is, in breeden kring zooveel wel vaart brengt, dat Werner Sombart zelfs zeide, dat van elk persoon in de weermacht dooreengenomen er twee en drie gezinnen leven. Militaire èn vakopleiding. „Maar daarnaast is er in het huidig eco nomisch bestel der werkloosheid nog iels bijzonders. Wat de verhoogde mankracht in Europa aangaat, ben ik n.1. zeer getrof fen geweest door het plan van den heer Walrave Boissevain te Amsterdam, in het kort inhoudende de gedachte om het leger dienstbaar te maken aan de dringende noodzaak om het vakkundig ongeschoold pauperisme van een groot deel onzer rijpe re jeugd te keeren door een tweejaarschen eersten oefentijd in het leger in te stellen en wel aan een lichting van ongeveer 55000 man en in dien tijd de militaire opleiding en blijvende paraatheid te verhinden met vak- en ambaehtsonderwijs in don ruimsten zin, zooals de mobilisatie dit al in het klein deed zien. „Overigens heb ik de gedachte aan een laag rentende weermachtslee- ning gekoesterd. Zeker, 300 millioen kosten, 9 millioen rente per jaar, ls zeer veel, maar het ongerept behoud van 't vaderland, hier en overzee, is het gebruik van een klein deel van het thans in alle banken renteloos opgetaste geld wel waard. En hiermede werd het interessante onder houd met den oud-commandant besloten. Weinig goeds van de natiionaal- socialisten te wachten. „Das Schwarze Korps" schrijft naar aan leiding van het overlijden van Pius XI, dat de ware nationaal-socialisten in dezen Paus, den man zien, die als hoofd der Roomsche kerk duidelijk stelling heeft gekozen tegen de totalitaire staten en in het bijzonder te gen het nationaal-socialistische Duitsch land. Wie ook de nieuwe Paus mag zijn, het nationaal socialisme zal trouw blijven aan de volgende beginselen: Wij zullen onver biddelijke voorvechters van een duidelijke scheiding tusschen kerkelijke en godsdiens tige zaken eenerzijds en politieke aangele genheden anderzijds blijven. Wij zullen ver woed blijven strijden voor de zuiverheid en het radicalisme van de nationaal-socialisti sche leerstellingen. Wij zullen onverzoenlijk alle misbruik van godsdienst voor politieke doeleinden blijven signaleeren, of wij die constateeren bij een eenvoudigen dorpska pelaan of bij den nieuwen stedehouder van Christus op den Heiligen Stoel. Op het gebied der binnenlandsche en bui- tenlandsche politiek, zullen wij ons door geen enkele macht voorschriften laten ge ven, ook niet, wanneer die vervat zijn in en cyclieken of herderlijke brieven. Het kan ons weinig schelen, of de perio de van politieken strijd, waartoe Pius XI het Katholicisme gebracht heeft, met de nieu we Pauskeuze zal ophouden of voortduren. Wij zullen voor het nationaal socialistische Duitschland strijden in oorlog of vrede met den opvolger van Pius GI. Dat is het woord, hetwelk wij spreken tot de vier Duitsche kardinalen, die op weg zijn naar het con claaf." Hainan en Spanje in het Lagerhuis besproken. ER VERANDERT NOG NIETS AAN DE BRITSCH—SPAAN- SCHE BETREKKINGEN. Onderstaatssecretaris Butler heeft gisteren in het Britsche Lagerhuis enkele vragen beantwoord over Hai nan .cn Spanje. Inderdaad hebben de Japanneezen niet medegedeeld Hainan te zullen bezetten. De Japanneezen hebben verklaard geen territoriale oogmerken te hebben en de be zetting van het eiland zou niet langer du ren dan door militaire noodzaak zou wor den ingegeven. De Britsche en Fransche re geeringen zijn in voortdurende verbinding over de meest geschikte methode voor de behartiging der gemeenschappelijke belan gen in de Zuid-Chineesche wateren. Spanje. Ten aanzien van den toestand in Spanje zeide Butler, dat de Britsche betrekkingen met de Spaansche re geering onveranderd blijven. Op de vraag, waarom het besluit den kruiser Devonshire naar Minorca te zenden niet ter kennis was gebracht van de verte genwoordigers der Spaansche regeering te Londen, antwoordde Butler, dat het het beste werd geacht, onverwijld te handelen. Hij geloofde, dat de regeering van Franco evenmin op de hoogte was gesteld. In antwoord op een verdere vraag ant woordde Chamberlain. dat de regeering geen deel had genomen aan de onderhandelingen inzake de overgave van Minorca en op geen enkele wijze de verantwoordelijkheid heeft op zich genomen voor de voorwaarden der overgave. Zij heeft slechts de verbinding tusschen beide partijen tot stand gebracht. Naar aanleiding van een betreffende vraag heeft de premier er aan herinnerd, dat Musso- lini zich verplicht heeft, Ijaliaansche vrijwil ligers aan het einde van den oorlog in Spanje terug te trekken. „Wat de Duit- scbers betreft aldus de premier Hitier heeft mij te Münc'nen medegedeeld, dat hij bereid zou zijn de Duitsche vrijwilligers te rug te trekken, wanneer de andere landen tot hetzelfde bereid zouden zijn." Chamberlain verklaarde verder, dat de Britsche regeering vurig wenscht. dat de oorlog zonder verder bloedvergieten zal ein digen en met beide zijden contact houdt voor het geval haar diensten gewenscht worden. De regeering acht het echter op het oogenblik niet gewenscht de verantwoor ding voor het steunen van bijzondere vredes voorwaarden op zich te nemen. DE GROOTSTE LOCOMOTIEF VAN EUROPA. Krupp bouwt bliksem-locomo- tieven. Eén van deze railmonsters ziet men op ons plaatje. Deze locomotief heeft juist een proefrit afgelegd en daarbij bewezen, D-treinen met een snelheid van 120 kiloniet# het l«sd ie kunnen jagen. Logisch antwoord op de besluiten der linksche regeering. MADRID GEBOMBARDEERD. De oproep van Negrin om den weerstand veert te zetten moet, naar rechtsche autori teiten gisteren tegenover den vertegenwoor diger van Reuter hebben verklaard, een lo gisch antwoord vinden in een nieuw rechtsoh offensief. Terwijl bepaalde berichten, dat troepen saamgetrokken worden voor een offensief op den eenen of den anderen plaats, niet kunnen worden bevestigd is het duidelijk, dat gissingen in enkele gevallen moeten uitkomen. Men moet er echter aan denken, dat de zeven rechtsche legercorpsen, die juist gereed zijn met hun zware Catalaan- sche campagne, uiteraard eenigen tijd noo dig zullen hebben om hun nieuwe stellingen te betrekken en een offensief voor te berei den. - In gezaghebbende kringen wordt er hier op gewezen, dat de eisch van Franco tot volledige overgave der republikeinen on herroepelijk schijnt te blijven. Madrid gebombardeerd. Gisteravond te 21.30 uur opende de artil lerie van Franco het vuur op Madrid. Dit is de derde keer sedert de regeering Negrin zich te Madrid heeft gevestigd, dat de stad door zwaar geschut onder vuur is genomen. De minister van Justitie, Gonzales Pena, heeft den correspondent van Havas verze kerd, dat de regeering volkomen eensgezind is. Delvayo is te Parijs aangekomen. Hij heeft zich onmiddellijk na zijn aankomst naar Azana begeven. Gisterochtend zijn 4000 man van het leger der regeering, die naar Frankrijk waren ge vlucht, bij Hendaye op Spaansch grondge bied teruggekeerd. Teneinde de repatrieering te bespoedigen zullen vluchtelingen en soldaten in speciale treinen naar Hendaye worden gebracht. De voorzitter van de Fransche Kamer commissie van buitenlandsche zaken, Mist- ler, heeft in d.e gisteren gehouden vergade ring der commissie medegedeeld, dat 103.107 burgers en ongeveer 180.000 militairen uit Spanje over de grens zijn gevlucht, Verwachting: Meest matige, z. W. tot W. wind, betrokken tot zwaar of half bewolkt, weinig of geen regen, wei nig verandering in tempera tuur. Algemeene vooruitzichten: Wei nig verandering. In parlementaire kringen wordt vernomen, dat de onderhandelingen van den heer Pierlot op den goeden weg zijn. Er doen zich nog enkele kleine moeilijkheden voor, dochm en denkt dat Pierlot zeer binnen kort zijn medewerkers zal bekend maken. Mogelijk een twee-partijenregeering. Pierlot heeft gisteravond tegenover de journalisten verklaard, dat hij bij de uitvoering van zijn opdracht moeilijkheden heeft ondervonden in verband met de zaak-Martens, daar de vertegenwoordigers van de libe rale partij een oplossing van deze kwestie verlangen. Mocht een der meerderheidspar tijen haar medewerking weigeren, dan zou de formateur de kwestie van de samenstelling eener regee ring met de persoonlijkheden, die hem reeds hun medewerking heb ben toegezegd, opnieuw onder de oogen moeten zien. Hij heeft te kennen gegeven, dat hij in dit geval een twee-partijenregeering zou kun nen samenstellen. De liberalen en de zaak Mariens. Gisteravond heeft Pierlot eerst een onder houd gehad met Wauters, waarna hij op nieuw een bespreking heeft gevoerd met de liberalen Van der Poorten en Ch. E. Janssen over de zaak-Martens. De beide li beralen hebben voorgesteld, een eeereraad te benoemen, die de zaak-Martens zou moe ten onderzoeken. Pierlot heeft gemeend, deze formule niet te kunnen aanvaarden en onder deze omstandigheden hebben Van der Poorten en JansSen het hun gedane aanbod, zitting te nemen in de regeering, moeten afslaan. Enkele oogenblikken later heeft Pierlot zich naar het paleis begeven om den Koning verslag uit te brengen. Spaak weigert een portefeuille. Pierlot heeft Spaak de portefeuille van buitenlandsche zaken aangeboden, doch I deze heeft geweigerd. Men gelooft dat Spaak in het buitenland eenige weken rust wil nemen. Nader wordt vernomen, dat bij den heer Spaak nog een nieuwe stap gedaan is om hem te bewegen de portefeuille van.buiten landsche zaken te' aanvaarden. Stijgt in 4.8 minuut 11.000 voet. Hoewel bekend was, dat het eenpersoons gevechtsvliegtuig „Supermarine Spitfire", dat met acht stukken is gewapend, het snel ste militaire vliegtuig ter wereld is, heeft Vickers pas gisteren vergunning gekregen te onthullen, dat de snelheid er van 362 mijl per uur bedraagt. Met volledige lading kan het in 4.8 minuten van den zeespiegel tot 11.000 voet stijgen. Verklaard wordt, dat de snelheid der la tere modellen nog grooter zal zijn. Behalve groote contracten Ifij Vickers heeft de regee- ring ook een eerste bestelling voor 1000 Spitfire bij Lord Nuffield geplaatst. De „Times" over het bezoek van minister Patijn. Verwijzende naar het beleefdheidsbezoek, dat de Nederlandsche minister van buiten landsche zaken, Z.Exc. Mr. J. A. N. Patijn, Dinsdagavond gebracht heeft aan Lord Ha- lifax in diens werkamer in het Engelsche Iloogerhuis, schrijft de diplomatieke corres pondent van de „Times.": „Lord Halifax heeft gaarne de gelegen heid aangegrepen om over vele internatio nale vraagstukken te spreken met den ver tegenwoordiger van een land, dat in staat is de loopende zaken op onpartijdige wijzè te blijven bezien."

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1939 | | pagina 1