beroep op de natie
De kindermoord
in Den Delder
Ons vlootplan
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
fChamberlain een]
Vrede door kracht!!
wordt niet uitgebreid
Een verrassende wending
Heden directe besprekingen
tusschen Joden en Arabieren
vL/EERBERICHT
Wil Duitschland militaire
vliegtuigen leveren
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEEOON 50 (2 LIJNEN)
DONDER DA G
23 FEBRUARI 1939
67e JAARG. No. 8550
Hiaten in de aanmelding van vrijwilligers erkend
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINTi
vsmm
Slagschepen te kostbaar
HELDERSCHE COURANT
Uitgave der Uitg. Mlj. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
Wanneer de drie hoeken der
wereld de wapens opvatten, zullen
wij hen treffen"
Gisteravond heeft Chamberlain te
Blsckburn een redevoering uitge-
sproKen, warin hij een beroep heeft
gedaan op de natie om de politiek
der regeering van „vrede door
kracht" te steunen.
Hij zeide, dat het natuurlijk is in deze
dagen van onzekerheid in internationale
aangelegenheden, dat de publieke belang
stelling voor een groot deel geconcentreerd
is op de buitenlandsche politiek en dat voor
bereidingen worden getroffen om aan iede-
ren mogelijken noodtoestand het hoofd te
bieden.
Wanneer overal sterk wordt bewapend,
kan dit niet een zekere bezorgdheid weg
nemen, dat een incident, misschien op zich
zelf onbeteekenend, de geheele machinerie
in beweging kan zetten.
Indien zich een dergelijke ontzettende ge
beurtenis zou voordoen, zou niemand er op
kunnen rekenen te ontsnappen aan de ge
volgen.
„Het komt mij voor, dat onder dergelijke
omstandigheden alledn roekelooze, onverant
woordelijke of onwetende lieden kunnen
wenschen, dat de regeering eenige andere
politiek zou volgen dan wij voor onszelf heb
ben vastgesteld, een politiek van vrede door
kracht, welke geen gelegenheid zal voorbij
laten gaan verdenkingen en vijandelijkheden
den kop in te drukken en tezelfdertijd ge
stadig, vastberaden en met de hulp van on
ze vrienden binnen en buiten het rijk een
macht op te bouwen, die zoo formidabel is,
dat zij onze rechten en vrijheden kan hand
haven tegen ieder die' zoo onbezonnen zou
Zijn ons aan te vallen."
De herbewapening.
Chamberlain herinnerde aan de jongste
debatten over de landsverdediging. Hij zei-
de, dat de kosten der herbewapening toe
nemen.
Er zijn één of twee troostrijke conclusies
te trekken uit de geweldige bedragen, die
zouden kunnen opwegen tegen de tamelijk
onbehaaglijke wijze, waaron de rekening
moet worden betaald. Welke bezorgdheid
ook moge bestaan over het uitstel der wa
penproductie, dit uitstel zal spoedig zijn in
gehaald.
Schepen, geschut, vliegtuigen en munitie
verlaten thans in voortdurend toenemende
hoeveelheden en aantal onze werven en fa
brieken en onze positie is thans, vergeleken
bij een paar maanden geleden,^geweldig ver
sterkt.
Sprekende over de ontwikkeling der lucht
macht, welke, naar hij zeide, een geheel
nieuw element in de moderne oorlogsvoe
ring heeft ingevoerd en de gevaren van den
oorlog naar de burgerbevolking heeft ge
bracht, verklaarde Chamberlain:
„Niets wat wij kunnen doen, kan den bur
gers volkomen bescherming geven tegen
aanvallen uit de lucht, doch wij kunnen
veel doen om hcor doeltreffendheid te ver
minderen, paniek te voorkomen de ge
vechtskracht te verzekeren. De natie zal
worden gehandhaafd".
Chamberlain trad in bijzonderheden over
het werk der verdediging van de burgerij,
dat geschiedt onder leiding van Sir John
Andersom
Hij zeide te hebben opgemerkt, dat een
aantal critici zeer stellig verklaren. dat
daar stalen schuilplaatsen welke aanKT:
schaft worden en waarvoor de kosten ~0
millioen pond bedragen, geen bescherming
geven tegen directe treffers, deze moeten
Worden opgegeven en dat in plaats daarvan
schuilplaatsen moeten worden verzorgd,
die zoo diep onder den grond liggen, dat
zij door geen enkelen bomykunnen worden
getroffen. Wanneer men de zaak zou over
denken, zou men zien, dat het niet zoo en-
voudig is.
Er moet rekening worden gehou
den met de mogelijkheid dergelijke
diepe schuilplaatsen binnen te gaan
zonder paniek of overijling. Een
directe treffer bij den ingang zou
vele slachtoffers eischen. De rreee-
ring heeft nog geen definitief be
sluit kunnen nemen over de kwestie
van diepe bomvrije schuilplaatsen,
doch intusschen is het volgens spre
ker zeer zeker juist voort te gaan
met de splintervrije schuilplaatsen.
De vrijwilligersdienst
Chamberlain dankte den yaderlandslie
vende mannen en vrouwen, die zich reen-
hadden opgegeven om deel te nemen aari
den vrijwilligen nationalen dienst. Al nei-
Pen het land op drie manieren:
1- Door dn wereld te toonen. dat wil.
hier te lande, op vrijwillige dienstneming
kunnen rekenen, waardoor dwang niet noo
dig is.
2. Door de bevolking het vertrouwen te
geven, dat indien onrust zou komen, wil
zouden weten hoe daaraan het hoofd te bi
den.
3. Door er op feitelijke wijze aan mede te
heipon den oorlog te voorkomen, daar, hoe
heter wij voorbereid zijn, hoe minder waai
sohijnlijk het zal zijn, dat iemand ons zal
aanvallen.
Er zijn echter nog steeds hiaten
en Chaniberlain deed dan ook een
beroep zich ook verder vrijwil
lig aan te melden. De groole bedra
gen voor de herbewapening ver-
eischt, zal allen de geweldigheid
onzer financieele bronnen duidelijk
maken, die ons niet alleen in staat
stellen dergelijke kolossale bedra
gen te vinden, doch ook te overwe
gen hoe deze uit te geven zonder op
merkbare wijze het vertrouwen te
verstoren, dat de basis van onze
financieele kracht is.
„Wanneer wij nagaan, dat hetgeen wij
thans overwegen, een inspanning voor dit
land alleen is, zonder daarbij rekening te
houden met de bijdrage, weike, indien de
nood aan den man zou komen, door de
groote Dominions of door onze bondgenooten
en vrienden buiten het Britsche Rijk, zou-
geleverd kunnen worden, kunnen wij de
woorden begrijpen van onzen Shakespeare
„wanneer de drie hoeken van de wereld de
wapens opvatten, zullen wij hen treffen".
Ik spreek deze woorden niet uit pocherij
Pn nog minder in een geest van agressie.
Onze wapenen bedreigen niemand en wij
hebben ook geen andere gedachte dan van
vriendelijkheid jegens eenig ander volk ter
wereld.
Mijn eigen meest oprechte wensch is de ves
tiging van den vrede te zien en het vertrou
wen. dat hij bewaard zal kunnen blijven.
Ik geloof, dat zoodra dit vertrouwen in
aanzienlijke mate zal zijn verkregen, liet
mogelijk zal zijn over te gaan tot de taak
der ontwapening door algemeene overeen
komst.
Geen land gaat voor de aardigheid over
tot dezen ruineuzen vorm van uitgaven. Zij
doen dat, omdat zij bevreesd zijn voor het
geen met hen zou gebeuren, indien zij ont
wapenen. Neem deze vrees weg en automa
tisch zal ontwapening volgen."
De werkloosheid.
Vervolgens sprak de minister-president
over de werkloosheid en zeide er van over
tuigd te zijn, dat deze slechts te wijten is
aan bezorgdheid over den internationalen
toestand, waardoor den handel elke onder
nemingslust wordt ontnomen.
De regeering zal dan ook trachten handel
en industrie die steun te verleenen, welke
noodig is om uitbreiding aan haar zaken te
verleenen.
De verhouding tot Duitschland.
Chamberlain voegde hieraan toe, dat hij
de onlangs tusschen de Duitsche en Brit
sche kolenindustrieën gesloten overeen
komst, welke gevolgd za! worden door on
derhandelingen tusschen de vertegenwoor
digers der Britsche en Duitsche industrieën,
in het algemeen, ten zeerste toejuicht.
Bovendien zal de minister van handel de
volgende maand een bezoek aan Berlijn
brengen en op deze wijze door persoonlijk
contact, welke methode reeds zulke kost
bare resultaten heeft opgeleverd, deze me-
hode verder bevorderen.
Deze toenadering door den handel, waarbij
heide partijen gemeenschappelijke belangen
hebben, zou wel de snelste en beste manier
kunnen blijken te zijn om een beter begrip
tusschen Groot Brittannië en Duitschland
tot stand te bren.ron.
„Ik ben het eens met de vorige
maand door Hiler gesproken woor
den, toen hij zeide. dat samenwer
king tusschen onze volken in het
volledig vertrouwen voor elkander
voor de geheele wereld geluk zou
beteekenen.
Vertrouwen wordt niet in een dag gebo
ren en wanneer het eens verstoord is, is e»
veel tijd voor noodig het te herstellen.
Doch een weinig goede wil aan beide
zijden heeft een wonderlijk heilzaam effect
en ik voor mij bezie de toekomst met de
groote verwachting, dat deze gelukkiger zal
blijken te zijn, dan het verleden".
Thans de moeder in arrest.
In het drama in Den Helder, waarbij een
kind van drie maanden van het echtpaar
Z. zóó ernstig was geslagen, dat het aan de
gevolgen daarvan is overleden, is, zegt de
N. R. Ct., een verrassende wending geko
men.
Zooals men zich za! berinneren, werd in
den laten avond van 16 Januari in het huis
van Z. een dokter geroepen, omdat de baby
plotseling was overleden. De dokter consta
teerde den dood. Hij merkte ook op dat een
armpje van de kleine was gebroken. Z. gaf
toen een verklaring, die nogal aannemelijk
klonk; 't kind had erg gehuild bij het naar
bed brengen en toen had hij het een paar
klanpen gegeven en later nog méér, toen het
huilen niet ophield. Teen was het kind stil
geworden dood.
Thans is een verrassende wending in het
geval gekomen, met het gevolg, dat de man
op vrije voeten is gesteld, terwijl zijn echt-
genoote thans in het Huis van Bewaring is
ingesloten. Dit kwam zoo: Z. schijnt de be
lofte, aan zijn vrouw gegeven te hebben dat
bij de schuld op zich zou nemen. Deze be
lofte heeft hij nu verbroken, daar hij ver
nomen had, dat zijn eclitgenoote als huis
houdster in dienst zou treden bij een jon
gen man. Hij was daarover zóó verbolgen,
dat hij Maandag aan den rechter-commis
saris mededeelde, dat de vrouw het kind
had doodgeslagen en toen had voorgesteld
om het in den tuin te begraven, iets waar
in hij niet had willen toestemmen, zoodat
overeengekomen werd om een dokter te ha
len en het bovenvermelde verbaal te doen.
Deze beschuldiging heeft er toe geleid, dat
de vrouw voor den rechter-commissaris werd
geleid, die baar aan een langdurig verhoor
heeft onderworpen. Tenslotte erkende de
vrouw de juistheid van de beschuldiging,
zoodat zij terstond werd 'ngesloten en de
man werd vrijgelaten.
OVEREENSTEMMING IS WEINIG WAAR
SCHIJNLIJK.
Officieel wordt medegedeeld, dat de ver
tegenwoordigers van eenige Arabische #ta-
ten, n.1. van Irak, Egypte en wellicht Saoe-
disch Arabië, en vertegenwoordigers der
Joodsche delegatie, n.1. dr. Weizmann en
enkele anderen, heden met de leden der
Britsche delegatie informeele beraadslagin
gen zullen hebben.
Halifax, Mac Donald en Butler zullen de
bijeenkomst bijwonen. Er is geen agenda en
de besprekingen zullen een algemeen ka
rakter dragen.
Havas meldt nog, dat de Executieve van
het Joodsch Agentschap gisterochtend was
bijeengekomen om den toestand te bespre
ken, waarbij Weizmann en Ben Gurion ver
slag hebben uitgebracht omtrent een be
spreking, welke zij vóór de bijeenkomst van
het kabinet met Halifax en Mac Donald
hadden gehad, ten einde de middelen onder
de oogen te zien om een einde te maken
aan de impasse, waarin de conferentie
dreigt te komen, doordat beide partijen star
aan hun eischen vasthouden.
Men schijnt in Britsche kringen weinig
vertrouwen te hebben in de mogelijkheid
van een compromis tusschen de Joden en de
Arabieren en invloedrijke kringen te Londen
verzekeren dan ook dat de Engelsche re
geering reeds plannen gereed heeft om de
partijen haar wil op te leggen.
Het mag wel als vaststaand worden aan
genomen, dat deze Engelsche maatregelen,
welke desnoods met behulp der wapenen
zullen worden doorgezet, gunstig zullen zijn
voor de Arabieren.
Er is beslist geen sprake van, dat Enge
land zich als verdediger der Joodsche be
langen zal opwerpen. Hiervoor is, naar men
te Londen meent, het belang van Brittannië
bij een goede verstandhouding met de Ara
bische landen te groot. Engeland kan het
niet wagen ter wille van de Joden zich de
haat van de geheele Arabische wereld op
den b«'ü te halen.
Een verscherping van den toe
stand in Palestina.
Er is opnieuw een verscherping van den
toestand ingetreden, die de Engelsche regee-
ring niet onverschillig laat en, naar het
schijnt, de positie der pro-Arabische partij
in Engeland bemoeilijkt.
Deze verscherping komt in de statistiek
der slachtoffers van de terreur nog niet
voldoende tot uiting, maar is niettemin een
feit. Het is n.1. den ex-moefti gelukt, weer
eens tamelijk groote groepen terroristen te
importeeren. naar men veronderstelt, dit
maal niet uit Syrië, maar uit het Zuiden,
via de woestijn.
Voor het eerst zijn weer groepen van
eenige honderden gesignaleerd
De vastberaden vijandigheid van de mi
litante Arabieren, die uit deze nieuwe be-
zendingen blijkt, past niet al te goed in
den opzet der oplossing, die de Engelsche
regeering voor den geest staat. Zij is tegen
het verblijf van Engeland in Palestina ge
richt en 't kan nu al niet meer waarschijn
lijk lijken, dat de vriendschap van den ex-
moefti alleen met concessies ten nadecle
van het Zionisme te koop zou zijn.
Verwachting: Matige tot krach
tige, tijdelijk stormachtige
wind uit Zuidelijke richtin
gen. Zwaar bewolkt tot be
trokken, eenige regen, zelf
de temperatuur als gisteren.
Onthullingen in de Amerikaan-
sche legercommissie.
„Associated Press" heeft nadere inlichtin
gen van vertrouwelijken aard gepubliceerd
over de besprekingen van de Amerikaansche
Senaatscommissie voor militaire zaken.
Tijdens deze besprekingen, gehouden vóór
de goedkeuring van het bewapeningspro
gram voor de luchtmacht, zou senator Grant
Mason hebben verklaard, dat na het bekend
worden van den verkoop van vliegtuigen
aan Frankrijk Duitsche functionarissen had
den laten doorschemeren, dat Duitschland
gaarne vliegtuigen van het nieuwste type
zou leveren aan de landen, welke zulke toe
stellen zouden bestellen, ook eventueel aan
Frankrijk.
Zij zonden daaraan hebben toege
voegd, dat de Duitsche productie
zoo groot is, dat indien de oorlog
verklaard zou worden op den dag na
een levering aan Frankrijk, Duifsch-
land den dag daarna nog moderner
typen vliegtuigen te zijner beschik
king zou hebben.
Nog een onthulling.
Generaal Arnold moet in de leger
commissie hebben medegedeeld, dat
de Duitsche luchtmacht op het
oogenblik waarschijnlijk beschikt
over 1700 toestellen, welke van de
Oostkust van Afrika naar de West
kust van Zuid-Amerika kunnen vlie
gen en van de Kaap Verdische eilan
den naar de Vereen. Staten.
Spr. wees er evenwel op, dat deze vlieg
tuigen den Oceaan niet kunnen oversteken
met een bommenlast. Het eenige middel
voor de Duitschers om de Vereen. Staten
aan te vallen zou zijn over te steken naar
Zuid Amerika, waar zij, die met Duitsch
land sympathiseeren, vliegvelden gereed
zouden kunnen maken en voldoende brand
stof en hommen opslaan, waardoor een deel
van Zuid Amerika kan worden beheerschL
EERSTE KAMER AANVAARDT DEFENSIEBEGROOTING.
AANZIENLIJKE GRENSVERSTERKING.
ERNSTIGE AANDRANG OP VER
STERKING VAN ONZE WEER
MACHT.
Aan het begin der Eerste Kamervergade
ring van gisteren werd z.h.st. aangenomen
het wetsontwerp tot verlenging van den ter
mijn, gedurende welke de algemeene Vorde
ringswet 1938, de wet Economische Verdedi
gingsvoorbereiding 1938, de Prijsopdrijvings
wet 1938, de Schepenvorderingswet 1938, de
Schepenuitvoerwet 1938, de Oorlogszee- en
Luchtvaartverzekeringswet 1938, de Distribu
tiewet 1938 en de Bodemproductie wet 1938
van kracht zijn.
De minister verklaart tijdens het debat
hierover, dat er door de regeering reeds vol
doende maatregelen zijn genomen om do
voedselvoorziening in oorlogstijd mensche
1 ijkerwijs te verzekeren.
Hierna wordt de behandeling van de
Bijksbegrooting voor 1939 voortgezet.
De heer Savornin Lohman (c.h.) zegt met
betrekking tot de kosten van Defensie, dat
het in den regel tegenover 't nageslacht on
billijk is, teveel te brengen op den kapitaal-
dienst. Maar met do defensie is het hier wat
anders. Of deze generatie moet het spit af
bijten voor de toekomende, óf de laatste zal
voor minder zware lasten staan. Leenon
voor defensiedoeleinden is dus geoorloofd.
Overal worden enorme offers gevraagd,
b v in België heeft men veel meer op den
kapitaaldienst gebracht dan hier te lande.
Voor Nederland komt spr. aan defensiekos-
ten op f 16.per hoofd. In Zwitserland zon
der vloot is dit f 19.Met andere kleine
landen kan de vergelijking goed worden
doorstaan.
Spr. uit zijn groote ongerustheid ten aan
zien van de paraatheid van ons leger en
onze vloot. Kunnen alle garnizoenen der
tweede bataljons tijdig aan de grenzen zijn?
Het kan een kwestie van een half uur zijn,
zegt spr., die voorts opmerkt, dat de zee
gaande vloot niet meer voor haar taak is
berekend. In verband met de bezetting van
Hainan door Japan moet de mogelijkheid
van een directen aanval op Java onder het
oog worden gezien. „De tijd is krab aan".
Spr. wil splitsing van bet dep. van Defen
sie in éen van Oorlog en één van Marine.
De heer Briet (a.r.) wekt het geheele par
lement op, den minister te steunen. Neder
land is aan de landzijde veel kwetsbaarder
dan aan de kust. De geschiedenis leert het.
De heer Van Vessem (n.s.b.): U vergeet
de invallen van de Noormannen.
Aan de landzijde moet dan ook de meeste
aandacht worden besteed, aldus gaat de
heer Briet voort. Spreker beveelt met 't
oog op het spoedeischende van Indië's ver
dediging, klein materiaal aan, boven den
houw van slagschepen. Wij moeten ons toe
leggen op een vloot met onderzeeërs als
kern.
Nadat de soc.-dem. afgevaardigde verbete
ring der positie van de oud-gepensionneer-
den heeft bepleit, merkt de nat.-soc. verte
genwoordiger de heer Van Vessém, o.lft. "op,
dat ons leger niet meer nationaal is, doch
tot een partijleger gedegradeerd, en het ver
trouwen in onze neutraliteit door een zóó
samengeselde weermacht ondermijnd wordt.,
Spr. brengt den N.S.B.-eisch van 6 krui
sers nog eens naar voren. Particuliere be
veiliging van gebouwen is onjuist. Tenslotte
bestrijdt spr. de verwijten van den heer Van
Embden als zou de N.S.B. streven naar an
nexatie van ons land door Duitschland, en
critiseért daarbij de Joodsche mentaliteit
van den heer Van Embden.
Minister verdedigt zijn beleid.
In zijn beantwoording van de verschillen
de sprekers merkt de minister van Defensie,
de heer Van Dijk dit aan het adres van
den heer Wiardi Beekman op, dat aan
sociale en cultu.reele belangen van het volk
geenszins te kort is gedaan.
Met verlies van de onafhankelijk
heid komen sociale en cultureele be
langen in ernstig gevaar. De minis
ter verwerpt met den meesten na
druk de conclusie van den heer Van
Embden, als zoude een verlaging
van defensie-uitgaven mogelijk en
noodzakelijk zijn. Wanneer ons land
beschikt over een sterk weermacht
apparaat, dan heeft dit inderdaad
orecentieve werking, terwijl wij
daarenboven in tijden van gevaar
paraat zijn.
Het heele kabinet beschouwt het de-
fensiebelang als uniek.
N.S.B. en leger.
Komende tot de rede van den heer Van
Vessem, merkt de minister op, dat een aan
tal reserve-officieren, aangesloten bij de
N.S.B.. de weermacht heeft verlaten, omdat
deze officieren zelf verklaarden het leger
niet te kunnen steunen.
Spr. vindt geen aanleiding het Nat. Jonge
ren Verbond medewerking te weigeren in
zake het trekkamp. Opname van oudere b»
roepsofficieren in het beroepskader is on-
noodig en ongewenseht.
De f 11 millioen voor de groote gezinnen
kunnen niet voor de oud-gepensionneerden
besteed worden.
Grensbeveiliging en oefentijd.
Een 2-jarige oefentijd is niet mogelijk. Er
zou 2 maal zoo veel kazerncruimte moeten
zijn. De kosten zouden f150 millioen per
jaar meer bedragen.
Spr. verklaart, dat binnenkort
een groote reeks versterkingen aan
de grens zullen worden uitgevoerd,
welke een veelvoud van de gevraag
de 200 kazematten uitmaakt.
Maritieme weermiddelen.
Ofschoon erkennende, dat een paar zware
schepen een belangrijke waarborg zouden
zijn voor de beveiliging van Indic, zal de
minister geen stap verder gaan dan het te
genwoordige vlootplan. Gegevens worden
echter voortdurend verzameld om zoo goed
mogelijk geinformeerd te zijn.
Thans zijn 40 tot 50 grootere en kleinere
eenheden in aanbouw.
Een slagschip kost f60 tot f70 millioen,
Wanneer 4 slagschepen zouden worden ge
bouwd, zouden exploitatiekosten per jaar
f40 millioen stijgen. In totaal is hier f340
millioen mee gemoeid.
Na korte replieken is de defensie-begroo
ting z.h.st. aangenomen met de aanteeke-
ning „tegen" van den heer Van Embden
(v.d.)
De behoeften der Marine.
Naar aanleiding van de discussies over de
vloot, merken wij op, dat de Marine behoef
te heeft aan slagkruisers, liet type
kruiser ter grootte van pl m. 25000 ton, wel
ke belangrijk minder kosten dar, slagsche
pen. Slagkruisers kunen zich sneller ver
plaatsen en hebben een zwaardere pantse
ring en bewapening dan onze tegenwoordi
ge kruisers (Red.)