Angstige uren aan boord van de Urk 44 De stafmuziek in oorsprong AyencLa Een rosarium Voor 'o kop Koffie met Amsndelbroodje AU GASTRQNOME Viermaal van de reddingboot „Dorus Rijkerslosgeslagen. Cakaphonie ponderdag 9 Maart 1939, Tweede Blad Madinieuwj Het roer defect, een schroef verspeeld Van hemd tot bombazijn verstaketd p.xpieR met letteRS BeóRukt noemt men öRukweRk. eRZijnveRschillenöe methodes waarop ÖAt qeBeuRt öRukkeRij öe bogr heeft Iiaar eigen methode. öAt wil zeqqen: öejuiste! Burgerlijke Stand van Den Helder Ravage aan de Achterstraat HERMAN NYPELS' Zeekrijgsraad Willemsoord Amateur rij wielplaatjes- nabootser Nog maar steeds: art. 129 Geld de ziel negosie van de iv*). De houding van de Ven Staten tegenover Europa Heel oud Den Helder heeft gisteren avond in spanning op den zeedijk gestaan, waar een Urker botter in od verkeerde. Het was dc Urk 44, die door het nood weer over de gronden heengeslagen was en nu langzaam maar zeker zijn ondergang scheen tegemoet te gaan. Het scheepje had in het Molengat waarschijnlijk zjjn schroef verspeeld, terwjjl daar bovendien zijn roer defect geraakt was. Het schip was dus aan wind en golven overgeleverd en dreef vrij snel in de richting van den Helderschen Zeedijk, waarop de groote brekers te pletter sloegen. De vuurtoren ziet niets. De schipper van de Urk 44, Alb. Post, had een anker uitgegooid, maar de vliegende storm, het was windkracht 9, joeg den botter voort en het duurde niet lang of de anker ketting brak en het schip werd een speelbal van de golven. Met flambouwen werd ge zwaaid, stakellichten werden ontstoken, doch van den vuurtoren scheen men niets te zien en dat was oorzaak, dat de reddingboot „Dorus Rijkers" niet werd uitgezonden. Een aanvan kelijk gegeven opdracht werd later weer in getrokken, omdat van den toren geseind werd, dat het scheepje op eigen kracht naar binnen liep. Op den Helderschen Zeedijk stond men echter in angstige spanning. Men zag het scheepje langzaam naderen, want intus- schen had men op den botter het tweede anker uitgeworpen, doch ook dit sleepte over den grond en hield het schip niet. Het waren benauwde oogenblikken voor de drie menschen aan boord van de Urk 44, Albert Post, Cor Kaptein en Louw de Boer. Men zag in den letterlijken zin van het woord den dood voor oogen. Nog slechts eenige honderden meters was het schip van de kust verwijderd en nog steeds daagde geen hulp op, hoewel men reeds een klein uur aan het stakelen was. Zijn heele garderobe had men ongeveer ver brand, van het hemd tot de roode bom bazijn was in de vlammen opgegaan, doch de noodkreten bleven onbeantwoord. Verontwaardiging op den dijk. Langs den dijk loopt de jonge garde van de zeeridders danig te „kankeren". Ze zien het gevaar, dat het scheepje bedreigt en zijn zelf tot werkloosheid gedoemd. De man van den toren moet het ontgelden, dat hij niets ziet. Het is ook onbegrijpelijk. Fel laait het vuur telkens op het voorschip van den botter op. Men verbrandt bepaald alles wat men maar eenigszins kan missen. De olielucht drijft door den feilen wind tot op den dijk en de blauwe Zeeridders loopen te stampvoeten. Waarom vaart de „Dorus" niet uit? Het is een vraag, die onbeantwoord blijft, maar de spanning daar bij den windwijzer neemt toe, naarmate het scheepje hoe langer hoe dichter zijn ondergang nadert. De afstand bedraagt tegen elf uur nog slechts een tweehonderd meter en ieder voelt, als het schip op de stee- nen komt, is het reddeloos verloren. Het is een ouderwetsche stormnacht. De Noordwester raast tegen den dijk. Enorme golven donderen telkens tegen de glooiing en rennen naar boven om grommend terug te loopen voor een nieuwen aanval. De „Dorus Rijkers" vaart uit. Eerst om half elf werd aan de bemanning van de „Dorus Rijkers" opdracht gegeven om uit te varen, nadat nogmaals van den wal om hulp gebeld was naar het loodskantoor. Met grooten spoed begaf de reddingboot zich naar het in nood verkeerend schip en het had waar lijk geen tien minuten moeten duren, dan had ook het tweede anker zich zeker begeven en was het scheepje in den kortst mogelijk tijd op de steenen geslagen. Schipper Bot voer met de „Dorus Rij kers" voor het scheepje langs, dat als een bezetene lag te rijden op de golven. De Urk 44 kapte zijn anker en gooide een tros over, die direct het doel bereikte. Toen begon een zware thuisreis. Geen tweehonderd meter verder brak de tros en opnieuw dreigde het gevaar voor het onbestuurbare scheepje om op den vlak- bijzijnden wal te worden geworpen. De reddingboot bleef echter in de onmiddel lijke nabijheid en gooide nu zelf een tros over, die men langer liet vieren. Voor de haven stond echter een vliegende storm, en om den havenmond binnen te komen, moest de tros worden ingekort, de botter gierde echter zoo, dat vlak voor de haven opnieuw de tros brak en het gevaar groot was, dat het scheepje boven op het fort Harssens zou loopen. Schipper Bot schoot met zijn „Dorus" op nieuw toe en nam de Urker opzij en zoo kon hij met veel moeite en groote handigheid het scheepje binnen den havenmond krijgen. Maar nog was het leed niet geleden, want tegen over het Wachtschip brak het onhandelbare vaartuig voor de laatste maal van zijn tros en het kostte weer veel moeite verbinding te krijgen. Behouden binnen. Eerst om ongeveer 1 uur meerde de „Dorus Rijkers" aan den steiger. Door de zware ruk ken van den tros was het achterhek van de reddingboot afgebroken. Erger zag echter de botter eruit. Aan boord was het een chaos. De drie leden van de bemanning waren tot op hun hemd drijfnat en het eerste wat hun kameraden deden, die in grooten getale in spanning aan het havenhoofd hadden gewacht, was het fornuis in het roefje tot gloeiend heet opstoken, om de menschen even door te war men en van droge kleeren te voorzien. Men was aan boord heel dankbaar, dat men er het leven afgebracht had, maar de mate- rieele schade is vrij groot en de schipper was niet verzekerd. Van 8 Maart 1939. ONDERTROUWD: B. J. Donker en M. de Croos; T. Terlouw en F. Gielis; L. C. Möls en J. Dienst: R. Seinstra en A. H. Schen- delaar; C. Catsman en R. van Gelderen; J. A. Mulder en S. J. Simonis. BEVALLEN: J. M. van der MeerAppel man, z. Huis in elkaar gewaaid. Dat de storm van gisterenavond niet zoo maar een „zuchtje" was, werd wel bewezen door het feit, dat omstreeks een uur of acht een huisje aan de Achter straat 55 met donderend geraas in elkaar stortte. Dat hier geen ernstiger ongeval gebeurd is, is aan een toeval te danken geweest. Tot voor verleden week werd dit huis n.1. bewoond door het oude echtpaar Wilner, dat echter nu' deze woning verlaten had en een ander domicili had gekozen. Zoo kon het zijn, dat gisterenavond het huis nog leeg stond, en er zich dus geen menschen in bevonden. An ders waren de gevolgen niet te overzien ge weest. Enkele buren hadden middelerwijl de politie gewaarschuwd, die spoedig ter plaatse was om maatrgelen te nemen, dat er geen ver dere instortingen konden plaats vinden. Onderscheidene werkobjecten zijn in uit voering, waarbij geschoolde jeugdige werk- loozen te werk worden gesteld. Ook onge schoolden moeten zooveel als mogelijk is aan werk worden geholpen. In verband hiermede hebben B. en W. voorgesteld, dat een geschikt object om door deze jongelieden te worden uitgevoerd zou zijn, de aanleg van een rosa rium, dat een aantrekkelijke plaats in deze ge meente kan worden. Hierbij kunnen onge schoolden worden geplaatst en, zoover er vak werk moet worden uitgevoerd, kan de cen trale werkplaats worden ingeschakeld. Het komt B. en W. voor, dat het binnen terrein van „De Ton", gelegen achter het in aanbouw zijnde gebouw van den gemeentelijken geneeskundigen- en gezondheidsdienst, voor dien aanleg in aanmerking komt. In samen werking met de directeuren van de gemeente reiniging en de plantsoenen en van de wa ter- en lichtbedrijven, heeft de directeur van meentewerken plannen voor de uitvoering, zoomede een kostenberekening doen toeko men. De kosten van aanleg (zonder de waar de van den grond) worden geraamd op totaal 14500,—, inbegrepen de kosten van toe zicht; kosten van administratie of aandeel in de algemeene bedrijfskosten behooren o.i. in dit geval niet te worden berekend. Wanneer de raad zich voor de uitvoering van het plan uitspreekt zullen B. en W. de medewerking van den Minister van Sociale Zaken vragen en deze een bijdrage in de kos ten van uitvoering verzoeken. Indien de Mi nister hierin bewilligt zal, naar de meening van B. en W„ op een bijdrage van ongeveer -/:) der totale kosten mogen worden gerekend. Ook zullen B. W. aan Gedeputeerde Sta ten verzoeken een bijdrage in de kosten van de uitvoering van dit werk te verleenen. Indien het plan overeenkomstig de bij de stukken gevoegde teekeningen wordt uitge voerd, zal het rosarium één toegang verkrij gen; deze is ontworpen langs de oostzijde van het bedoelde gebouw van den geneeskundigen en gezondheidsdienst. De thans nog bestaande toegang tot het binnenterrein aan de Hector Treubstraat zal dan komen te vervallen; de hierdoor vrijkomende grond, ter oppervlakte van ongeveer 300 M2, kan voor woningbouw worden uitgegeven. De grond, voor het aan te leggen rosarium in gebruik nemen, betreft van het perceel sectie E, no. 7088; ongeveer 1< D M-' le klassegrond (toegangs weg) a 10.50 per M2 1050. ongeveer 20 M2 3e klassegrond (toegangsweg) k 3.75 per M2 75.—; is toch altijd het beste als U goede stoffen en afwerking uitzoekt Wij brengen voor ieder en leeftijd iets aparts Overjassen en pakjes in alle prijs- soorten kledingmagazijnen ongeveer 4020 M2 kerngrond (rosarium) a 0.75 per M2 3015.—. Totale waarde van den grond 4140. Deze grond zal uit het grondbedrijf moeten worden gelicht. De zitting van den Zeekrijgsraad Willems oord, gistermiddag gehouden onder presidium van Mr. Arn. Veldman, kenmerkte zich door kortheid. Een tweetal zaken werd namelijk in record-tijd afgehandeld en tusschen het moment, waarop de President de zitting voor geopend en gesloten verklaarde, bevonden zich slechts eer? tiental minuten. De eerste zaak was die tegen den stoker lste klas M. J. G., wien ten laste gelegd was, dat hij een rijwielbelastingmerk nagebootst en gebruikt had. Het feit was gepleegd op H. Ms. Wacht schip in de maand Januari van dit jaar. Ge wapend met een stukje koper en een bank schroef sloeg G. aan 't knutselen. Hij wilde eens kijken of hij zoo'n dingetje kon nama ken. Het lukte hem wonderwel: het product bleek in tal van opzichten een getrouwe weergave van een origineel plaatje te zijn en de stoker besloot het toen maar te ge bruiken ook. Hij bevestigde het op z'n fiets, maar beleefde daar niet lang plezier van. Hij stond tenminste thans voor den Krijgs raad. De Fiscaal, de officier van administra tie lste kl. Mr. D. B. A. Franken, vor derde een gevangenisstraf van een maand. Verd. brengt dan nog in 't midden, „dat hij het maar voor de aardigheid ge daan heeft". Maar omdat het zoo goed was uitgevallen besloot hij er gebruik van te maken... Uitspraak: conform. Slapende Wachtsman. Nummero twee was.de matroos 3e kl. L. L., terechtstaande wegens het slapen op wacht. 22 Januari was hij wachtsman aan boord van H.Ms. „Cornelis Drebbel", doch werd door een zijner superieuren in de armen van Morpheus aangetroffen. De verdachte, die nog niet zoo heel lang in dienst is, zegt dat het gebeurde hem erg spijt. Als reden geeft hij op, dat hen dien dag zoo'n zwaren dienst had. De Fiscaal vordert 2 weken cellulair voor waardelijk, met een proeftijd van een jaar. „Weet je wat dat beteekent?" infor meert de President? „Ja edelachtbare," antwoordt de derde klasser. Uitspraak: conform. IS Het boterde maar niet bij de Stafmuziek! Onvoorziene oorzaken, kwesties, waar men in de verste verte niet aan gedacht had, kwa men thans, door het geregeld ter beschik king zijn van een Korps, te voorschijn. De zaak was deze. Het Korps was nu wel opgericht, en het was wel makkelijk en wel fijn om muziek bij de hand te hebben, maar ja, wie moest dat allemaal eigenlijk betalen. Gages, natuurlijk, daar zorgde het Wacht schip voor. De leden van het Korps „liepen op de rol" van dit schip. Maar met gages alleen kwam men er niet. Hoe moest het bijvoorbeeld met de instrumenten? Bij enga gement gold het: „Hij die twee of meer in strumenten bespeelde, genoot de voorkeur." En dan moest één der instrumenten een viool, of violoncel of een bas zijn. Het Wachtschip, zijnde verantwoordelijk voor het Korps,, ge noot een kleine subsidie van het Departement van Marine, ter bestrij'ding van aanschaffing muziek en instrumenten; te weten: blaas instrumenten! Maar strijkinstrumenten wa ren niet bij den prijs inbegrepen, daar moes ten de muzikanten zelf maar voor zorgen. En waarde lezer, dat ging in vele gevallen niet op. In navolging van de Landmacht korpsen, wilde men buiten het Harmonie korps om, óók een Symphonie-orkest for- meeren. Dit met het oo£ op festiviteiten binnenshuis. Je had muziek aan den wal of je had het niet! Maar, om tijdens een Soirée altijd in het lawaai van een Harmoniekapel te zitten, tja, dat was wel eens hinderlijk. Dus, Sym- phonie! En dat kostte geld. We weten, de trakte menten waren niet van dien aard voor de muzikanten, dat zij maar violen, strijkstok ken, snaren en onderdeelen konden hebben, zooals ieder goed musicus zich zou toewen- schen. 't Gevolg van dat besluit was, moppe ren! Menschen, wat is daar gemopperd! Daar waren ze niet op gemonsterd. Blazen was hun vak, en strijken, nou ja, dat was maar bijzaak. En hoe moesten ze dat betalen! Daar is over gedacht en gesproken. Geschrijf naar 't Departement, antwoord, weer een brief d'r over heen, nog eens; 't was niet in één keer voor elkaar; maar men kwam tot een oplos sing. De adviezen waren niet van de lucht. Tot een raadsman het goede woord sprak: „Een Muziekfonds en een Reglement voor de Muziek." En het kwam er! En gauw ook! Binnen minimum van tijd was er een Regle ment, een Fonds en een Commissie. Deze muziekcommissie pakte de zaak vier kant aan, a bleek in een groote behoefte te voorzien. Ze bestond uit eenige Officieren, die zelf niet van muzikale talenten ontbloot waren, dus zich ook op het standpunt der muzikanten konden plaatsen, een muzikant is nu eenmaal een „buitenbeentje"; en werd terzijde gestaan en voorgelicht door den Ka pelmeester. En haar taak bestond uit velen. Punt voor punt werd er gereglementeerd. Ze waren tusschenpersonen voor muzikant en leveranciers, omschreven met de woorden „om ze voor schulden te vrijwaren", dus toen al een soort „Dienst voor Sociale Zaken". Maar ook kernachtige voorschriften wer den er op de heeren musici losgelaten, en dat was noodig! Zoo kwam er een voorschrift, dat: „Nimmer, onder welke voorwaarden ook, zal het den muzikanten zijn toegestaan in kroegen, herbergen of huizen van ontucht muziek te maken." Ook dien tijd werd er al. druk „gesnab- beld"! Trouwens er bleef terrein genoeg over om te snabbelen. Ze kregen de vergun ning om muzikaal mede te werken aan: „Muziekvereenigingen, bij particulieren of aan openbare concerten, tooneelvertoo- ningen, corporatiën en Rederijkers avon den." Daarvoor moesten zij evenwel het zooge naamd „Regt van Patent" betalen, ingevolge een Koninkijlk Besluit van 7 Juli 1838, welk voordeel zou gestort worden in de Kas van het Muziekfonds en waarvan zij zelf een per centage mochten behouden als tegemoetko ming voor aanschaffing en onderhoud van strijkinstrumenten. En zoo ontstond het Symphonieorkest! Het gevolg was, dat ook dit groote onder deel van de Stafmuziek, zeer spoedig zelfs, een uitstekend strijkorkest was en medewer king gaf op allerlei avonden van vertier ge geven door den Kommandant der Marine. De Adelborsten kregen grondiger les in mu ziek en deelden als Korps óók mee in de Con certen. Deze werden dan gegeven vóór, (bij gunstig weer), of in het zaaltje dat hun ter beschikking was gesteld. Dat zaaltje stond daar waar nu de tuin is vóór het Instituut. Zij logeerden op een linie- of fregatschip, 't Tegenwoordige Instituut werd in 1870 in dienst gesteld. De „Soos" voor de Marineofficieren, welke in 1868 was opgericht gaf ook menig feestavondje en daaraan werkte dan de Sym- phonie mede. Maar, en daar komt de Hollandsche koop mansgeest te voorschijn, dat alles bracht geld in 't laadje, tenminste in het laadje „Muziekfonds". Voor die medewerking moest betaald worden. Vele officieren, die geen lid waren van de „soos", stortten particulier hun penningske (als regel 1 gulden in de maand). Dit vond z'n oorzaak in de „tafel- muziek", welke tweemaal in de week bij toerbeurt op de groote schepen gegeven werd. Officieren, die op de Hoofdgracht woonden, offerden ook gaarne, daar zij Zondags toch de zoogenaamde „Kerkparades" te genieten kregen. Daar de Adelborsten naar de Wester- en de schepelingen naar de Nieuwe-kerk gingen, werden zij beurtelings om den anderen Zon dag naar Helder en Nieuwediep gebracht. Met dien verstande echter, dat het aantal kerkgangers minstens zestig moest bedragen. Tot tenslotte de muziekcommissie besloot, dat bij het einde van het jaar, indien er een batig saldo aanwezig was, de muzikanten in verhouding van rang, een ieder zijn aandeel van het overschot der kas zou krijgen, met dien verstande echter, dat de kapelmeester het dubbele van een Solist bekwam. Al deze baten vormden een aardig appeltje voor den dorst (sic). In Amerika is men geen vriend van de dictatoriale staten. Men ziet in hen een ge vaar voor den vrede, men beschouwt hen als de ondermijners van godsdienst en goede zeden. Roosevelt, Amerika's president, heeft zijn meening nimmer onder stoelen of banken gestoken en hij heeft daardoor meerdere malen de ergernis van de leiders opgewekt en de pers van de totalitaire staten tegen Amerika doen fulmineeren. Wat doet Amerika, als er in Europa eens een oorlog uitbreekt? Dat is de groote vraag, waarmee vele geesten in Amerika en in Europa zich bezighouden en al heeft Roosevelt niet positief te kennen gegeven, dat hij bij een ge wapend conflict zal staan aan den kant van de democratische landen, d.w.z. dat hij aan dien kant actief aan den strijd zal deelnemen, hij heeft wel duidelijk genoeg te kennen ge geven, dat hij met grondstoffen en wapen leveringen rekening zal houden met het feit, wie aanvaller is. Een boycot maatregel is niet buitengesloten. Stimson, de vroegere secretaris van Staat in Amerika, heeft in de Times te New-York een brief gepubliceerd, waarin hij zich krachtig uitspreekt voor hulpverleening ter zee door de Ver. Staten, in geval de fascistsiche mo gendheden Engeland of Frankrijk aanvallen. Hij is ten opzichte van deze mogelijkheid niet erg optimistisch gestemd. „Wij kunnen er niet blind voor zijn, schrijft hij, dat elk oogenblik een gewapende aanval zal kunnen plaats vinden van de fascistische mogend heden op het bestaan en de veiligheid van een van de vredelievende naties, op welke in hooge mate de veiligheid van onze bescha ving berust, Engeland en Frankrijk. Stimson vervolgt dan: Zoo'n aanval zou onafwendbaar beide na ties in het conflict verwikkelen en het ziet er op het oogenblik naar uit, dat bij zoo'n aanval alle drie de fascistische mogendheden (Italië, Duitschland en Japan) eraan zouden deelnemen. Wordt dat het geval, dan staat er nog maar één mogelijkheid open om de beschaving die met zooveel moetie is ver worven en waarop onze nationale welvaart rust te verdedigen en in het eind te redden. De agressieve groep is op het oogen blik sterker in de lucht en te land dan zelfs Frankrijk en Engeland samen en die aanvallende groep is waarschijnlijk sterk genoeg om de Britsche en Fransche vloten vast te houden in de Europeesche wateren, waardoor het geheele Westelijke deel van den Stillen Oceaan vrij zou ko men te liggen voor een aanval van de machtige Japansche vloot. Aan dat ge vaar zouden dan Australië, Nieuw-Zee- land en zelfs de Westkust van Canada bloot staan, evenals de vlootbasis te Sin gapore, welke den sleutel voor de be schermingspositie biedt in deze streken. De bescherming van Europa en Azië tegen een dergelijken gemeenschappe- lijken aanval door de fascistische mo gendheden kan alleen veilig geschieden door samenwerking van de viootmacht der drie groote democratieën, dus met inbegrip van de Ver. Staten. Zou een van de drie democratische naties op zich zelf willen blijven staan, dan zou do kans groot zijn op een uiteindelijke ramp voor alle drie. Daarentegen zou de overtuiging bij de fascistische mogendheden, dat een dergelijke samenwerking door de drie democratische mogendheden overwogen wordt, een krach tige werking kunnen hebben ter voorkoming van zoo'n aanval, zoo meent Stimson zeer terecht. En als laatste argument, om zijn standpunt aannemelijk te maken, zegt de oud secretaris van Staat: „Het is volstrekt niet denkbeeldig, dat een bedreigd of verwoest Frankrijk of Engeland of Nederland zou kunnen worden gedwongen om aan de fascis tische naties enkele van hun bezittingen in het Westelijk halfrond of in het Oosten af te staan, die voor de veiligheid van de Ver. Sta ten nog gevaar zouden opleveren." Men voelt, de houding van de Ver. Staten bij een eventueel conflict is ook voor ons land van groote beteekenis. Het derde artikel is opgenomen in ons nr. van Vrijdag 3 Maart. Abusievelijk werd hierin als oprichtingsdatum van de Marine Sociëteit 1886 genoemd, dit moest zijn 1868. Snabbelen is de vakterm onder artis- ten, voor bijverdiensten, waar niet op gere kend wordt. SPOORSTRAAT 94. TELEF. 660. Aquarium Zoöl. Station. Voor het publiek geopend: dagelijks van 9—1? en van 13.30— 1" u. Zaterdags van 9—12 uur. BIOSCOPEN: Tivoli-theaterSpoorstraat, half 8: „Chineesch Goud" en „De zwerver ter zee". RialtoSpoorstraat halt 8: „Als ik Koning was", tVitte-Bioscoop, Koningstraat, half 8; „Little Miss Broadway" en „De Glazen Bol". Heden Musis Sacrum, 8.15 uur Uitvoering C.J.M.V. Opgenomen om 8 uur hedenmorgen Barometerstand Den Helder: 758.9 Temperatuur lucht: 5.8 Wind: richting: N.N.W.; kracht: 6 Licht op: 6 uur 20 min.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1939 | | pagina 5