Ook Memel bij Duitschland Duitsch-Roemeensche handelsbesprekingen afgebroken Algemeene mobilisatie in Hongarije verwacht Littausche regeering licht haar volk in pAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER Frankrijks president io Engeland Europa's lentegewaad 1939 p»NGSTRAAT 78. DIN HELDER.* TELEFOON 50 (2 LIJNEN) WOENSDAG 22 M A A R T 1939 67e JAARG. No. 8573 Alle Joden reeds gevlucht Vrijwillig of onder dwang Fransch Duitsche handels besprekingen opgeschort Het is als in 1914 Dit nummer bevat 8 pagina's EERBER1CHT DE BILT SEINT: GROOT OEKRAÏNE i bietsuiker industrie T tabak industr. ï8> koren bouw V veeteelt textiel -metaal ind. est eenkolen heldersche courant Uitgave der Ultg.-Ml). Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder Naar het oflicieele Duitsche Nieuws bureau, het D.N.B. uit Kaunas meldt, heeft de ministerraad van Lithauen nadat de minister van buitenland- sche zaken, Urbsys, verslag had uit gebracht van zijn onderhoud met den Duitschen minister van buiten- landsche zaken, von Ribbentrop, waarbij van Ribbentrop had voor gesteld het Memelgebied vrijwillig aan Duitschland terug te geven, be sloten dit verzoek in te willigen. Dit besluit is nog denzelfden dag ter kennis van de Lithausche Sejm gebracht. Heden zal een Lithausche delega tie naar Berlijn vertrekken om de overdracht van het gebied te rege len. Een Reuterbericht meldt echter, dat van vrijwillige overgave geen sprake is, doch Duitschland aan Lithauen practisch een ul timatum heeft gesteld. De Lithausche gou verneur van Memel, Gailius heeft, volgens Reuter bevestigd, dat in dit ultimatum af stand van het Memelgebied aan Duitsch land werd gcëischt, terwijl Havas spreekt van een nota, waarin de Fuehrer ontruiming van het betreffende gebied binnen vijf da gen vergde. Indien zich in den tusschentijd ongeregeldheden mochten voordoen, zouden zoo deelt Gailius mede, de Duitsche troepen het land binnenrukken om de orde te her stellen. Joden vluchl'en. Den geheelen dag vertrokken gisteren Jo den en Littauers in paniek. Bijna alle Jo den waren tegen den avond vertrokken. Het spoorwegstation van Memel was gisteravond vol vluchtelingen, die trachtten een plaats je te vinden in de treinen. Alle beschikba re auto's zijn gehuurd door Joden en Lit- thauers, die weg wilden. Bij een bezoek aan de barakken kreeg de correspondent van Reuter een ontkenning van het bericht, dat de Litthausche troepen geëvacueerd waren. Op het spoorwegstation echter werden lange rijen wagons geladen met militaire uitrustingstukken. Een merkwaardige lezing van de Daily Express. Overeenkomst met Fransch syndicaat door Roe menië gesloten, noopte Duitsch land tot het stellen van een ulti matum. De handelsonderhandelingen tusschen Roemenië en Duitschland zijn onderbroken. Wohltat, de leider der Duitsche delegatie, vertrekt heden of Donderdag naar Berlijn om nieuwe instructies te halen. Boekarest is van oordeel, dat de zaak een te sensationeele wending heeft genomen, en dat het voor alles wenschelijk is, de op lossing van de tegenwoordige crisis af te wachten. De achtergrond... Het Duitsche „ultimatum", dat door Wohl tat, hoofd van de Duitsche handelsdelegatie in Boekarest, aan Roemenië overhandigd is, heeft volgens een specialen correspondent van de „Daily Express" de volgende achter grond. Een paar dagen voor de Duitsche invasie in Tsjecho-Slowakije vernam Hitier dat Ko ning Carol zaken had gedaan met Frank rijk. Een Fransch financieel syndicaat heeft n.1. een handelsovereenkomst gesloten met Roemenië en dit syndicaat handelde in opdracht van de Fransche regecring. Frankrijk sloot deze overeenkomst met het doel zich van het recht te verzekeren, alle overtollige petroleum, die de oliebron nen in Roemenië leveren, in vredestijd op 'e koopen. Frankrijk verplichtte zich hier mede jaarlijks twee millioen ton olie te be trekken, die zij noodig heeft voor haar vloot en voor andere takken van dienst. Roemenië daarentegen verleende het al leenrecht aan het Fransche syndicaat om nieuwe petroleumbronnen aan te boren. Ook nam Roemenië de verplichting op zich om in oorlogstijd aan geen enkele mogendheid, die met Frank rijk in oorlog is, olie te leveren. Toen het bericht van de overeenkomst Berlijn bereikte, veroorzaakte het begrijpe lijkerwijze groote ergernis. Het doel van de Duitsche expansie in Zuid-Oost-Europa im mers is controle te verkrijgen over de Roe- meensche olievelden om zoodoende in oor logstijd zeker te zijn van dit onmisbare pro duct voor Duitschlands gemotoriseerde di visies en luchtmacht. Weinig geestdrift onder de be volking. Roemenen één met hun Koning. Ondanks alle geruststellende officieële verklaringen neemt bij het uur de span ning tusschen Hongarije en Roemenië toe. Men vewacht een algemeene mobilisatie in Hongarije. Feitelijk is deze reeds aan den gang. Steeds meer lichtingen worden opgeroepen. De Hongaarsche legerleiding betracht ech ter groote geheimzinigheid. Het is onmo gelijk de sterkte der thans reeds gemobili seerde troepen te berekenen. Weinig geestdrift. Te Boedapest is men weinig geestdiftig Het moreel der troepen zou veel te wen- schen overlaten, de boeren vragen zich af tegen wie ze eigenlijk moeten vechten. Men verwacht dat Boedapest de terug gave van het oude Hongaarsche Zevenber gen zal eischen. Hongaarsche en Roemeensche troepen staan aan de grenzen tegenover elkaar. Roemeensche kroonraad bijeen. Gisteravond is te Boekarest een officieel communiqué gepubliceerd, waarin wordt medegedeeld, dat volgens besluiten, die ge nomen zijn door den Kroonraad, de Roe meensche regeering besloten heeft in het grensgebied verscheidene contingenten re servisten te concentreeren, teneinde de sterkte der dekkingstroepen aan te vullen Het communiqué voegt hier echter aan toe, dat deze contingenten op aanzienlijken afstand van de grens zullen blijven en zich er toe zullen bepalen opleidingsoefenin gen te houden. Ook wijst het communiqué er op, dat Roemenië vastbesloten is een vredespolitiek te voeren. De groote meerderheid van het land staat eensgezind achter Koning Carol. Officieele verklaring wel ke de afstand van het Me melgebied voorbereidt. Hedennacht heeft de regeering van Lithauen de volgende verkla ring gepubliceerd: „Nadat de minister van buiten- landsche zaken, Urbsys, op 21 Maart te Kaunas was teruggekeerd, heeft hij in den ministerraad verslag uitgebracht van het resultaat van de besprekingen, welke hij heeft gevoerd met den minister van bui- tcnlandsche zaken van Duitsch land, von Ribbentrop. Hieruit bleek, dat de Duitsche minister van buitenlandsche zaken uit naam van de Duitsche regeering aan de regeering van Lithauen voor gesteld heeft het Memelgebied aan Duitschland terug te geven. Hij noemde dit de eenig doeltreffende oplossing, welke den vrede kon die- oen en voegde hieraan toe, dat in- lien dit teruggeven tot stand kwam langs den weg van vrije overeen stemming, Duitschland op zeer groote schaal rekening zal houden met de economische belangen van Lithauen in de haven van Memel. Minister von Ribbentrop merkte verder op, dat deze regeling ook in overeenstemming is met den duidelijk kenbaar gemaakten wcnsch van de bevolking van Me mel. Ook wees hij er op, dat deze oplossing zeer dienstig zou zijn voor de goede betrekkingen tus schen beide landen in de toekomst en herinnerde hij aan de bekende eisch van de geheele Memel-Duit- sche bevolking in het rijk terug te keeren. De stemming in het Memelgebied is dusdanig, dat de regeling van het vraagstuk op den door Duitsch land voorgestelden grondslag, drin gend noodzakelijk is, teneinde bot singen te voorkomen. Nadat de minister zijn verslag had beëindigd, heeft de minister raad den toestand breedvoerig be sproken. Nog vandaag zal de minister van buitenlandsche zaken in de Sejm, in de geheime zitting verslag uit brengen. Het Agence Economique bericht, dat de FranschDuitsche economische besprekingen zijn opgeschort. De ambtenaren van het ministerie van handel, die met den directeur van de commercieele besprekingen, Alphand samenwerkten, zijn naar Parijs teruggekeerd. ZIJN BEZOEK EEN BEZEGELING VAN HET HECHTE VERBOND TUSSCHEN BEIDE LANDEN. Terwijl de kanonnen bulderden en vliegtuigen ronkten, zette de presi- dent van Frankrijk Lebrun te Dover voet op Britschen bodem. Hij werd aan boord begroet door den Hertog van Gloucester, broer van den En- gelschen Koning. Toegejuicht door duizenden, vertrok het hooge gezel schap naar Londen. Ook daar werd Lebrun buitengewoon hartelijk ont vangen'. De leden van het Konink lijk Huis voegden zich bij hun gast en gezamenlijk werd naar Bucking- hampalace gereden. LEBRUN. Toen de rijtuigen den ingang van Bucking- ham Palace binnenreden, riep de ontelbare menigte: Wij willen den Koning zien. Wij willen den President zien. President en mevrouw Lebrun verschenen met den koning, dé' koningin en de prinses sen Elizabeth en Margeret Rose om 4 uur 13 op het balcon, waar zij drie en een halve minuut bleven. Grootsch banket. Gisterenavond hebben de Britsche Koning en Koningin den President in de groote zaal van Buckingham Palace een officieel banket aangeboden. Er zaten 195 gasten aan, onder wie o.m. Koningin Mary en bijna alle an dere leden der koninklijke familie. Voorts waren aanwezig Chamberlain, Halifax, en de andere leden van het kabinet, vele am bassadeurs, de aartsbisschop van Canterbu- ry. De spijzen werden opgediend op beroem- Verwachting: Zwaar bewolkt tot betrokken, nu en dan eeni ge regen, matige, tijdelijk krachtige, meest Westelijke wind, zelfde temperatuur als gisteren. de gouden schalen en ook de overige tafel- stukken en het porcelein waren van on schatbare waart'e. Koning George sprak den president toe. Dikwijls zeide hij is in plechtige en toepas selijke woorden een dronk uitgebracht op de Fransch—Britsche betrekkingen, doch nooit met grootere oprechtheid dan ik vandaag voel, noch bij een gelegenheid, die beteeke- nisvoller is dan deze. Ik ben er vast van overtuigd, dat de sa menwerking onzer beide regeeringen, de zaak van den vrede groote diensten heeft bewezen en nog zal bewijzen. Wij zijn ons ten volle bewust van de moeilijkheden, die voor ons liggen, doch ik ben er van' overtuigd, dat wij beiden met geloof en hoop de toekomst mogen tegemoet zien, in het bewustzijn van onze kracht en van die onsterfelijke geestelijke kwaliteiten, die onze volken onderscheiden en die zich vooral in de ure des gevaars openbaren. In zijn antwoord zeide Lebrun er zeker van te zijn, dat het gezamenlijk streven der Britsche en Fransche staatslieden ertoe zal bijdragen, dat de wereld de onrustige pe riode, welke zij doormaakt, te boven komt. De president dankte het koningspaar voor zijn gastvrijheid en bracht een dronk uit ter eere van de koninklijke familie. Ik drink, zeide hij, op den voorspoed van het Ver- eenigd Koninkrijk en ik geef uiting aan de beste wenschen van Frankrijk voor het ge- meenebest der Britsche naties. De beteeksnis van het bezoek. Het bezoek van President Lebrun staat feitelijk geheel in het teeken van de entente cordiale, het Fransch—Britsche verbond, destijds door Koning Edward VII gegrond vest en later aangevuld tot het drievoudig verbond Engeland—Frankrijk—Rusland, de triple entente, die kwam te staan tegenover den driebond: Duitschland, Oostenrijk-Hon, garije en Italië. Men weet dat in den wereld oorlog Italië echter de zijde van Engeland en Frankrijk koos. Uiterlijk gelijkt het be zoek van Lebrun aan Engeland zeer veel op hetgeen er in 1914 gebeurde, vlak voor de wereldoorlog uitbrak. Koning George V bracht een grandioos bezoek aan Parijs, Pre sident Poincaré ging naar Rusland, terwijl deze bezoeken plaats vonden, werden dè laatste voorbereidingen voor den grooten oorlog van 19141918 getroffen. Enkele maanden geleden bezocht Koning George VI Parijs, thans is de Fransche President in Londen en Chamberlain ging eenige weken geleden naar Rusland in den vorm van een bezoek aan den Russischen ambassadeur. Overzicht van de situatie thans. Tot goed begrip van aan Duitschland toe geschreven bedoelingen geven wij bij een duidelijke overzichtskaart hieronder een overzicht van de algemeene situatie in Euro pa thans. Roemenië voelt zich bedreigd, want naar alle waarschijnlijkheid zullen de Hongaar sche eischen wat Zevenburgen (een vroeger deel van OostenrijkHongarije, dat bij de vrede van Trianon aan Roemenië moest wor den afgestaan), betreft, door Duitschland gesteund worden. Ook de Sovjet ziet verder en meent dat haar Oekrainsche republiek .te gemakkelijk het doelwit der Duitschers kan worden. Nog is de kwestie wat Groot-Oekrai- ne betreft, niet actueel, maar komt wel sterk op den voorgrond te staan. Wat schuilt er achter de bedoeling van Duitschland, om Hongarije, een land dat onder den invloedssfeer van het Rijk staat, de vrije hand te laten in de Roetheensche kwestie? Zal Roethenië een corridor worden voor een verder opdringen van Duitschland? Veel wordt er in de laatste dagen geschreven over het thema Oekraine en wij meenen goed te doen, dit gebied eens nader onder de loupe te nemen. Is het werkelijk een streven van Duitschland, het vroegere Oekraine te herstellen en het volledig autonomie (protecto raat!) te verleenen of is dit een toe komstdroom die wel nooit te verwe zenlijken zal zijn? TToe groot dit zoogenaamde Oekrainsche rijk zou worden, weet niemand, zelfs de autonomisten niet. Sommige zouden aan spraak willen maken op gebieden buiten de Oekrainsche Sowjet, zooals de Krim en een gebied bij Koerksk (zie het kaartje), welke nu deel uit maken van het groot Rusland (1920). Andere Oekrainers voeren de onafhanke lijkheidsactie zoover door, het herstel van een rijk te willen, van Lemberg tot aan de Kaspische zee (1780). Het kaartje geeft groot Oekraine weer, zooals de Oekrainers het zich voorstellen met zijn 30 a 40 millioen inwoners (het plan van 1917). Het eigenlijke Oekraine, zooals wij het als Sowjet Republiek kennen, is wit weergegeven op de kaart en wordt de twee de republiek van de Sowjet genoemd; hier in wonen 25.808.000 zielen, het is 450.000 M2. groot. Het is de rijkste republiek van de Ver- eenigde Sowjetrepublieken en een groot le verancier van kolen, chemische industrie, machinebouw en het is de korenschuur van de geheele Sowjet. De kolenbekkens in het Donetzgebied brengen meer dan de helft op van de gezamenlijke productie der an dere mijnen, de hoogovens 61 pet. der to tale ijzerwinning; 69 pet. van de bietsuiker- industrie bevindt zich in de Oekraine. Op de kaart kan men de rijkdom van het land der zwarte aarde aflezen c1 OEKRAINSCHE SOVJET REPUBLIEK OEKRAINSCH GEBIED TOEGEVOEGD BIJ DE ANDERE SOVJET REPUBLIEKEN OEKRAINSCH GEBIED IN POLEN OEKRAINSCH GEBIED IN TSJECHOSLOWAKIJE IJZERERTS BRUINKOLEN IN ROEMENIE

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1939 | | pagina 1