dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier
Hitler heeft 70010 man
gemobiliseerd
Mussolini krachtig
doch evenwichtig
Het wil volledige
bescherming
['Nieuwe ~zötg
Wat zal Polen doen?
„De Hollandsche koopman
als middelaar"
Italië roept zijn gezant
uit Egypte terug
Bijzonderheden over het
ongeluk met de Boeiïng
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
DONDERDAG
23 M A A R T 1939
67e JAARG. No. 8574
Beek 1
Nederland onder de
hoede van Frankrijk
en Engeland!
Zoodag zal de wereld weten!
Het verdrag
Duitschland-Littauen
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINT:
Toch stratoliners bij de LL.M.
Geen Tsjechische spelers
in Duitsche teams
HELDERSCHE COURANT
Uitgave der Ultg.-MlJ. Holland» Noorderkwartier N.V. te Den Helder
POLEN bedreigd!
OVER DE MAATREGELEN IN
GEVAL VAN DUITSCHE
AGRESSIE IN HET WESTEN
IS GEEN MEENINGSVERSCHIL
MEER.
Nu het Memelgebied Duitsch is
geworden is de bedreiging van Roe
menië alweer eenigszins op den
achtergrond geraakt door den nieu
wen toestand in welke Polen is ge
raakt. Nieuwe zorg in Londen, het
diplomatieke centrum. Bonnet heelt
gisteren een onderhoud met Cham-
berlain en Halifax gehad en zonder
twijfel zal de positie van Polen een
hoofddeel der besprekingen hebben
gevormd.
Officieel is over hejl onderhoud niets be
kend gemaakt, maar volgens den correspon
dent van Havas is men het gemakkelijk
eens geworden over de noodzaak, zoowel
voor- Engeland als' voor Frankrijk, in de
toekomst paal en perk te stellen aan pogin
gen van Hitier, zich in Europa de hegemo
nie te verzekeren. Welke vorm ook aan de
Fransch-Britsche samenwerking op dit punt
zal worden gegeven, Frankrijk is bereid, er
zonder beperkingen aan deel te nemen, en
Bonnet heeft hiervan gisteren schriftelijk de
verzekering aan de Britsche ministers ge
geven.
De wederkeerige verplichtingen der
beide landen in een geval van Duit-
sche agressie in West-Europa zijn
volkomen omlijnd en zij zouden au
tomatisch in werking treden, zelfs bij
een mogelijken indirecten aanval
over Nederland, België of
Zwitserland.
Thans gaat het erom, een soortgelijk de
fensief stelsel voor Oost-Europa te organisee-
ren. Het alarm van enkele dagen geleden,
naar aanleiding van de economische onder
handelingen tusschen Duitschland en Roeme
nië heeft, volkomen natuurlijk, doen vree
zen, dat de volgende actie der Nazi's tegen
Roemenië met zijn graan en zijn petroleum
zou kunnen zijn gericht. Men kan er zeker
van zijn, dat zulk een onderneming de re
geeringen te Parijs en Londen niet onver
schillig zou laten. Boekarest heeft in dit
opzicht alle. geruststellingen gekregen.
Echter, thans is de Memelbezetting geko
men, en darmede een zeer urgente kwestie!
Polen.
De houding van Polen is het voornaamste
obstakel op den weg naar de viermogendhe-
denverklaring, waarvan sprake is.
Polen is het met Rusland eens. Aan een
platonisch verbond zonder waarborgen van
militairen aard heeft het niets! 't Wenscht.
absoluut een defensief verbond met Enge
land. Echter zou Polen er ook nog weinig
voor voelen zijn handteekening samen met
Rusland op een document te plaatsen. Polen
is zeker beducht voor een Duitsche bezet
ting van den corridor.
Ofschoon deze tot 1944 gewaarborgd is,
door het Poolsch-Duitsch accoord, zal Ber
lijn in een al te groote toenadering van
Polen tot Engeland ten gereede aanleiding
kunnen vinden om deze waarborg teniet
te doen.
Anderzijds wil Polen niet graag de mili
taire hulp der democratische mogendheden
missen. Het wil echter voldoende waar
borgen van bescherming als het Duitsch
land definitief den rug toekeert. De Poot-
Sche Christelijk-democratische partij heeft
zich bij monde van generaal Sikorski duide
lijk uitgesproken voor toenadering tot Enge
land. Sikorski verklaarde:
Op tredende uit naam van zijn eigen on
aantastbaarheid, zal het volk van Polen
zich, wanneer het oogenblik gekomen is,
scharen aan de zijde van hen, die zullen
strijden voor de vrijheid".
Beek confereert.
De minister van buitenlandsche zaken,
Beek, heeft besprekingen gevoerd met de
diplomatieke vertegenwoordigers van Frank
rijk, Duitschland, Roemenië en Hongarije.
Engeland staat dus thans voor een moei
lijke beslissing. Het heeft zich nimmer van
tevoren willen verplichten ten aanzien van
aanvalsdaden ten Oosten van den Rijn.
Chamberlain, het is bewezen, doet niet
graag een sprong in duister, maar... in de
ze tijden is tenslotte van alles mogelijk.
Staatsraad Helfferich spreekt op
de Utrechtsche Jaarbeurs.
,Wij waren ge'dwongen een muur
rondom Duitschland op te trek
ken".
Hoop op bestendiging der we-
derzijdsche handelsbetrekkingen.
Onder groote belangstelling is gisteren op
de Jaarbeurs te Utrecht een Duitsche dag
gehouden, Een groote groep Duitschers werd
des middags door den Raad van Beheer
ontvangen. In een 'smiddags belegde bui
tengewone zitting van de Kamer van Koop
handel en Fabrieken voor Utrecht waaraan
zoowel de Duitsche als tal van Nederland
sche autoriteiten op handelsgebied deelna
men, hield Staatsraad Emil Helfferich, pre
sident van de HamburgAmerika Lijn, een
voordracht, waarin deze speciaal wees op
de noodzakelijkheid van een harmonische
internationale economische politiek. Spr.
legde den nadruk op eenige zwakke plek
ken van den wereldhandel. Deze wonden
hunnen volgens spr. geheeld worden, doch
niet door een enkelen stand of een enkelen
staat afzonderlijk, maar in een geestelijke
bereidwilligheid tot onderling samen wei ken
van alle landen zooais mogelijk is gebleken
op een bijeenkomst van Engelsche en Duit
sche industriëelen een dezer dagen m Dus-
seldorf. Daar hebben zij ondanks dat politie-
he wolken de atmosfeer dreigden te ver
storen,, practische resultaten weten t.e be
reiken door een uitwisseling van gedaehlen,
Waarbij men tot een harmonische overeen
komst is kunnen komen.
Het i« duidelijk, zoo ging de heer
Helfferich voort, dat een zoo inten
sief ge-industrialiseerd land als
Duitschland zonder overzeeschc ge
bieden, een land, dat hoofdzakelijk
leeft van het exportoverschot, groo-
tere moeilijkheden ondervindt dan
welk ander land ook. Wij worden
gedwongen in hei belang en ter be
scherming van orze volkshuishou
ding, waarvan alleen onze kracht
uitgaat, een muur om Duitschland
op te trekken.
Wij moeten nieuwe wegen betreden en
nieuwe methoden zoeken en ik durf hier,
zonder getallen te noemen, verklaren, dat
wij ons daarbij beter hebben bevonden dan
met welke andere mogelijke oplossing der
moeilijkheden ook.
Een dronk op Duitschland.
Tijdens een dinei tot besluit van den Duit-
schen dag, wijdde de minister van Econo
mische Zaken, mr. M. P. L. Steenberghe, een
eeredronk aan het welzijn van Duitschland
en Nederland en sprak do hoop uit, dat de
Utrechtsche Jaarbeurs in de komende jaren
de verdere ontwikkeling van het handels
verkeer tusschen het moederland onzer
Duitsche gasten en uit ons eigen land op
dezelfde voorbeeldige wijze als in de vooraf
gaande jaren zou dienen.
Staatsraad Helfferich voerde daarna nog
het woord. „Wij leven", aldus spreker, „in
moeilijke tijden. Laten wij ondanks dat alles
zorgen voor goede handelsbetrekkingen. De
Duitscher is heethoofdig, de Engelschman
koud, doch de Nederlander staat daartus-
schen."
Spr. bewonderde deze flegma van het Ne-
derlandsche volk.
„Moge u", aldus besloot spreker, „de rol
beschoren zijn, zoo kenmerkend aan uw ka
raktereigenschap, in de toekomst als mid
delaar op te treden. De handel is immers
een zeei belangrijke factor in de interna
tionale verhoudingen.
„Troepen weer uit Libye!"
Graaf Mazzolini, Itali'aansch gezant in
Egypte vertrekt vandaag naar Rome.
Hij is teruggeroepen om verslag over den
toestand in Egypte uit to brengen, tus
schen welk land en Italië wrijving geslaat
over troepenbewegingen aan de grens van
Libye.
Naar de „Daily Express" verneemt heeft
Mahmoud Pasha, de Egyptische premier
tijdens een onderhoud, dat hij gisteren met
Mazzolini had, tegen deze troepenbewegin
gen geprotesteerd.
Den gezant werd medegedeeld, dat indien
deze bewegingen blijven voortduren Egypte
met zijn bondgenoot Engeland maatregelen
zal nemen om zijn grenzen te beschermen.
300.000 RESERVISTEN ONDER
DE WAPENEN GEROEPEN.
TROUW AAN DE AS.
FRANKRIJK HOOPT NOG OP EEN
VREEDZAME OPLOSSING.
Reuter verneemt in welingelichte
kringen, dat de Duce Zondag in
krachtige, doch evenwichtige be
woordingen de eischen van Italië
zal uiteenzetten. Men gelooft niet
dat de Duce met zijn sterk gevoel
voor werkelijkheid, een soort ulti
matum tot Frankrijk zal richten of
zijn eischen in een zoodanigen
vorm zal gieten, dat de mogelijk
heid van een regeling er door zal
worden uitgesloten. Het is bekend,
dat zekere kringen in Frankrijk er
naar verlangen de aangelegenhe
den met den Duce te bespreken. Er
zijn vele geruchten in omloop ten
aanzien der persoonlijkheden van
wie men denkt, dat zij de bood
schappen tusschen de beide regee
ringen overbrengen.
Men weet, dat in dit verband de naam
Laval, dezelfde politicus die in het geschil
met Abessinië Italië zulke goede diensten
bewees wordt genoemd.
Laval zou echter teleurgesteld zijn, dat
niet eerder een beroep op hem gedaan is
voor een zending naar Rome. Zijns inziens
zou het nu te laat zijn, welk inzicht door
den gemiddelden Franschman niet gedeeld
wordt. Het blad Ordre erkent, dat Frankrijk
iets in Italië te doen heeft, maar dit moet
niet door Laval geschieden; door hem te
voeren besprekingen zouden uitloopen op
een versterking van Mussolini en dienten
gevolge van de spil. Niets ondernemen, al
dus het blad, wat twijfel kan laten opkomen
aan de vastberadenheid van Frankrijk en
Engeland, is de eerste voorwaarde voor den
vrede.
In de komende week zullen in Italië on
geveer 300.000 man onder de wapenen wor
den geroepen. Het zijn de mannen van de
lichting 1918,, het eerste kwartaal van 1919
en van de lichtingen 1915, 1916 en 1917 de
mannen, die niet hun normalen diensttijd
hebben verricht, wegens ongeschiktheid,
naar schatting ongeveer 60.000 man.
De normale lichting, welke ieder jaar
wordt opgeroepen, bedraagt omstreeks
200.000 man. Men verwacht, dat een gelijk
aantal manschappen, die hun diensttijd
hebben volbracht, op 1 April met groot ver
lof zullen gaan, zooals gewoonlijk.
In militaire kringen verklaart men hierin
geen tce'kenen te zien van een voorbereiding
tot onmiddellijke vijandelijkheden. Velen,
die opgeroepen zijn en konden aantoonen
geregeld werk te hebben, zijn weer naar
huis gezonden en het schijnt dat de mili
taire maatregel, vooral ten doel heeft werk-
loozen te absorbeeren, welke vooral in Zuid-
Italië en Sicilië talrijk zijn.
Trouw aan de as.
Gayda heeft in de Giornale d'Italia', het
officieele orgaan van Musso'ini, zeer stellig
verklaard dat Italië, trouw aan de as is cn
blijft en alle uitdagingen zal ontvangen.
Niettemin heeft men in Frankrijk nog al
tijd hoop. dat het gezond verstand zal ze
gevieren. cn liet Italiaanschc volk zich niet
zal laten meeslepen in een avontuur, waar
bij het een kleinigheid te winnen, maar
zeer veel te verliezen heeft.
VERKLARING VAN SIR NEVILE
HENDERSON.
De besprekingen tusschen de Britsche en
andere regeeringen over de opstelling van
een „tot-hier-toe-en-niet-verder" waarschu
wing aan Duitschland duren nog voort. Men
hoopt er binnen enkele dagen mee klaar te
zijn en de inhoud te publiceeren.
Berichten uit alle betrokken hoofdsteden
waren gisteren voor de zitting van het ka
binet binnengekomen.
Naar verluidt heeft Sir Nevile Henderson,
de kortelings uit Berlijn teruggeroepen Brit
sche ambassadeur, den premier en het mi
nisterie van buitenlandsche zaken ervan op
de hoogte gesteld, dat Duitsohland onge
veer 700.000 man gemobiliseerd heeft, en
dat verdere stappen van Hitler in de naaste
of in verdere toekomst verwacht kunnen
worden.
Er is nog geen beslissing genomen om
trent den terugkeer van Sir Nevile Hender
son naar Berlijn. Hij zal waaschijnlijk, vol
gens de Daily Express, zoo lang in Londen
blijven als zijn advies door het Kabinet ge-
wenscht wordt.
Een vrijliavenzöne, wederzijds
geen geweld.
Het is geen groot document, waarin het
DuitschLithausche verdrag over de terug
gave van het Memelgebied beschreven staat.
Slechts vijf artikelen hebben van Ribbentrop
en Skirpa noodig gehad om de bedoelingen
van Hitler te omschrijven. Ze zijn:
Artikel 1: Het door het verdrag van Ver-
sailles van Duitschland afgescheiden Me
melgebied wordt met ingang van heden met
het Duitsche Rijk hereenigd;
Artikel 2: Het Memelgebied zal onmiddel
lijk door de Lithausche militaire- en poli
tiemacht worden ontruimd. De regeering
van Lithauen zal er zorg voor dragen, dat
het gebied bij de ontruiming in ordelijken
toestand wordt achtergelaten.
Artikel 3: Teneinde rekening te houden
met de economische belangen van Lilhauen
zal te Memel voor Lithauen een vrijhaven-
zöne worden bepaald. De bijzonderheden
worden geregeld in een bijlage bij dit ver
drag.
Artikel 4: Ter bekrachtiging van het be
sluit een vriendschappelijke ontwikkeling
der betrekkingen tusschen Duitschland en
Lithauen te waarborgen, nemen beide par
tijen de verplichtingen op zich, wederzijds
niet over te gaan tot daden van geweld.
Artikel 5: Dit verdrag treedt in werking met
de onderteekening.
De gezanten van Polen en Zwitserland te Burgos op weg naar Franco, ten
einde den generaal hun geloofsbrieven te overhandigen. Hun auto's worden
geëscorteerd door een eskadron van de Marokkaansche garde.
Verwachting: Zwaar bewolkt
met opklaringen, plaatselijk
enkele lichte buien, matige,
tijdelijk krachtige, meest \V.
wind, zelfde temperatuur als
gisteren.
Alg. vooruitz.: Aanhoudende de
pressie-activiteit.
De Nederlandsch—Amerikaansche Kamer,
van Koophandel te Amsterdam schrijft ons:
Omtrent de vliegramp bij Alden in den
staat Washington, waarbij de hoeren Ir. A.
G. von Baumhauer, ingenieur van den rijks
luchtvaartdienst en P. Guilonard, onder-di
recteur der KLM, Zaterdag j.1. helaas het
leven verloren, bereikten ons inmiddels na
dere berichten.
Ir. von Baumhauer, die zich na ambtelij
ke besprekingen met H.M. gezant cn Ame
rikaansche autoriteiten te Washington naar
de Douglas Aircraft Cy te Santa Monica bij
Los Angeles in Califoniië had begeven, was
op verzoek Vrijdagsnachts doorgevlogen
naar Seattle om daar met den heer Guilo
nard een proefvlucht mee te maken met het
nieuwe stratosfeervliegtuig der Boeing Air
craft Cy aldaar, hetwelk plaats voor 33 per
sonen biedt.
Om één uur 's middags stegen beide
heeren op in het gezelschap van 8
andere experts der fabriek, waaron
der haar hoofdingenieur Kijlstra, die
mede Nederlander van geboorte is.
Om 1.20 uur n.m. (8.40 uur n.m. Ned.
tijd) bevond men zich op 10.000 voet
hoogte boven de dunbevolkte bergen
van Tacoma.
Een radiobericht meldde toen nog
dat alles wel aan boord was. Slechts
enkele minuten later zag een waar
neempost in een duik een vleugel
afslaan en viel het vliegtuig pijl
snel omlaag in een bergravijn op
80 mijl afstand van Seattle. Een red
dingsbrigade wist de tien slachtof
fers nog denzelfdcn avond vandaar
naar Seattle over te brengen.
Gisteren is te Seattle een plechtige
rouwdienst gehouden, waarbij de heer van.
der Spek vice-consul van de Ned. Am. K.
v. K., de Nederlandsche overheid, de K.L.M.
en de familie der Nederlandsche slachtoffers
vertegenwoordigde.
Vandaag vindt de crematie van het stof
felijk overschot van dén heer P. Gui-
lonaud plaats, wiens urn tegelijk met
het stoffelijk overschot van ir. v Baumhauer
per „Nieuw Amsterdam" naar het vaderland
gebracht wordt.
K.L.M. blijft zich voor de
Boeing interes&aeren.
Naar de Msbd. meldt, staat het nog geens
zins vast, dat de vliegramp te Seattle aan
een fout in de machine of haar construc
tie moet worden geweten. Eerder gelooft
men aan een vliegfout.
Maar hoe het ook zij, ook thans blijft de
K.L.M. volharden in haar interesse voor
dit vliegtuigtype.
De vertegenwoordiger der Nederlandsche
luchtvaartmaatschappij, de heer Veenen-
daal, liet zich in dit opzicht als volgt uits
„Wij hebben definitief besloten stratoliners
aan te schaffen, indien deze goed mochten,
blijken. Dit blijft nog altijd waar".
Bohemen en Moravië krijgen hun
eigen vertegenwoordigingen op
sportgebied.
Hoe de sport organisatorisch in Bohemen
en Moravië zich zal ontwikkelen is nog
niet, definitief besloten.
Op dit oogenblik staat echter wel vast,
dat geen Tsjechische voetbalspelers in het
Duitsche elftal zullen worden opgenomen,
terwijl ook geen Tsjechen in de Duitsche
Davisbekerploeg zullen worden gekozen.
Deze protcctoraatsgebicdcn zullen dus in
de toekomst hun eigen vertegenwoordigin
gen- op sportgebied hebben en kunnen dus
deelnemen aan de Olympische Spelen, we
reldkampioenschappen, enz., zooals dat b v
nok het geval is met Australië Canada
Nieuw Zeeland e.d.