Slowakije
XoS tw-cüt!
OUDERS
stelt zich voor
't HOEKJE
£ukCKp,a'ó j,ong,bte ktaai
Orde is de grondslag
van kalmte
Waak de, etu'jj-ttio-ucLe, fao-kkcAen, kiiibchesi
VOOR DE
i
y
Kremnitz, een belangrijke stad uit
Slowakije.
Natuurlijk zit men in Slowakije niet met
de handen in de schoot en laat zijn ge
dachten gaan over de economische toe
komst van het land. Als gevolg van de ge
ringe industrie heerscht een zekere mate
van gebrek aan compensatieproducten voor
de noodzakelijke invoer. Ook nu nog wor
den groote massa's hout als grondstof naar
Hongarije getransporteerd, doordat men de
stammen eenvoudig in de rivier werpt en
deze zoo naar het dal laat drijven, waar ze
dan opgevangen worden. Een idee, die le
vensvatbaarheid bezit gaat er van uit de
Slowaaksche industrie te bevorderen door
een meer omvattende chemische industrie
in het leven te roepen, die als voornaam
ste grondstoffenbasis hout zal hebben.
Verder hoopt men de uitgestrekte
bauxietgebieden in het Waagdal te kunnen
exploreeren voor de fabricage van allumi-
nium. Maar eerste vereischte is dan dat
men het stuwwerk van Illava uitbreidt,,
aangezien voor dit proces electriciteit noo-
dig is.
'n Driehoekig bord (punt
naar boven) met rooden
rand is de waarschu-
wing voor mogelijk
gevaar.
Rond zijn verkeers-
borden, die een verbod
of een gebod inhouden. O Q
Er zijn menschen, die door hun aanwezig,
heid alleen al onrust teweeg brengen. Zon-
der dat ze een beweging maken of een
woofd spreken, gaat er spanning van hen
uit. Dat zijn de typen waarvan de Ameri-
kanen zeggen, dat een „sprinkhanengeest"
hebben.
Ze maken geen enkele gedachte af, hun
denken vliegt van het een naar het ander,
als wij onder woorden moesten brengen, hoé
het er in hun geest uitziet, zouden wij alle-
maal onvoltooide volzinnen moeten gebrui.
ken, zooals: „Waar heb ik die vulpen
lamme chef op kantoor, honger, haar moet
geknipt, geen tijd". Hun geest lijkt op een
kast of een lade, waar alles maar kriskras
door elkaar in is gesmeten. Hoogstwaar
schijnlijk zullen inderdaad ook hun kasten
en laden er zoo uitzien. Hu i omgeving is
een chaos, hun gedachten zijn een chaos en
dientengevolge is hun leven ook een chaos.
Kalmte is een kostbaar bezit, en zelfs de
rustelooze „sprinkhanen" kunnen zich die
kalmte veroveren, indien ze dit werkelijk
wenschen. Een allereerste vereischte is:
ordening, en ze kunnen het beste beginnen
met orde stellen op hun bezittingen. Eerst
eens die kasten en laden uitgehaald, vooral
alles weggeven of verkoopen wat toch niet
meer gebruikt wordt en dan alles een eigen,
logische plaats.
Dan: orde op hun geldzaken. Ordelooze
en rustelooze menschen hebben bijna altijd
schulden, en in dat geval dienen ze een
weldoorwrocht schema op te maken omtrent
de dingen, waarop bezuinigd kan worden,
de wijze waarop eventueel bijverdiend kan
worden en de indeeling, volgens welke die
schulden langzamerhand afbetaald kunnen
worden.
Vervolgens: orde op hun tjjd. Zooveel tijd
beschikbaar, dit en dat doen, in die en die
volgorde.
Het zal niet meevallen in het begin, maar
een goede controlemaatregel is: alles afma
ken.
Een brief schrijven? Niet halfvoltooid
laten liggen. Afschrijven, adresseeren en
meteen posten.
Moet U voor een boodschap naar een
verafgelegen stadsgedeelte Bedenkt dan
vooraf, of U daar in de buurt misschien
nog iets te doen heeft.
Systeem, orde, regelmaat, dat is de eenige
basis waarop men zich kalmte kan ver
werven.
Tijd over, bergruimte over en geld over.
Het zal niet opeens gaan om van een
ordeloos, rusteloos, onmethodisch mensch
een ordelijk, kalm, beheerscht wezen te ma
ken, maar het is te doen en het loont meer
dan de moeite! Dr. JOS DE COCK.
De gebeurtenissen der laatste weken
hebben den toestand in Midden-Europa
opnieuw grondig gewijzigd. De staat
Tsjecko Slowakije heeft als zoodanig
opgehouden te bestaan. De Slowaken
hebben zich afgescheiden en een eigen,
autonomen staat in het leven geroepen,
die onmiddellijk onder bescherming van
Berlijn staat. Hoewel zij, evenals de
Tsjechen, van Slavische oorsprong zijn,
was er te veel onderlinge wrijving dan
dat men zou kunnen spreken van een
hecht staatsverband. Tsjecho Slowakije
is niet meer. De toekomst zal ons leeren
of een zelfstandig Slowakije voldoende
levensvatbaarheid bezit om te blijven
bestaan. De wensch der Hlinkagardis-
ten, die onmiddellijk na het verdrag van
Pittsburg, waarbij de staat Tsjecho Slo
wakije tot stand kwam, hun activiteit
tegen de idee van Masaryk begonnen
is in vervulling gegaan. Hieronder ge
ven wij tal van wetenswaardigheden
over Slowakije, den jongsten staat van
Europa.
DOOR de recente gebeurtenissen is de
aandacht der wereld plotseling ge
richt op dit betrekkelijk kleine land
en zijn inwoners. Wat weten wij eigenlijk
van Slowakije, van zijn geschiedenis, van
zijn wording, zijn zeden en gewoonten, zijn
cultuur. Hoewel enkele badplaatsen :n
Noord-Slowakije steeds meer toeristen be
ginnen te trekken, zijn de met dichte wou
den bezette gebieden voor de meesten hun
ner „terra ineognita" gebleven. Slowakije
is een der houtrijkste deelen van Europa
en daarvan is nog altijd niet voldoende par
tij getrokken. De natuur :s hier van een
indrukwekkende schoonheid, deels woest
en onherbergzaam, deels lieflijk. Hier vindt
men eeuwenoude reuzeneiken en beuken,
hier klinkt het gekweel uit duizend vogel
kelen. In de verte weerklinkt een bruisende
waterstroom. Het verval der rivieren in dit
bergachtige gebied der Tatra is zeer groot,
daardoor zijn de Slowaaksche rivieren als
Waag, Graa, Hemad en Poprad nagenoeg
onbevaarbaar door de vele stroomversnel
lingen en draaikolken.
Slowakije is slechts dun bevolkt ;de voor
naamste oorzaak daarvan is de natuurlijke
gesteldheid. In de breede lagen is dit volk
bovendien arm en onontwikkeld. Het per
centage intellectueelen, die men bijna uit
sluitend in de groote steden aantreft, is
uiterst gering. Een en ander is het gevolg
van de vroegere Magyaarsche overheer-
sching. In dien tijd werd op de lagere scho
len in het Hongaarsch onderwezen. De
openbare instellingen mochten zich niet be
dienen van het Slowaaksch, dat bleef
.'lechts voorbehouden aan kerkelijke onder
wijsinstellingen, van middelbare scholen
was geen sprake. Wel is merkwaardig dat
tegen deze verdrukking in het Slowaaksche
volkskarakter bewaard bleef. Als reactie
ontstond een eigen Slowaaksche taal, die
wel verwant ^s met het Tsjechisch, maar
toch in vele opzichten diepgaande verschil
len toont.
Men kent een land aan zijn zeden en ge
woonten, aan zijn gebruiken. Zoo ook Slo
wakije; het heeft zijn merkwaardige klee
derdrachten, die, hoewel altijd uiterst bont,
getuigen van een zuivere en kunstzinnige
smaak; hiervan kan men een en ander zien
op onze illustraties. Meestal zijn de klee-
Op de Dunajec tusschen de bergen van
de Tatra.
ren van deze bergboeren rijk geborduurd
en verschillen naar gelang van de plaats
waar men vertoeft. De levenswijze van de
ze menschen is uiterst bescheiden, om niet
te zeggen sober. Zij wonen voor het mee-
rendeel in houten huizen. Daar verreweg
het grootste deel van Slowakije onvrucht
baar is, hebben zij een moeilijk bestaan.
Slechts aan den Donau vindt men uitge
strekte gebieden, die vruchtbaar zijn en
daarom geëxploiteerd worden voor land
bouw en veeteelt. De industrie staat in Slo
wakije nog in de kinderschoenen. Men kan
evenwel veilig aannemen dat deze industrie
zich in de eerstkomende jaren met reuzen
schreden zal ontwikkelen, Want dit woeste
land biedt waarschijnlijk nog groote moge
lijkheden voor de industrie. Onlangs is een
wetenschappelijk onderzoek ingesteld naar
de grondstoffen.
In agrarisch opzicht is Slowakije aller
minst arm. Het kan in zijn eigen behoeften
voorzien, alleen wat mais betreft is het ge
dwongen tot eenige import; daar staat ech
ter tegenover dat men groote hoeveelheden
gerst uitvoert. Hoe belangrijk de landbouw
in Slowakije is, blijkt wel hieruit dat meer
kapitaal van 40 millioen tot voor kort de
sterkste particuliere onderneming was in
Slowakije. Opgemerkt dient te worden dat
men in Rosenberg ook nog een textielon
derneming aantreft, die geheel met Hon
gaarsch kapitaal werkt en voor het katoen-
weven niet minder dan 135.000 weefstoelen
in gebruik heeft.
Maar de rijkdom van Slowakije is toch
gelegen in zijn houtovervloed. Deze wordt
ten naaste bij geschat op PiO.OOO tot 900.000
hectaren.
Hoewel de exploitatie van deze onmete
lijke rijkdommen zooals gezegd nog
in de kinderschoenen staat, voert Slowakije
veel hout uit, zelfs naar de Vereenigde
Staten. Het hout is van een bijzonder goede
kwaliteit. Natuurlijk zijn op deze houtrijk
dom verschillende industrieën gebaseerd.
MAATSCHAPPELIJKE OPVOEDING
VAN DEN NIET-MEER-LEERPLICH-
TIGEN JONGEN.
In de vorige „hoekjes" hebben we gezien,
dat er met den meerderheidsjongen wel wat
aan te vangen is, mits men hem begrijpt en
zijn eigenaardigheden begrijpt. Het lijkt mij
gewenscht thans een en ander op te merken
over de wijze, waarop men dit soort jongens
kan brengen tot verantwoordelijkheidsbesef,
zelfstandigheid in den goeden zin des woords
en sociaal voelen.
Van Wijk heeft opgemerkt, dat de meer
derheidsjongen alle inspanning schuwt en zoo
hij tot arbeid bereid is, klaar staat om een
belooning te ontvangen. Nu lijkt het mij, dat
van W. hier in hoofdzaak de rijpere stads-
jongens op het oog heeft en dan wil ik zijn
opmerkingen wel onderstrepen. Mijn eigen
persoonlijke ervaringen met de dorpsjongens
zijn echter, zooals reeds eerder gezegd, gun
stiger. Werkschuwheid heb ik bij deze jon
gens weinig of nimmer ontmoet en herhaal
delijk heb ik de ervaring opgedaan, dat de
rijpere dorpsjongen voor vereenigingsleven
zelfs veel voelt. Ik heb het genoegen gehad
met een aantal jongens van 15 jaar tot en
met 25 jaar samen te werken in voetbalver-
eenigingen en ontwikkelingsclubs. Wanneer
het voetbalterrein in orde gemaakt moest
worden, behoefde ik slechts te spreken en
het geschiedde. Moest er een gezellige
avond gegeven worden en tooneelschermen
gemaakt, de jongens waren avond aan
avond bereid hieraan mede te werken. Ik
geef gaarne toe, dat men in deze gevalen
met de jongens om moet gaan op een wijze,
welke in overeenstemming is met hun
leeftijd en aard, doch dit moet men ten
slotte met alle leden onzer samenleving.
Men gaat nu eenmaal met kinderen anders
om dan met volwassenen, met ongeletterden
anders dan met intellectueelen, enz. Men
moet tegen deze jongens nooit uit de hoogte
doen, ze nooit beschaamd maken, nimmer
zich gekrenkt voelen, wanneer ze in hun
onnoozelheid iets zeggen, dat minder gepast
is of u onaangenaam in de ooren klinkt Ik
weet uit ervaring, dat de opgeschoten jon
gens onbeleefd doen en lomp schijnen, maar
in wezen trachten achter deze onbeleefdheid
en lompheid hun verlegenheid, hun moeiliik-
kunnen-bewegen verbergen. Wanneer men
de jongens door een snedige opmerking een
grappig gezegde, enz. wat op hun gemak
gebracht heeft, kan men met ze doen wat
men wil Buitengewoon veel tact moet men
hiertoe hebben. Onderling gekrakeel dik
wijl beter betiteld met: kankerziekte
moet men herhaalde malen uit den weg
ruimen. Bij dit alles vond ik steeds baat in
de volgende methode: Bij de jongende
dan 60 pet. van de inwoners daarin een be
staan vinden, terwijl slechts 25 pet. in zijn
levensonderhoud voorziet door de industrie.
De beetwortelteelt en dus de suikerindus
trie, zou veel hooger opgevoerd kunnen
worden, tenminste tweemaal zoo intensief
kunnen zijn zoodat men ook suiker zou
kunnen exporteeren, want onder de huidi
ge omstandigheden kan Slowakije zichzelf
geheel van suiker voorzien. Trouwens
überhaupt is het Zuidelijke deel van Slo
wakije, met zijn warme naar het Zuiden
gekeerde dalen, die uitstekend bevloeid
zijn, een gebied, dat nog een heele ontwik
keling voor zich heeft.
Het vellen der wouden geschiedt nog al
tijd op een primitieve wijze. Trouwens ook
hier dient met overleg te werk gegaan te
worden. Want nu is er wel een overdaad
aan hout, maar in het wilde weg hakken
zou gelijk staan, met het slachten van de
kip, die de gouden eieren legt. Het is be
grijpelijk. dat de regeering hier strenge
voorschriften heeft uitgevaardigd. In het
Zuiden des lands treft men onder meer uit
gestrekte fruitcultures aan, die door den
staat aangemoedigd worden. De laatste ja
ren zijn om een enkel voorbeeld te noe
men, meer dan vijfduizend hectaren aange
plant om in de behoeften, speciaal de goed-
koopere soorten, te kunnen voorzien.
Slowakije behoort met zijn 64 inwoners
per vierkante kilometer tot de dunst be
volkte deelen van Europa. Eén blik op de
kaart, die de verspreiding van de industrie
centra aangeeft, is voldoende om een in
druk te krijgen hoe weinig Slowakije in
dit opzicht nog slechts is ontwikkeld. Dat
verklaart ook de buitengewoon geringe
werkloosheid. Het belangrijkste zijn de
ijzerfabrieken van Podbrczova bij Neusohl,
die met hun dertig tot veertigduizend ar
beiders blijven doorwerken om het spook
der werkloosheid op een afstand te hou
den. Van belang is ook de textielindustrie.
Het centrum vindt men in de Thiberghien-
Trencin-fabrieken, een Fransche firma, die
katoenen en wollen stoffen weeft. Van veel
belang is ook de Meutnermaatschappij, die
deel uitmaakt van het groote concern Ziv-
no-Bank, die met een kapitaal van 240 mil
lioen Tsjechische kronien en een bedrijfs
Het raadhuis in Presburg (Bratislava).
Presburg is een oude stad, die reeds in de
Middeleeuwen van veel belang was als toe
gangspoort tot de midden-Donau.
Zoo de cellulosefabrieken, de papierfabrie
ken, terwijl de fabricage van kunstwol en
kunstzijde een steeds hoogere vlucht be
gint te nemen. Daar vindt men ook het
veelomvattende Bataconcern.
Tot dusverre heeft men op zeer onvol
doende wijze gezocht naar de aanwezige
delfstoffen. In het Zuidwestelijk deel be
vindt zich een petroleumader, die begint
bij Zistersdorf in Oostenrijk en voortgaat
onder de March en verder de Karpathen
volgt. In Gbely heeft men een bron aange
boord, die zeer rendabel is, dergelijke proe
ven werden eveneens genomen bij Bohus-
lavice en Turcovka, maar om ook hier on
dernemingen te stichten, ontbrak tot dus
verre het noodige kapitaal. Terwijl de rijk
ste olieaders zich bevinden op tenminste
duizend meter diepte, heeft men niet die
per geboord dan 200 meter. Veel energie
heeft men trouwens nog niet aan den dag
gelegd bij de geologische onderzoekingen,
aangezien van staatswege hiervoor geen
geld werd uitgetrokken en men derhalve
aangewezen was op particulier kapitaal en
initiatief. Slowakije heeft nu drie raffina
derijen, een in Presburg, een in Nameslo-
va en een in Dubova. Verder heeft men
goud en zliver gevonden; de omstreken van
Vaphova zijn rijk aan antimonium, waar
schijnlijk het rijkste van geheel Europa en
in de buurt van Lubjetova wordt koper
erts gewonnen. Ten Zuiden van Roznava
zou men zeer goed en winstgevend ijzer,
koper en mangaan kunnnen delven, maar
ook hier is het benoodigde kapitaal, dat in
deze ondernemingen geinvesteerd zou moe
ten worden, de onoverkomelijke hinder
paal. Werkelijk veel profijt trekt men van
de geneeskrachtige warmwaterbronnen,
waarvan Bad Pistyan en Trenczin-Teplitz
in de eerste plaats genoemd moeten wor
den. Hier vinden menschen, die aan rheu-
matiek lijden veelal genezing. Bovendien
is de natuur zoo schitterend dat ook hier
om vele toeristen deze badplaatsen bezoe
ken.
opwekken voor een bepaald iets. Bvjv. de
eer van de club, de trots van het eigen
clubgebouw, de school, het tooneel enz. Op
allerlei wijzen kan men dit gevoel van trots
aankweeken en onderhouden. De leider vindt
dit, wanneer hij tenminste leider is, tel
kens vanzelf. Ik praat met mijn jongens. Ik
discusseer, ik laat ze hun oordeel ronduit
zeggen, ik wijs ze er op, dat we binnen de
muren van ons clublokaal vrij zijn hun
oordeel onomwonden te zeggen en dat ik
op een dergelijke oordeelvelling prijs stel,
wanneer ze gezegd wordt in een vorm,
welk voor niemand kwetsend is. Mijn jon
gens weten, dat ik nimmer kwaad wordt,
dat ik me nooit laat verleiden tot opmer
kingen over afwezige clubgenooten, dat ik
altijd weer in iedere zaak het goede tracht
te zien, zelfs in kwesties, welke oogen-
schijnlijk geen enkel moment den indruk
wekken, dat er iets Ooeds in schuilt.
Hoofdvoorwaarde is, dat de leider in wezen
leider is, dat hij weet, wat hij wil, dat
hij bereid is, terzijde te gaan staan, als
de jongens het zelf af kunnen, dat hij
niet alles alleen wil weten en doen, dat
hij met de jongens jongen wil zijn, doch
zoo, dat ze in hem toch altijd den ideaal
jongen kunnen zien. Men beginne nooit met
iets te eischen. Moet er iets voor de club
gedaan worden, dan wordt dit met de jon
gens besproken, de voor- en nadeelen wor
den afgewogen, de mogelijkheden bekeken,
e moeilijkheden onder oogen gezien en
wanneer een zaak dusdanig behandeld is,
komt de vraag: „Zouden we dat voor onze
club klaar kunnen krijgen? U ziet het: er
wordt een beroep gedaan op de club-eer, de
trots voor de club. In bijna alle gevallen
in mijn eigen ervaring heb ik er althans
nooit moeite mee gehad zijn de jongens
erstond bereid hun krachten in te spannen
voor het gemeenschappelijk doel.
Ik bezig hier het woord d o el. En wel
opzettelijk. Want het staat voor mij vast,
cat voor alles de jeugdleider de jongens
een doel voor oogen moet stellen en wel
zulk een doel, dat binnen het bereik ligt.
e beteekenis van de doelstelling voor de
opvoeding is van het allergrootste belang.
n oit geldt niet alleen voor de rijpere
jeugtmaar ook voor de schooljeugd en...
vo wassenen! Voor deze laatste geef ik
efter ,feen richtlijnen. In het volgend
dopi 6ih°°p ik met u te spreke11 over
