Politiek en militair
verbond
Duitschland-Italië
Britsch-Turksch pact
van bijstand
Ouitschland duistere
bedoelingen toegeschreven
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
De as inwendig versterkt
y
Engeland beeft
Rusland noodig
Vervolging van Duitschers
in Polen?
Rukwind grijpt
zweefvliegtuig
Molotoff aanvaardt
zijn functie
„Polen toone begrip
voor het nieuwe Europa"
De dood in
de wegbocht
Een pauselijke boodschap
aan Hitier?
Eindelijk Bollenzondag!
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER Trirronn
Raadselachtige passage in
Beck's rede
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBER1CHT
om Hitler in bedwang
te houden
heldersche courant
HtLDER. TELEFOON 50 (2 UJNEN)
Uitgave der Uitg.-MlJ. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
MAAN DAG
8 M E I 1939
67e JAARG. No. 8612
De ministers van buitenlandsche zaken van Duitscli-
lancl en Italië, von Ribbentrop en Ciano, hebben bij hun
bespi ckingen te Milaan op gisteren en eergisteren den be-
staanden politieken toestand aan een zorgvuldig onder
zoek onderworpen. Zij hebben opnieuw de volledige over
eenstemming van de opvattingen der beide regeeringen
in elk opzicht geconstateerd en besloten, aan de nauwe
verbondenheid der beide volken uiting te geven door een
veelomvattend politiek en militair verbond. De beide spil-
mogendheden hebben de overtuiging daardoor op doeltref
fende wijze bij te dragen tot de verzekering van den vrede
in Europa.
Politieke kringen zijn van meening, dat de ondertee-
kening van het politieke en militaire verdrag van Italië
met Duitscliland binnenkort in plechtigen vorm, waar
schijnlijk te Berlijn zal geschieden.
Ter waarborging van de veilig
heid in de Middellandsche Zee.
Naar vernomen wordt, is een ba
sis van overeenkomst bereikt voor
een Britsch-Turksch pact van we
derkeerden bijstand ter waarbor
ging van de veiligheid in de Mid
dellandsche Zee De bepalingen de
zer overeenkomst zouden gelijktijdig
in Engeland en Turkije, of wel in
een communiqué, of door een ver
klaring van hot parlement, bekend
gemaakt worden
De Sovjet-Unie zou van liet gc-
heele verloop der besprekingen op
de hoogte zijn gehouden.
Men verwacht, dat de Turksche
minister van Buitenlandsche Zaken
heden in lde nationale vergadering
een belangrijke verklaring zal af
leggen over de buitenlandsche poli
tiek van Turkije.
Reuter verneemt, dat de juistheid van
bovenvermeld telegram te Londen niet in
twijfel wordt getrokken. Evenwel wijst men
er op, dat besprekingen tusschen Engeland
en Turkije nog gaande zijn, evenals die tus
schen Londen en Moskou.
In tegenstelling tot sommige geruchten
wordt niet verwacht, dat in de Lagerhuis-
bijeenkomst van heden een verklaring over
de Engelseh-Turksche overeenkomst zal wor
den afgelegd.
Stroomen vluchtelingen naar
Oost-Pruisen, waar zij prompt
betrekkingen krijgen.
De Duitsche bladen maakten gisterochtend
op de frontpagina melding van de \er\oi-
ging van Duitschers in Polen.
Het Duitsche Nieuwsbureau merkt hierbij
op, dat dit de eerste keer is, dat dit op zoo
algemeene wijze door de Duitsche peis ge
schiedt. Zoolang het DuitschPoolsche ver-
drag nog van kracht was hebben de Duitsche
bladen, hoewel de toestand van de Duitsche
minderheid in Polen steeds zeer slecht was,
zich zeer terughoudend getoond.
Volgons het Bureau valt ingevolge
toenemende Poolsche actie tegen m
Polen wonende Duitschers, sedei^
eind April een stroom van vluchten
gen uit de Poolsche grensstreken
naar Oost-Pruisen waar te nemen, in
Mariënwerder zijn in April 261 vluch
telingen aangekomen. Ook in
district Stulim zijn vluchtende Dl
schers over de grens gekomen. 1
sommige Duitsche dorpen in J\om"
merellen is de laatste dagen bijna
de geheele Duitsche bevolking ge
vlucht.
Na oen verblijf in tijdelijke kampen, krij
gen de vluchtelingen betrekkingen in
Pruisen.
Het Poolsche Telegraaf Agentschap spreekt
deze berichten intusschen niet stelligheid te
Ben.
Het zou Polen hebben voorge
steld samen tegen Rusland op t»s
treden.
In de rede van den Poolschen minister
van Buitenlandsche Zaken, Beek heeft de
volgende zinsnede aanleiding tot veel com
mentaar gegeven:
Er werden nict-officieete toespelin
gen gemaakt door eminente verte
genwoordigers van de Duitsche regee
ring maar bij deze besprekingen wei'
den nog andere toespelingen ge
maakt die veel verder gingen dan 't
behandelde onderwerp. Ik behoud
mij het recht voor zoo noodig op de
ze kwestie terug te komen.
Men leidt uit deze discretie af, dat de mi
nister aanduidingen heeft willen vermijden,
welke de Duitsche regeering in een moeilij
ke positie hadden kunnen brengen. Men
meent, dat het hier gaat om voorstellen,
welke vooraanstaande Duitsche leiders aan
Polen gedaan zouden hebben in zake Sov
jet Rusland. Volgens het agentschap Trans-
continental Press zou Duitschland, n.1. aan
Polen een gemeenschappelijke actie tegen
Rusland hebben voorgesteld, en daarvoor
territoriale compensaties, in de eerste plaats
omvattend het weder in leven roepen van
een onafhankelijke Oekrainsche staat, in 't
vooruitzicht hebben voorgesteld. Indien dit
juist is, is het zeker, dat deze voorstellen
door Polen van de hand gewezen zijn. De
publicatie zou bedoelen erop te wijzen, dat
Duitschland agressieve bedoelingen had, en
dat Polen weigerde als instrument voor die
politiek te dienen, met name, dat het zich
verzette mee te doem aan een gewapend con
flict met de Sovjets.
Arbeidersvliegclub van haar schat
beroofd
De zweefvliegclub ,.De Flierefluiter",
van den Nederlandschen Arbeiders
sportbond heeft gisteren een zeer
ernstig verlies geleden. Aangelokt
door het schitterende vliegweer, wa
ren er talrijke leden op het vliegter
rein aan den Comelis Douwesweg,
aan de overzijde van het IJ tc Am
sterdam bijeengekomen en met het
cenige vliegtuig van deze club, een
tweepersoonslesvliegtuig van het
Gruenaubaby-type, werd druk go-
vlogen. Om ongeveer twaalf uur ge
beurde de catastrophe. Het vlieg
tuigje werd bij de landing door een
rukwind gegrepen, waardoor het te
gen één der, langs den weg staande
hoornen aanvloog en totaal werd ver
nield.
Inzittenden ongedeerd.
De beide inzittenden bleven gelukkig
ongedeerd. Voorloopig zal echter dooi
de zweefclub niet meer kunnen wor
den gevlogen, hetgeen, nu het weer
beter wordt, een groote tegenslag is.
De waarde van het toestel was 1700.
Litwinof in Rusland weinig ge
zien? Verwondering over de
vele commentaren.
Molotof heeft het corps diplomatique te
Moskou medegedeeld, dat hij zijn functies
van volkscommissaris van buitenlandsche
zaken aanvaard heeft.
Sir William Seeds, de Britsche ambassa
deur, zal vragen hem terstond te kunnen
bezoeken, zoodra hij nieuwe instructies zal
hebben ontvangen, die zijn regeering, naar
het schijnt, hem toegezonden heeft en die
hem vanavond moeten bereiken. Men weet
hier dus niet of het gaat om een antwoord
op de Russische voorstellen, of om tegen
voorstellen.
Litwinoi in Moskou wei
nig gezien.
De correspondent van de „Daily Telegraph'
le Moskou uit liet vermoeden, dat op de zit
ting van den oppersten Sowjet, die tegen
25 Mei is bijeengeroepen, Molotof, de opvol
ger van Ltwinof, een belangrijke mededec-
iing over de buitenlandsche politiek zal
doen en een zwenking zal aankondigen die
in overeenstemming'is met de woorden van
Staiin, die op het partijcongres op 10 Maart
zijn wantrouwen in de democratische staten
uitsprak:
Voor het doen van een zoo belangrijke
mededeeling, ats de correspondent ver
wacht, is volgens hem het gezag dat Litwi-
nof te Moskou geniet, ontoereikend.
Het is nog steeds niet duidelijk, wat er
met Litwinof zal gebeuren. Zijn ontslag is
zoo onverwacht gekomen, dat zelfs zijn naas
te medewerkers het pas vernamen nadat bet
officiecle telegi aafagefitschap het aan de
wereld had bekend gemaakt.
Men nioet in het Kreml zeer verbaasd
zijn over de opschudding, die het ontslag
van Litwinof in de wereld heeft veroor
zaakt. In Moskou heeft men nooit goed be
seft, dat Europa gewend was in Litwinof
na Stalin den eenigen politicus van betee-
kenis te zien. Dit misverstand is begrijpe
lijk voor wie zijn positie te Moskou kent.
Litwinoff's „grootheid" bestond alleen in
de oogen van hot buitenland, zoodra hij de
grens over kwam en zich naar Genève, Lon
den of Parijs begaf. In de Sovjet Unie kwam
hij niet buten de gespecialiseerde omge
ving van het commissariaat van buitenland
sche zaken. Hij ging haast niet om met Rus
sen en wist nauwelijks-hoe zij leefden en
wat zij dachten.
Stalin heeft hem nooit als meer beschouwd
dan een bruikbaar instrument en Litwinoff.
die wist dat wel zijn capaciteiten werden ge
waardeerd, maar niet zijn persoon, hield
zich buiten de eigenlijke Krcmlkringen. Hij
vroeg een audiëntie aan als het hem noodig
leek of hij wachtte tot Stalin hem liet ko
men. Het Russische publiek heeft geen voor
stelling van de Europeesche reputatie van
Litwinoff. Het zag een of twee keer in het
jaar zijn portret in de krant en is door zijn
ontslag niet meer getroffen, dan als hij
commissaris van boschwezen of textielin
dustrie was geweest.
Molotov is volgens den correspondent, die
deze. mededeelingen doet, een verstandig
man, maar hij kent Europa niet en verstaat
geen andere taal dan Russisch.
Het was geen geheim, aldus het Hsbl., dat
Stalin Litwinoff wilde ontslaan, maar het is
voor iedereen een raadsel, waarom Stalin
juist dit oogenblik heeft gekozen. Men ver
moedt dat Litwinoff op bepaalde punten te
energiek zijn eigen meening heeft willen
verdedigen.
Geen andere uitwea mogelijk, al
dus Italiaansch orgaan.
Het Italiaansch tijdschrift „Rela-
zioni Internazionali" schrijft, dat
Polen vóór of tegen de as moet zijn.
De keus is nauwkeurig afgebakend,
en laat geen uitweg over. Het blad
noemt de Duitsche eischen billijk en
rechtvaardig en besluit: wij fascis
ten kunnen wenschen, dat Polen
volledig begrip moge hebben voor
het nieuwe Europa, waarvan het een
der belangrijkste leden kan zijn.
Overigens leggen de Italiaansche bladen
den nadruk op de gematigdheid van Duitsch
land ten aanzien van de betrekkingen met
Polen.
In de Voce d' Italia vat Gayda het Duit
sche standpunt in de twee volgende punten
samen:
1. Het Dantziger vraagstuk dient te wor
de geregeld door een beslissing van de be
volking der stad zelf.
2. Het is aan Polen, het intiatief te ne
men voor hervatting van het contact met
Duitschland tot regeling van de tusschen
de beide landen bestaande vraagstukken,
die in een acuut stadium zijn gekomen.
Hieraan voegt Gayda toe, dat Duitschland
de gebeurtenissen niet wii forceeren, doch
dat deze matiging van Duitschland niet
mag worden uitgelegd als een aanmoediging
tot een misplaatste onverzoenlijke houding.
Motorrijders in vliegende vaart
gebotst.
Ter hoogte van het Kruis te Vlij
men zijn gisterochtend twee motor
rijders in snellen gang op elkaar ge
reden,, met het noodlottige gevolg,
dat beiden den dood hebben gevon
den.
De heer M. van Helmond uit Vugt was
n. Vlijmen gekomen om bij den garagehouder
van Grinsven een motorrijwiel te koopen.
Hij ging één der machines probeeren, ter
wijl de garagehouder op een ander motor
rijwiel rondreed. Zij naderden op een gege
ven oogenblik van tegenovergesteldcn kant
de bocht, die de weg bij het kruis maakt,
en, doordat zij beiden met flinke snelheid
reden, was de positie zeer gevaarlijk. Van
Helmond trachtte nog het stuur naar rechts
om (e werpen, doch het was te laat: Van
Grinsven reed hem met groote vaart in de
flank. De garagehouder werd ecnige me
ters omhoog geslingerd en kwam op de
keien van den weg neer. Hij was zoo zwaar
gewond, dat hij nog slechts enkele minuten
leefde.
Onder brandend motorrijwiel
Van Helmond viel onder het motorrijwiel,
dat in brand geraakte. Omstanders trokken
hem onder de machine uit, doch hij moet
op slag dood zijn geweest.
De garagehouder was vader van di-ie kin
deren. De 27-jarige van Helmond laat een
vrouw en vier kinderen na.
Nuntius te Berlijn heelt langdu
rig onderhoud met den Führer.
MUSSOLINI OPNIEUW DE ROL VAN
VREDESENGEL TOEBEDACHT?
Een onderhol' van den Pauselijken nun
tius te Berli n n. t tlitler in Berchtesgaden
wekt te Rome levendige belangstelling
vooral door de bijzondere omstandigheden,
waaronder het plaats had. In bevoegde
sferen van het Vaticaan toont men uiterste
reserve en beperkt men zich er toe te ver
staan te geven, dat de sluiting der Katho
lieke scholen in Duitschland met schending
van het concordaat een gebeurtenis is, die
op zich zelf reeds een ontmoeting zou
rechtvaardigen onder zoo speciale omstan
digheden en een zoo lang onderhoud an
derhalf uur.
In kringen echter, die minder gebonden
zijn aan discretie, laat men niet na op het
feit te wijzen, dat mgr. Orsenigo zich per
vliegtuig naar Berchtesgaden heeft begeven
juiSt op den dag, dat IIitier zijn laatste in
structies gaf aan von Ribbentrop betreffen
de de Italiaansch-Duitsche conferentie te
Milaan, hetgeen recht geeft tot het opstel
len der hypothese, dat de ontmoeting van
Berchtesgaden bepaald heeft kunnen wor
den door spoed redenen, die niet uitsluitend
in verband behoeven te staan met het pro
bleem der betrekkingen tusschen de H.
Stoel en Duitschland. Zou dan het verzoek
van mgr. Orsenigo aan Hitier dat men ver
gelijkt met liet bezoek aan Bonnet van mgr.
Valeri, den apostolischen nuntius te Parijs
een aanwijzing zijn voor een actie van het
Vaticaan ten gunste van den vrede? Het is
niet onwaarschijnlijk.
Verder meent men tc weten, dat minis
ter Bonnet mededeeling heeft gedaan over
de pogingen, welke door het Vaticaan wor
den gedaan om een betere verstandhouding
tusschen de volken lot stand te brengen en
het handhaven van den vrede.
MGR. ORSIGENO.
Ook Mussolini zou bemiddelen.
De Romeinsche correspondent van het
Hsb. verneemt uit zeer goede, hoewel niet
officicele bron, dat Ciano bij zijn besprekin
gen met von Ribbentrop te Milaan aan de
zen laatste een voorstel van den Duce zal
voorleggen om te geraken tot een vreedza
me en rechtvaardige oplossing van het ge
schil met Polen, m. a.w. Italië zal zijn
diensten als bemiddelaar aanbieden en trach
ten den vrede in Oost-Europa te redden.
(Reuter geeft een ietwat andere lezing
en zegt in een bericht uit Berlijn, dat men
in buitenlandsche kringen aldaar sterk den
indruk hpeft dat „Duitschland bezig is Mus
silini uit te noodigen om te bemiddelen."
Een officiecle bevestiging hiervan was
uiteraard niet te krijgen.)
Dit bericht hpeft weinigen verrast, men
was er op voorbereid dat Hitler na Roose-
velt te hebben afgewezen, Mussolini den
rol van vredesengel zou toebedeelen.
DE BILT SEINT:
Verwachting: Gedeeltelijk be
wolkt, droog weer, iets koe
Ier, meest matige Noord-
Oostelijke tot Zuidoostelijke
wind.
De Britsche bladen wijden veel aandacht
aan het militair verdrag tusschen Duitsch
land en Italië, men is het er over eens,
dat aan den toestand weinig is veranderd.
De Times schrijft, dat de aankondiging van
Milaan alleen verrast heeft, doordat tevo
ren het Duitsche cn Italiaansche commen
taar er op berekend was den indruk te ge
geven, dat er alleen sprake was van een
normaal contact tusschen twee ministers.
De Daily Telegraph is van meening dat
hetgeen regds lang in feite een verdrag was
dit thans ook rechtens is geworden. De ge
volgen hiervan treffen meer Italië clan de
rest van de wereld. Iedere overeenkomst
welke Italië thans zou willen sluiten met
andere landen, wordt thans ondergeschikt
gemaakt aan de verlangens van zijn bond
genoot.
Tenzij Italië invloed kan uitoefenen op
de onderhandelingen tot regeling van de
Poolsche kwestie, is ook in déze zaak niets
gewijzigd.
De News Chronicle schrijft, dat Hitler zon
der twijfel blij zal zijn, dat hij met Musso
lini in een definitief verdrag is verbonden
en dat dit verbond van twee aanvallers
het aanzien buiten de dictatoriale wereld
zal vergrooten. Thans is meer dan ooit een
sterke vredesbond noodig.
Niets zou zoo goed zijn als een
eerlijke militaire overeenkomst
met de Sovjet-Unie. door niets zou
den Hitler en zijn generale stal zoo
krachtig worden weerhouden over
te gaan tot nieuwe daden van ge
weld.
Ook de Daily Herald spoort aan tot een
dergelijk verdrag met de Sovjet-Unie als de
eeltige mogelijke Hitler in bedwang te hou
den.
Maar geen „ouderwetsche" drukte.
De Zondag van gisteren is dan ein
delijk de lang verbeide Bollenzon
dag geworden. Des morgens straalde
de zon uit een wolkenlooze lucht
en dat is voor de velen, die tot dus
verre hün traditioneele tocht langs
de bollenvelden wegens de dreigen
de regenluchten van de laatste Zon
dagen hadden uitgesteld, aanleiding
geweest, om er nu op uit te trek
ken.
Van langer uitstel zou trouwens waar
schijnlijk wel afstel gekomen zijn, want
tallooze velden zijn reeds van hun bloemen-
tooi ontdaan en het is feitelijk aan het koe-
Ie weer te danken, dat er thans nog juist
genoeg van de kleuren weelde is overge
bleven, om de kijklustigen niet teleur te
stellen.
Concurrentie
Hoewel met in de verschillend dorpen niet
te klagen heeft gehad wat het bezoek betreft
kan toch niet gesproken worden van een
echte, ouderwetsche drukte, want daarvoor
was het wat te laat in den tijd, terwijl de
bloeiende Betuwe, alsmede de voetbalwed
strijd NederlandZwitserland waarschijnlijk
de bollenstreek wel concurrentie aangedaan
zullen hebben. Bezitters van auto-radio kon
den echter hun bezoek aan bollenland en
bet voetbalversla? combineeren. Hun aan
tal was niet gering: in menige auto weer
klonk de stem van Han Hollander. Booze
tongen beweren, dat er zelfs een voetbal-
minnende verkeersagent is geweest, die de
files van auto's langer tegenhield dan
noodig was, opdat hij ook nog wat van het
radioverslag kon hooren...
Voor de wielrijders was het blijkbaar wat
te winderig, om een flinkon tocht te onder
nemen. wandelaars waren er echter des te
meer. En zoo heeft deze Zondag nog ge
deeltelijk goed gemaakt, wat zijn voorgan
gers hadden bedogven.
