DAGBLAD VOOR DEN'HELDER EN'HOLLANDS NOORDERKWARTIER verloor het vertrouwen der wereld Belgisch personeel vervangt Duitsch De eerste werklooze dienstplichtigen opgeroepen Brand op Terschelling Joden in Palestina moeten zich kalm houden De „Piet Hein" op het IJsselmeer „In een waas" doodde hij vier menschen Rondom de internationale concessies KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TTLEEOON 50 (2 LIJNEN) ZATERDAG 20 M E I 1939 67e JAARG. No. 8622 Groot debat in het Lagerhuis over den toestand Britsche belangen zijn wereldbelangen Porfugeesch verzet tegen Duitsche koloniale eischen Chineesche troepen bedreigen Kanton Dit nummer bevat 16 pagina's WEERBERICHT DE BILT SEINT» Toestand van generaal Snijders nog zorgelijk Overwinningsparade in Madrid HELDERSCHE COURANT Uitgave der Ultg.-Mi{. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder Duitschland CHAMBERLAIN: WIJ MOETEN NIET TE ENG VAN GEEST ZIJN. LLOYD GEORGE: GIJ WEET NIET WAT GIJ WILT! SINCLAIR: ALS WIJ DE RUSSISCHE SOLDA TEN VERWELKOMEN, MOETEN WIJ DE STAATSLIEDEN NIET BUITENSLUITENI Lloyd George heeft gisteren in het Engelsche Lagerhuis het debat over de buitenlandsche politiek in het Lagerhuis geopend. Hij zeide, dat er een punt bereikt is, waarop een be slissing, in de eerstvolgende uren of althans in de eerstvolgende dagen door Engeland, Frankrijk en Rus land genomen, van meer gewicht zal zijn dan welk besluit ook, door deze landen sedert 1914 getroffen. Ieder verwacht een nieuwen slag van de zijde der dictatoren, die hun wapening bespoedigen in een onge kend tempo, vooral ten aanzien van de aanvalswapenen, tanks, bombar dementsvliegtuigen, duikbooten. Zij bezetten en versterken nieuwe stel lingen, waardoor zij zich strategi sche voordeelen verschaffen. Lloyd George zeide het bericht, volgens hetwelk acht gezantschappen te Praag hun diplomatieke voorrech ten zullen verliezen, veelibeteeke- nend te achten. Als de dictatoren zouden weten, dat wij aldus Lloyd George achter ons krach ten hebben, die onze uiteindelijke overwin ning verzekeren, zouden zij ons niet uitda gen. Lloyd George wenschte de regeering geluk met de met Turkije bereikte overeenstem ming. Hij zeide verder: „De geheele kwestie met Rusland bewijst dat we niet geheel weten, wat we willen. Er is een sterke nei ging het zonder Rusland te doen. Rusland heeft maanden geleden aangeboden samen te werken. Sedert maanden zien we dit machtige gegeven paard in den bek. Wij zijn bang voor de Russische tanden, maar niet voor de tanden van die roofdieren, die het eene onafhankelijke land na het andere verscheuren". Lloyd George bepleitte een sa menwerking met Rusland op dezelfden voet als met Frankrijk. Attlee aan "t woord. Attlee betoogde, dat Lloyd George een zeer somber, maar volkomen juist beeld van den wereldtoestand had opgehangen. Rusland neemt het op voor de collectieve veiligheid. In Italië bevinden zich de Gesta po en Duitsche troepen en vele Italianen beseffen, dat de politiek van Mussolini een omverwerpen beteekent van het groote werk van Victor Emmanuel en Garibaldi, die met hulp van Frankrijk en Engeland Italië heb ben bevrijd van Duitsche overheersching. Italië is bijna evenzeer de vazal van Duitschland als Tsjechoslowakije. Rede van Chamberlaln. Minister-president Chamberlain, die lui de werd toegejuicht, verklaarde, het er mee eens te zijn, dat Engeland niet bereid is den vrede te koopen voor concessies, die slechts tot nieuwe eischen leiden. Dat beteekent zeker niet, aldus Chamberlain, dat wij zouden weige ren te spreken over een methode, waardoor de redelijke verlangens van andere naties bevredigd zouden kunnen worden, zelfs indien daar voor eenige wijziging in den be- staanden toestand noodig zou zijn. Vele concessies zouden zonder al te groo te moeilijkheden gedaan kunnen worden, in dien men ervan overtuigd kon zijn, dat zij slechts zouden worden gebruikt voor net doel, waarvoor zij gedaan zijn en nie voor het betrekkon van een strategische stelling, gericht tegen de vrijheden van an deren. De Duitsche regeering, vervolgde Cham berlain, heeft verklaard, dat zij dergelijke bedoelingen niet heeft, maar het ongeluk wil, dat Attlee niet de eenige is, die haar niet gelooft en die toestand is door de Duit sche regeering zelf veroorzaakt. Indien wij CHAMBERLAIN. de overtuiging konden hebben, dat er geen sprake zal zijn van aanvalsplannen of van verder gebruik van geweld in de betrekkin gen tusschen Duitschland en andere landen, dan zouden wij niet aarzelen uiteen te zet ten, wat ons standpunt is en langs welke lijn wij de voorwaarden voor een voortdu- renden vrede zouden willen bespreken. Ik bezie deze zaak niet in een te engen geest van zuiver Britsch be lang in den zelfzuchtigen zin van het woord. Ik geef toe, dat men het Britsche belang niet kan losmaken van het wereldbelang. Het grootste van alle Britsche belangen is echter de handhaving van den vrede. Ik wil den ernst van den toestand niet onderschatten, aldus Chamberlain, maar ik geloof, dat Lloyd George een wat al te somber beeld heeft opgehangen. Spr. schreef de oorzaak van het gevoel van onrust dat Europa beheerschte toe aan het Duitsche optreden en verdedigde in dit verband Engelands politiek, i.c. dp samenwerking met Frankrijk. Een eerste stap Onze verzekeringen aan Polen en Roemenië beteek enden, zoo zeide de staatsman, slechts een eersten stap. Het stelsel moet nog versterkt worden door meer permanente re gelingen en door steun van andere kringen, die bereid zijn en in staat zijn dien steun te verleenen. Ik wil er den nadruk op leggen, dat deze politiek niet geïnspireerd wordt door het streven naar het verdeelen van Europa in vijandelijke statengroepen of door de mee ning, dat een oorlog onvermijdelijk is. Ik acht een oorlog nooit onvermijdelijk tot hij begonnen is. Een politiek van tegengestelde statengroepen lijkt ons niet stabiel en daarom gevaarlijk. Chamberlain legde uit, dat de Britsche „voorzorgspolitiek" geleid had tot de be sprekingen met Turkije en de Sovjet-Unie. Onder applaus van het Lagerhuis bracht hij hulde aan Turkije en zijn leiders en zeide, dat de overeenkomst met dit land niet met een knipoogje kon worden geslo ten en verder reikte dan de Micidellandsche Zee. Het verdrag erkent de noodzakelijk heid de veiligheid op den Balkan te ver zekeren. Ik twijfel er niet aan, aldus Chamberlain, dat wij in staat zullen zijn de resultaten te belichamen in een pact op langen termijn. Zie vervolg Pagina 2. Vervangingstempo versneld. Het departement van Defensie heeft door de tijdelijke uitbreiding van personeel de regeling van de vervanging van „buitenge woon opgeroepenen" met groote kracht kun nen aanpakken. Het tempo van het „met groot verlof" zenden is, naar de Tel. meldt, belangrijk versneld. Was het in het begin tot circa vijfhonderd dienstplichtigen per dag beperkt, dit aantal is met ettelijke honderden dagelijks aangevuld. De eerste contingenten werklooze dienst plichtigen, opgegeven door burge meesters, zijn opgeroepen. Nog steeds ziet men het verschijnsel, dat onder de opgegeven werklooze dichtplichti- gen, die voor vervanging zullen moeten in springen, verschillende eensklaps werk heb ben gevonden, zoodat het departement hen weer van de lijst moet afvoeren. Daarnaast blijft het een verheugend ver schijnsel, dat het aantal vrijwilligers, dat zich voor remplacant aanmeldt, eveneens blijft aangroeien, zoodat ook hieruit nog steeds kan worden geput om de buitenge woon opgeroepenen te kunnen vervangen. Oorspronkelijk hadden zich 1500 vrijwilli gers opgegeven, doch dit aantal is den laat- sten tijd belangrijk grooter geworden. Het departement heeft met het omslach tige werk om uit te zoeken of de candidatcn voor vervanging geschikt zijn, de handen vol. Sleepboot van Doeksen verleent hulp. Gistermiddag omstreeks half zes werd brand ontdekt in de groote houten werk plaats van de scheepswerf, toebehooren-de aan den heer J. Krul op West-Terschelling. Vermoedelijk was het vuur ontstaan, door dat opgeschoten jongens een brandje van papier te diqht bij de schuur, waarin zich veel brandbare stoffen, o.m. teer en ben zine bevonden, hadden gestookt De vrijwillige brandweer trok er met de motorspuit op uit, terwijl de sleepboot „Hol land" van de firma Doeksen in de haven opstoomde en met twee stralen de brand weer kwam assisteeren. Hoewel in totaal met vijf stralen water werd gegeven, kon niet worden voorko men, dat de werkplaats geheel uitbrandde. De scheepshelling bleef buiten gevaar. Van het belendende huis, toebehoorende aan den heer G. Slobbe, werd een zijmuur zoo door de vlammen geteisterd, dat hij scheurde. Ook de bovenverdieping bekwam vrij veel brandschade. In het geheele pand werd groote waterschade aangericht. Omstreeks half tien kon de brandweer inrukken. Waarschuwing van den Britschen opperbevelhebber in Palestina. Na ernstige ongeregeldheden thans weer kalmte in Jeruzalem. Luitenant-generaal Haining, de opperbe velhebber der Britsche troepen in Palestina heeft de Joodsche leiders, met inbegrip van de vertegenwoordigers van het Joodsch agentschap en den Joodschen nationalen raad ontboden. Haining heeft bij die gelegenheid de door de Joodsche bevolking in 't verleden betoonde zelfbeheersching geprezen, doch gezegd, dat hij het schieten op politiebeambten als moord beschouwt. Hij gaf te kennen dat bij verdere ongeregeldheden zeer strenge maatregelen zullen worden genomen. Het Joodsche agentschap heeft verklaard het optreden der Joden te betreuren, doch te begrijpen. Inmiddels is de rust te Jeruzalem terug gekeerd, na vrij ernstige incidenten in den loop van den dag van gisteren. Volgens de laatste schatting zijn 12 F.n- gelsche politiebeambten en een honderdtal Joden gewond. De politie heefl overigens een groote zelfbeheersching getoond. Twee uur lang werden de agenten gebombardeerd met steenen en scheldwoorden, en zij grepen eerst in, toen twee hunner door schoten ge wond werden. Anderzijds hebben verant woordelijke Joden getracht de menigte van excessen te weerhouden. Terwijl de botoo- gingen in den ochtend een rustig karakter hadden, nam de opgewondenheid der me nigte later op den dag toe, totdat de hoofd straten van de Joodsche wijk een aanblik van de grootste wanorde boden De oproer makers werden van de wijs gebracht, toen de autoriteiten de verlichting doofden, zoo dat het in de wijk geheel donker werd. Belastingstaking De bond van grondeigenaren in de stad Jeruzalem en op het land heeft een resolu tie aangenomen om een belastingstaking te houden, tot de Britsche regeering het wit boek zal hebben teruggetrokken. Het oordeel over het Britsche Witboek blijft over het algemeen weinig bemoedigend Naar thans wordt bevestigd, heeft de re geering van Irak een lang memorandum gericht tot de regeering van Groot-Brittan- nië, waarin een ongunstig oordeel wordt uitgesproken over het witboek. Verschillen de nationalistische kranten veroordeelen eveneens het witboek. De zionistische organisatie heeft Cham berlain een boodschap doen toekomen, die onedrteekend is door-Amerikaansche liden- de figuren uit de religieuze en politieke we reld en waarin de Engelsche regeering ver zocht wordt „den letter en den geest van de verklaring van Balfour" te eerbiedigen. Onder de onderteekenaars bevinden zich de burgemeester van New York, Laguardia. Lewis, de voorzitter van het comité voor in- dustrieele organisatie en Green de voorzit ter van de Amerikaansche federatie van den arbeid. „Volgens Duitsche opvatting toch geen enkel verdrag bindend voor de toekomst". Het Portugeesche blad „O Jornal do Commercio das Colonias", dat onlangs heftig is aangevallen door de „Berliner Boeorsen Zcitung", omdat het had geschreven, dat de terug keer van de Duitschers in Afrika een gevaar zou beteekenen niet al leen voor België, Portugal en Neder land, doch ook voor Engeland en Frankrijk, heeft thans met nog grooter felheid de politiek van het derde rijk veroordeeld. Het blad schrijft o.a. dat de temtoriale eischen, hetzij in Europa hetzij in Afrika, gedreven worden door een militair imperialistische politiek, welke uitgaat boven de binnenland- sche behoeften. Indien Duitschland zijn vroegere koloniën terug zou krijgen, dan zouden Frankrijk en Engeland gedwongen worden tot een on machtige neutraliteit, aangezien de impe riale verbindingswegen verbroken zouden zijn. zoodat zij zich niet meer krachtdadig zouden kunnen verzetten tegen den „drang nach dem Osten" Het blad merkt verder op, dat ook de Vereenigde Staten een woord hebben mee te spreken in een eventueele wijziging in den kolonialen toestand. De Amerikanen zouden niet onverschillig kunnen blijven wanneer de Duitschers zich opnieuw zouden vestigen aan de westkust van Afrika en hierdoor de Amerikaansche beweging in den Atlantischen Oceaan ernstig zouden belem meren. Het blad verwerpt vervolgens ook het denkbeeld Duitschland zijn koloniën terug te geven, met als voorwaarde een demilitari- satie van Afrika, Duitschland zou deze voor waarde aannemen en beloven geen vlbot- bases c.d. aan te leggen. Doch hoe zou men een garantie hiervoor kunnen krijgen? Sedert zes jaar volgt Duitschland de leer van Treitsclike, volgens welke geen enkel verdrag voor de toekomst kan binden. Reeds tot op 25 K.M. genaderd. Succesvolle tegenaanvallen in Noord Hoepeh. De Chineesche strijdkrachten, die langs den spoorweg KantonHankau, ten noorden van den straatweg naar Kanton, opereeren, bedreigen, naar het Chineesche persbureau meldt, opnieuw de vroegere Zuid-Chineesche metropolis Kanton. Zij hebben het op onge veer 25 km. ten noorden van Kanton gele gen spoorwegstation Soenkai heroverd en rukken thans op naar het station Kongtsoen, dat 22 km. ten noorden van de stad is gele gen. Uit Tsoeng-IIoea, dat ruim 50 km. ten N.O. van Kanton is gelegen, rukken de Chi- neezen langs twee wegen naar de voormalige hoofdstad van do provincie Kwangtoen op. Ook elders Chineesche successen. Van Chineesche zijde wordt medegedeeld, dat de Chineesche strijdkrachten in Noord- Hoepeh een tegenaanval hebben ondernomen en den Japanneezen te Tangho, nabij de grens tusschen Hoepeh en Honan zware ver liezen hebben toegebracht. Tevens hebben zij het gevaar van een omsingelende beweging der Japansche troepen bezworen. Volgens een hoogen Chinecschen officier hebben de Ja panneezen minstens 18.000 man Verloren. Het Prinselijk jacht zeer stabiel. Het Prinselijk jacht „Piet Hein" heeft op 17 dezer een kleine proeftocht gemaakt op de Zuiderzee (IJsselmeer), welke wenschelijk werd geacht na de verschillende jaarlijksche winter-onderhouds-werken. De voorzitter en enkele leden van de technische commissie, onder wier auspiciën het jacht destijds werd gebouwd, konden tot hun vreugde constatee- ren dat het jacht nog steeds aan alle gestel de verwachtingen beantwoordt, terwijl ook prof. Vossnack uit Delft, na'n te voren gchou den stabiliteitsnroef opnieuw bevestigde, dat de „Piet Hein" een schip is, dat aan de hoogst gestelde eischen van stabiliteit voldoet. Chauffeur op vrije voeten gesteld. Het vierde slachtoffer van de verschrikke lijke aanrijding te Lonncker, het 15-jarig meisje Sientje Smits, is gisternacht in het ziekenhuis Ziekenzorg te Enschede overle den. De chauffeur C. S„ die in dronkenschap de ramp heeft veroorzaakt, is gisterochtend door de politie gehoord. Hij zeide, dat hij zich van het ongeluk weinig kon herinneren. Alles had hij in een waas gezien en hij wist slechts vaag, dat hij één persoon had aangereden. Hij is toen nog 370 M. doorgereden, waarop hij zelf heeft ge stopt. Aangezien op het veroorzaken van dood door schuld geen voorloopige aanhouding staat, was de politie genoodzaakt, den chauf feur weer op .vrije .voeten te stellen. Verwachting: Gedeeltelijk be wolkt, droog weer, zelfde temperatuur als gisteren, zwakke tot matigen, Noorde lijken tot Westelijken wind. Naar wij vernemen, is er in den toestand van generaal Snijders weinig verandering gekomen; de toestand blijft zorgelijk. Maatregelen der mogendheden niet speciaal tegen Japan ge richt. ZIJ VERDEDIGEN SLECHTS HUN RECHTEN. Het blijkt thans, dat de landing van de Amerikaansche. Britsche en Fransche troe pen op Amoy in de eerste plaats beschouwd moet worden als een demonstratie, dat de mogendheden hun rechten in de concessie willen handhaven, zoowel tegenover Japan als tegenover China. Het bewijs daarvan is, dat te Shanghai in de internationale conces sies alle Chineesche huizen zijn doorzocht en Chineesche politieke terroristen zijn ge arresteerd. Het Japansche volk voelt zich door de strikt onpartijdige houding, meer gerust ge steld in de overtuiging dat geen bepaalde agressieve bedoelingen tegen Japan bij de mogendheden voorzitten. Uit Sjanghai wordt gemeld, dat de woord voerder vn de Japansche marinestrijd krachten aldaar gewezen heeft op de moge lijkheid, dat Japansche strijdkrachten over de Soetsjaukreek naar het onbezette deel van de internationale iiederzetting worden gebracht, „hetgeen noodig zou kunnen wor den als zich een ernstig incident mocht voordoen". Hij weigerde echter iets naders te zeggen omtrent „zulk een onprettige mo gelijkheid". De woordvoerder voegde hier aan nog toe, dat „de Japanneezen zich in hun optreden zouden laten leiden door de omstandigheden". Grootsch militair vertoon. Zooals was te verwachten is de overwin ningsparade te Madrid een grootsohe mili taire demonstratie geworden. Er was o.a. een troependefilé geopend door generaal Sa- liquet, commandant van het Centrale leger en zijn staf. Op hen volgden de Italianen. Het Spaansche legercorps van Toledo pas seerde in den ganzenpas. Vliegtuigen vorm den in de lucht het woord Franco. Na bijna een uur passeerde de 'eerste geheel Spaan sche afdeeling, die een reusachtig portret van Franco meedroeg. Daarna volgden bat terijen luchtafweergeschut op vrachtauto's en marine-eenheden. Totaal waren er 100.000 deelnemers. De straten waren versierd met het rood en goud van de nieuwe Spaansche vlag, op vele plaatsen zag men kostbare tapisserieën, ter wijl door den oorlog aangerichte schade in derhaast hersteld was. Franco heeft een rede gehouden, waarin hij zijn leger hulde bracht „dat een einde maakte aan de barbarij van het marxisme". De generalissimus riep geheel Spanje ten arbeid op. Rijkskanselier Hitier heeft een telegram gezonden, waarin hij uitdrukking geeft aan de hartelijke verbondenheid van het Duit sche volk. Het accoord tusschen de Holland Amerika Lijn en de Red Star Line. De Red Star Line deelt in een communi qué mede, dat in den loop der onderhande lingen, die tot een accoord tusschen de Hol land Amerika Lijn en de Red Star Line heb ben geleid, besloten is, dat de Duitsche be manningen ontslagen en naar haar land te ruggezonden zullen worden en dat Belgisch personeel zal kunnen worden aangenomen. Eveneens is besloten, in de ruimste mate rekening te houden met de Belgische belan gen voor wat betreft de uitrusting.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1939 | | pagina 1