De Duitsche eer
gered!
De „Krekel" op
badstrand neergestort
Kasteelheer vermoordt
zijn vrouw
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Q„Van protectoraat
0 naar inl ij v i n g'
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
12 JUNI 1939
67e JAARG. No. 8640
Een verdachte gevonden van den moord te
Kladno. - Nieuwe incidenten, een Tsje
chisch politieman gedood.
GEEN NIEUWE MAATREGELEN.
Balkanentente blijft
vredesinstrument
Kostbare landbouw
werktuigen verbrand
De drie inzittenden gedood
Dit nummer bevat 8 pagina's
Voor de oogen zijner kinderen
Vl/EERBERICHT
DE BILT SEINT:
Duitsche versferkinqswerken
wel goed?
heldersche courant
Uitgave der Ultg.-Mi). Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
MAANDAG
Het incident te Kladno, waar zooals gemeld een
Duitsch politieman werd vermoord, belooft voor Berlijn
een bevredigend einde te zullen krijgen. Aan de eer is vol
daan, er is een verdachte en er zal een groote boete betaald
moeten worden.
De verdachte is een gevaarlijk inbreker, Josepli
Cesqk genaamd.
Het signalement van Ccsak wordt gepubliceerd met
het verzoek hem te arresteeren en zijn arrestatie te mel
den aan de gendarmeriepost te Kladno.
Wat de boete betreft heeft de Duitsche chef van het
district Kladno bepaald, dat de boete van 500.000 kronen,
welke aan de stad is opgelegd, eenerzijds voor 80 procent
door de Joden en anderzijds voor 20 procent door de aan
hangers van Benesj betaald moet worden. Op aanwijzing
van de moordenaars staat thans een belooning van
150.000 kronen.
Tengevolge van de bemiddelingspogingen en het op
treden van de Tsjechische bevolking, alsmede door de
maatregelen van de regeering van het protectoraat is het
den rijksprotcctor mogelijk gemaakt na afloop van den
vastgestefden termijn, 10 Juni, af te zien van de maatre
gelen, welke te Kladno zouden worden genomen.
Minister-president Elias heeft een bezoek
gebracht aan staatssecretaris Frank om me
de te deelen, dat de Tsjechische regeering
den moord te Kladno betreurt en alles zal
doen om de daders te vinden en te bestraf
fen.
De over het algemeen goed ingelichte cor
respondentie „Dienst aus Deutschland",
merkt ten aanzien van den moord op een
Duitschen politieman te Kladno op, dat men
vastbesloten is dergelijke excessen met alle
middelen tegen te gaan. Het incident zelf
wordt echter in Duitschiand als een op zich
zelfstaand geval beoordeeld, en van het
krachtige ingrijpen wordt een algemeene
ontspanning gehoopt. De situatie in het
overige deel van het protectoraat is normaal.
„Beschuldig niet alle Tsjechen".
De Tsjechische bladen vragen den Duit
schei-s niet alle Tsjechen te willen beschul
digen van den moord te Kladno. De „Ceska
Slovo" schrijft, dat do hinderlaag niet het
wapen is, waarmede het Tsjechische volk
voor zijn rechten strijdt. Het schijnt evenwel
dat, hoewel de moordenaar niet is ontdekt,
de moord niet om politieke redenen is ge
pleegd. Men moet de Duitsche pers vragen
niet het geheele Tsjechische volk van dezen
moord te beschuldigen, ook indien de moor
denaar een Tsjech is.
De Nardni Politika schrijft ook, dat de
moord geen politicken achtergrond heeft en
het blad verwerpt krachtig de aanvallen van
de Duitsche pers op de eer van het Tsjechi
sche volk.
CENSUUR OP BUITENLANDSCHE
BERICHTGEVING!
De correspondenten der buitcnland-
sche dagbladen te Praag hebben van
de Duitsche autoriteiten het verbod
ontvangen over de incidenten van
iets anders te melden, dan de offici-
eele mededeelingen. Ook het com
mentaar van de Tsjechische bladen
mag niet worden gemeld.
Nieuwe moord, thans Tsjechisch
agent het slachtoffer.
In den nacht van Zaterdag op Zondag is
een Tsjechisch politieman gedood in een
twist tusschen Tsjechische en Duitsche po
litiemannen te Naohod in het Noorden van
Bohemen.
In een gisteravond gepubliceerd commu
niqué wordt gezegd, dat de Tsjech door een
schot werd gedood. Het onderzoek woidt
uitgevoerd door de Duitsche en Tsjechische
autoriteiten gezamenlijk. Het incident wordt
toegeschreven aan een reeks betreurenswaai-
digc gebeurtenissen. De rijksprotector hec
opdracht gegeven het onderzoek met
meeste gestrengheid en snelheid te hou de
Alle personen, die erbij betrokken zijn, w
den in hechtenis gehouden.
Incident tijdens begrafenis.
Tijdens de begrafenis van <icn Dmfsohen
politiebeambte Wilhelm Kniest, die
no is vermoord, heeft zich een incident
gedaan. Een Tsjech reed in zijn auto dwar.
door de begrafenisstoet heen. Daar mj
vendien niet zijn hoed afnam, werd hij f
don grond geworpen, geslagen en K
Zijn auto werd door de Duitsche autoule -
ten in beslag genomen en hijzelf gearres
teerd.
De lijkkist van Kniest, bedekt met de ha-
kcnkruisvlag, werd op het Wilsonplein dooi
de Duitsche minderheid van het stadje, wel
ke 500 personen telt, op een bevolking van
bijna 20.000 zielen begroet. De Tjsechische bc
volking was bij de begrafenis niet aanwezig
Do „Oberlandsrat" van het, district Klad
no heeft tot de commissie, welke door de
nationale solodariteit naar de stad gezonden
is, verklaard, dat de bevolking zich geen
rekenschap geeft van den ernst der situatie.
Arbeiders zouden Tsjechische liedjes gezon
gen hebben in de café's. De Oberlandsrat
heeft daarom de sluitingen van alle café's in
Kladno gelast, en den verkoop van sterken
drank verboden.
Het Duitsche publiek blijft onwetend van
de strenge maatregelen welke de rijkspro
tector in Bohemen en Moravië genomen
heeft na het incident van Kladno. De bladen
publiceeren alleen het feit, van den moord
op don Duitschen politieman en voegen
hieraan toe, dat met de noodige gestreng
heid een onderzoek naar deze „laffen foord"
is ingezet, en dat de autoriteiten van het
protectoraat maatregelen genomen hebben,
om een herhaling van dergelijke incidenten
te voorkomen.
„VAN PROTECTORAAT
NAAR INLIJVING."
Onder bovenstaanden titel publiceert de
Intransigeant een verklaring van Osusky,
den Tsjechoslowaakschcn gezant te Parijs,
waarin deze wijst op de veranderingen, die
zich de laatste weken in zijn land hebben
voltrokken.
Hij wees erop, dat het Tsjechoslowaak-
sche personeel geleidelijk door Duitsch per
soneel wordt vervangen. Bovendien hebben
de laatste zes weken belangrijke requisi-
ties plaatsgevonden.
Men heeft van alles weggehaald,
ijzeren hekken, metaal, granen, vee,
suiker, hout, om het naar Duitsch
iand te brengen. De bevolking is
van dag tot dag meer op rantsoen
gesteld. Linnen is moeilijk verkrijg
baar geworden en wanneer men het
vindt, moet er twee of driemaal
zooveel voor betaald worden als
vóór de bezetting.
Wat echter volgens Osusky het
ergste is, is dat men het nationale
gevoel heeft aangetast. Op de scho
len zijn Duitsche boeken ingevoerd,
die in strijd met de historische waar
hcid zijn en waarin gezegd wordt,
dat de Tsjechische natie geen na
tie is, doch wel een levensruimte
van het Duitsche rijk.
De Tsjechische Patriottische literatuur
wordt geweerd.
Tenslotte heeft ook de door Franck ge
houden rede de oogen der Tsjechen geopend
Deze zeide: gij hebt geen recht meer op
onafhankelijkheid. Gij zijt bestemd om uw
bijdrage te leveren en te werken voor het
Groote Duitsche Rijk. Dit aldus Osusky
zal het Tsjechische volk, dat zijn onaf
hankelijkheid lief heeft, nooit aanvaarden.
Bezoek van Gafencu aan Anka
ra versterkt vriendschapsban
den tusschen Turkije en Roe
menië.
De Roemeenschc minister van buitenland-
solie zaken Gafencu, die Zaterdag morgen
voor een dricdaagsch bezoek aan Turkije
in de hoofdstad Ankara is gearriveerd, heeft
een diner bijgewoond, dat door de Turksche
regeering te zijner eere was aangeboden.
Alle gezanten, der Balkanstaten, met inbe
grip van den Bulgaarschcn gezant, waren
aanwezig. In een redevoering die Saradjo-
gloe bij deze gelegenheid heeft uitgesproken
prees hij het werk van koning Carol en
verklaarde hij, dat „de Balkancntente, op-
gericht ten behoeve van dqp vrede en zich
ontwikkelende in vrede, een vredesinstru
ment bij uitnemendheid is geweest cn het
zal blijven, hoe de gebeurtenissen elkander
ook mogen opvolgen", üc Balkanstaten, zoo
ging hij voort, zijn thans vereenigd rondom
één zelfde ideaal", dat hen vijftien jaar
geleden bijeenbracht."
Onverbrekelijke vriendschap.
In zijn antwoord wees Gafencu op
de onverbrekelijke vriendschap, die
de beide landen vereenigt. Hij deed
uitkomen, dat Roemenië en Turkije
een gelijke zending hebben, „Roe
menië waakt voor de vrijheid aan
de groote Donau, Turkije waakt voor
de veiligheid van de Dardanellcn",
een taak, die beide landen ten uit
voer zullen leggen in een geest van
overeenstemming en verzoening,
waarbij zij tegelijk streven naar het
oncjerhouden van de beste betrek
kingen met de andere mogendheden.
„Wij moeten echter onze taak slechts ver
wezenlijken met gelijktijdige waakzame
verzekering van de veiligheid van ons ge
bied en de eerbiediging van onze nationale
onafhankelijkheid". Deze goederen, die ons
boven alles lief zijn, vertegenwoordigen het
hoogste belang op internationaal gebied.
Spr. besloot met te zeggen, dat de Balkan-
entente een instrument van den vrede is,
dat tegen niemand is gericht cn dat geen
enkel Balkanvolk uitsluit.
Een kind speelt met vuur
Zaterdag is brand ontstaan in de land-
bouwschuur grenzende aan de woning van
den landbouwer J Kamer, gelegen aan den
Sloterweg in de gemeente Haarlemmermeer.
Het vuur is ontstaan doordat een vierjarig
jongetie op het erf vlak hij de schuur met
lucifers speelde De brandweer uit Hoofd
dorp. die spoedig met twee motorspuiten
ter plaatse was. wist het vuur te localisee-
ren. zoodat de woning behouden bleef
Een groot aantal landbouwwerktuigen,
welke in de schuur stonden, werd 'n prooi
der vlammen.
De schade, welke op ongeveer f15.000
wordt geraamd, wordt door verzekering ge
dekt.
Dappere reddingspogingen van
badgasten.
Zaterdagmiddag te ruim hall vijf
is de luchttaxi van de K.L.M., de
PH-A.J.K. „Krekel", een Koolhoven
F.K.-43, welk toestel ook gebruikt
wordt voor de opleiding van ver
keersvliegers boven het Vlissing-
sche badstrand op geringe hoogte
bij het maken van een bocht afge
gleden en neergestort.
Het vliegtuig kwam terecht op
het badgedeelte, vlak naast het
strand voor zonnebaden, waar de
badgasten op dat oogenblik rug
aan rug lagen te zonnen.
Het toestel botste met den neus naar
voren en met een harden slag op het
strand en vloog onmiddellijk in
brand.
Toegesnelde badgasten, omstanders, matro
zen. soldaten cn politie namen onmiddellijk
de blussching ter hand door middel van het
werpen van zand in de hoop oplaaiende
vlammen Enkele minuten later was ook
de Vlissingsche brandweer op het strand
aanwezig.
De drie inzittenden, alle drie jonge
mannen, konden kort hierna uit het
toestel worden bevrijd. Zij bleken
reeds overleden te zijn en hun lijken
waren deerlijk verminkt. Zij moeten
onmiddellijk hij het neerstorten van
het toestel gedood zijn geweest.
Het waren twee leerliflgen van de rijks
opleiding voor verkeersvliegers, do 19-jarige
van Tijen uit Vlissingen en de eveneens 19-
jarige Faber uit Amsterdam. De derde inzit
tende was de 25-jarige A. de Visser, rijks
employé van hot vliegveld Haamstede'.
De stoffelijke resten der slachtoffers zijn
per brancard en per ziekenauto door leden
van het Roode Kruis naar het Bethesdazie-
kenhuis te Vlissingen overgebracht.
Toen de Vlissingsche brandweer werd ge
alarmeerd, was zij juist met vele Nederland-
sche en Belgische gasten en autoriteiten in
de nieuwe brandweerkazerne bijeen ter
feestelijke opening van dit nieuwe gebouw.
Ontzetting onder de badgasten.
Omtrent de toedracht van het ongeluk ver
nemen wij het volgende:
Het toestel dat een lesvlucht maakte van
Schiphol via Haamstede naar Vlissingen, cir
kelde kort na vier uur boven het Vlissingsche
strand, waar het op dezen mooien, zomer-
schen Zaterdagmiddag erg druk was. Er
werd druk gezwommen cn zeer velen lagen
Drama op Limburgsch landgoed.
Gistermiddag heeft zich op het
kasteel Groot-Vaushartelt, nabij
Meerssen een familiedrama afge
speeld, Tijdens een twist heeft de
bewoner, de 60-jarige groot-grond
bezitter E. R„ zijn 42- jarige echtge-
noote. geboren v. d. D. de W., met
eenige revolverschoten van het leven
beroofd.
De dader is door de gemeente
politie kort na het gebeurde ge
arresteerd en overgebracht naar de
marechausseekazerne te Maastricht
om ter beschikking van de Justitie
te worden gesteld.
In tegenwoordigheid van zoon en
dochter
Het was omstreeks vier uur, dat in het
historische kasteel, gelegen temidden van
heerlijk-groene landouwen, in de onmiddel
lijke nabijheid van het vredige Geuldal, de
knallen van een revolver weerklonk. Tn
enkele oogenblikken had zich een vreeselijk
drama in één der vertrekken van het kas
teel voltrokken. Echtelijke oneenigheid had
den kasteelheer dusdanig in woede doen'
ontsteken, dat hij een revolver greep en dit
wapen op zijn vrouw richte. Ondanks het
ingrii""!! van zijn negentien jarigen zoon.
en achttienjarige dochter, die bij het twist-
"snrek aanwezig waren, vuurde de heer
R. eenige malen. In de hartstreek getroffen
zeeg zijn vrouw ineen. De zoon slaagde er
daarop in zijn vader te overmeesteren en
hem het wapen af fe nemen. De heer R. .Tr.
ontbood onmiddellijk den arts van Autocl
uit Meerssen op liet kasteel, die niet anders
kon dan den dood van het slachtoffer vast
stellen. Ook geestelijke hulp was spoedig
aanwezig, doch deze kon niet meer geboden
worden. Even later verscheen de burge
meester van Meerssen, de heer J. H. Vis-
schers, vergezeld van een veldwachter, ter
plaatse voor het instellen van een politi
eel onderzoek. In den loop van den middag
brachten de subst. officier van Justitie te
Maastricht, mr. J. H. H. Dautzenberg, cn
de districtscommandant van de mare
chaussee eveneens een bezoek aan het kas
teel.
De burgemeester had onmiddellijk na zijn
aankomst den dader gearresteerd en naar
Maastricht laten overbrengen, waar hij
aan een eerste verhoor is onderworpen.
R. genoot groote bekendheid.
De heer R. is eigenaar van het bekende
kasteel GrootVaushartelt. dat zijn geschied
kundige waarde o.m. ontleent aan het feit,
dat het heeft toebehoord aan Koning Wil
lem II. Het landgoed bestaat voor het
grootste gedeelte uit boomgaarden, welke
oen oppervlakte beslaan van niet minder
dan 150 H.A., zooriat de beer R. met recht
de grootste boomgaardbezitter van ons land
kan worden genoemd. Nadat hij vroeger
zijn bezit had verpacht, oefende hij de laat
ste jaren de vruchtenteelt in eigen beheer
uit, waartoe hij over een groot personeel
beschikte. Zooals van zelf spreekt, genoot
de heer R. groote bekendheid in deze
streek, hoewel hij zich niet veel onder de
bevolking bewoog.
Wat bewoog den kasteelheer tot zijn
vreeselijke daad?
Over de aanleiding van de noodlottige
twist is momenteel nog niets bekend. Wel
weet men, dat zich in het gezin van den
heer R. vroeger wel eens moeilijkheden
hadden voorgedaan, doch niemand heeft
kunnen vermoeden, dat die tot dit gevolg
zouden leiden.
Het gebeurde heeft in dit Limburgsch
dorp en in wijde omgeving hevige ontstel
tenis teweeg gebracht. In hetp laatsje was
het gisteren zeer druk en er waren talrijke
vreemdelingen samengekomen ter gelegen
heid van het octaaf van het H. Sacrament
en van de kermis, welke in vollen gang
was, zoodat het nieuws van het drama
zich zeer snel verspreidde cn het algemeen
onderwerp van gesprek uitmaakte.
Verwachting: Koel weer, zwaar
bewolkt met opklaringen,
enkele regenbuien met kans
op onweer, zwakke tot ma
tigen, westelijke tot Noorde
lijken wind.
in het zand te zonnen op het strandgedeelte
van het bad, dat daarvoor is bestemd. Het
toestel, dat zeer laag vloog, trok de belang
stelling van allen, die op het strand verkoe
ling zochten. Terwijl het vliegtuig een bocht
maakte zagen de mcnschen plotseling tot
hun groote ontzetting, dat het kleine vlieg
tuig van een hoogte van circa 100 nieter
afgleed en naar beneden stortte.
Met een geweldigen smak kwam liet toe
stel op het strand terecht, op slechts zeer
geringen afstand van de zonnebaders. Het
mag een groot wonder worden genoemd,
dat niemand door het neerstortende toestel
werd getroffen.
Tevergeefs
Van alle zijden renden de menschen naar
de plaats, waar het toestel, dat onmiddellijk
na het neerstorten in brand was gevlogen,
terecht was gekomen, Met zand, dat in een
zoo overvloedige massa aanwezig was,
trachtte men het oplaaiende vuur te
doovent doch aanvankelijk bleven deze po
gingen .zonder het gewenschte resultaat,
omdat de vlammen een zoo groote hitte ver
spreidden, dat de brandende wrakstukken
bijna niet waren te naderen.
Enkele dapperen trotseerden echter
het vuur om te trachten de inzit
tenden uit het wrak te trekken,
doch hoe moedig zij hierbij ook te
werk gingen steeds dreven de vlam
men hen weer terug. Daarbij kwam
nog, dat de inzittenden in het toe
stel vast bleken te zitten.
Terwijl de onmiddellijk gewaarschuwde
brandweer van Vlissingen zich naar de
plaats van de ramp spoedde, trachtten de
omstanders nog een wanhopige poging te
doen het vliegtuig om te gooien. Zou dat
lukken, dan was het misschien mogelijk de
inzittenden te bevrijden. Inderdaad slaagde
men er in het verongelukte en nog steeds
brandende toestel gedeeltelijk om te trek
ken. Nu bleek het mogelijk te zijn één der
inzittenden Van Tijen uit het vlieg
tuig te trekken. Hij bleek reeds overleden
te zijn. Intusschen was de Vlissingsche
brandweer gearriveerd. Nu waren de vlam
men spoedig gebiuscht en konden ook de
lijken van de twee andere inzittenden uit
de wrakstukken worden bevrijd.
Het duurde nog geruimen tijd alvorens
de indentiteit van de drie slachtoffers kon
worden vastgesteld. Groot was de ontroe
ring, welke zich van de honderden, die het
ongeluk voor hun oogen hadden zien ge
beuren en met groote dapperheid hadden ge
tracht hulp te bieden, meester had gemaakt
doch deze ontroering werd dubbel groot,
toen kwam vast te staan, dat twee der ver
ongelukten Vlissingers waren: Van Tijen en
de Visser. Laatstgenoemde was haven
meester van Haamstede en was sinds kor
ten tijd getrouwd. In Zeeuwsche korfbal
kringen was hij een bekende figuur.
Bocht te kort genomen?
Volgens ooggetuigen zou de bestuurder
van het vliegtuig een bocht, die hij boven
liet strand op betrekkelijk lage hoogte
maakte, te kort hebben genomen, waardoor
het toestel afgleed met het bekende nood
lottige gevoig. De wrakstukken zijn onder
bewaking gesteld totdat deskundigen zijn
gearriveerd om een onderzoek in te stellen.
R. van Tijen, geboren 5 December 1919 te
Vlissingen en G. Faber geboren 13 Februari
1920 te Amsterdam, waren leerlingen van
de Rijksopleiding voor verkeersvliegers.
Reeds zeer geruimen tijd waren zij in bet
bezit van het vliegbrevet A en zij zouden
binnenkort hun opleiding voor verkeersvlie-
ger hebben voltooid.
Het Fransche volk wordt misleid,
zegt de Duitsche algemeene bouw-
inspecteur.
Het D.N.B. publiceert den inhoud van een
rede, die de algemeene bouwinspecteur, Dr.
Todt gehouden heeft, waarin hij de in het
buitenland gepubliceerde berichten, vol
gens welke de grensversterkingen in het
westen van Duitschiand tengevolge van
den hoogen waterstand onbruikbaar gewor
den zouden zijn, belachelijk maakte.
Men verzwijgt, aldus Todt, voor het Fran
sche volk de sterkte der grensverdedigings-
vverken en voert met deze laakbare licht
zinnigheid oorlogspolitiek.
In elk geval, zoo besloot hij zijn rede, is
men in Duitschiand ervan overtuigd dat de
millioencn kubieke meters beton van den
„westwal" een veel belangrijker bijdrage
tot handhaving van den vrede zijn, dan de
bewuste misleiding door de pers- en radio-
leugenaars.
