„De kwade genius van minister
Goseling is de Bossche
procureur-generaair
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN-HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Zoeklichten flitsen
boven Tientsin
Anti-Britsche
massabetooging
Bveg
man
Alexandrette Turksch
Japanneezen mishandelen
Nieuw Zeelander
Acht bommenwerpers
geland op 't vliegveld
te Bergen
Belangrijke Britsch-
Fransche vlootbesprekingen
Een nieuw defensief
Balkanpact 1
N.S.B voert verboden
propaganda
ZATERDAG
24 JUNI 1939
67e JAARG.No. 8651
Marechaussee moet in haar
eer worden hersteld
Een boodschap van
Koning George
Dit nummer bevat 16 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINT:
Verzoekschrift aan den
Keizer van Japan
LEERAAR M. O.
heldeksche courant
KONINGSTRAAT 76, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
Uitgave der Ultg.-Ml). Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
Nadat de Tweede Kamer gisteren een
reeks wetsontwerpen z.h.st. had aangeno
men, werd het debat over het Oss-rapport
yoortgezet.
De heer Rost van Tonningen, (N.S.B.) is
van oordeel, dat het dwaas is door gebrek
aan oprechtheid de eeuwige gerechtigheid
te trachten te ontvlieden. In deze zaak Oss
is veel leed veroorzaakt en veel onrecht ge
schied. De wijze, waarop spr. deze zaak be
handelt, spruit voort uit zijn nationaal-so-
cialistische levensbeschouwing. Een der
grootste misdaden tegen mensch en volk
is de schending van de ongerepte eerbaar
heid van jeugdige menschen, over deze
schending is in deze kamer nooit een woord
gesproken. Mr. Marchant heeft van de
waarheid van dit onrecht in Brabant ge
tuigd. Spr. citeert uit een artikel in „Het
Noorden."
Welk een schoone taak ware de
ze minister van Justitie beschoren
geweest, schouder aan schouder met
de marechaussee de onverlaten op
te sporen. De misdrijven van de
geestelijken en anderen behoorden
de kern te zijn van de onderzoekin
gen van deze Kamer.
Het rapport geeft over de zaak ophelde
ring; zij had haar taak moeten neerleggen.
De minister had terecht moeten staan voor
den Hoogen Raad! Spr. noemt het ergerlijk,
dat de minister en de procureur-generaal
de marechaussee in het openbaar beleedi-
gen. Hij laakt het gezag van den Bosschen
procureur-generaal. De methoden der Staats
partij in Oss blijken zonneklaar uit het rap
port, beïnvloeding der getuigen is daar zeer
gewoon. Ook de minister maakt zich daar
aan schuldig.
Spr. laakt het- optreden tegen wachtmees
ter De Gier. Op 30 Maart heeft de minister
een deputatie ontvangen onder leiding van
burgemeester Ploegmakers.
'Minister Goseling: Wat zegt U?
De heer Rost van Tonningen herhaalt den
laatsten zin.
Minister Goseling: Waar?
De heer Rost van Tonningen: In den
Haag.
De minister: Nergens ter wereld!
De heer Rost van Tonningen: Ik houd vol.
Spr. weet, dat hier geen recht zal worden
gedaan. Spr. eischt, dat de Kamer den mi
nister duidelijk maakt, dat verder samen
werken onmogelijk is, de procureur-gene
raal moet ontslagen worden; de marechaus
see moet een onderzoek instellen, de briga
de moet in haar eer hersteld worden; de
beide geestelijken moeten onschadelijk wor
den gemaakt.
De rechtszekerheid in het zuiden
De heer Jockcs (v,d.) stelt er prijs op te
verklaren, dat ook hij van oordeel is, dat
de minister te goeder trouw gehandeld heeft.
Men mag aannemen, dat de handelingen
van de brigade-Oss de bedoeling hebben ge
had inbreuken op het recht op te sporen.
Slechts bij den inspecteur van de marechaus
see zat een bedenkelijke opvatting om
trent de taak ten aanzien van misdragingen
van geestelijken; dit geldt niet voor de bri
gade. Door de brigade is een vijftal fouten
begaan, die aanleiding gaven tot den maat
regel. Spr. betoogt, dat deze fouten niet al
leen schuld waren van de marechaussee en
den genomen maatregel niet rechtvaardi
gen. Een ernstige grief is inderdaad, dat de
brigade wel eens te snel tot arrestatie over
ging. Er was inderdaad aanleiding om
remmend op tc treden, wellicht had tegen
over een enkele een zekere correctie kun
nen volgen.
De genomen maatregel, schorsing van de
opsporingsbevoegdheid van de gansche bri
gade, was wel een zeer buitengewone maat
regel. De indruk van den maatregel kan
sterker geweest zijn dan de minister ver
wachtte. Kan men thans nog beweren, dat
de maatregel gerechtvaardigd was?
Spr. keurt het optreden van den
procureur-generaal af. Sluiting van
het onderzoek in enkele gevallen
voordat de zaak volkomen ,was on
derzocht, getuigt niet van den wil
de rechtszekerheid te bevorderen.
Het verhoor van de Gier, dat VAuur
duurde, is heneden de waardigheid van een
Nederlandschcn magistraat.
Het optreden ten aanzien van de comman
danten verdient volgens spr. evenepns ai
keuring. De uitdrukking „terreur en dom
heidsmacht" getuigt van wel zeer K
vooringenomenheid van den procur
neraal tegen de brigade.
Wie is hier op hol geslagen? IIeJ;
lijk, dat deze ambtsdrager bezwaarlijk op
die plaats kan worden gehandbaa
Spr. kan zich vooralsnog met
sie van het rapport vereenigen.
Gaat coalitiebelang
vóór landsbelang
Geen anti-papisme
De heer Bierema (lib.) acht het onjuist,
dat de minister zijn ambtenaren verbood te
verschijnen. Het parlement heeft liet recht
en de plicht met alle middelen op te ko
men tegen gevallen, waarin de overheid
schending van de rechtszekerheid dekt.
Van anti-papisme is hier geen sprake. De
zaak draagt een zuiver zakelijk karakter.
Spr. laat in het midden, of een enquete
niet meer noodig is, uit volle overtuiging
zal spr.s fractie haar stem aan de conclu
sie geven. De rechtszekerheid zal daar
door gediend zijn. De minister kan geen
andere argumenten meer voorbrengen.
De minister: „Daar weet u niets van."
De heer Bierema (lib.) wijst op enkele ge
vallen, waarin een minister in een conclu
sie aanleiding zag om af te treden.
De minister zal voor zich de vraag moe
ten stellen, of hij er politieke gevolgen aan
wil verbinden. Niemand is onfeilbaar, doch
spr. begrijpt niet, dat de minister zijn ver
gissing niet wl erkennen en dat hij een
procureur-generaal dekt, die op onomstoote-
lijke bewijzen gebleken is ongeschikt te zijn
voor zijn hooge betrekking.
Spr. zou het niet kunnen begrijpen, in
dien de minister na dit oordeel zou aanblij
ven.
De Kamer bekocht.
De heer van Houten (C.D.U.) laakt het
weigeren van stukken door den minister.
De inhoud van deze stukken zou slechts de
positie van den minister zwakker kunnen
maken. De minister had de kamer vooraf
moeten inlichten. Thans weet sprdat de
kamer bekocht is, een enquête zou alsnog
het beste zijn.
Den procureur-generaal ziet spr. als den
boozen genius van den minister.
Er rijzen vele vragen die een nader
onderzoek wettigen. Heeft het Ne-
derlandsche recht tegenover de bei
de geestelijken zijn loop gehad?
Zijn er nog meer misstanden in
Brabant?
Aanvaarding van de conclusie is
afkeuring van een reeks van fouten.
De minister zal niet rustig kunnen
aanblijven. Doet hij dit toch, dan zal
een motie van wantrouwen moeten
volgen of afstemming van de Justi-
tiebegrooting.
Spr. vreest, dat het coalitie-belang belang
rijker zal worden geacht dan het landsbe
lang.
De Bossche procureur-generaal dient niet
te worden gehandhaafd.
Mr. C. M. J. F. Goseling
Minister van Justitie
Nog eens: de geestelijken
Het c.h. lid mevrouw Mackay—Katz rafel
de in een scherpzinnig juridisch betoog
alle zaken, op grond waarvan de minister
heeft gemeend aan de brigade der mare
chaussee te Oss tijdelijk de opsporingsbe
voegdheid te moeten ontzeggen, uiteen en
kwam daarbij tot de conclusie, dat de ma
rechaussee geenszins de rechtszekerheid
hebben in gevaar gebracht, dat de minis
ter dc rechtszekerheid door zijn maatrege
len niet heeft bevorderd en dat hij het ge
zag niet krachtig cn evenwichtig heeft ge
handhaafd.
Ook spr. vraagt eerherstel voor de bri
gade, maatregelen tegen den proc. gen. en
heropening van het onderzoek tegen een
der pastoors.
De heer Wijnkoop (comm.): bravo! Ver
scheidene kamerleden drukken mevr. Mac-
kav-Katz de hand-.
De heer Kersten (s.g.) kan het optreden
van den minister niet anders zien dan een
poging om to rechtvaardigen, dat pastoors
aan het Nedcrlandsche recht worden ont
trokken. Het Roomscjie recht moest gelden
boven het Nederlandsche.
De kamer kan niet minder doen dan
scherp het beleid van den minister afkeu
ren, de brigade eerherstel geven en den Bos
schen proc.-gen. heenzenden.
„Kloosterschandalen".
De heer Albarda (s.d.) verklaart, dat in
de zaak vele elementen zijn, die hem anti
pathiek zijn. Iiij bedoelde daarmede het
anti-papisme en ongezonde belangstelling
voor kloosterschandalen. Spr. betreurt de
houding van de katholieke politici en pers
in de zaak-Oss.
Spr. behoudt zich het recht voor om, wan
neer de minister nieuwe feiten naar voren
brengt, schorsing, van de behandeling te
vragen om deze rustig te overdenken. Hij
hoopt, dat minister Goseling alsnog zijn
fouten zou erkennen.
Dinsdagmiddag zal minister Goseling het
woord voeren.
FranschTurksch verdrag van
bijstand geteekend. Dc as
boos, maar niet ongerust.
Gisteren te half zeven is op het mi
nisterie van buitenlandsche Zaken
te Parijs de verklaring van weder-
keerigen bijstand tusschen Frankrijk
en Turkije onderteekend. Eveneens is
te Ankara op denzelfdcn dag het ver
drag onderteekend, waarbij Frank
rijk het Sandsjak Alexandrette af
staat aan Turkije.
Er wordt overeengekomen, dat beide mo
gendheden een verdrag van langen duur
zullen sluiten, waarin wederkecrige bepa
lingen zullen worden opgenomen in het be
lang van beider veiligheid en in afwachting
van dit verdrag zullen beide mogendheden
in geval van 'n aanval in het Middellaud-
sclic Zeegebied samenwerken cn elkaar we-
derkccrig hulp verleencn.
Scherpe critiek in Italië en
Duitschland.
De afstand van het Sandsjak Alexandrette
aan Turkije wordt door de Italiaansche bla
den voorgesteld als een openlijke schending
door Frankrijk van het mandaat over Syrië,
dat het door de andere mogendheden met
inbegrip van Italië waa toevertrouwd.
Dc onderteekening van het Fransch
Turksche pact wordt in Duitschc politieke
kringen ontvangen met het slechte humeur,
dat ten toon gespreid wordt, bij ieder succes
der democratieën in den opbouw van het
front van weerstand tegen agressie, Op
nieuw verklaart men, dat het hier gaat om
een nieuwen schakel in de omsmgehngspo-
litiek, evenals bij de pacten tusschen Enge
land en Polen, Roemenië en Turkije. Ptjli-
tieke kringen echter trachten geen enkele
ongerustheid te toonen en verklaren, dat zij
geen hijzonder belang hechten aan het di
plomatieke instrument, dat „het grootste
deel van zijn doeltreffendheid verliest dooi
de langzaamheid van de onderhandelingen
met Moskou.
Eiken dag brengt nieuwe verne
deringen aan de blanken in
Tientsin.
De Japansche wacht aan den toegang tot
de vroegere Duitschc concessie in Tientsin,
heeft gisteren den Nieuw Zeelander Cecil
Davis drie slagen in het gelaat gegeven, om
dat hij weigerde zich onmiddellijk uit te
kleeden, toen hem dit werd gelast. Eerst na
dat drie andere schildwachten te hulp wa
ren geroepen, ontkleedde Davis zich, waarna
hij een kwartier geheel ontkleed moest blij
ven staan, terwijl een aantal Chineezep en
een twaalftal buitenlandsche vrouwen pas
seerden.
Gisteren was Davis tegenwoordig toen twee
Engclschen werden gedwongen zich in het
bijzijn van Chinecschc vrouwen en kinderen
ontkleeden, hoewel hij toen niet 1 astig
werd gevallen.
Davis werd op onwaardige wijze behan
deld, niettegenstaande hij verklaarde, dat hij
honorair agent van de regeering van Nieuw
Zeeland was.
Amerika heef* het Engelsche
Vorstenpaar bezielend verwel
komd.
In antwoord op het adres van welkom, dat
Donderdag eenstemmig door het Engelsche
parlement is aangenomen, heeft Koning
George een boodschap uitgevaardigd, waar
in hij zegt: „Wij zijn zeer getroffen door
de hartelijke ontvangst bij onze thuiskomst
in Engeland. Wij zullen steeds een herin
nering bewaren aan de prachtige en bezie
lende verwelkoming door onze onderdanen
in Canada cn op New Fouhdland en aan de
vriendelijkheid cn oprechte hartelijkheid
van het volk der Vereenigde Staten."
Alle bladen heeten deu koning en de ko
ningin in lange hoofdartikelen hartelijk
welkom.
In October moet het terrein wor
den opgeleverd.
Op het in aanbouw zijnde militaire
vliegveld te Bergen zijn gisteren 8
bommenwerpers van het vliegveld de
Kooij geland. Hierbij bewezen de be
tonnen startbanen, welke gedeelte
lijk gereed zijn, zich in uitstekende
conditie te bevinden. De vliegtuigen
werden na de landing in de hangars
geborgen. Naar wij vernemen, moet
het vliegveld in October a.s. worden
opgeleverd.
Zullen Britsche vliegtuigen
voedsel in de concessies wer
pen?
AMERIKA NEEMT KRACHTIGER
HOUDING AAN.
Het is thans tien dagen geleden dat Ja
pan begon Tientsin te blokkeeren en elk
uur wordt de toestand nijpender. De auto
riteiten van de Britsche nederzetting te
Tientsin zijn zeer bezorgd over de verhoo
ging van de prijzen der levensmiddelen en
maatregelen zijn genomen om de armere
bevolkingsklasse te helpen.
Gisteravond flitsten voortdurend de stra
len van Japansche zoeklichtbatterijen over
Tientsin. Dit heeft aanleiding gegeven tot
het nog niet bevestigde gerucht, dat Brit
sche vliegtuigen van het te Wei Hai Wei
liggende Britsche vliegtuigmoederschip
„Hermes'' zullen opstijgen, om levensmidde
len in de Britsche concessie te werpen.
De Britsche consul, Jamieson, heeft een
schriftelijk protest ingediend tegen de sma
delijke behandeling van Britsche onderda
nen door de Japansche schildwachten. Tot
dusver is echter geen enkel Britsch protest
beantwoord
Daarentegen worden de Engelschen in
Tientsin nog voortdurend op discriminee-
rende wijze door de Japanners behandeld.
Krachtig protest van Halifax.
De Britsche minister van buiten
landsche zaken, lord Halifax, heeft
gisteren den Japansohen ambassa
deur te Londen ontvangen. Hij
heeft een krachtige verklaring af
gelegd tegen den ambasadeui over
eenkomstig de verklaring van den
minister-president in het Lager
huis-,
De Japansche ambassadeur zal
deze doorzenden naar zijn regee
ring.
Zal Amerika ingrijpen?
Zooals wij gisteren reeds voorspelden, is de
Amerikaansche houding tegen Japan krach
tiger geworden.
Volgens inlichtingen uit diplomatieke krin
gen heeft de Amerikaansche regeering Tokio
er van in kennis gesteld, dat zij Admiraal
Yarnell instructies heeft gegeven om niet te
dulden, dat eenigerlei schending van Ameri
kaansche rechten geschiedt in China van den
kant van de Japansche vlootautoriteiten op
gevaar zelfs van het te voorschijn roepen van
een verscherping van den toestand. Hieruit
moet echter niet worden afgeleid, dat Ame
rika zonder meer zich zou aansluiten bij een
Fransch of Britsch initiatief.
Enqeland krijgt in geval van
oorlog opperbevel in het Verre
Oosten.
De Britsch-Fransche vlootbesprekingen fe
Singapore hebben een zeer belangrijk resul
taat opgeleverd en wel, dat dc Britsche op
perbevelhebber van de vloot ingeval van
een oorlog in het Verre Oosten het opper
bevel over de Britsch-Fransche strijd
krachten op zich zal nemen. Ook gelooft
men, dat de conferentie besloten heeft, dat
Singapore in zulk een geval basis der ope
raties zal zijn.
De Japansche penetratie naar het zuiden
cn de bezetting van de eilanden Hainan en
Spratley zijn, naar men meent te weten,
eveneens door de gedelegeerden besproken,
alsmede de dringende noodzaak van be
scherming der olievelden van Borneo inge
val van een oorlog.
Initiatief zou van Roemenië zijn.
Volgens volstrekt betrouwbare bron wordt
door den Roemeenschen minister van buiten
landsche zaken, Gafenco als voorzitter van
den Balkanbond een nieuw defensief Balkan
pact voorbereid.
Verwachting: zwaar bewolkt of
betrokken, eenige regen met
kans op onweer, koeler dan
gisteren, aanvankelijk ver
anderlijke, toenemende wind
uit Noordelijke richting.
Beïnvloeding van Nederlandsche
arbeiders in Duitschland.
Het Tweede Kamerlid de heer van der
Goes van Naters heeft de volgende vragen
gericht tot den minister van sociale zaken:
Is het den minister bekend, dat in de
barakken en de cantine van het Lager 10
der „Hermann Goeringwerke" te Hallen-
dorf (D.) waar tusschen 500 en 800 Neder
landsche door de rijksdienst uitgezonden
arbeiders verblijf houden .propaganda voor
de Nationaal Socialistische Beweging wordt
toegelaten en bevorderd, o.a. doordat een
door een aanhanger dier beweging gehou
den lezing over „De Nederlandsche arbei
ders in het buitenland en de N.S.B. aldaar
werd aangekondigd, zulks terwijl propa
ganda voor elke andere partij in welken
vorm ook, verboden is?
Is de minister bereid, zoolang dergelijke
propaganda voor een in Nederland voor
ambtenaren verboden vereeniging in
Duitschland aldus wordt bevorderd, althans
niet gelijk alle overige propaganda wordt
tegengegaan, de uitzending van Nederland
sche arbeiders door den Rijksdienst niet
verder te doen plaats vinden?
Door Japan opgehitste Chinee-
zen roepen „Weg met Enge
land".
In verband met de anti-Britsche agitatie
in Peipipg, Tientsin en Tsingtau, is in,
Tsinan, de hoofdstad van de provincie
Sjantoeng, de veertiende verjaardag her
dacht van het incident van Kanton, waar
bij tal van Ghineesche studenten vielen on
der machinegeweervuur en gedood werden
door de Britsche troepen in 1925. Er werd
een anti-Britsche massabetooging en eeni
parade gehouden. Ongeveer 30.000 Chinee-
zen kwamen bijeen in het Tsinanpark en
namen resoluties aan tegen het Britsche
imperialisme, waarin bij Engeland wordt
aangedrongen op het laten varen van de
politiek ten gunste van Tsjang Kal Sjefc.
Wanneer hieraan geen gevolg gegeven
wordt, aldus de resoluties, zal het Ghinee
sche volk nooit de anti-Britsche campagne
laten varen. Na de massabetooging trok
ken de betoogers in optocht door de stra
ten van Tsinan met vlaggen, die opschrif
ten droegen als ,weg met Engeland".
Formeele oorlog tegen China ge
vraagd.
Een aantal vooraanstaande Japanneezen
hebben den Mikado een verzoekschrift over"
handigd, waarin wordt gevraagd de rech
ten van oorlogvoerende op te eischen in
China, aangezien dit volgens de onderteeke
naars van het verzoekschrift de eenige weg
is om spoedig een einde te maken aan het
Chineescli-Japansche conflict. Tevens wordt
verzocht een doeltreffende regeling te tref
fen voor het vraagstuk der internationale
nederzettingen cn concessies in China.
Accountantskantoor
Lid N. I. v. B.
Lid Ned. Gen. v. Acc.
Loodsgracbt 72 - Tel. 650
