De onderzeedienst-diefstallen voor
den Alkmaarschen politierechter
De Helderschevisscher H.B. veroordeelt
tot 2 maanden gevangenisstraf
7^>cehJi n
yiiwM uit tVifc
De rol van kwartier
meester ten B.
overal agenten.
Marktberichten
Kermis ingeluid
Visscherij
Visschen met een vlieger
Het hoofd van Bismarck
1
I
m i
Gistermiddag diende voor den Alkmaar
schen Politierechter de zaak betreffende
de gepleegde diefstallen bij den Onder
zeedienst alhier. Thans kwamen voor de
burger-verdachten, in casu de schippers
die de gestolen goederen gekocht hadden,
benevens een Heldersche visscherman en
de veerman van de Binnenhaven. Binnen
kort vindt deze zaak haar vervolg op den
Zeekrjjgsraad, alwaar de kwartiermeester
ten B., die gistermiddag als getuige op
trad dan als verdachte terechtstaat.
De eerste.
De eerste der vijf verdachten, de schipper
Roel Feenstra, blijkt niet verschenen te zijn,
zoodat zijn zaak bij verstek gaat. Hem is
ten laste gelegd op 27 April j.1. van kwartier
meester ten B. een paar roeiriemen gekocht
te hebben voor een bedrag van 2.50 per stuk.
Getuige ten B. verschijnt, in uniform, het
geen het Alkmaarsche „schellinkie" kennelijk
interessant vindt. Met duidelijke stem legt hij
den eed af en deelt, op de desbetreffende vraag
van den Politierechter, Mr. Krabbe, mede, dat
zijn collega R., eveneens een kwartiermeester,
in Indië voor de balie zal hebben te ver
schijnen.
Wij vernemen dan dat de riemen bij R. in
bewaring waren in het z.g. schippers-detail.
Volgens ten B. liepen deze niet meer te boek,
evenals een hoeveelheid ander materiaal. Het
was afgeboekte rommel, die buiten de inven
taris liep. De Politierechter begrijpt er niet
veel van. Rijksgoederen, die over zijn... nee,
het is hem niet bijzonder duidelijk ondanks
den nadruk die ten B. aan zijn woorden geeft.
Ten B. geeft echter toe, dat hij verkeerd han
delde met de riemen te verkoopen. Hij heeft
daar niet bij stilgestaan. Overigens kan men
zooiets volgens get. geen diefstal noemen...
„U bedoelt zeker verduistering...?" merkt
de Politierechter sarcastisch op.
Na nog eenige woordenwisseling over het
vage begrip van goederen, die „over" zijn,
vernemen wij, dat ten B. de riemen aanbood
aan schipper Feenstra. De Officier van Jus
titie, Mr. van Feen de Lille, meent dat hier
de heeling van Feenstra wel heel duidelijk be
wezen wordt. Een kind kon begrijpen dat de
riemen van diefstal afkomstig waren. Spe
ciaal in een stad als Den Helder moest men
dat begrepen hebben. Hij vordert een boete
van 25.subs. 15 dagen.
Nadat bootsman Bakker, die eveneens
aanwezig is, nog als vermoedelijken prijs
der riemen circa 8 9 gulden genoemd
heeft, velt de Politierechter vonnis over
Feenstra: 25.boete subs, 15 dagen.
De tweede schipper.
Volgt nummer twee: schipper Tjakko Klein-
huis, thuishoorend in Nieuwe Wolda, en die
eveneens als de vorige verd. gedurende de
spannende dagen van het najaar '38 met zijn
vaartuig in het Bassin lag. Hem is ten laste
gelegd het koopen van riemen en touwwerk.
Het blijkt dat verd. met Feenstra een kar
gehaald heeft en het materiaal overnam op
het steigertje van den O.Z.-dienst aan de
Binnenhaven. Op een sleepboot stond ten B.
die de goederen lostte. Beide riemen zijn in
derdaad g( ocht, met wat touwwerk er bij
voor de som van 6.Ieder nam een riem
voor zijn rekening. Verd. geeft echter niet
toe geheeld te hebben. Hij is nog nooit mat
de politie in aanraking geweest en ook thans
was hij te goeder trou-v. Ten B. had gezegd
dat het zijn eigendom was en verd. meende
dat er verder geen vuiltje verder aan de
lucht kon zijn.
Mr. Krabbe denkt er anders over: hij noemt
de handelwijze van verd. roekeloos, grof en
onvoorzichtig. En hij vraagt of verd. dat maar
niet toe zal geven.
„Achteraf bezien wel edelachtbare", zegt
deze, „maar van te voren... nee".
Ten B. komt weer voor de balie. En hoort
van zich ze£gen dat het toch eigenlijk onbe
grijpelijk is, dat iemand die een marinecarriëre
van 29 jaar achter de rug heeft zich tot der
gelijke zaken heeft laten leenen.
Ten B. beweert weer vrij-uit te gaan. Het
was rommei, die „over" was. Als de 1ste of
ficier het gevonden had. waren ze misschien
nog wel een ernstig standje opgeloopen. Maar
diefstal was het niet!
Mr. Krabbe kan maar steeds niet be- j
(Pijpen dat een ondergeschikte by de Ma
rine zelfstandig deze „rommel" verkoo
pen mag. Waarop ten B. zegt dat het
meer gebeurt. Eigenlijk meet men dat
gene wat „over" is wel inleveren, maar
dat gaat nu eenmaa niet... Overigens
merkt hy op geen schuldbesef te hebben
waarop Mr. Krabbe vinnig antwoordt dat
hy dat maar aan de heeren van den Zee-
krygsraad In Xieuwediep moet vertellen.
Bootsman Bakker echter zegt, dat men de
goederen van het „detail wel degeiyk behoort
in te leveren. Een behoorlijke marineman doet
dat ook, ook al zit er soms disciplinaire straf
op.
De Officier van Justitie vordert voor
Kleinhuis dan 30.of dagen,. Uit
spraak 30.of 15 dagca.
De derde.
Volgt verdachte nummer drie, schipper
Willem Versloot uit Zwammerdam, die met
z'n schip „Eben Haëzer" eveneens in het
Basin gelegen heeft. Voor 6 gulden zou deze
van ten B. gekocht hebben trossen, een kur-
kezak, witte verf, staaldraad, een talie met
blok en nog enkele kleinigheden. Ten B. had
hem gevraagd, of hij het een en ander noodig
had.
Verd. geeft ruiterlijk toe van begin af wel
gesnapt te hebben, dat het geen zuivere kof
fie was, en bij de Heldersche politie heeft hij
dat ook direct toegegeven.
Ten derde male verschijnt ten B. Hij ver
telt de tros van 30 meter verkocht te hebben,
dat was een afgekeurde van de „Amster
dam", die hij .van een der opvarenden gehad
had. De andere „rommel" gaf hij er op cadeau.
De woorden van ten B. worden gelogenstraft
door den bootsman, dat een blik verf alleen al
een paar gulden kost. Na eenig heen en weer
gepraat vordert Mr. Van Feen de Lille 50.
of 25 dagen.
Uitspraak: 50.of 25 dagen, waar
mede Versloot genoegen blijkt te nemen.
Zware straf.
Dan komt de visscherman H. B. Voor een
bedrag van 35 gulden zou deze staaldraad en
een tros van ten B. overgenomen hebben.
Omstreeks St. Nicolaas had hij van den veer
man K. gehoord, dat die een partijtje te
koop had. Hij moest op een bepaalden tijd
's avonds bij het vlotje aan de Binnenhaven
aanwezig zijn. Met de vlet van K. is verd.
inderdaad gegaan, waarna ten B. met een
barcas eveneens arriveerde en eenig staal
draad en touwwerk meebracht. Er moest 25
gulden voor betaald worden.
Het blijkt te gaan over 150 meter staaltros,
een tros van 4 cm geteerd en 50 meter on-
geteerde tros. Alles fonkelnieuw en naar
schatting minstens het dubbele waard. Later
heeft verd. nog meer kunnen koopen op deze
wijze. 3 Stukken staaldraad: een van 50, een
van 10 en een van 20 meter. Veel voordeel
heeft B. er echter niet van gehad, want alles
moest ingeleverd worden bij de politie.
Ten B. merkt op, dat deze zaak niet hem,
maar kwartiermeester R. in Indië aangaat.
Hij heeft het alleen maar vervoerd. De op
brengst werd verdeeld. De veerman 5 gulden,
hijzelf 10 gulden en R. 10 gulden. Het was
misschien niet goed van hem het geld aan
te nemen, maar hij is alleen maar bemidde
laar geweest, vervoerder.
Mr. Krabbe kijkt bedenkelijk en zegt dat
het hem veel meer als afgesproken werk
voorkomt.
Dan wordt de veerman aan den tand ge
voelt. Het blijkt, dat kwartiermeester R. bij
hem gevraagd heeft of hij geen kooper wist
voor de „rommel". Nu, die wist hij niet. Hij
heeft alleen maar inlichtingen gegeven, een
meening, die kennelijk weer niet door den
Politierechter gedeeld wordt.
Het blijkt echter, dat R. de man is, die
feitelijk de zaak verkocht heeft en de hoofd
schuldige is. Dat beamen ook de veerman en
ten B.
De Officier neemt dan het woord en wijst
op het schandalige van het feit, dat iemand
zooiets in Den Helder kan doen. Al dat ge
heimzinnige gedoe met tüsschenpersonen, op
het steigertje, de betaling, nee... het is meer
Heldersche politie verscheidene malen g
holpen heeft met het aanbrengen van
verdwenen zaken en dat hy nog nimmer
voor de balie is geweest, volgt de ui -
spraak: 50 gulden of 25 dagen.
Direct bij de aanschaffing ver
dient U al! Heerlijk goedkoop is
DKW! Verdere voordeelen: be
lastingvrij gewicht en uiterst laag
verbruik. In onderhoud even
eenvoudig als in het berijden.
DXW ligt prachtig op den weg!
Brochure No. 10 geeft afbeel
dingen en interessante technische
kdetails. Gratis op aanvraag!
STANDAARD MODEL f 2*3-
LUXE-MODEL I 260.-
"J
lmP: HART NIBBRIG EN GREEVE N.V. rU
Pai kstraa' 91a - Tel. 117642 Den Haag'
-G.V:
dan erg. Hij kan niet minder dan een gevan
genisstraf van 3 maanden eischen.
B. roept al: „Ik ga in hooger beroep",
waarop Mr. Krabbe hem aan het verstand
brengt dat er niets te beroepen valt als er
nog geen vonnis geveld is.
Na eenig heen en weer gepraat komt
dan de uitspraak: 2 maanden gevangenis
straf (waarmee B. het niet eens blijkt te
zyn en wel in hooger beroep zal gaan).
De veerman-
Als laatste verschijnt dan de veerman K.,
die voor 2 flesschen cognac 2 roeiriemen van
kwartiermeester R. gekocht zou hebben. Dat
was in November 38. Het is weer ongeveer
hetzelfde verhaal van het vlotje en den afge
sproken tijd. Ze moesten 5 gulden kosten,
maar de kwartiermeester prefereerde blijk
baar een hartige dronk cognac. Er komt een
opperschipper ter prake, maar het is niet
goed te volgen, wie en wat er eigenlijk be
doeld wordt en welke rol deze gespeeld zou
hebben.
De veerman tracht aan te toonen, dat hij
feitelijk niet veel schuld heeft, maar de Po
litierechter meent dat zijn conduitelijst er nu
niet bepaald gunstig uitziet. Later blijkt, dat
dit nogal meevalt. Weer was R. verkooper,
ent B. „bemiddelaar" en de veerman kooper.
Na veel geredenaar meent Mr. Krabbe dat
het er dik oplag, dat het weer om gestolen
goed ging. De Officier vordert 50.of 25
dagen.
Nadat de veerman nog de aandacht
gevestigd heeft op het feit, dat hij de
Marktoverzicht
De Maandagsche markt werd &is=te^"'
doordat de Groeneplaats vol geb^d is me
kermistenten, enz., op de z.g. H o
houden. De lammerenaanvoer was voor de
eerste namarkt, tengevolge van den grooten
aanvoer op de laatste groote
markten, gering, er werden slechts 4701 lam
meren verhandeld. De prijzen waren iets be
ter dan vorige week. Een veehouder,
vorige week niet had verkocht, omdat nj
geen 5 gulden kon krijgen, verkocht nu voor
6.De hoogste prijs bedroeg 7.50, ae
middenprijs 5.50. Er werd weer veel wo vee
verkocht aan den exportslager Scholten, uit
Alkmaar. Ook de schapen waren duurder dan
vorige week, pl.m. 1.50 per stuk hooger.
Gemiddeld werd voor de schapen 13.50 be
taald, de hoogste prijs bedroeg 16.50.
De rundveeaanvoer was ditmaal zeer ge
ring. Nuchtere kalveren deden gemiddeld
10.50, zwaardere kalveren meer, de hoog
ste prijs bedroeg 42.
Biggen werden op deze markt niet aange
voerd. De vette varkens doen op de boerderij
ongeveer een kwartje per pond.
Aan de eierenveiling stegen de kipeieren
iets in prijs ruim 10 cent per 100 stuks.
Veemarkt, Maandag 26 Juni 1939.
470 lammeren 4.tot 8.73 scha
pen* 13.tot 16.50; 4 groote kalveren
20.tot 45.6 nuchtere kalveren 7.
tot 14.160 jonge hanen.
Eierenveiling Maandag 26 Juni 1939.
69200 eieren aangevoerd.
58—62 kg per 100 2.35 tot 3.55; 62—64
kg per 100 3.50 tot 3.65; 66—70 kg per
100 3.70 tot 4.—; 50—56 kg per 100 3.10
tot 3.35.
In de laatste jaren is de belangstelling voor
het inluiden van de kermis in onze gemeente
zeer groot geworden. Werd tot voor enkele
jaren hieraan slechts door de jeugd aandacht
geschonken, thans brengt dit gebeuren een
volksoploop van belang teweeg, waarbij ook
het sterk toenemend vreemdelingenverkeer
veel invloed heeft. Gewoonlijk wordt het sa
mengestroomd publiek vergast op enkele popu
laire nummers van straatmuzikanten voor het
Raadhuis; bij het sterk beperken van de straat
muziek was dit evenwel dit jaar zeer zuinig,
met het gevolg, dat toen de bel van het Raad
huis was geluid, het publiek zich over het
marktplein verspreidde, waar gedurende eeni-
gen tijd een drukte heerschte als op een der
drukste dagen van de kermisweek. Draaimolen
en zweefmolen maakten al direct goede zaken
en ook aan de autobaan werd reeds een druk
gebruik gemaakt. De eerste drukte eindigde,
toen de scholen weer begonnen.
In de middaguren was 't stil, zooals dit ge
woonlijk tiet geval is op den eersten kermis
dag. Het marktplein is nu zoo goed als geheel
volgebouwd. Er is ook nog een kleine parade-
tent gearriveerd, en verder nog een kunst
glasblazerij; gisterenavond heerschte er reeds
een echte gezellige kermisstemming.
De paradetent kondigde met de noodige
bombarie de eerste voorstelling aan, terwijl de
orgels van draai- en zweefmolen en van de
auto-baan, die vlak bij elkander staan, door
dit rumoer heenklonken. Er zal dus op het
Marktplein gedurende de kermis lawaai ge
noeg zijn, doch dat behoort eenmaal bij
oud-Hollandsch feest.
Den bioscoop viel gisterenavond nog
matig bezoek ten deel, de Schouwburg van
Kinsbergen trok nog slechts weinig bezoe
kers Van de verschillende gelegenheden voor
den dans werd eveneens nog een matig gebruik
«remaakt, al hebben velen reeds het zooge-
naamde „Eerste Deuntje" reeds gedanst.
Het weder laat zich voor de Kermis gelei,
delijk iets beter aanzien, als er nu maar wat
meer geld was, gelegenheid om zich te amu-
seeren is er dit jaar meer dan genoeg.
Urk 26 Juni. Door 46 vaartuigen werd
j 1 Zaterdag aan de Gemeentelijke Vischafslag
alhier aangevoerd: 4950 pond Kuilpaling, van
10 tot 383 pond per vaartuig, pry's 16—22 ct.;
160 pond Lijn of beugaal, 25—35 ct; 300 pond
Poonen 5—8 ct.; 150 pond Noordzeeschol,
1020 ct.; 90 pond Schar, 67 ct., alles per
pond; 5 K.G. Tong, prijs 100 cent; 6 K.G.
Tarbot, 110 ct. per K.G. en 150 manden Nest,
prijs 40 tot 45 ct. per mand.
Over het globaal waren de uitkomsten van
de visscherij van onze groote Urkervloot maar
zeer matig. Alleen waren de uitkomsten op
het IJsselmeer maar tot bevnedigend te noe
men. Op de voormalige Zuiderzee gaat thans
de paling en aalvisscherij zeer in omvang toe
nemen. Deze week werd dan ook nog onge
veer 2500 pond kuilpaling meer aangevoerd
als 14 dagen geleden. De vangsten van de mo-
torlooze zeilvaartuigen waren van 10 tot 40
pond per etmaal. De gemiddelde prijs was 20
ct. per pond. De gemiddelde weekbesommingen
waren van 23 tot 40 gulden per zeilvaartuig.
De kleine motorvaartuigen hadden over dag
vangsten van 50 tot 70 pond per motorvaar
tuig. Per nacht waren deze vangsten van
100 tot 135 pond kuilpaling. Door deze kleine
motorvaartuigen werd verleden weel; 125 tot
180 gulden besomd. De kleine kustlijnaalvis-
schers brachten per morgen vangsten aan de
markt van 17 tot 26 pond per vaartuig. Be
sommingen 30 tot 45 gulden per kustlijnaal-
visscher. De groot stoomlijnaalvisschers had
den per etmaal vangsten tot 90 pond beugaal
per vaartuig. Hiervan was de gemiddelde prys
34 ct. per pond. De weekresultaten waren 70
tot 150 gulden per vaartuig.
Van de vischerij op het IJsselmeer was het
met de fuikaalvisscherij het droevigst gesteld.
De vangsten waren soms in de 2e etmaal niet
hooger dan 50 pond p. fuikaalvisscher. De ge
middelde prijs was 27 ct. per pond. De besom
mingen waren dan ook niet hooger als 25 tot
50 gulden per fuikaalvisscher. De visschery
op ansjovis, welke door enkele zeer groote
motorvaartuigen wordt uitgeoefend, was ver
leden week zeer matig. De weekresultaten ten
hoogste tot 100 gulden. De prijs was goed,
vangst gering.
Onze groote Noordzeevloot maakte ook
maar tot matige weekbesommingen. De kust
vaartuigen voor IJmuiden en Scheveningen be-
somden gemiddeld tot 110 gulden per vaartuig.
De garnalenvisschers 160 tot 195 gulden per
garnalenvisscher. De groote motorvaartuigen
voor Texel en Terschelling van 205 tot 260
gulden per groot motorvaartuig. De snurre-
vaadvaartuigen gemiddeld tot 300 gulden per
snurrevaadvaartuig. Hier aan de markt was
vooral de versche Noordzeeschol zeer duur in
prijs. Gestuurde matig.
De vorige week (19 tot en met 24 Juni)
werd door 18 tot 55 vaartuigen per dag aaji
de Gemeentelijke Vischafslag alhier aange
voerd: 19593 pond Kuilpaling, prijs 162514
ct. (voor 14 dagen was dit: 17154 pond, 21V2
2514 ct.); 904 pond Lijn of beugaal, 2537
ct.; 140 pond Fuikaal, 23142614 ct.; 300
pond Poonen, 58 ct.; 150 pond Noordzee
schol, 1020 ct.; 80 pond Schar, 67 ct. per
pond; 5 K.G. Tong, prijs 100 ct.; 6 K.G. Tar
bot, 110 ct. per K.G. en 850 manden Nest,
prijs 40 tot 45 ct. per mand.
Aardig is de wijze, waarop men op de reede
van Ternate, het eiland met zijn vervaar
lijken vlukaan, vischt. Dat gaat zoo: Twee
mannen nemen met hun beiden plaats in een
prauwtje. De een roeit, de ander laat via den
top van een lange bamboe, die voor de boot
is opgericht, een vlieger op. Die vlieger
heeft een langen staart. (In het algemeen
hebben vliegers in Indië geen staart). Die
staart vormt het vischsnoer. De dienst, die
bij ons de dobber verricht, wordt hier waar
genomen door den vlieger. De man aan het
touw laat hem door vieren en inhalen van het
lange touw een weinig op en neer dansen,
zoodat de haak met aas aan de oppervlakte
blijft en de dansende beweging volgt. Het
vischje, dat het spel ziet, hapt toe en is ge
vangen.
„Het hoofd van Bismarck".
Zeer mooi is de Zee van Ternate. Hooge
vulkanen stijgen uit de zee op, wat vooral
's ochtends als de zon haar licht op de top
pen doet spelen, wonderschoon is. Eén dier
bergen noemt men wel eens „het hoofd van
Bismarck". Op den top er van, die veel over
eenkomst heeft met een menschelijk hoofd,
staan drie klapperboomen. Uit de verte lijken
die veel op de spaarzame haren, die indertyd
het hoofd van den „ijzeren kanselier" sier
den.
Een der merkwaardigheden van het stad
je vormt de groote, zeer oude moskee met
haar 5- en 7-tallig dak. Ze staat bij de be
volking in hoog aanzien, wat niet wegneemt,
dat ze verwaarloosd en bouwvallig was, toen
ik het eilandje bezocht.
Het binnenlandsch bestuur had zelfs maat
regelen moeten treffen, het unieke monu
ment tegen invallen te behoeden.
Typisch zijn er de poorten, die toegang
verleenen tot sommige woningen. Ze zyn
voorzien van een dak met twee uitsteeksels.
Alleen personen van adel mogen volgens de
adat (heilige gewoonten) een dergelijke poort
oprichten. Natuurlijk staat er een voor het
paleis van den sultan. Dit paleis is eenigen
tijd ingericht geweest tot museum van Ter-
nataansche oud- en merkwaardigheden. Toen
was de sultan verbannen in verband met
opstootjes, waarbij een controleur bij het
Binnenlandsch Bestuur vermoord was.
Temate heeft sedert kort een nieuwen
schen en Nederlanders. Thans is het er rus
tig, ja doodsch. Alleen bij het openen van da
paradijsvogeljacht op Nw.-Guinea kwam er
leven en vertier onder de bewoners van d#
Typische toegangspoorten.
"1
He oude moskee met het vijf- en zcventallig dak.
Het uitzoeken en sorteeren der muskaatnoten.
sultan, die nu weer het oude huis bewoont
Eens was Ternate het centrum van het
Ned.-Indische gezag. Toen was het de parel
der Molukken". Enkele overblijfselen me
forten - by na geheel door vulkanische uit
barstingen vermeld - herinneren aan den
stryd, hier gevoerd door Portugeezen Engel"
stille kampongs. Maar ook die tyd is voorbij.
Op het eilandje treft men enkele aanplan-
mgen van muskaat- en notenboomen aan.
De oogst, het uitzoeken en sorteeren der no
en, en de handel in copra brengen er no$
een weinigje levendigheid.
H. F. TILLEMA.
