Il£ Olympische stad
groeit...
Vacantie in de bergen
Californië
Geheimzinnige ziekte
in Woensel
bestormt den hemel
1
I
i
i' B
n
Geen fakkelloop,
maar
t1sneeuwmarathon"
Zelfgemaakte reistasch
Verstokt oplichter
gearresteerd
Droevige begrafenis
te Groningen
Kwart milliard voor het
Britsche leger
5 U O Ml
m
V<
i;:;
1 t
■3:50
il
44-
F 1 N LAND
SUOMI FINLAND
Vijf bekroonde Olympiapostzegels.
Ook de leek in sportzaken zal al
na een verblijf van slechts enkele
uren in de „Witte stad van het
Noorden," in Finland's hoofdstad
Helsinki tot de conclusie komen,
dat er iets bijzonders op til is; dat
men iets groots bezig is voor te be
reiden. Wanneer men van overzee
komt ziet men al direct in de ha
ven vele honderden handen aan
het werk, om de aanlegsteigers en
ligplaatsen te bouwen en in te
richten voor de twee dozijn groote
passagiersschepen uit verschillende
landen die er gedurende de dagen
van de volgende Olympische Spelen
het anker zullen uitgooien.
Komt men bij voorbeeld per vliegtuig in
Helsinki aan en het is nu ecnimaal mode
geworden om van een dergelijk modern,
vervoermiddel gebruik te maken ook dan
krijgt men een zoo mogelijk nog completer
overzicht op de vele groote bouwwerken in
aanbouw, het ontelbaar aantal steigers, de
duizenden palen die als lucifershoutjes uit
den grond steken.
Het dorp des vredes.
In het kader van dezen koortsachtigen ar
beid die de stad beheerscht en die er als
het ware een nerveuze atmosfeer schept,
dit reusachtig omvangrijke werk dat ge
heel en al gewijd is aan het wereldfeest
der sportjeugd nu het tijdstip van het aan
staande Olympische festijn nadert, heeft
Helsinki dezer dagen een dag beleefd die
een bijzondér feestelijk karakter droeg.
Want terwijl in de Finsche hoofdstad van
de daken der verschillende „Olympische
kantoren" reeds weken lang de vlaggen
wapperen, werden zij thans voor het eerst
op vier gemeenschapshuizen in het Olym
pische Dorp geheschen, de toekomstige ver
blijfplaats der Olympische deelnemers.
Plechtig woei de Finsche vlag, met het
blauwe kruis in een wit veld van de dak
lijst van het eerste bouwwerk in dit aan
staande dorp des vredes, waar eens de al
lereerste van 's werelds athleten gehuis
vest zullen zijn.
Gemeenschapshuizen,.
Men heeft bij den aanleg van het Olympi
sche Dorp niet het voorbeeld van Berlijn in
1936 gekozen, d.w.z. men heeft er geen ge
bouwtjes neergezet met een woon-accomo,-
datie voor omstreeks 25 athleten, maar groo
te, gerieflijk ingerichte gemeenschapshuizen
elk voor ongeveer honderd menschen, als
gevolg hiervan zullen in ieder geval alle
athleten van een land bij elkaar wonen
(wat in Berlijn niet het geval was, boksers,
zwemmers, atheltiek-deelnemers woonden er
in verschillende huizen), hetgeen de geest
en gezelligheid zeker ten goede zal komen.
Achteraf moest men natuurlijk rekening
houden met de niet onbelangrijke vraag,
voor welke doeleinden de gemeenschapshui
zen van het Olympische Dorp na de Spe
len zouden kunnen dienen. Er zijn er na
melijk ongeveer 30 en in den bouw daarvan
is toch altijd nog ongeveer 60 millioen Fin
fiche mark gestoken! Daarbij komt dan nog
het enorme kapitaal dat de aanleg van
straatwegen en kanalen vorderde. Vandaar
dat het voor hen die kapitaal investeerden
in dezen bouw een geruststellende gedachte
is dat reeds nu 70 procent van de woon
ruimte in het Olympische Dorp voor na
de Spelen al verhuurd is: de honger naar
moderne woonruimte in Helsinki is voorals
nog onverzadigbaar.
Ook vrouwen helpen mee bou
wen.
Een korte plechtigheid dus in het Olym
pische Dorp-in-wording en een waaraan
rond vijfhonderd arbeidsters en arbeiders
hebben deelgenomen. Arbeidsters in het
bouwvak? Inderdaad, ook zij maken zich
als metselaarsters en steenvoegsters nuttig
en dat is voor Finland niet zoo heel onge
woon, want het land lijdt als gevolg van
zijn enorme uitgestrektheid en zijn steeds
sterkere doordringing van industrie aan
een chronisch gebrek aan arbeidskrachten.
Een indrukwekkende rede werd gehouden
door den bekenden professort Harvia die er
op wees dat deze aanstaande Olympische
Spelen de wereld zullen laten zien dat
Finland een organisator is wien de groot
ste zorgen zijn toevertrouwd en een land
dat zich met liefde aan de taak van gast-
vrouwe zal wijden. En ook de nu reeds po
pulaire toekomstige commandant van het
Olympische Dorp, majoor Valkama,, die
met een zeker gevoel van rechtmatige trots
„zijn" dorp dag in dag uit ziet groeien
sprak vreugdevolle woorden bij deze eerste
mijlpaal. Aldus heeft deze entr'acte in het
spel der Olympische organisatie een voor-
loopig rustpunt gevonden: het Olympische
Dorp, op siechts 3 K.M. afstand van het
Olympische Stadion verwijderd, groeit lang
zaain maar gestaag; de Olympische vrucht
van het groote voorbereidende werk begint
te bloeien om in 1940 een rijke oogst te
waarborgen.
Een stroom vreemdelingen...
Nog maar ongeveer een half jaar
geleden meende men in Helsinki
met omstreeks 120.000 huisvestings
gelegenheden voor de aanstaande
bezoekers te kunnen volstaan, maar
intussclien is men van die meening
Het lied van den arbeid
klinkt in Helsinki, de Olympi
sche stad, waar de Finsche
vlag nu ook wappert van de
eerste daken der gemeen
schapshuizen in het Olympi
sche Dorp in wording.
teruggekomen. Op dit oogenblik
gelijk uit een officieele mededeeling
van majoor Heusen van het in
kwartieringsbureau blijkt zijn
reeds 82.554 „kwartieren" gereed
en tegen Februari 1940 zal dit getal
zich tot 170.000 hebben uitgebreid.
Sneeuw-marathon.
In verband met de te houden Winterspe
len in Garmisch-Partenkirchen, heeft de
Duitsche rijkssportleider Von Tchammer
und Osten als voorzitter van het Duitsch
Olympisch comité nu ook het organisatie
comité voor dé vijfde Olympische Winter
spelen geïnstalleerd en de president van
dit comité Van Halt heeft reeds verklaard
dat de voorbereidingen der werkzaamheden,
ondanks de zeer korte termijn na de bekend
making dat Duitschland de Winterspelen
zou organiseeren, zich in een vergevorderd
stadium bevinden. Als tegenstuk van de
bekende fakkelloop van 1936 van Olympia
naar Berlijn zal vanuit de plaats der eerste
Olympische Winterspelen, Chemonix, een
oorkonde der vriendschap in een estafette
loop over de skivelden der Alpen naar Gar
misch-Partenkirchen worden gebracht, een
soort sneeuw-marathon dus.
Een practische reistasch, die echter ook
zeer geschikt is om bij het winkelen mede
genomen te worden, geeft deze afbeelding
weer.
Noodig is een stuk stevig écru linnen van
45 c.M. en een van 30 c.M. in blauw of
rood en twee handvaten, liefst leeren, die
men bij een koffermaker kan laten ma
ken.
Onderaan op de schets is een knipover-
zicht gegeven. Men begint met het knippen
van twee voorstukken, die 30 cM. hoog
zijn in het midden (stippellijn geeft vorm
aan). Breedte 55 c.M. De reep voor den bo
dem is 10 c.M. breed en heeft de lengte
van de tasch en ten slotte wordt de zij
kant geknipt. In het midden hiervan komt
een inknip ter grootte van de ritssluiting,
die dicht langs den kant wordt opgestikt
en in de kleur der garneering wordt geko
zen.
Langs de afgeronde kanten (aan voor- en
achterzijde) worden biezen geregen van
het gekleurde linnen, evenals langs de lan
ge en smalle kanten van den bodem der
tasch, zoodat deze later als een smal biesje
te zien komen.
Ten slotte wordt de tasch in elkander ge
stikt en wel zóó, dat de gekleurde reep met
de stofdeelen meegewerkt wordt.
De handvaten moeten vooral met sterk
garen op de stof worden bevestigd. In-
plaats van leeren handvaten kan men een
reep stof enkele malen opvouwen en dicht
naast elkander doorstikken, waardoor de
banden steviger worden, in puntvorm drie
viermaal opstikken. Op den bodem van
de tasch legt men een stuk stevig karton,
waardoor de vorm zich beter houdt.
De letter wordt op de stof geteekend
voorzijde tasch en ongevuld met rijg- of
kettingsteken, daarna met platte- of feston
steken in de kleur van de garneering. Aan
te raden is de letter te borduren vóórdat de
tasch in elkander genaaid wordt.
Twee jonge kinderen overleden.
Drie anderen ernstig ziek.
OORZAAK VERGIFTIGD GRAS?
In het gezin Tatemhoven, wonende in de
Pieter Poststraat te Woensel, gemeente Eind
hoven, hebben zioh ernstige ziektegevallen
voorgedaan, waarvan men de oorzaak nog
niet met zekerheid heeft kunnen vaststel
len.
Vermoed wordt echter, dat de vijf
kinderen uit het gezin vergiftigd
zijn door loodacctaat, waarmee
aardappelvelden, dioht achter de
woning, besprenkeld zijn, daar het
vaak voorkomt, dat de kinderen pp
bloemstengels en grassprietjes kau
wen, die met dit gif in aanraking
zouden zijn gekomen.
De vorige week Donderdag voelde het
tweejarig meisje Truusje zich onwel, doch
de ouders oordeelden den toestand niet van
dien aard, dat consul teeren van den huis
arts noodzakelijk werd geacht, doch toen
evenwel Zaterdag ook het vierjarig zoontje
ziek werd, riepen zij de hulp van een dok
ter in, die een ernstige dysenterie consta
teerde, waarvan hij de oorzaak niet kon
vaststellen. Zondag is tegen den avond het
jongste meisje, dat twee jaar oud was, over
leden. Daarop zijn Dinsdag de vier overige
kinderen naar het R.K. Binnengasthuis over
gebracht, waar nog des avonds de vierjarige
jongen stierf. Met hooge koorts liggen daar
thans nog het twaalfjarige dochtertje Mien,
het negenjarige zoontje Pieter en het zeven
jarig dochtertje Joke. In den toestand van
den jongen was gisterochtend een lichte ver
betering waar te nemen. Inmiddels heeft
men in het rijkslaboratorium te Utrecht een
onderzoek naar de vermoedelijke oorzaak
laten instellen, doch het rapport is nog niet
binnen. De ouders van het gezin zijn geheel
vrij van elk ziekteverschijnsel gebleven.
De Amsterdamsche politie heeft een 21-
jarigen glazenwasscher gearresteerd en in
gesloten, die zich herhaalde malen aan op
lichting en verduistering heeft schuldig ge
maakt.
Korten tijd geleden was het jongmensch
uit de strafgevangenis ontslagen, waar hij
voor dezelfde misdrijven zijn straf had on
dergaan. Het bleek reeds spoedig, dat hij
niet het plan had zijn leven te beteren. Kort
na elkaar kwamen drie aanklachten wegens
oplichting en verduistering ten zijnen na-
deele op het bureau Linnaeusstraat tegen
hem binnen. Hij had een betrekking gevon
den bij een glazenwasscher en voor dezen
moest hij een rekening innen bij een oude
vrouw. Hij ontving van de vrouw een biljet
van tien gulden, dat hij wel even zou wisse
len. Inderdaad keerde hij met negen gulden
wisselgeld terug, doch het geld bleek te ver
leidelijk en met een smoesje wist hij de
vrouw te bewegen hem de negen gulden
nog even ter hand te stellen. Zij heeft haar
geld niet meer terug gezien. Een ander maal
kocht hij een broek. Het gesprek met den
winkelier kwam op fototoestellen en het
bleek, dat het toestel van den winkelier niet
geheel in orde was. Samen ging mep naar
een reparateur, doch enkele dagen later
kwam de glazenwasscher alleen terug om
het, gerepareerde toestel voor den winke
lier af te halen. Het werd hem prompt ter
hand gesteld, met gevolg, dat de winkelier
zijn toestel kwijt was,
De politie had, daar het jongmensch geen
vaste woonplaats heeft, eenige moeite bij
de opsporing. Eergisteravond wisten recher
cheurs hem eöhter te arrestecren. Hij wordt
vandaag voor den officiers van justitie ge
leid.
De reuzentelcscoop van Paloma
bijna voltooid.
Het raadsel van Mars zal
spoedig opgelost worden.
Onder den diepblauwen hemel van
Californië zal binnenkort het reu-
zenoog zich op het firmament rich
ten. Het vertegenwoordigt de kracht
van 160 milliard menschenoogen,
heeft een middellijn van vijf nieter
en weegt niet minder dan 20 ton.
Het betreft hier den enormen spie
gel van de grootste telescoop der
wereld, die op den Palomaberg bij
San Diego is opgericht. Deze is vijf
maai zoo groot als de lens van het
observatorium in Chicago en de op
tische spiegel van de Mount Wil-
sontelescoop wordt door den nieu
wen rivaai in grootte verre over
troffen. Hei apparaat zal den astro
nomen vele geheimen van den he
mel ontsluieren, waarin alle an
dere sterrenwachten ter wereld zich
niet hebben kunnen verdiepen.
Zeven jaar voor een spiegel-
schijf.
De kolos van Paloma, die niet minder
dan vijf millioen dollar gekost heeft, is
een geschenk van de Rockefeller Founda
tion en van het Carnegie-instituut. Zeven
jaar lang is door de meest vooraanstaande
specialisten van Amerika gewerkt aan de
vervaardiging van dezen gigantischen spie
gel. Alleen reeds het gieten van de enorme
glasmassa in een oven, waarvan de tem
peratuur voortdurend op een hoogte van
2000 graden gehouden moest worden, maak
te vele voorzorgsmaatregelen noodig. Het
kleinste vuiltje, het kleinste luchtblaasie
zouden den geheelen arbeid en daarmede 't
resultaat te niet gedaan hebben. Toen de
massa eenmaal naar wensch gegoten, was,
moest men twee jaar wachten eer zij afge
koeld was en een normale temperatuur be
reikt had. Toen gingen de opticiens aan het
werk. Hun taak was het den reuzenspie-
gel met alle middelen der moderne tech
niek den juisten vorm te geven. Professor
Ritchey en ingenieur Cauley hebben het
klaar 'gespeeld de mogelijke fouten van den
spiegel te begrenzen tot 1/20.000 mm.
Men behoeft slechts op den knop
te drukken
Op den Palomaberg wacht een prachtige,
astronomische, aan de godin Urania gewijde
kathedraal op de installatie van deze teles
coop. Met' de voorbereidingen daarvan is
men reeds geruimen tijd gereed. Onder de
koepel, die den doorsnede heeft van 40 me
ter staat 't bekken gereed, om den spiegel
op te nemen.
Het zal zeer gemakkelijk zijn het
nieuwe cyclopenoog in werking te
stellen. Men behoeft slechts op een
knop te drukken en automatisch be
ginnen electrische motoren te wer
ken, die den koepel openen en de
telescoop, die zich om zijn as kan
draaien, zal den geleerden in staat
stellen de sterren te zien op een
zoo korten afstand als zij nauwe
lijks hadden durven droomen.
Het zicht van dezen spiegel is een abso
luut wonder. Wanneer .ergens in het wereld
ruim een kaars zou branden op een afstand
van Parijs tot Tokio, dan zou het oog van
de Californische telescoop nog in staat zijn
het licht op de gevoelige plaat vast te leg
gen. Wanneer de kijker op de maan ge
richt wordt, zal ons liet feëerieke landschap
van bergen en vlakten op onzen sateln€t
zoo dicht nabij komen, dat men den indruk
kriiet in een vliegtuig op veertig kilometer
afstand de maan te beschouwen. Wanneer
od e<m van de maankraters een huisje
«tond~ dan zou het aan het oog van den
Panamakolos niet ontsnappen. Maar he
laas zal men niet voor dergelijke verrassin
gen komen te staan. De maan, waar geen
water geen lucht is, kan met anders dan
onbewoond zijn; een doode wereld als eep
rots, die eindeloos door het wereldruim cir-
kelt
Zal het Marsmysterie opgelost
worden?
Maar op iets grooteren afstand zien wij
den mysterieuzen planeet Mars, den zuster
planeet van onze Aarde. Wat stellen die
beroemde kanalen, die wij nu al sinds zes
tig jaar gezien hebben eigenlijk voor? is
dit geheimzinnige net van donkere strepen
dat over een afstand van 3000 kilometer
zich uitstrekt, het werk van met intelligen
tie begaafde wezens? Zou het inderdaad
het werk zijn van geniale ingenieurs, die
probeeren den uitgedroogden planeet te
bevloeien, zooals Mr. Lowell, een van de
meest op den voorgrond tredende Ameri-
kaansche sterrenkundigen beweert, of is
het slechts een kwestie van optisch bedrog
zooals vele Europeesche geleerden geneigd
zijn aan te nemen? De sluiers over dit ge-
heim zal ongetwijfeld te zijner tijd de te-
lescoop van Paloma oplichten.
Slachtoffers van den noodlotti.'
gen brand ter aarde besteld.
Gistermiddag om twaalf uur zijn de bei
de slachtoffers van den noodlottigen brand
in de Steentilstraat, de heer B. .1. Walrecht
en diens echtgenoote, mevrouw R. Walrecht
Kleveringa, ter aarde besteld.
Ruim half één vertrok de droeve stoot van
een woning in de Noorderhaven. Reeds lan
gen tijd tevoren hadden zioh, ondanks den
regen, velen verzameld, die door de politie
op een behoorlijken afstand werden gehou
den. Toen de kisten naar buiten werden ge
dragen, heersohte er onder het publiek een
doodsche stilte, welke op ieder een diepen
indruk maakte. Vervolgens begaf de stoet
zicih naar de begraafplaats Esserveld. Over
al langs den weg stonden belangstellenden,
die met ontbloot hoofd den stoet lieten pas-
seeren. Ook op de begraafplaats waren zeer
velen aanwezig. Nadat de beide kisten in
een gezamenlijk grvf waren neergelaten,
spraken enkelen een kort woord van troost
tot de familie. Een schat van bloemen dekte
de kisten. Diep onder den indruk verlieten
de aanwezigen het kerkhof.
Nieuw crediet voor uitbreiding.
Britsche legermacht thans 500
duizend man sterk.
Gisteren is een suppletoire begrooting voor
het leger ingediend, ten bedrage van 79
millioen pond sterling, waarvan het groot
ste gedeelte door een leening zal worden
bedekt.
Het bedrag zal o.a. worden gebruikt voor
de uitbreiding van het geregelde en van het
staande leger en voor de vorming van een
militie. Het totaal der legerbegrooting wordt
thans meer dan 227 millioen pd. st. De ge-
opgegeven als 100.000 man, terwijl de her-
raaiTijJe maximumsterkte der militie wordt
ziene sterkte van het territoriale leger ge
schat wordt op 485.000, hetgeen een vermeer
dering is met 238.621 man.
Wie wel eens
een zomer heeft
doorgebracht in
de stille dalen
van het hoogge
bergte, zal een
onvergetelijken
indruk hebben
behouden van
den kerkgang der
dorpelingen op
Zondag. Het is
eigenlijk een sa
menvatting van
harmonische in
drukken, waar
door dit beeld zoo
levendig in de
herinnering blijft.
Het kleppen van
het kerkklokje in
de zuivere, droge
berglucht is het
eenige geluid, dat
zich vernemen
laat in de Zon
dagsstilte van 't
dal. De langzame,
zware tred der
dorpsche kerk
gangers vormt
geen wanklank;
het geluid der
zwaar beslagen
schoenen accen
tueert als het wa
re de serene stil
te van den rust
dag. De bonte
kleederdracht der
meisjes en vrou
wen werpt een
vrooljjke noot in
het menschenbeweeg langs paden en we
gen, die zich door de groene Alpenweiden
slingeren, welke thans, in den zomer, met
keur van bloemen zijn getooid.
Merkwaardig zijn deze kleederdrachten!
Zij gaan over van geslacht op geslacht,
vaak eeuwen lang, en uit onze afbeelding,
welke jonge boerinnen uit het Zwitsersche
kanton Grauwbunderland voorstelt, kan
men zich een oordeel vormen over den ge
woonlijk juisten, goeden smaak en den
kunstzin dezer dorpsbewoonsters. Een zeer
bijzondere rol spelen hier de kokette
hoofddeksels, de rijk geborduurde omslag
doeken, de wijde rokken en de smaakvol
versierde keurslijfjes. In Davos en in de
stille dalen in de omgeving daarvan treft
men, zooals blijkt uit de jonge vrouw met
de tasch op onze afbeelding, nog kleeder
drachten aan, welke sprekend herinneren
aan die, welke reeds tegen het einde der
middeleeuwen, dus eeuwen geleden, in on
ze steden werden gedragen. En niet alleen,
dat deze vrouwen zich zoo streng aan de
ouderwetsche kleederdracht houden ook
haar innerlijke wezen heeft zich in den
loop der tijden veel minder veranderd, dan
dat der vrouwen in de stad, wier zenuwen
het van jaar tot jaar harder te verduren
krijgen.
Wanneer wij dit in aanmerking nemen, is
het eigenlijk niet zoo verwonderlijk dat wij,
Nederlandsche vrouwen, in onze zomerva-
cantie zoo gaarne naar Zwitserland gaan,
waar de bergen in Grauwbunderland of el
ders, te midden van onze sterke, gezonde
zusters, om er te genieten van de heerlijke
natuur! Houden wij niet zoo erg van de
bergsport, dan kunnen wij als verblijfplaats
b.v. het Landwassertal kiezen, dat ons tal-
looze mogelijkheden biedt om groote en
kleine wandeltochten te maken. Deze heb
ben het groote voordeel, dat men van de
prachtige vergezichten over bergen en glet-
schers kan genieten, zonder daarvoor de
geweldige klautertochten te ondernemen,
welke alleen kunnen worden uitgevoerd
door hen, die over de noodige training be
schikken.
Dit is geheel anders hier in Davos, van
waaruit wij met de Parsennbahn in korten
tijd stijgen tot een hoogte van 2600 meter,
naar het Weissfluhjoch, vanwaar men langs
een gemakkelijk begaanbaar bergpad den
top van den Weissfluh bereikt. Hier breidt
zich voor onze voeten een onbeschrijfelijk
romantisch panorama uit, zonder dat wij te
vermoeid zijn, om er ten volle van te ge
meten! Welk een onderscheid met ons vlak
ke land aan de Noorderstranden! De berg
zelf vertoont aan de eene zijde een steile
helling, terwijl de ander zijde zacht glooiend
afloopt. Woeste rotsen worden afgewisseld
door lieflijke dalen, als groene oasen te
midden der bergreuzen. In het Oosten ver
heft zich de Silvretta, met haar steil ten
nemel rijzende toppen, terwijl ons heel in
de verte, in Zuidelijke richting, de blauw
achtige schemer van de gletschers der Ber-
nina wenkt. En in het midden steken tegen
den azuren hemel de oude bekenden van
ue: _Pav°ser landschap af: de Piz d'Aela,
het Tintenhorn en de Piz Michel. Van hier
uit volgt men den nieuwen weg naar het
niet minder bekoorlijke Strela-gebied, bo
ven den Schatzalp, langs een pad, waarop
men bijna even gemakkelijk wandelt als
op de parallel daarmede loopende Hohe
Promenade, welke over het van sportleven
tintelende kuuroord in het'dal daar bene
den voert, bijna tot aan de oevers van het
meer, in welks strandbad een vroolijk ge*
woel heerscht van toeristen, zwemmers en
andere liefhebbers van watersport.
Dit is een oord, dat wij met gerustheid
kunnen aanbevelen aan iedere vrouw, die
naar vacantie wil doorbrengen in een aan
gename, gezonde bergstreek, zonder de ver
moeienissen, verbonden aan bergtochten.