Spaansche ketel
kookt
weer over
Dronken automobilist maait
gezin van het fietspad
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Kruisschendingen
in Duitschland
Dr. Colijn geslaagd
Chioeezen voeren
anti-Britsche actie
Franco moet plotseling
ingrijpen om een op
stand te voorkomen
Twee zijner beste
generaals in ongenade
Zal Alfonso een greep
naar de macht doen?
Alfonso
Dc uitwijzing van Nederlanders
uit Zuid-Tirol
Wie wint nu in
Mandsjoekwo?
Kind gedood, vier gewonden
Dit nummer bevat 8 pagina's
Duitschland's macht
is niet te koop
EERBER1CHT
DE BILT SEINTi
heldersche courant
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
Uitgave der Ultg.-MlJ. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
MAANDAG
24 JULI 1939
67e JAARG. No. 8676
Het ontslag van generaal Queipo de Llano blijkt
slechts het voorspel te zijn van een nieuw drama in Span
je, waarvan de gevolgen nog niet zijn te overzien. Het lijkt
er thans op, dat een monarchistische opstand op het punt
stond los te breken, een opstand, waarin behalve de bo
vengenoemde generaal ook de beroemde Mooren-aanvoer-
der Yague, de man die Barcelona bezette, een leidende rol
zou spelen. Deze schijnt reeds gearresteerd te zijn, terwijl
Queipo de Llano naar Frankrijk uitgeweken zou zijn.
Franco heeft verschillende maatregelen genomen.
Talrijke officieren en onder-officieren, die reeds met ver
lof waren gegaan, zijn sedert eenigen tijd teruggeroepen.
De regeering heeft dezen maatregel blijkbaar genomen ter
voorkoming van onrust. De minister van binnenlandsche
zaken heeft een decreet geteekend, waarbij het houden
van openbare bijeenkomsten zonder voorafgaande ver
gunning verboden wordt.
Het ontslag van Llano.
Het plotseling ontslag van generaal Quei
po de Llano is een duidelijke illustratie van
de interne crisis, die reeds verscheidene we
ken broedde. Üp 18 Juli. den verjaardag van
't uitbreken van den opstand, heeft de ge
neraal een rede gehouden, die als een uiting
van rebellie beschouwd werd. Volgens de
„A.B.C." te Sevilla zeide hij onder meer:
„De militairen moeten de macht in handen
hebben en de nieuwe politieke hofkliek moet
van het bewind verjaagd worden. Zij, die
gestreden hebben, moeten de macht in han
den hebben, en niet zij, die anderen hebben
zien strijden". En verder had de generaal
gezegd, dat hij het kruis van San Fernando,
dat hij niet gekregen heeft, wel verdiend
had. Spanje bevond zich thans onder een
régiemc van onrechtvaardigheid.
Als Spanje nu brood had, was dat
te danken aan de maatregelen voor
den verbouw van graan, die hij in
Andalusie had genomen, terwijl an
deren deze belangrijke aangelegen
heid volkomen verwaarloosd had
den.
Het antwoord op deze rede bleef niet uit.
Het staatsblad van 21 Juli publiceerde een
decreet, geteekend door Franco, waarbij de
Llano van zijn militair commando ontheven
werd en „ter beschikking van een ander
ministerie gesteld". Deze beslissing werd
niet in den ministerraad, maar door Franco
alleen genomen.
Het is een publiek geheim in Spanje, dat
Queipo de Llano aan het hoofd stond van
aen militaire coalitie, die de laatste maan
den hevig gekant bleek tegen de samenstel
ling der civiele regeering en in het bijzonder
tegen Serano Suncr. Men weet, dat verschei
dene generaals het met de Llano eens waren,
doch het is niet bekend, of de beweging
reeds het karakter van een samenzwering
had aangenomen.
Ex-koning Alfonso ontkent.
Het bericht, volgens hetwelk ex-koning Al
fonso besprekingen met Spaansche monar
chisten zou hebben gehad, wordt door den
secretaris van den koning tegengesproken.
He koning, aldus verklaarde deze secretaus,
verblijft te Lausannc om een dokter te raad
plegen en hij houdt zich niet met politiek
bezig.
Volgens een bericht van particuliere zijde
zou echter te Lausanne onlangs een bijeen
komst van gedelegeerden der Spaansche mo
narchisten zijn gehouden, die werd bijge
woond door ex-koning Alfonso. Een der ge
delegeerden betoogde, dat het voor alles van
belang ijas een definitieven troonpretendent
aan te wijzen, waarna een ander den naam
van Xaverius van Bourbon— Parma noemde.
He vergadering wees deze candidatuui m
Rroote meerderheid af, evenals die van prins
Larlos van Habsburg, den kleinzoon van den
Pretendent die in 1S71 den Carlistischen oor
1°S leidde. Toen verscheidene gedelegeerden
Pleitten voor een candidatuur van Don uni
prins van Asturic, verzette de ex-Koning
zich daartegen krachtig. Hij verklaarde nooi
van zijn rechten op den troon afstand te z
km doen en zeide, dat de prins van Astune
(zijn zoon, Red.), de eerste is oin te erken
den, dat de ccnige koning van Spanje
f°nso XIII is.
De Llano nog niet in Frankrijk?
Te zeven uur was op geen der grensposten
een pas geregistreerd, welke op naam van
generaal Queipo de Llano stond. Naar ver
luidde zou de generaal Burgos hebben ver
laten om naar Frankrijk te gaan.
Gruwelverhalen in Katholieke
bladen uit den Elzas.
Het Katholieke dagblad „Elsasser Kurier"
uit Colmar ontleent aan 't grensblad „Echo
de Wissembourg" een opsomming van een
aantal kruisschendingen, die in den laat-
sten tijd in het gebied van de Saar-Paltz
zijn gepleegd.
Reeds in den loop van de vorige week gin
gen geruchten over kerkschendingen in
Bergzabcrn en Landau, alsmede in enkele
andere grensdorpen. Deze geruchten ver
spreidden zich zoo snel, dat de plaatselijke
pers van het Paltsgebied tenslotte een offi
cieel bericht publiceerde, waarin slechts
weinig details voorkwamen, maar waarin
de kerkschendingen toch werden erkend.
Naar de Msb. verneemt, werden de kruis
beelden en heiligenbeelden in de Katholieke
kerk van Bergzabern kapot geslagen. Nog
erger heeft men huisgehouden in de H.
Hartkerk van Landau, waar het grootste ge
deelte van het interieur verwoest zou zijn.
Er gaan geruchten, dat men dynamietpatro-
nen onder het altaar had gelegd.
Uit Steinweiler Wordt gemeld, dat de becl
den van de H. Maagd en van andere heili
gen op schandelijke wijze met vuil zijn be
smeerd.
Op verschillende plaatsen, vooral bij kruis
beelden aan den openbaren weg, werd op
het hoofd van het Christusbeeld een muil
korf gezet, terwijl aan de hand van den
Zaligmaker een bezem werd gebonden.
Nadat de autoriteiten gezien hebben, welk
een storm van verontwaardiging deze ge
beurtenissen hebben verwekt, trachtten bij
de schuld van zich af te wenden. Officieele
partijkringen doen het voorkomen, alsof de
daders gezocht moesten worden, onder de
leden van een zekere verboden godsdiensti
ge secte.
De Nationaal-socialistischc autoriteiten
hebben zelfs een belooning van 50 Mark be
loofd voor dengene, die de daders zou ver
raden.
Ofschoon men overal dc daders met den
vinger aanwijst, zal ieder zich wel hoeden
de S.S.-'en S.A.- mannen openlijk te be
schuldigen.
Onderhandelingen over schade
vergoeding.
Naar de N. R. Crt. van bevoegde zijde ver
neemt, is de Nederlandsche regecring, even
als de Zwitserscho, met de Italiaanschc re
geering in onderhandeling getreden over
schadevergoeding, aan Nederlanders die uit
Zuid-Tirol zijn uitgewezen. Een positief re
sultaat ten deze is op het oogenblik nog niet
bereikt.
Er wordt hevig gevochten, maar
de Japansche en Russische be
richten zijn precies tegenstrijdig!
Hoewel de berichten van Japansche
en Russische zijde precies tegenover
gesteld zijn, staat het vast, dat er in
Mandsjoekwo bij het Buirnormeer
weer hevig wordt gevochten..
Verschillende berichten uit Hsinking mel
den, dat een duizendtal Mongoolsche en Rus
sische infanteristen tot den aanval zijn over
gegaan bij de samenvloeiing van Khalka en
Holsten. Gesteund door een honderdtal tanks
en zware artillerie, trokken zij over de ri
vier en vielen de Japansche stellingen bij
Balsjanger aan. Er ontwikkelde zich toen
een hevig artilleriegevecht. De Russische
luchtmacht bombardeerde ook de Japansche
artilleriestellingen.
Luchtgevechten.
Tusschen vliegtuigen van de Sovjet-Mon-
goolsche luchtmacht, die boven Mandsjaek-
woosch gebied bij het Buir Nor vlogen en
Japansche vliegtuigen is een gevecht gele
verd, waarbij 51 toestellen van de Sovjet-
Mongoolsche luchtmacht werden vernield,
zeggen de Japansche berichten.
Aan Japansche zijde werden drie vliegers
gewond, doch geen enkel vliegtuig ging
verloren.
liet Sovjet Mongoolsche hoofdkwartier
daarentegen heeft een legerbericht gepubli
ceerd, waarin wordt gezegd, dat een batal
jon Japansche infanterie voor de Sovjet
Mongoolsche troepen bij het Buir Nor op
12 Juli is vernietigd.
De Japanneezen lieten meer dan honderd
dooden op het slagvejd liggen, terwijl de
troepen van de Sovjet en Buiten Mongelie
slechts geringe verliezen leden.
Verder wordt gemeld, dat Vrijdag een
gevecht in de lucht is geleverd, waaraan
werd deelgenomen door 120 Japansche en
honderd Sovjet Mongoolsche vliegtuigen.
Veertien Japansche toestellen werden om
laag geschoten en drie Sovjet Mongoolsche
Het gevecht werd geleverd boven Mon-
goolsch gebied.
Een der beide bovenstaande berichten
moet wei onjuist zijn. Welk is thans nog
niet te zeggen.
De algemeene toestand
is volgens een bericht uit Moskou aldus.
De Japanneezen zouden op 1 Januari 1939
meer dan 500 militaire vliegtuigen, 60 tran
sportvliegtuigen en 150 vliegvelden of terrei
nen met plaats voor 2000 tot 2500 vliegtuigen
ter beschikking hebben gehad.
De vliegvelden van Boli en Baot Sin in het
noordoosten van Kiling die een directe be
dreiging vormen voor de zeeprovincie, zijn
gereed gekomen.
De Japansche strijdkrachten bestaan uit
15 divisies. I-Iet leger van Mandsjoekwo zou
bestaan uit 90.000 man, geencadreerd door
10.000 Japansche officieren.
De Japanneezen zouden voorts ,de reor
ganisatie van dat leger overwegen en het
effectief willen verminderen. Ten slotte zou
den de Japanneezen de beschikking hebben
over 15.000 Wit Russen.
Het blad voegt hieraan toe, dat de Japan
neezen den aanleg van spoorwegen hebben
versneld. Zij hebben meer dan 5000 KM. aan
gelegd met name in het aan Rusland gren
zende gebied. Zij hebben bovendien een we
gennet van 17.000 KM. aangelegd, waardooi
dit gehecle net thans een lengte heeft van
26.000 k.m.
VREESELIJK ONGELUK TE
EINDHOVEN.
Op den Geldropschen weg onder de
gemeente Eindhoven, is gisteravond
te circa hall tien, een ontzettend ver
keersongeluk gebeurd.
Uit de richting Geldrop reed een
personenauto bestuurd door een
marktkoopman uit Eindhoven, die
het stuur blijkbaar niet meester was.
Hij reed zóó hard, dat de wagen bij
het kasteel de Burgh de zich daar
bevindend S-bocht niet kon nemen,
met het gevolg, dat de auto over het
fietspad reed en daar de familie van
Eijk, wonende aan den Boschdijk te
Eindhoven, omver reed.
De heer en mevrouw van Eijk reden per
fiets. Mevrouw van Eijk had een dochtertje
achter op haar rijwiel, terwijl bij den heer
van Eijk, zoowel voor als achter op het rij
wiel, een dochtertje gezeten was.
Allen werden tegen den grond gesmakt en
gedeeltelijk omver gereden. Het zesjarig
dochtertje dat achter op moeders fiets zat,
werd op slag gedood. Mevrouw van Eijk
zelve werd zeer ernstig gewond. Ook de heer
van Eijk en diens beide dochtertjes werden
gewond.
Het lijkje van het zesjarig dochtertje is
naar het lijkenhuis bij het politiebureau in
Eindhoven overgebracht. Onmiddellijk wa
ren verscheidene geneesheeren aanwezig als'
ook geestelijke hulp.
„Ik kan er niets aan doen".
De slachtoffers zijn met twee ziekenauto's
naar het St. Joseph-ziekenhuis overgebracht
De autobestuurder verkeerde in zeer sterke
mate onder den invloed van sterken drank.
Eerst honderd meter na de plaats van het
laatst aangereden slachtoffer kwam de
auto tot stilstand,w aarbij bleek, dat de auto
mobilist zig-zag over het fietspad en over
den weg had gereden. De auto was slechts
licht beschadigd. De bestuurder toonde zich
vrij onverschillig en riep maar steeds: „Ik
kan er niets aan doen".
De politie, die onmiddellijk door de met
ontzetting vervulde omstanders gewaar
schuwd was, arresteerde hem en liet hem
per auto naar het hoofdbureau van politie
overbrengen, waar hij is ingesloten. Zijn
wagen is in beslag genomen.
De vrouw in levensgevaarlijken
toestand.
Bij informatie in het ziekenhuis naar den
toestand der slachtoffers vernamen wij om
streeks middernacht, dat bij mevrouw van
Eijk een schedelbasisfractuur is geconsta
teerd. Haar toestand is zóó ernstig, dat voor
haar leven wordt gevreesd. Dc heer van
Eijk en de twee dochtertjes, die bij hem op
de fiets zaten, hebben slechts lichte verwon
dingen gekregen.
De z.g. vredesplannen van Enge
land zouden op fantasie berusten
OOK TEGENSPRAAK VAN
BRITSCHE ZIJDE.
Dc door de Engelsche pers verspreide ge
ruchten van een z.g. vredesplan, worden in
Engeland officieel tegengesproken.
De woordvoerder van de Britsche regee
ring heeft aan de pers verklaard, dat den
leden van het kabinet niets bekend is van
het z.g. „vredesplan". Geen enkele minister
heeft ermee te maken. De berichten over dat
plan worden door den woordvoerder fantas
tisch genoemd.
Scherpe toon in de
bladen.
Duitsche
Zeer scherp ageeren de Duitsche bladen te
gen deze berichten volgens welke dus aan 'n
te Londen vertoevenden hoogen beambte v.
Duitschland plannen (bedoeld wordt Wohl-
tatt) zouden zijn voorgelegd, waarin Duitsch
land een milliarden credict wordt beloofd,
mits het bereid is, een aanzienlijke ontwa
pening door te voeren, en op zijn wapenpro
ductie internationale controle te laten uitoe
fenen. Zoo schrijft de „Deutsche Allgemei-
ne Ztg.":
De „Daily Tclcgraph" en dc „News Cliro-
nicle" hebben, de jaren gedurende ''welke
in Duitschland Hitier regeert, vast en dier»
geslapen. Want men moet teruggaan tot
den zomer van het jaar 1931, om een pa
rallel van dit fameuze credietplan te vin
den.
Thans schrijven we 1939. Voor de
wereld staat hetg root-Duitschland
van Adolf Hitier. Van dit Duitsch
land de aanvaarding te vragen van
een internationale bcwapenings-
controle in ruil voor geld, is een
dwaze manoeuvre, te lomp, om er
de perfide bedoelingen van ernstig
te kunnen nemen.
Wij gelooven wel, dat de last der
inproductieve uitgaven vooral bij
zonder zwaar en drukkend is in
Engeland, waar men de Duitsch-
Engelsche verklaring van Mucnchen
met een versnelde bewapening
heeft beantwoord en waar het he
den zoo ver gekomen is, dat men
niet enkel in de eigen krijgsmachi
ne reuzensommen werpt, doch ook
in de oorlogsbedrijven van een half
dozijn andere landen.
Wie gelooft, dat Duitschland ook maar
iets van zijn souvereine grootmachtspositie
aan het buitenland zou kunnen verkoopen
die heeft werkelijk niets, maar dan ook
niets begrepen van de geschiedenis der laat
sic ia ren.
Bij deze mentaliteit past het voorzeker
ook zeer goed, zich een deelneming van
Afrika voor te stellen, „waarbij de koloni
ale souvereiniteit onveranderd blijven moet"
Deze phantastische vredesplannen, wel
ke men met klaarblijkelijke anti- Duitsche
bedoelingen te Londen heeft gelanceerd, ver
dienen slechts vermelding in zoover ze een
triest bewijs vormen, dat een zeker deel
der openbare meening in Engeland blijk
baar definitief het contact met de werke
lijkheid verloren heeft.
Niet om geld te doen!
Dc „Nachtausgabe" houdt zich eveneens
met deze Engelsche „plannen" bezig en con
stateert. dat het een onderschatting is van
het gezond verstand, wanneer iemand in
Engeland zich inbeeldt, dat een dergelijk
plan indruk zou kunnen maken. Zelfs
Duitschlands besliste tegenstanders zullen
zonder meer toegeven, dat dit plan vol
maakt onzinnig is. Men moet in Londen nu
eindelijk eens erkennen, dat het Duitschland
niet om geld te doen is, doch om vrijheid,
om vrijheid namelijk voor zijn eigen pres
tatie-capaciteiten.
Verwachting: Aanvankelijk nog
geen regen van beteekenis,
na den middag weer kans
op buien, iets warmer dan
gisteren, zwakke tot mati
gen Zuidwestelijkeil wind.
BEKENDMAKING VAN DE NAMEN DER
MINISTERS NIET VOOR MORGEN
De Regeeringspersdienst meldt, dat Dr.
Colijn de hem verstrekte opdracht tot vor
ming van een kabinet heeft aanvaard. Heden
zal de formateur met de heeren, die zich
bereid hebben verklaard tot het door hem
gevormde zakenkabinet toe te treden, confe-
reeren. De officieele benoeming van de nieu
we ministers kan niet vóór morgen worden
tegemoet worden gezien.
Naar alle waarschijnlijkheid zullen de por
tefeuilles als volgt worden verdeeld:
Minister-president en Algemeene Zaken:
Dr. H. Colijn; Defensie Dr. J. J. C. van Dijk,
Binnenlandsche Zaken: H. van Boeyen, Bui-
tenlandsche zaken: mr. J. A. N. Patijn, Fi
nanciën: C. W. Bodenhausen, Justitie: mr.
J. A. de Visser, Waterstaat: Jhr. ir. O. C.
A. van Lidth de Joude, Economische Zaken:
prof. I. P. de Voovs, Onderwijs: prof. dr. J.
O. Schrieke, Koloniën: C. van den Bussche,
Sociale Zaken: ir. M. II. Damme.
Het bezoeken van anti-Britsche
betoogingen wordt betaald!
Soldaten van het geregelde Chi-
neesche leger in Sjanghai bin
nengedrongen.
Een groot aantal Chineezen heeft in een
te Tientsin gehouden vergadering besloten
de Britsche valuta te boycotten en te weige
ren Japansche of Chineesche goederen te
verkoopen aan de Engelschen, teneinde de
economische blokkade van de Britsche con
cessie door te voeren. Tevens hebben zij tot
verschillende andere anti-Britsche maatre
gelen besloten
De door de Japanneezen aangestelde bur
gemeester van Peiping heeft een speciale
waarschuwing uitgegeven aan de Engel
schen waarin hun op het hart gedrukt wordt
de grooste voorzichtigheid te betrachten,
wanneer zij wandelen in de straten der stad
en waarin hun wordt aangeraden geen
tochtjes meer te maken naar mooie plek
jes. In hetzelfde document wekt de burge
meester op tot uitbreiding van de anti-Brit
sche campagne.
Hij verzoekt niet-Britsche' vreemdelingen
hun nationale vlag op hun auto's te zetten
en ook op hun woning. De bedoeling is
klaarblijkelijk de Engelschen meer te doen
opvallen. Tot dusverre heeft de anti-Brit
sche beweging niet veel succes gehad.
Van geloofwaardige zijde wordt gemeld,
dat de betaling voor hen, die anti-Britsche
massabetoogingen bijwonen verhoogd is van
20 tot 30 cents voor iedere vergadering, ten
einde het bezoekersaantal te vergrooten.
De anti-Britsche liga te Tsinan heeft den
Engelschen bewoners verzocht Tsinan bin
nen twee weken te verlaten.
Gevechten te Sjanghai.
Buitenlandsche bewoners van de Wes
telijke voorsteden van Sjanghai dee
len mede, dat tusschen Chineesche
en Japansche troepen gevochten is.
Hieraan werd toegevoegd, dat het
de hevigste gevechten waren sedert
de bezetting van de stad door de
Japansche troepen in 1937.
Volgens Chineesche berichten zijn 3000
man van het geregelde Chineesche leger in
het geheim doorgedrongen in de stad. De
Japanneezen gebruiken handgranaten, mi
trailleurs en loopgraafmortieren in de be
strijding van de Chineezen.
Volgens berichten uit Kant'pn zal de Paarl-
rivier vermoedelijk gedurende veertien da
gen gesloten zijn voor het scheepvaartver
keer in verband met militaire voorbereidin
gen. Dc river zal zoowel voor oorlogssche
pen als voor koopvaardijschepen gesloten
zijn.
Schietpartij in internationale
concessie.
In de internationale concessie te Sjanghai
heeft een bende terroristen een aanval"on
dernomen op de burcaux van een in hot
Chineesch gedrukt dagblad, dat Tsjang Kal
Sjek steunt. Bij dezen aanval werden ruim
20 Chineezen gewond, 3 gedood, terwijl ook
een Amerikaanschc barhouder en een Rus
sische chauffeur gedood werden.
