da blad voor den helder en hollands noorderkwartier
apan's kabinet
onder druk van
het lege
alles goed!
Irene Emma Elisabeth
Irene beteekent
vrede
Anti~Rev* weigeren
jhr* de Geer hun
medewerking
Zal H iranoema, de
gematigde, zich hand
haven
Polen houdt het bit stijf
Duitsche troepen aan de
Poolsche grenzen
Onrust te Shanghai Dit nummer bevat 8 pagina's
Italiaansche manoeuvres
geëindigd
Geboorte-acte van de jonge Prinses
dsu***
Y> ,'t -T-
YïZsU r
---«
j Ai-j* t
ik.
J&y&t
£t>cAóc t
Cvo xf< -
T.
Y<<. t, Y-* —Ac—
■ét»*-* f
lil
A
4/*w
EERBERICHT
Soestdijk meldt:
heldersche courant
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
Uitgave der Uitg Ml|. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
DINSDAG
8 AUGUSTUS 1939
67e JAARG. No. 8689
De verhouding tot Europa be
sproken. Jong Japan dringt
naar nauw verbond met de as.
Nadat de minister van Oorlog na
mens leger en vloot een bezoek had
gebracht aan den Japanschen minis
ter-president. heeft deze, tegen zijn
oorspronkelijke toezegging in, om
slechts aan het voltallige kabinet
internationale kwesties voor te leg
gen, een vijftal ministers voor een
conferentie bijeen geroepen over de
loopende internationale zaken en
vooral over de verhouding van Ja
pan tot de situatie in Europa.
Op deze bijeenkomst gaf de minis
ter van Oorlog een uiteenzetting
over de situatie, gezien van militaiT
standpunt.
Over de resultaten van de bespre
kingen is niets uitgelekt, doch in
bevoegde kringen te Tokio neemt
men aan, dat leger en vloot de re
geering steeds verder drijven naar
een bindende overeenkomst met de
as Rome-B,erlijn.
Ten aanzien van do Britsch-Japansche
conferentie wint de meening grond, dat in
dien verdere vertraging komt in de instruc
tics van de Britscho regeering aan haar
ambassadeur, men beter doet de aandacht
van de Britscho regeering erop te vestigen,
dat het mogelijk is, dat een verder uitstel
een ongunstige ontwikkeling met zich zou
brengen.
Zwijgen!
In een persconferentie op het Japansche
departement van buitenlandsche Zaken,
hebben cle buitenlandsche journalisten den
woordvoerder vragen gesteld betreffende de
geruchen over een militaire alliantie tus-
schen Japan, Duitschland en Italië. De
woordvoerder weigerde evenwel hierover
een mededeeling te verstrekken. Evenmin
wcnschte hij iets te onthullen over de be
sprekingen der beide Japansche ambassa
deurs aan het Comomeer. Slechts verklaar
de hij, dat generaal Terauchi zich naar
Duitschland begaf op uitnoodiging van Hit-
Ier, uitsluitend om het partij congres in
Neurenberg bij te wonen.
Volgens inlichtingen uit betrouwbare bron
te Shanghai uit Tokio ontvangen, zou de
zg. groep der jonge kolonels Berlijn haar
eerewoord gegeven hebben, dat een Duitsch
ItaliaanschJapansch militair verdrag in
den ruimsten zin zou worden toegepast on
danks beperkende voorwaarden van het ge
matigde kabinet-Hiranoema. Onder deze om
standigheden kwamen de voorstanders van
een bondgenootschap ertoe snel te handelen,
teneinde de uitwerking van een mogelijk
HIRANOEMA-
compromis tusschen bm^erand en de ge
matigde elementen te Tokio te verhinderen.
De grootc vraag is dus thans, of minister
president. Hiranoema zijn rol van gematigd
scheidsrechter zal kunnen blijven spelen.
Zooals bekend, zouden de jongste Japan
sche voorstellen, welke begin Juni door Ja
pan gedaan werden, doch door Berlijn en
Rome werden afgewezen, de volgende ge
weest zijn:
lo. Een automatisch in werking tredend,
onvoorwaardelijk militair bondgenootschap
tegen Sovjet-Rusland.
2o. Japan is- in beginsel bereid ook bij
stand te verleencn in geval van een con
flict met de andere vijanden van den drie
hoek, doch de modaliteiten daarvan zouden
voor elk speciaal geval moeten worden vast
gesteld.
3o. Het verdrag zal geheim gehouden
moeten worden, teneinde de publieke opinie
in Engeland en Amerika niet in beroering
te brengen.
Tengevolge van de verwerping van deze
voorstellen door Duitschland en Italië had
Japan zich bereid verklaard, het sluiten van
het verdrag toch maar bekend te maken.
Intusschen bleef de vraag open, in welke
mate Tokio zich zou aanpassen aan een
Europeesche politiek, welke het niet alleen
tegenover Sovjet-Rusland doch ook tegen
over de democratieën, vooral Engeland, zou
kunnen plaatsen.
De ontwikkeling van den internationalen
toestand in den loop van de laatste twee
maanden heeft ertoe bijgedragen, de Duit-
schc eischen te matigen en het rijk ervan te
overtuigen, dat het beter is, de Japansche
voorstellen in groote lijnen te accepteeren.
Stadium van regelmatige diplo
matieke onderhandelingen be
reikt.
Als men den toestand te Dantzig vanuit
Berlijn beziet, zegt Reuter, krijgt men den
indruk, dat met betrekkelijke zekerheid ge
zegd, kan worden, dat het stadium van re
gelmatige diplomatieke onderhandelingen
bereikt is. In ieder geval is men in politieke
kringen van meening, dat het antwoord
van Dantzig de mogelijkheid opent tot tiet
houden van besprekingen over liet douane-
vraagstuk. De feiten zijn overigens nog niet
geheel duidelijk. Duitsche kringen nemen
natuurlijk de lezing van Dantzig over, vol
gens welke Polen op grond van een wild ge
rucht zou hebben gehandeld. In buitenland
sche politieke kringen echter verklaart nien,
'lat de Poolsche douane-inspecteurs ongetwij-
leld van iemand aanwijzing hebben gekie-
gen te vertrekken.
Volgens een bericht uit Poolsche hum Je
Dantzig zou in de nota van den senaat, d e
gisteren overhandigd is. gezegd zijn,
senaat noch de douancdirectie, instructies
hebben gegeven die ten doel zouden hebben
gehad den Poolschen beambten dc uitoeie
Jhng van hun functie onmogelijk te ma
De nota zou verder geprotesteerd hebb
gen den dreigenden vorm der Poolse
Douane weer in civiel?
Re zijn aanwijzingen voor het vermoed' m
yat de Poolsche. douanccontroleurs, cue k
leren. zooals aangekondigd was, gewapenu
waren, heden weer in civiel zullen verschij
nen.
In een officieele verklaring wordt echter
gezegd, dat de Poolsche douane-inspectie te
Dantzig in vollen omvang zal worden ge
handhaafd.
Wat de houding van Dantzig nu weer be
treft, kan het antwoord van den Senaat op
de Poolsche protestnota van Zaterdag ten
aanzien van de positie der Poolsche douane
inspecteurs in de. vrije stad niet worden uit
gelegd als een afwijzing. Het antwoord geeft
uitdrukking aan de verrassing, dat de jong
ste gebeurtenissen beschouwd zouden moe
ten worden als een rechtvaardiging voor een
ultimatum, speciaal op een oogenblik, dat
het zoo gemakkelijk tot een ontbranding zou
kunnen komen."
De Senaat protesteert tegen de bedreiging
met niet nader genoemde tegenmaatregelen
door Polen. De nota besluit met uiting te ge
ven aan de bereidheid over de aangelegen
heden te beraadslagen.
In Dantzig overheerscht den indruk,
dat de Polen niet tevreden zijn met
het antwoord.
De hooge commissarins te Dantzig
laat niets ongedaan om een nieei
normale atmosfeer te scheppen.
De indruk in Polen.
Van de zijde van Polen wordt verklaard,
dat men reeds mondeling was overeengeko
men Poolsch-Dantziger onderhandelingen te
openen, om het vraagstuk der Poolsche
douaniers tot klaarheid te brengen. He
Poolsche standpunt te dien «aanzien is niet
gewijzigd: indien Dantzig in bespreking
wenscht te treden, zal dit verzoek worden
ingewilligd op voorwaarde, dat de jundi-
^ho positie der Poolsche douanc-inspcctcurs
niet zal worden betwist en de rechten dezei
inspecteurs worden geëerbiedigd,
De eerste naam van onze jong
ste Prinses, Irene, het Grieksche
woord voor vrede, heeft in deze
tijden een bijzondere, symlboli-
sche beteekenis.
Irene of Eirene, was dochter
van Zeus of Themis en de jongste
der Horen, in oorsproüg godin van
de welvaart en de bloei der lente.
Later werd zij tot Vredesgodin
(Grieksch eirene vrede). Keizer
Vespasianus wijdde haar een tem
pel.
De tweede naam van de Prinses,
Emma, spreekt voor zichzelf. Het
is de naam van onze onvergetelij
ke Koningin-Moeder.
De derde naam, Elisabeth, is die
van de oud-tante van de jonge
prinses, de Groot-Hertogin van
Oldenburg.
Wij hooren van burgemeester
van Reenen, dat de eerste naam
zal worden uitgesproken als
„I e r e e n".
Concentratie van Duitsche sol
daten in Silezië.
De troepen hebben alle openbare gebou
wen en scholen bezet.
De „Wieczor Warszwasky" bericht uit
Kattowitz, dat Duitsche troepen worden
geconcentreerd in Silezië aan de Poolsche
grens. Vrijdag zijn in het gebied van
Zabrze autotransporten met afdcelingen
van het zevenden legercorps aangekomen.
Nachtelijke gevechten in de voor
steden.
De Sjanghai dollar heelt een laagterecord
bereikt, de koers was 3 29/32 pence, 'terwijl
de vorige week de koers nog 4 3/8 pence
was.
Bewoners van de westelijke voorsteden
van Sjanghai berichtten, dat voortdurend
's nachts wordt gevochten tusschen Chinee-
sche guerillabenden en Japansche troepen,
Een Engelschman heeft den correspondent
van Reuter medegedeeld, dat hij 's nachts
wakker is gehouden door kanonvuur en
dat hij mondingsvuur heeft gezien van ge
schut, naar zijn meening loopgraafmortie
ren.
Dc pogingen om in Sjanghai anti-Brit-
sche agitatie te verwekken, worden voort
gezet.
Amerika koopt Chineesch zilver.
In welingelichte kringen wordt vernomen,
dat het Amerikaansche ministerie van finan
ciën zich verhonden heeft zes millioen ons
Chineesch zilver te koopen, betaalbaar te
gen de koers van den dag van levering. Op
een basis van 35 d.cent per ons, de huidige
koers, zal de Chineesche regeering dus meer
dan twee millioen dollar ontvangen.
Men is van oordeel, dat dit besluit betee
kent, dat de regeering van de Vereenigde
Staten de politiek van het aankoopen van
Chineesch zilver wil voortzetten, hoewel dit
den Chineeschen tegenstand tegen Japan
aanmoedigt.
Mussolini's nieuwe taktiek bleek
de bestee.
De manoeuvres in Noord-Italië zijn ge
ëindigd met een volledige overwinning van
het Poleger, dat was opgebouwd op geheel
nieuwe grondslagen op initiatief van Mus-
solini.
De staatscourant publiceert een decreet,
waarbij een crediet van acht millioen lire
beschikbaar wordt gesteld voor ontwikkeling
van de „politieke politie".
«l.-W' lüukm#»*.
•iÖf&W
CC Z ÊerAM immmm -
,-w
77^
Lt/tXcY c*-t
M.
ii i7 i i 1
«cc- ««W r c-r
C/A j
frf J Wn v j i ,i M
j, i&CtUf- dfC*- ik"d 4V<»
7 t cc CJ fl/fn,/ i-Ov< «nv «-
V-
-i - o/c Ü.-C tavécit C'-y'-
DE BILT SEINT:
Verwachting: Betrokken tot
zwaar bewolkt, nu en dan
eenigen regen, in den mid
dag en avond met kans ot.
onweer, zwakke tot matige
Zuidelijke tot Zuidwestelij
ken wind, zelfde tempera
tuur als gisteren.
DE KABINETSCRISIS.
Naar ons van betrouwbare zijde
wordt medegedeeld, hebben de hee-
ren dr. J. J. C. van Dijk en mr.
J. Terpsra het standpunt ingeno
men, dat zij niet zitting kunnen
nemen in het kabinet, dat de heer
jhr. mr. D. J. de Geer zich voerge
nomen heelt te vormen.
De kabinetsformateur, Jhr. Mr. D. J. de
Geer, heeft gisterochtend om half elf een
bezoek gebracht aan minister van Boeyen
op het departement van Binnenlandscho
Zaken.
Voorts heeft Jhr. de Geer gisteren gecon
fereerd met den demissionnairen minister
van Waterstaat, jhr. ir. O. C. A. van Lidt
de Jeude, ir. J. W. Albarda, den luitenant
kolonel van den Generalen Staf A. Q. H.
Dijxhoorn, en mr. A. M. Joekes, voorzitter
van de vrijz.-deni. fractie der Tweede Ka
mer. Voorts zocht de formateur telefonisch
contact met mr. P. J. Oud, burgemeester
van Rotterdam en oud-minister van Finan
cien.
Hoe kwamen de anti-rev. er toe?
Naar het Hsb. verneemt, zijn de anti-revo
lutionairen tot hun weigering gekomen,
vooral omdat zij het standpunt innemen, dat
de kabinetsformatie, waarnaar de heer De
Geer de laatste dagen heeft gestreefd, niet
past op het votum van de Tweede Kamer,
waarbij de R. K. de S. D. en V.D. als groot
ste groepen het vijfde kabinet-Colijn heb
ben weggestemd.
In deze phase der kabinetscrisis rijst di
rect de vraag, of de liberale jhr. ir. O. C.
A. van Lidth de Jeude al dan niet bereid
zal zijn in het door jhr. De Geer te vormen
kabinet zitting te nemen. Natuurlijk zal de
beslissing daaromtrent afhangen van de
vraag, met welk program het nieuwe ka
binet voor den dag zal komen.
Het besluit schijnt uit den aard det- zaak
niet gemakkelijk, omdat het standpunt van
den demissionnairen minister van Water
staat op zicli zelf zou moeten worden be
paald en hij zich hierbij niet door de
zelfde beweegredenen kan laten leiden als
de anti-revolutionairen Van Dijk en Terp
stra.
Mocht jhr. Van Lidth de Jeude weigeren
toe te treden, dan zou er een goede kans
zijn, dat de formateur zal overgaan tot de
vorming van een vier-partijen kabinet, van
C. II., R.K., V.D. en S.D. Toch is de mogelijk
heid niet uitgesloten, dat jhr. De Geer, als
liet dan op het opstellen van program aan
komt, met zijn toekomstige ambtgenooten
niet tot overeenstemming zou kunnen gera
ken en de opdracht zou moeten teruggeven.
Vooralsnog acht men echter deze mogelijk
heid niet groot.
Het spijt de R.K.
Het r.k. dagblad De Maasbode schrijft:
Het spijt ons ten zeerste, dat de anti-revo
lutionairen deze houding meenen te moeten
aannemen.
Wij verwachten intusschen, dat jhr. De
Geer zijn formatiepogingen zal voortzetten.
Het contact met. den commandant van het
veldleger en met overste Dijxhoorn wees
reeds in deze richting.
Naar wij vernemen, blijft de toe
stand van Prinses Juliana en Prin
ses Irene in alle opzichten bevredi
gend.
