Wij handhaven
ijverig Persoon
In 1 week
uitverkocht
Voor MEUBELEN
FIITS
J UTTEIRU
Abonneert 1 op dit M
INBRAAK-
100.000 zeemijl
f 2
per Onderzeeboot
Ons Volkslied
Boekbespreking
Een boek van modern avontuur
2e druk zoo juist verschenen
AiwXkvit
U\ de ZCeldmcfie 'Cmzntf
<^4iey
100 p£t. iLeJiÈtwfoiw-aaAcLe
Betrekkingen
Te huur
Te koop
^utieAtjel
voor inboedels en koopmansgoederen
Slecht vacantieweer
Geen nood,
onze LAGE PRIJZEN
Witte en blauwe
Heeren Polohemden
39 ct.
Keizerstraat 76
was ALBERT CHAMBON's boek
met Professor VENING MEINESZ
slaagt U beter bij
50
Er van door
aangeboden
gevraagd
aangeboden
Tijdschriften
Historische bijdrage overi
Het Wilhelmus van Nassouwe.
De geschiedenis van ons Wilhelmus is een
stukje litteratuur, waarvoor echter de be
trouwbare gegevens veel schaarscher zijn, dan
men zou verwachten. Velen zullen hierin iets
vinden, dat zij reeds wisten, maar de meesten
zullen er toch wel iets in vinden, dat zij nog
eens opnieuw willen lezen. Meermalen is de op
merking gemaakt, zoowel door landgenoot als
door vreemdeling, dat zoo weinig Nederlanders
hun volkslied kennen. Dat wordt dan toege
schreven aan het gebrek aan vaderlandsch ge
voel, dat de Nederlander zou bezitten.
Dat „kennen" wil niet zeggen, de melo
die zoo'n beetje meeneuriën, maar dat wil
zeggen, het ontstaan, het waarom, de
strekking van den tekst begrijpen.
Meerdere bekendheid zal misschien oorzaak
Zijn, dat men voortaan niet meer bij werkelijk
Nederlandsche betoogingen, zooals bij de vie
ring van nationale feesten voor het Raadhuis,
alhier, nog een zeer groot aantal mannen ziet,
die het' blijkbaar niet de moeite achten hun
hoed af te nemen. Onbekendheid met dit volks
lied maakt onbemindheid.
Het ontstaan van ons volkslied.
Het Wilhelmus dan is ontstaan in de
bange jaren, tijdens het leven van Willem
van Oranje, gedurende de jaren 1568, 1569
en 1570, in den tijd, toen het er in Neder
land zoo donker mogelijk uitzag. Alle po
gingen, om een regeling te verkrijgen in
overeenstemming met den 1 '1 .;ard en
met de van ouds overgebleven instellingen,
faalden. De geloofsvrijheid werd hen op
wreede wijze belet. Ten gevolg 5 daarvan
ontstond er een geweldig verzet, onder
aanvoering van den éénen man, in wiens
bekwaamheid en eerlijkheid, in wiens on
wankelbare trouw en toewijding men ver
trouwen had en dat was: Willem van
Oranje.
Er gebeurt iets bijzonders.
Er klinkt een lied met forsche opwekkende
tonen; waar dat lied klinkt, herleeft de hoop in
de harten.
Het is ons zelfde Wilhelmus.
De vrijheid en onafhankelijkheid worden
overwonnen, de bange jaren uit het begin van
den geweldigen strijd worden vergeten, maar
het Wilhelmus blijft als symbool van de een
heid van het Nederlandsche volk bestaan, uit
gezonderd eenige jaren van verslapping, van
verwaarloozing.
En thans? Wie kent het Wilhelmus? Wei
nigen ofallen!
Vraagt men, wie het lied in zijn geheel kent,
dan zullen het er heel weinigen z(jn.
Als symbool van de eenheid. Geen
partijlied.
Vraagt men echter, wie de melodie kent en
wie gevoelt, dat het toch iets anders is dan
elk ander lied, dan luidt het antwoord: allen.
Het was zoo en het is nog zoo: het symbool
van de eenheid van het Nederlandsche volk,
van onze zelfstandigheid als vrije natie. Dat
moet het ook zijn en daarom moeten wij ons
verzetten tegen elke poging, om er een lied
van te maken van een politieke partij, welke
dan ook. Het is geen partijlied, dat gezongen
mag worden op vergaderingen van de een of
andere politieke partij. Zoodra alle partijen
het op hunne bijeenkomsten zingen, zooals men
dat tegenwoordig herhaaldelijk leest, dan zal
het ten slotte blijken, dat het onmogelijk is
het nog langer als een partijlied voor te stel
len, waaruit dus ten duidelijkste blijkt, dat het
een algemeen lied, een volkslied is.
Het komt wel voor, dat dichter en componist
vereenigd zijn in een begaafde persoonlijkheid.
Bij het volkslied is dat nog weer even anders.
De dichter zoekt, als hij een volksmelodie, een
algemeen lied, kent woorden, die er bij passen
en geeft aan het geheel een vasten vorm. Het
zelfde gebeurt bij de soldaten: zij kennen een
signaal en hun geestigheid maakt bij al die
signalen een tekst zelfs bij treurmarschendik
wijls zijn die woorden dan van eigenaardigen
aard en strekking.
De dichter: Marnix van St. Aldegonde.
Er zijn verschillende dichters genoemd, die
het Wilhelmus moeten hebben gemaakt, van
wien het meest op den voorgrond treedt:
Marnix van Sint Aldegonde. Het is goeddeels
ontleend aan het Oude Testament, met name
aan de Psalmen, het 19e Boek van dit Testa
ment. Men rekent op het ontstaan ervan in het
jaar 1568, met de tekst voorkomende in de
oudste, ons bekende, uitgave van het Geuzen
liedboek. Het is het beste dezen tekst te ge
bruiken en niet die van Valerius, waarin al een
of andere regel is gemoderniseerd.
In den Franschen tijd is het lied eensklaps
verdwenen, doordat het stelselmatig verboden
en later verbannen werd.
Het had het officieele volkslied kunnen
blijven, als de toen bestaande Admiraal
J. H. van Kinsbergen, wonende hier in
Den Helder, in 1815 niet een prijsvraag
had uitgeschreven, om eens een volkslied
te maken, dat de stemming in dien tijd
uitdrukte.
Twee liederen werden bekroond n.1. het
„Wien Neeriandsch Bloed" van den dichter
Tollens en het lied „Wij leven vrij" van den
dichter Brand van Cabauw, die beiden als de
volksliederen werden aangenomen.
Het „Wien Neeriandsch Bloed" werd echter
door de volksmassa een weinig te slap en te
braaf geacht; de intellectueelen daarentegen
voerden het door, waardoor het oude Wilhel
mus langzamerhand verdween.
De volksmassa zong echter het volgende:
Wilhelmus van Nassauwe,
Wij zingen het oude lied,
Wilhelmus van Nassauwe,
Vergeten doen we het niet.
Twee volksliederen.
Wij hadden dus twee volksliederen: de
een wilde dit, de ander dat, totdat bij de
Inhuldigingsfeestea van de Koningin in
1898 meer en meer het Wilhelmus te voor
schijn kwam en hoe langer hoe meer
populair werd.
Het is voor den volksaard merkwaardig op
te merken, dat de ontwikkeling van het Wil
helmus gelijken tred hield met de ontwikke
ling van de anti-koningsgezinde politieke par
tijen. Die voortreffelijke Nederlandsche volks
aard schijnt toch inderdaad zeer diep wortel te
hebben geschoten!
Het Wilhelmus is een z.g. acrostichon, d.w.z.
dat het evenveel coupletten heeft als de naam
„WILLEM VAN NASSOV" letters heeft, 15
letters, dus 15 coupletten. Elk couplet begint
met de overeenkomstige letter.
Het meest gebruikt worden het eerste
tweede, zesde en het 15e of laatste couplet, als
volgt:
le.
2e.
Wilhelmus van Nassouwe,
Ben ick van Duytschen bloet
De Vaderlant ghetrouwe
Blijf ick tot in den doet:
Een Prince van Oranje
Ben ick vrij onverveert
Den Coninck van Hispanje
Heb ick altijt ghe-eert.
In godes vrees te leven
Heb ick altijt betracht,
Daarom ben ick verdreven
Om Landt om Luyd ghebracht:
Maar Godt sal my regeren
Als een goet instrument,
Dat ick sal wederkeeren
In mijnen Regiment.
6e.
Mijn Schilt ende betrouwen
Sijt ghij, o Godt mijn Heer,
Op u soo wil ick bouwen
Verlaet mij nemmermeer:
Dat ick doch vroom mag blijver
U dienaer taller stondt,
Die Tyranny verdrijven,
Die my mijn hert doorwondt.
15e. Prince.
Voor Godt wil ick belijden
End sijne grooten Macht
Dat ick tot gheenen tijden
Den Coninck heb veracht:
Dan dat ick Godt den Heere
Den Hoochsten Majesteyt
Heb moeten obedieren,
Inder gherechtigcheit.
Dit laatste couplet, Prince genaamd, moet
men beschouwen als een slot, een soort belij
denis, een krachtig, maar ook sterk aangrij
pend slot (dat echter zeer weinig gezongen
wordt), een uiting van een sterk geloof van
Willem van Oranje, den stichter van onzen
Staat, den grondlegger van onze vrijheid.
KI. F. Oortg'jsen.
Winst aan de speeltafel, door P.
Koppers. Uitg. A. J. G. Strengholt's Uitgevers
maatschappij N.V., Amsterdam-C.
Dit boek bevat niet alleen een bespreking
van de verschillende systemen, die bij het
Roulettespel kunnen worden toegepast (en
waarvan er geen een onfeilbaar is!!), het be
schrijft niet alleen het Baccarat en het Chemin
de fer, maar de schrijver geeft ook typische
staaltjes van voorvallen in de speelzaal en een
zeer interessante beschrijving van het ontstaan
van de Bank te Monte Carlo.
Bij de bespreking van dit boek bekroop ons
een eenigszins onaangenaam gevoel. Moeten
we eerlijkheidshalve zeggen, dat we het met
interesse gelezen hebben en daardoor mis
schien lezers lokken, die het nooit hadden
moeten lezen of moeten we ons geweten geweld
aandoen en bijv. vertellen, dat het een saaie
opsomming is van droog feitenmateriaal, waar
aan niemand iets heeft, zoodat niemand het
koopt, waardoor we het boek misschien ont
houden aan lezers, die het in één adem zouden
uitlezen
Daar de schrijver echter èn in 't begin van
zijn boek èn aan 't eind zelf verklaart een
tegenstander van elk hazardspel te zijn en
iedereen nadrukkelijk ontraadt aan dit spel
deel te nemen, hebben we gemeend dit werkje
hner niet onbesproken te mogen laten, te meer
daar het vlot en prettig geschreven is.
Mocht echter ook maar één lezer door deze
recensie zich het boekje gaan aanschaffen en
zich niet tevreden stellen met alleen de theorie
van het spel, maar, verlokt door den speel-
duivel, zich ook aan het hazardspel zelf zou
gaan overgeven, dan ware het beter geweest,
dat èn het boekje èn deze recensie nooit ge
schreven waren.
J. W. F. Werumeus Buning: „Ik zie, ik zie,
wat gij niet ziet, Derde Tocht", Amsterdam,
N.V. Em. Querido's UitgeversMij., 1939
(Ingen. 3.75; geb. 4.90).
In deze dagen van zomerfestijn en vier-
daagsche afstandsmarschen durven we toch
werkelijk niet beweren, dat het Nederland
sche Volk er niet op uit trekt, dat het de
natuur niet kent en niet opzoekt. Want regen
warmte worden getrotseerd en we gaan op
marsch
Maar hoe reizen wij
Niet in het afleggen van vele kilometers
ligt het geheim. Het genot van het buiten
zijn alleen is we.iswaar op zichzelf al iets
bijzonders, maar dat kan de vacantieganger
nog verdiepen, wanneer hij bovendien nog
leert reizen.
Daarvoor is het reisboek geschreven met
den bovenstaanden titel, waarvan zoo juist
al gaande wint het krachten! het derde
hoofdstuk verschenen is. Schoolmeesterij
komt er niet bij te pas.
Over zijn nieuwe zwerftochten, die hij maakt
door het land van Maas en Waal, door de
Tielerwaard, in Noord-Groningen, in het Ste
deke Coevorden, kris-kras door den Achter
hoek, en: op Texel, heeft de schrijver ons
weer zijn bijzondere visie openbaar gemaakt.
Hij laat U dingen zien, waar u niets van weet
en in korte woorden vertelt hij U heele romans
over plekjes, die, zelfs al hebt U heel wat
gereisd en getoerd in eigen land, nu juist nèt
niét door U bezocht zijn.
Telkens is het weer het onverwachte dat
bij dezen schrijver zoo treft. Voordat een
hoofdstuk aan Texel wordt gewijd „te water
en te land", is een excursie beëindigd naar
het grimmige slot van Waardenburg, waar
spookhistories te voorschijn zijn gekomen: er
woeien bij nacht lichte vlammen om den
kasteeltoren en bij volle maan liepen er wel
honderd katten op den dijk. Die bloedvlek...
Enfin, geniet U ervan, zooals ik ervan ge
noten heb, voor de derde maal. Laten wij
wenschen, dat deze schrijver nog vaker voor
ons „op zoek" gaat en dat vele, véle lezers
hem daartoe in staat zullen stellen uit erken
telijkheid voor de kostelijke, eigen wijze
waarop Werumeus Buning ons het zoo ge-
Eenige plaatselijke kennisgeving.
De Heer en Mevrouw
VRIJE—KLOOS
geven kennis van de geboorte
van hun zoon
HANS PETER.
Den Helder, 15 Augustus 1939.
Singel 35.
Tijdel. St. I idwina-Stichting.
Algemeene kennisgeving.
Heden overleed plotseling
onze geliefde Echtgenoot,
Vader, Behuwd- en Groot
vader,
ROELOF ROELOFS,
in leven Administrateur
der Marine-Bakkerij,
in den ouderdom van 64
jaar.
Den Helder, 14 Aug. 1939.
Buitenhaven 14.
E. J. ROELOFS—
THEMMEN.
A'dam:
J. B. H. ROELOFS.
G. ROELOFS—
DE LA FONTEIJNE.
INEKE.
Delft:
B. H. J. ROELOFS.
F. A. J. WESTERHOF.
De ter-aarde-bestelling zal
plaats hebben Donderdag
17 Aug., n.m. 1.30 vanuit
Buitenhaven 14, op de Al
gemeene Begraafplaats te
Huisduinen.
Assurantiekantoor Koningstraat 90
de Openbare Leeszaal
Breewaterstr. 19 heeft Boeken
voor U en Uw kinderen
Maandkaarten f 0 25. Jeugdboeken
3 ct. per deel.
de geheele Augustusmaand door.
ZIET DE ÉTALAGES,
G..G
Er wordt gezocht een
voor de waarneming van het
agentschap eener groote
Koffie- en Theefirma.
Het agentschap geeft bij goede
werkkracht een aangename en
loonende bijverdienste door den
verkoop aan particulieren.
Reflectanten (ook dame of
weduwe kan in .nmerking ko
men) gelieven te schrijven onder
No. 247, Bureau van dit blad.
Het adres voor goedkope
Rijwielrep. en tw.h. Rijwielen
is Molenstraat 95. Onderdelen,
banden enz. Rijw op.kn, 3.
P. v. BAAREN.
Een boek voor iederen marineman
Een boek voor ieder die zich voor zee
vaart, wetenschap en modern avontuur
interesseert,
Een boek, dat een GESCHENK is.
Tal van nimmer gepubliceerde foto's, en
suggestieve teekeningen van VERHOEVEN
Het adres voor Motor-rep. is
Molenstr. 95. Vlug en goedkoop.
Onderdelen en Accu's.
P. v. BAAREN.
Prijs, in fraaien prachtband
Verkrijgbaar in den Boekhandel en bij N.V. Drukkerij
en Uitgeverij v/h. C. DE BOER Jr., Den Helder
U KUNT ALTIJD EEN
[NIEUWE BOORD DRAGEN!
pER DOX.
r \.45
PERSIU^
^Een MEY's Boord draagt
men alleen nieuw. Daarom blijft
hij veel langer schoon dan alie
andere boorden
S BOORDEN
MET PRIMA LINNEN
Den Helder: Nico Graaff, Spoorstr. 50, P. v. d. Maden,
Spoorstraat 105, Gerard Worm, Keizerstraat 60.
Verder overal verkrijgbaar In de winkels met de MEY's reclame.
Gen Verf. J. W. Roeymokers, Claes de Vrieselaan 12a, Rotterdam.
En wilt U hem gauw terug
hebben?
Geeft dan nog heden Uw
op. De kosten? GeringI
BANKETBAKKERIJ.
Gevraagd een derde of aank.
derde bediende; tevens gelegen
heid tot plaatsing van een netten
leerling.
Adres: ELTE, Koningstraat.
Voor direct gevraagd een
Dienstbode voor dag en nacht,
leeftijd 1418 j., wegens huwe
lijk van de tegenwoordige.
Adres: Van Galenstraat 76.
Net persoon K.M. zoekt Slaap
kamer of gem. Zit-Slaapkamer.
Brieven onder no. 246, aan het
Bureau van dit blad.
Te huur gevraagd:
ZITKAMERTJE.
Brieven onder No. 240, aan het
Bureau van dit blad.
Gevraagd een eenvoudig Slaap-,
kamertje, prijs 1.50 p. w.
Brieven onder No. 241, aan het
Bureau van dit blad.
Te koop Plymouth '33 Sedan,
kleur roodbruin, st. op b.banden,
in z. g. staat. Prijs 225.
Adres: Ruyghweg 38.
Te koop nog 1 van de 3 nieuw
gebouwde Heerenhuizen, met
autobox, met eigen grond, flinke
hypotheek beschikbaar.
Te bevragen: Weststraat 85.
Te koop of te huur:
Het zeer modern ingericht
HEERENHUIS, voorzien van
centrale verwarming, thans be
woond door den Weled. Heel
Dr. Grunwald, gelegen a/d Sini
gel No. 93.
Te bevragen bij G. GROOT,
aannemer, Weststraat 112, Tel,
133, alhier.
MOTORJACHT
te koop, 17 X 3 m, voorzien
van alle comfort.
Adres: Bureau van dit blad.
HONDENLIEFHEBBERS.
Wegens vertrek naar In»1®
een zeer goed tehuis gezocht
v. een lieve hond, z. waaksch.
Adres. Hoogstraat 5 (1 hoog)-
noemde „kleine landje" weer eens weet te
leeren waardeeren.
Elkeen, die van ons land houdt en er rei
zen wil en kan, behoort dit suggestief ge
schreven boek te bezitten.
A. Mr. B.
Paraphrase Heilige Schrift, C. Vonk, Galaten
en J. van Dijk, 1 en 2 Thessalonicensen. Prijs:
bij inteekening op reeks, in stevig omslag 1,
gebonden 1.35, afzonderlijk gekocht, resp.
1.15 en 1.50. Uitg. T. Wever N.V., Franeker
De uitgever zond ons het tweede deeltje
van de Paraphrase Heilige Schrift.
In onze recensie van het eerste deeltje, dat
we zeer gunstig konden recenseeren, schre
ven we, dat we met verlangen de verschijning
van de volgende deeltjes tegemoetzagen.
Onze verwachting is niet beschaamd ge
worden. Deze paraphrase doet in duidelijkheid
van verklaring en in handigheid van stijl niet
onder voor het eerste deeltje.
100 °/o verkoopswaarde!
Het is voor den lezer een waar genoegen
de brieven van den apostel in dezen vorm te
lezen. Men ontvangt een helder inzicht in de
bedoeling van den apostel.
Dit lijkt ons de meest geschikte bijbelver
klaring voor den met-theologisch geschool
den bijbellezer.
Is de bijbel tot op heden voor U een duister
en onbegrijpelijk boek geweest, waarvan ge
de stijl niet kon waardeeren, en de meeste
uitspraken niet begreep, welnu, abonneer U
dan op deze pracht uitgave en de moeilijkhe
den bij het lezen van den Bijbel zullen voor
U wegvallen.
Socialisme en democratie, onder redactie van
Dr. W. Banning, Dr. H. Brugmans en prof. J-
v. Gelderen. Het Augustu n -. van dit tijdschrift
getuigt van zijn actualiteit en veelzijdigheid,
al is de inhoud van de arikelen dar ook eeti'
zrdig d.w.z. socialistisch georiënteerd. D'
Albarda schrijft over „De kabinetscrisis", ter*
wijl prof. v. Gelderen een artikel wijdt aan den
2-jarigen oorlog in China. Een interessant
artikel schrijft H. Roland Holst over Ernst
Toller als mensch en als dichter. Wij noem
voorts nog het artikel van Walter Lemkering
over „De financiering van de Duitsche staar-
eonjunctuur" en dat van Dr. Knoche: ,V\,
de voorgeschiedenis der Joodsche assimilatie-
Het blad wordt uitgegeven bij de N.V. Ern_
kerij en Uitgeversmij. „De Arbeiderspers
Amsterdam.
