Sudet entaktiek om Polen Palestina-Witboek afgekeurd DAGBLAD VOOR DEN'HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER Oorlogsschip liep te vroeg van stapel Berliji Zenuwachtige stemming te n en Rome De vierling boft Incident aan de Hongaarsche grens Duitsche grond in Polen onteigend „Er bestaat geen wet in Midden-Europa" Churchill in de Engelsche regeering KONINGSTRAAT 76, DEN HELDER, TELIFOON 50 (2 LIJNEN) V R IJ D A G 18 AUGUSTUS 1939 67e JAARG. No. 8698 Een doodc en twintig gewonden De Poolsch-Duitsche grens gesloten Een herhaling van het vorige jaar? Roemeensche grenswacht doodgeschoten Dit nummer bevat 8 pagina's Vl/EERBERICHT DE BILT SEINT Door de Commissie voor de Mandaten HELDERSCHE COURANT ERNSTIG ONGEVAL OP EEN EN- GELSCHE SCHEEPSWERF. SCHIP GLEED TE WATER, NOG VOOR DE DOOPPLECHTIGHEID WAS BEGONNEN. SCHRIK EN ONTZETTING ONDER DE TALRIJKE MENIGTE. Met schrik en ontzetting zag de zeer talrijke menigte, welke zich op de Engelsche scheepswerf te Belfast be vond, om getuige te zijn van het te water laten van het vliegkamp schip „Formidable", een reus van 23000 ton, dat het schip lang voor dat de plechtigheid begonnen was, door tot nu toe onopgehelderde oor zaken uit eigener beweging van sta pel begon te loopen. Rechts en links vlogen de stutten en brokstukken van de sleden, waarop het schip ge plaatst was. Een deel van de brokstukken kwam onder de toeschouwers terecht, waar bij een vrouw werd gedood. De minister van luchtvaart. Kingsley Wood en zijn echtgenoote, die het schip zou doo- pen, waren juist aangekomen, toen men stuk ken van de houten stellage, waarop het schip rustte, zag breken en het gevaarte tot ieders schrik, twintig minuten voor den vastge- stelden tijd, begon te glijden. De arbeiders, die voor het schip aan het werk waren, zochten in allerijl een goed heenkomen. Stukken hout en bouten vlogen overal in het rond en kwamen ook in de toeschouwers ruimte terecht. Toen de geweldige 23.000 ton meten de massa zich aldus in beweging zette, en onder een oorverdoovend gekraak der bezwijkende stutbalken van de helling begon te loopen, ging 'n golf van panische angst door de menigte der toeschouwers aan weers zijden, die vreesden dat het geweldi ge gevaarte, dat tientallen meters hoven hen optorende, zou kantelen en hen verpletteren. Dit gebeurde echter niet, want het schip gleed keu rig te water. Daarop volgde de godsdienstige plechtig heid, welke volgens het programma voor het te water laten had moeten worden gehouden. De sleepbooten, die voor de helling la gen te wachten, maakten in allerijl plaats voor het schip. Er heerschte een geweldige opwinding, door het gehuil der stoomfluiten nog versterkt. Op de officieele tribune gaf men mevrouw Kingsley Wood haastige aan wijzingen, hoe zij de flesch champagne op den boeg moest breken en zoo kon het schip toch nog gedoopt worden. Rede van minister Wood. Vervolgens hield minister Kingsley Wood een toespraak, waarin hij zeide: „Kracht en waakzaamheid moeten ons wachtwoord zijn. Ik geloof niet, dat iemand in twijfel ver keert omtrent onze kracht of onze bedoelin gen. Wij zoeken geen twist met eenig land en wij gelooven, dat onze goede trouw en onze eerlijke bedoelingen overal bekend zijn. Dit volk verlangt, zooals de meerderheid van ieder ander volk, den vrede, doch er zijn dingen, die meer waard zijn dan zelfs den vrede, die niet kunnen worden afgestaan. „Wij hechten niet alleen aan onze eigen vrijheid, maar ook aan die van anderen. Wij zullen al onze plechtig aangegane verplich tingen getrouwelijk nakomen en nooit capi- tuleeren voor het geweld der agressie. Wij kunnen in volkomen vertrouwen op onze kracht voorwaarts gaan". „Engeland", aldus de minister, „heeft zijn luchtmacht, zijn financieele kracht, den moed en de vastberadenheid van het volk, die nooit overwonnen kunnen worden, doch wij denken nu aan de voortreffelijke vloot, die de herinnering aan Drake en Nelson nooit zal beschamen. Onze vloot heeft ons volledig vertrouwen. Ik spreek vandaag tot n als optimist en ajs iemand, die de h°°P> namelijk de hoop op den vrede, niet heeft opgegeven. Oorlog is niet onvermi.ideh.ik. Wij hebben het geloof in een betere toekomst voor de menschheid niet verloren. Verkeer geheel stilgelegd. De Polen hebben alle grensover- Rangen tusschen Polen en bet pro tectoraat van Jablunkof tot Most Rebarrioadeerd. Het verkeer is RO" heel stilgelegd. Deze maatregel is Renomen in den nacht van Dinsdag op Woensdag, als antwoord op de uitgebreide voorbereidingen, welke van Duitsche zijde in dit gebied zijn gemaakt. De groote weg, welke het protectoraat verbindt mot Slowakije, is voor onbepaaldcn tijd voor alle verkeer gestremd* Uit verschillende gebeurtenissen blijkt, dat de Poolsche pers geen ongelijk heeft als zij beweert dat Duitschland ten aanzien van Polen een „Sudetentaktiek" zou willen toepassen. Evenals een jaar geleden over „Tsjechische wreedheden" staan thans de Duitsche bladen vol over „Poolsche terreur" en ten gevolge daarvan is te Berlijn een nerveuse stemming merkbaar. Men heeft het gevoel, dat iets moet ge beuren en wel spoedig en er is een gevoel van gespannen afwachten. De Duitschers zijn overtuigd, dat de Fuehrer iets wil, doch men weet niet wat. In niet-officieele kringen is men van meening, dat Hitier, wanneer de tijd daar is, bliksemsnel zal toeslaan, zoodat een beslissende stap zal zijn gedaan voor de mogendheden van het vredesfront tijd hebben gehad in actie te komen. In officieele kringen wil men doen voor komen, dat de nervositeit niet algemeen is onder het volk, doch vreemdelingen, die hier eenigen tijd gewoond hebben, hebben den indruk, dat de onrust voortdurend toe neemt. De lezers dér dagbladen zien een herhaling van de campagne van het vorig jaar „Geen kans van slagen". De Poolsche pers vestigt op al deze din gen de aandacht en voegt er direct aan toe, dat dit procédé geen enkele kans van slagen zal hebben. Volgens het Poolsche blad Kurjer Poran- ny hopen de Duitschers, dat de zaken den volgenden loop zullen nemen: de internatio nale spanning zou tot de uiterste grenzen worden opgezet. Europa, geplaatst voor een onmiddellijke oorlogsdreiging, zou hand zaam worden en een nieuw München aan vaarden. Dan zou Duitschland een „defini tieven vrede" voorstellen tot den prijs van „onbeteekenende concessies." Indien Europa in bevestigenden zin ant woordt, zou dat zijn moreele demobilisatie beteekenen en zou een Duitsche vrede kun nen worden gedicteerd. De Duitschers ver geten evenwel, aldus het blad, dat de at mosfeer in Europa sinds verleden jaar vol komen gewijzigd is. De mogendheden zijn vastbesloten zich te verzetten tegen iedere nieuwe Duitsche verovering, de Duitschers vergeten ook, dat zij te doen hebben met Polen, dat zich niet zal laten intimidee- ren en vastbesloten is te strijden, desnoods alleen. Ook spanning in Rome. Het gevoel van spanning met betrekking tot Dantzig is te Rome gisteren ongewijzigd gebleven. Intusschen gaan over en weer de plagerij en en intimidaties voort. Agenten van de geheime staatspolitie en S.S.-mannen hebben gisteravond een razzia gehouden in het grootste koffiehuis te Dantzig. Het „Deutsche Haus". Drie per sonen werden gearresteerd. Deze maatregel staat in verband met de geheime anti-Hit- leriaansche propaganda, die op het oogen- blik gevoerd wordt en een zekere opschud ding onder de nationaal-socialistische lei ders veroorzaakt heeft. Voorts wordt gemeld, dat de tankversper ringen en het luchtafweergeschut sedert gisteren speciaal bewaakt worden, hetgeen onder de bevolking eenige zenuwachtigheid teweeg heeft gebracht. In Oost-Opper-Silezië zijn alle bureaux der jong Duitsche partij, der vakvereeniging van Duitsche arbei ders, der vakvereeniging van de Duitsche kantoorbedienden en van het Duitsche volksblok gesloten en verzegeld. Ook zijn de bureaux van den Duitschen cultuur bond te Kattowitz en de lokalen van den Duit schen volksbond te Lublinitz Tarnowitz, Koenigshutte en Rybnik gesloten. Het aan tal gearresteerde Duitschers bedraagt vol gens het D.N.B. veel meer dan duizend. De Duitsche regeering daarentegen neemt weer verschillende maatregelen tegen de Duitsche minderheid in Polen. Sedert gistermiddag wordt de controle der paspoorten aan de grens van Polen en Dantzig uitgevoerd door Dantziger politie mannen die de stalen helm dragen. Te Dantzig wordt dit uitgelegd als een maat regel tot intimidatie van de Poolsche bevol king. Frankrijk en Rusland confereeren. Het verluidt, dat de Fransche minister Bonnet en de Sovjet ambassadeur vanmid dag een belangrijk onderhoud hebben ge had, dat geheel gewijd was aan den Pool- schen toestand. De Fransche ambassadeur had Dinsdag bij zijn terugkeer van een verlof te Ber lijn in de Wilhelmstrasse den algemeenen t toestand besproken, in het bijzonder de betrekkingen tusschen Duitschland en Po len en opnieuw doen uitkomen, dat Frank rijk kalm en vastbesloten is zijn verplich tingen na te komen. De Fransche ambassadeur heeft Van Wei- zaecker, den onderstaats-secretaris ontmoet, die optreedt als plaatsvervanger van Von Ribbentrop. Er wordt evenwel verklaard, dat het on derhoud van den gewonen aard was. Een belangrijke gift uit het Prin ses Beatrixfonds. Het Prinses Beatrix-fonds heeft een belangrijk bedrag beschikbaar ge steld ten behoeve van de vierling der familie Pijlman te Hengelo. HET GEBEURDE HEEFT BIJ DE REGEEPINGEN EEN PIJNLIJKEN INDRUK GEMAAKT, DAAR DE BEIDE LANDEN JUIST STAPPEN DEDEN OM DE BETREKKINGEN TE VERBETEREN. Boekarest. Gisteravond werd officieel verklaard, dat gister bij een nieuw incident aan de Hongaarsch- Roemeensche grens een Roemeensche grenswacht werd doodgeschoten en een andere door een bajonetsteek ge wond. Een 3de man, behoorende tot den geneeskundigen dienst van het Roemeensche leger, wordt vermist. Het incident heeft zich voorgedaan bij AtaseulNou, waar 'n Roemeensche patrouil le van de Hongaarsche zijde van de grens uit door een groep mannen werd aangeval- Na het incident werd een aantal doozen met patronen, van de in Hongarije gebruik te soort, in de buurt aangetroffen. Het ge beurde heeft te Boekarest een pijnlijken in druk gemaakt, daar verluidde, dat de heide regeeringen stappen deden om de betrekkin gen te verbeteren. Roemeensche grenswachten op Hongaarsch gebied doorgedron gen. In het Hongaarsche communiqué aangaan de het incident wordt gezegd dat vijf Roe meensche grenswachten zijn doorgedrongen op Hongaarsch gebied en de Hongaarsche grenswacht hebben aangevallen. Uit zelfver dediging opende een Hongaarsche patrouil le het vuur. waardoor twee Roemeensche grenswachten werder gedood. Twee anderen wisten naar Roemeensch gebied te vluchten en de vijfde Roemeen werd gevangen geno men. Onmiddellijk is een onderzoek ingesteld. Een lezing van het geval van Roemeensche zijde. De sergeant Nicolai Chiose, die gisteroch tend bij het incident in de omgeving van Ateiasul Nou, aan de grens van Transylva- nië bij het stadje Salonta werd gewond, is stervende. Hij heeft evenwel nog een ver klaring afgelegd, waarin hij zeide, dat gis terochtend een Roemeensche patrouille op Roeineensch gebied surveilleerde en vier Hongaarsche soldaten ontmoette. Deze Hon garen deden alsof zij een praatje wilden ma ken en de Roemenen staken de grens over. Vervolgens voegden zich zes andere Hon gaarsche soldaten, die verscholen hadden gelegen, zich bij hun kameraden en begon nen te schieten. Hierbij werd een Roemeen gedood, de sergeant ernstig gewond en een hospitaalsoldaat wordt vermist. Roemeensch protest. De Roemeensche Minister van Buitenland- sche Zaken, Gafencu, heeft gisteravond den Hongaarschen gezant te Boekarest, Bardossy ontvangen. Gafencu heeft namens zijn re geering geprotesteerd nopens het incident van Ateiasol Nou. GEDWONGEN VERKOOP EN VERKAVELING VAN HET GROOT GRONDBEZIT IN DE GRENSSTREKEN. Oficieel wordt medegedeeld, dat heden in het Poolsche staatsblad een presidentieel decreet zal verschijnen, waarbij de minister van landbouw, in overeenstemming met den minister van binnenlandsche zaken, zal wor den gemachtigd om redenen van veiligheid van den staat of de grensverdediging over te gaan tot een verkaveling en in zekere ge vallen van een geforceerden verkoop van be zittingen. die zich in het gebied bevinden. Het decreet zal de bepalingen wijzigen van de wet op de landbouwhervorming van 1925, die er in voorzag zekere bezittingen van ver kaveling vrij te stellen. De minister van landbouw zal bijv. kunnen worden gemachtigd over te gaan tot de verkaveling van zeker groot grondbezit, toebehoorende aan leden der Duitsche minderheid en er stukken van te verdeelen onder de boeren of kleine grondbezitters. Er moet in dit verband aan worden her innerd, aldus Havas dat in zekere grensstre ken, met name in Opper Silezië en Pomme- ren, nog groote stukken grond aan Duitsche aristocraten toebehooren. Naar schatting zijn de groote bezittingen in Pommeren voor 80 pCt. in Duitsche han den, terwijl de Duitsche minderheid slechts 9,8 pCt. van de bevolking uitmaakt. In Opper Silezie telt de Duitsche minder heid slechts 9 pCt. van de bevolking, doch bezit zij 86 pCt. van den grond. Hitier verrichtte het onmogelijke: het Britsche volk kwam in bewe ging! De Britsche lord kanselier lord Maugham, is aan de Laval Universiteit bevorderd tot doctor honoris causa, In zijn toespraak zei de hij, dat Engeland een krachtige houding tegenover Duitschland aanneemt. „Indien Hitier aldus verklaarde hij zal blijven volharden in het geen rekening willen houden met de waarschuwingen, die men hem zoowel als het Duitsche en Itali- aansche volk doet toekomen, zal oorlog on vermijdelijk worden. Het zijn niet een of twee voorvallen, maar zich gestadig herhalende incidenten, die ons er van overtuigd hebben, dat in Midden- Europa geen wet meer bestaat. Hitier heeft bereikt wat onmogelijk scheen: hij wist het Engelsche volk in beweging te brengen. De Britsche regeering blijft standvastig en haar bondgenoot blijft Frankrijk, dat vol moed is en evenzeer besloten te verhinderen, dat Eu ropa door het geweld overheerscht wordt. Een beroep van hoogleeraren op Chamberlain. 375 Engelsche hoogleeraren en docenten aan Britsche universiteiten hebben een op roep gericht tot minister-president Cham berlain, waarbij zij aandringen op de op neming van Winston Churchill in de regee ring. De onderteekenaars zijn verbonden aan 22 universiteiten en hoogescholen in geheel Groot Brittannië. Er zijn zeventig professo ren en zes hoofden van collegc's bij. TWEE ENGELSCHE MILITAIRE VLIEG TUIGEN IN BOTSING. Twee Engelsche militaire vliegtuigen zijn boven Beal (Northumberlandj in volle vaart met elkander in botsing gekomen. Een der toestellen is brandend neerge stort, het andere heeft een noodlanding ge maakt. Een inzittende van het eerste toe stel is om het leven gekomen, de andere wist zich met zijn valscherm te redden. Verwachting: Plaatselijk och tendmist, overdag helder tot half bewolkt, droog, warm weer, zwakke tot matige N.O. tot O. wind. Alg. vooruitz.: De algemeene luchtdrukverdeeling wijst er op, dat het zonnige zo merweer nog enkele dagen zal aanhouden met geleide lijk eenige verdere stijging van temperatuur. VOLDOENING IN HET KAMP DER ZIONISTEN. Naar een federalen Palestijn'' schen staat? Volkenbondscommissie voor de mandaten geelt in haar verslag, dat in September aan den Volkenbonds raad zal worden voorgelegd, een stemmig te kennen, dat de Palestijn- sche politiek der Britsche regeering, zooals die in het witboek is uiteen gezet, niet in overeenstemming is met de interpretatie, die de commis sie aan het mandaat over Palestina geeft. Tot de leden der commissie, die het Engelsche witboek afkeuren, behoort ook Nederland. Reuter verneemt, dat Macdonald de zit ting van den Volkenbondsraad, waarin bo venstaand verslag zal worden besproken, zal bijwonen. Het Britsche antwoord. In een uitvoerig Britsch antwoord, vervat in een op 5 Aug. 1939 gedateerd memoran dum, van het Foreign Office, wordt be toogd, dat de mandetaire mogendheid, die verantwoordelijk is voor het bestuur van Palestina, politieke overwegingen niet ter zijde kan laten. De Britsche regeering legt er den nadruk op. dat een blijvende qualifi- catie van de verplichting tot bevorde ring der immigratie wordt gegeven in artikel 6 van het mandaat, waar wordt gezegd, dat die immigratie vergemakkelijkt moet worden, voor zoover het mogelijk is en „met be houd van de rechten en de positie van andere deelen der bevolking". Indien de Britsche regeering aldus het memorandum een politiek zou moeten volgen, waarbij maatregelen ten aanzien van de immigratie en andere belangrijke onderwerpen, in het Witboek genoemd, zou den zijn uitgesloten, zou de onzekerheid tus schen beide volksgroepen voortduren. In dien de immigratie onbepaald zou worden voortgezet tot het uiterste van het economi sche opnemingsvermoger, en met negatie van alle andere overwegingen, zal de heillooze vijandschap tusschen Joden en Arabieren blijven bestaan. Federale staat In welingelichte kringen verluidt overigens dat de Britsche regeering voornemens is het uiterste te doen voor de handhaving van een Joodsch nationaal tehuis, zelfs, wanneer het land een vorm van onafhankelijkheid zou krijgen. Hoewel noq geenszins een voorspel ling gedaan kan worden ten aanzien van den bestuursvorm, welken Pales tina zal krijgen, acht men een fede ralen staat zeer wel mogelijk, nu de Britsche reqeering het voorstel van de commissie Peel twee staten met zelfbestuur als onuitvoerbaar heeft afgewezen. Krachtiger verzet verwacht. Natuurlijk heeft het Zionisten-congres, dat thans te Genève bijeen is, met groote vol doening van het standpunt der Geneefsche mandatencommissie kennis genomen. Ver- wacht wordt dat het congres nu een nog krachtiger verzet zal bieden tegen de Engel sche Palestina-politiek. Grossmann, de voorzitter van de Joodsche staatspartij, heeft zelfs het verzoek kenbaai gemaakt, tot een politiek van burgerlijki ongehoorzaamheid in Palestina over te gaan, dit in tegenstelling met de meening van dr. Weizmann, die, zooals hij in zijn el ders in dit blad afgedrukte rede betoogt Joodsch geweld afkeurt.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1939 | | pagina 1