t
Nergens idealer gelegenheid dan
in onze stad
Groote wedstrijden op 31 Augustus
[pQQCDQaffiLiaDa
Ernstig geval van
vergiftiging
In dienststelling
„Willem van der
Zaan"
Vacantie - rhapsodie
Zee visscheri j -film
Duitschland zet
Engeland schaakmat
Dinsdag 22 Augustus 1939
Diploma-zwemmen in het
Gemeentebad
Tweede Blad
CD CD D
GOeD
DRUKKERIJ DE BOER
Motorrijder overleden
Burgerlijke Stand van Den Helder
Op bezoek bij Oome Kees
2)-£m HeJtcLeA %w-em£
Het is warm ppfff... wat is het
warm. Toch, vriendelijke lezer (es) is het
niet zoo warm als U wel denkt. Toch is
het weer van onze dagen Uw klachten
niet waard. Een temperatuur van 75 gra
den in de schaduw is wel hoog genoeg
om uw extra flanelletje uit te laten, om
u de weelde te veroorlooven met een
schiller-hemd naar kantoor te gaan of
met opgestroopte armsmouwen achter
uw werk te staan, maar om een gezicht
te zetten alsof u elk oogenblik in zwijm
kan vallen, nee daarvoor is het nog te
„frisch".
't Is lekker warm, heerlijk zomerweer,
weer voor alle vacantiegangers, die hun vrije
dagen in de omarming van de Noordzee door
brengen. Een gouden tijd voor alle badplaat
sen, voor dames die zich bruin willen laten
branden en heeren, die willen geuren met de
kracht van hun body.
De stad is uitgestorven, gelukkig, en het
strand overbevolkt. De tenthouder aan Huis
duinen en donkere Duinen glundert van
's morgens 7 uur tot 't avonds half tien en
als u last hebt van uw logé's, die het hier
maar wat leuk vinden, dan geeft u ze een
pak brood mee en ziet ze niet voor bedtijd
terug. Wat een ideaal oord is het hier. Je
moet de buitenmenschen de lof van onze
plaats maar hooren bezingen.
Den Helder de zonnigste stad van
Nederland, dusde meest hygiënische
stad van Nederland, dus... de prettigst
bewoonbare stad van Nederland. Dat
moet je metmaken...
i
Ja, de lof van Nieuwediep, van Huisdui
nen en van de Donkere Duinen, is op hoogen
toon bezongen, door allen, die onze stad niet
kenden en haar in deze dagen bezochten.
Waar vraag ik U is een gemeentebad met
Zeewater? Nergens in ons land...
Waar zwemt men zoo heerlijk vrij, in een
•zoo groot en veilig bad als bij onze zwem-
vereenigingen aan den dijk?... Nergens!
Het is geen overdrijving als we zeggen,
dat de bezoekers van buiten daarover enthou
siast zijn. En wat kun je hier goedkoop
zwemmen. Als je je brood meeneemt kun je
tien keer te water voor een dubbeltje. Een
terras om te zonnebaden, een zachte steen
om je heerlijk op uit te strekken en voor je
het vroolijk, frisch en levendig gedoe van
zwemmende en duikende jongens en meisjes,
dames en heeren.
Er zijn bij onze zwemvereenigingen
heel wat mooi-weer-zwemmers. De H.Z.V.
en Frissche Morgen tellen samen een
1500 leden en als daarvan in normale
omstandigheden een derde deel iederen
dag zwemt is het veel.
Maar nunu de zon zoo lekker op de
bloote body piekelt, nu probeeren ze allemaal
te profiteeren van hun lidmaatschap van deze
nuttige en aangename vereenigingen. De zon
is nauwelijks wakker of er staan al leden
voor de clublokalen aan den dijk en het zou
in dezen tijd aanbeveling verdienen, avond
verlichting aan te brengen, want zoo lang
het nog even kan duikt men van de torens,
die zacht te schommelen liggen in het water.
Die zwemmerij is een pracht thermometer,
meer "nog dan het aantal graden Fahrenheit
zegt het aantal zwemmers, hoe warm het is
en het is jammer, dat de beide badmeesters
geen statistieken bijhouden van het aantal
baden, dat dagelijks genomen wordt, men zou
het typisch verschijnsel kunnen constateeren,
dat met het stijgen van den thermometer,
het aantal zwemmers naar evenredigheid
stijgt. Als de warmte van de laatste dagen
nog wat aanhoudt zijn de clublokalen straks
te klein om het aantal liefhebbers te bergen.
Er heerscht bij onze zwemvereenigin
gen een opgewekt vereenigingsleven. Er
is een prettigen geest en daardoor een
vriendelijke verstandhouding. Badmeester
Salomonson toonde ons een heel stapeltje
ansichtkaarten, die hem toegezonden wa
ren door leden met vacantie... maar die
hun bad en badmeester daar in den
vreemde toch niet konden vergeten. Eu
badmeester Kwinkelenberg vertelde met
zekeren trots, dat hij reeds 1500 dag
kaarten verkocht had. Een respectabel
aantal.
Op 31 Augustus heeft men bij de F.M. groote
zwemwedstrijden, in verband met den verjaar
dag van H.M. de Koningin. De Marine zal tegen
de landmacht in het strijdperk treden en na
tuurlijk zullen de zeelieden het van de land
macht winnen, als het om een strijd te water
gaat. Of niet??... Naar men ons meedeelt zijn
er onder de miliciens uitnemende zwemmers.
Het kan dus een interessante strijd worden.
Verder zal het zwemmende stadgenooten
interesseeren, dat in het gemeentebad in
September diploma-zwemmen zal zijn. Men
weet, wie zijn kinderen goed en degelijk
zwemmen wil laten leeren, die moet ze toe
vertrouwen aan de handen van badmeester
Bandt. De badmeester in het gemeentebad
heeft graag een rauwe keel voor zijn leerlin-
getjes over. Hij wordt het niet moede om
honderdmaal, neen duizendmaal op een dag
zijn aanwijzingen te geven aan vlugge en min
der vlugge leerlingen, aan jongens en meisjes,
die in vijf lessen „los" zijn en aan pupillen,
die na vijftien lessen nog een benauwd ge
zicht trekken als ze te water gaan.
In een advertentie zullen over dit diplo
ma-zwemmen nog nadere bijzonderheden
bekend gemaakt worden, maar wie zijn
diploma in September halen wil, moet nu
hard beginnen met zich ernstig te trainen.
Kom op, jongens en meisjes, aan den slag.
is een introductie voor
uw feestavond. Laat het
daarom vervaardigen bij
die bekend staat
om haar goeden smaak
SCHOUW VLIEGER'»
Onder wijs-Instituut
Leerlingen van alle scholen 25 ct. per week
Elk kind heeft zijn eigenaardigheden.
Ook het Uwe. Daarom maken wij
eerst zorgvuldig studie van eiken leerling.
HOOFDGRACHT 51
Drie leden van het gezin K. uit de
Langestraat naar de Lidwina-stich-
ting.
Gisterenmiddag heeft zich in de Lange
straat bjj de familie K. een geval van voedsel
vergiftiging voorgedaan, dat zich in den be
ginne ernstig liet aanzien.
Zooals gewoonlijk had de fam. K., bestaan
de uit vader, moeder en twee kinderen, om
pl.m. 1 uur gegeten.
Een paar uur later kregen de ouders en de
dochter plotseling last van hevige brakingen,
die steeds erger werden.
In allerijl werd een dokter gewaarschuwd,
die onmiddellijk overbrenging naar het St.
Lidwina Ziekenhuis noodig achtte.
Daar voedselvergiftiging vermoed werd,
zijn de etensresten voor onderzoek aan den
dokter medegegeven.
Aanvankelijk werd gedacht, in verband met
het warme weer, dat vleeschvergiftiging de
oorzaak zou zijn geweest, doch mede door het
feit, dat de zoon geen last van brakingen
heeft gehad, en toch van het vleesch gegeten,
zal dit vermoeden wel onjuist blijken.
Wat betreft de toestand van de slacht
offers, kunnen we gelukkig mededeelen, dat
deze hedenmorgen, nadat de fam. K. een zeer
onrustigen nacht had gehad, zoodanig was,
dat levensgevaar niet meer aanwezig geacht
behoeft te worden.
Dat het er gisterenavond om gespannen
heeft, blijkt wel uit het feit, dat de beide an
dere zoons, die uitstedig waren, in allerijl
naar huis waren ontboden.
Als gevolg van het ongeluk bjj den
Windwijzer.
De heer Blokker, wonende te Huisduinen,
die zwaar gewond als gevolg van een motor
ongeluk in het Marinehospitaal was opgeno
men, is gistermorgen zonder tot bewustzijn te
zijn gekomen, aan de bekomen kwetsuren
overleden.
Zooals men zich zal herinneren werd de
heer Blokker eenigen tijd geleden op de kluft
bij den windwijzer aangereden door een mili
tairen vrachtwagen, zoodat hij met zijn mo
torrijwiel kwam te vallen. Zijn toestand was
dadelijk zeer ernstig en zijn overlijden is dan
ook geen onverwachte gebeurtenis.
21 Augustus 1939.
BEVALLEN: R. JanssenDros, z.
OVERLEDEN: M. Kwast—Meijer, 64 j.
Mijnenlegger-Instructievaartuig.
Gistermiddag is het nieuwe mijnenlegger-
instructievaartuig „Willem van der Zaan"
officieel in dienst gesteld, nadat het schip
gisterenmorgen op de werf van de Ned. Dok
maatschappij was overgenomen door vice-
admiraal A. Vos, hoofd van de IVe afdeeling
van het departement van Defensie. De in-
dienststelling door den aangewezen comman
dant luitenant ter zee le kl. H. D. Lindner,
waarbij tevens aanwezig waren de directeur
van de Ned. Dokmaatschappij, de heer J. H.
C. Salberg en de ingenieur van de marine A.
M. Fabry de Jonge.
Te half twee stelden de officieren en
bemanning zich op de voorplecht van het
schip op, waarna de commandant het be
vel gaf, vlag, wimpel en geus te hijschen.
Onder het snerpen van het bootsmans
fluitje, terwijl de bemanning front maak
te naar de vlag en salueerde, ging het
dundoek aan voorsteven en achterplecht
omhoog, terwijl de wimpel van den mast
wapperde.
Met een korte toespraak heeft de comman
dant vervolgens het schip in dienst gesteld.
Door het hijschen van den wimpel, zoo zeide
hij, heeft dit schip zijn intrede gedaan in de
Kon. marine. Het Nederlandsche volk, dat het
geld ervoor heeft opgebracht, de ingenieurs
en teekenaars van de Marine en van deze
werf en de arbeiders die er aan gewerkt heb
ben, hebben echter bijgedragen, dat dit schip
in dezen vorm gereed is gekomen.
Het is een mijnenlegger die aan alle moderne
eischen voldoet. Door dit alles zou het echter
nog geen oorlogsschip zijn als het niet op de
juiste wijze zou worden gebruikt door degenen
aan wie H. M. de Koningin het heeft toever
trouwd. Wat zij van ons verwacht heeft zij te
kennen gegeven door de keuze van den naam,
welke het schip draagt, die van „Willem van
der Zaan". Spreker schetste in het kort het
leven van Willem van der Zaan, die zich ge
heel in dienst van het vaderland heeft gesteld
en er voor alle offers heeft gebracht, en zelfs
zijn leven voor het vaderland heeft gegeven.
Ongetwijfeld heeft H. M. de Koningin door de
keuze van zijn naam de bemanning willen
zeggen zijn voorbeeld te volgen, dat klinkt
eenvoudig, maar in dezen tijd van internatio
nale spanning beteekent dit zeer veel en is de
mogelijkheid niet uitgesloten dat men tot
andere daden bereid moet zijn dan de gewone
vredesoefeningen welke men gewend is. De
commandant sprak de hoop uit, dat alle op
varenden dit evenals degene wiens naam het
schip draagt, tot elk offer voor het vaderland
bereid zullen zijn, en herinnerde daarbij aan
de woorden van dr. Colijn, in wiens radiorede
van 11 April j.1. wordt gezegd, dat de beslis
sing over ons lot niet in menschenhanden ligt.
Hij eindigde met een driewerf hoezee voor
H.M. de Koningin, welk hoezee door alle op
varenden werd overgenomen.
Hierna las hij de benoemingsbesluiten voor,
waarmee de plechtigheid ten einde was.
De „Willem van der Zaan".
De mijnenlegger „Willem van der Zaan"
zal tevens dienst doen als instructieschip.
De waterverplaatsing bedraagt 1300 ton
(Washington deplacement), de lengte is 70 m,
de breedte 11.20 meter en de diepgang 3.30 m.
Het schip is bewapend met twee kanons van
12 cm, vier mitrailleurs van 40 mm dubbel
van 12.7 mm op dubbel affuit, eveneens voor
affuit voor luchtafweer en twee mitrailleurs
luchtafweer. Het machinevermogen bedraagt
2200 i.p.k. en de snelheid 15 knoopen per uur.
Op twaalf Januari 1938 werd bij de Neder
landsche dokmaatschappij de kiel van het
schip gelegd, op vijftien December 1938 was
de stapelloop en in April j.1. werd de tech
nische proeftocht gehouden.
Jan Mens
XII.
Hooggeachte Redacteur,
Naar aanleiding van het feit, dat U mij
Querido'sch Jordaans sprekend bij Uw lezers
invoert, ontving ik een op rijm gestelde protest
brief van mijn stadgenoot Oome Toon uit de
2e Egelantiersstraat. Ik hoop, dat U deze ont
boezeming een plaats wilt verleenen in Uw
veelgelezen blad. Ter geruststelling van den
dichter Jan Mens voege ik hierbij, dat verdere
dichtwerken over dit onderwerp door mij in de
vuilnisbak gedeponeerd zullen worden.
't Welk doende, enz.
Laot ze naor d'r eiges kaake
Die gosers uit 't Nieuwediep
Neme ze jouw nou in de veiling
Omrede jij in d'r slurfies liep
'k Heb 'n jaor of wat verleje
Met zo'n blauwe braniekraog
Oök getippeld door De Helder
't Leit me zwaor nog op me maog!
Mens, as 'k dat es most beskrijfe
Wat voor oggenebbisch gaan,
Ik beleefd heb met die snuiter
Nageboorte van Piet Haan
't Was 'n echte, ronde gabber
'k Heb geen kwaod van 'm gezeid,
Die z'n jatte kon gebruike
En mesjogge op z'n meid
Maor as ik je in je oor zou smoeze
Hoè dat stuk ellende praot,
Nou, dat lee je gauw voor Pampus,
Gierde jij je uit de naod!
,,'k Heb 'n tuin met faane „skulpies"
Zei die tweedehands mejaur,
„En vanmiddag, na de borrel
Bik je „skol" en „skarren", haur!"
„Kijkeris wat 'n hoop „skuite",
Dat je zien kan op de Kluft!
'n „skilderij" is d'r nog niks bij
Aage roem die lelijk muftü
Poekelen doen ze daor zo langzaom
Of 't op afbetaoling gaot,
„Op de reutel", zo wij smoezen,
Da's geen suiv're mensenpraot!
'k Bin öök nog met 'm weze visse
Op 'n hooffiemet 'n laan,
,jPoere" noeme me dat in Mokum
't jflatluissie" en de aol was faun!!
Eerst gonge we naor zo'n zaokie
An de daak, 'n reuze-loop,
'r Hong 'n bordje bij die gozer,
Wat er op stongt ,J?ier te koop!"
Nou weet u zogoed as ikke,
Dat 'n normaol mens mit wurrem aost,
Slag op stoot, m'n medebroeier,
Was-ie met z'n taol d'r naost!
'k Wil 't hierbij nou maor laote,
'k Heb jou misschien nog wat geleerd,
Maor bij de Nieuwediepclingen,
Is 't boter an de galg gesmeerd!
Laot die lui maor kallcm klesse,
Kaak, wie nou 't laotste lacht;
Wie zich an z'n buurman spiegelt,
Spiegelt zich gewonelik zacht
Ik heb hier niets aan toe te voegen.
J. M.
praten.
In samenwerking met de V.V.V. heeft de
Propaganda-commissie ter Bevordering van
het Vischverbruik in Nederland gisterenavond
in „Dennenheuvel" een tweetal interessante
films vertoond over de Nederlandsche Zee-
visscherij. Het ontwerp en de regie van deze
films waren van den heer A. de Graaf, die
eveneens voor tekst en uitleg zorgde, terwijl
de heer Zwart het filmapparaat bediende.
In zijn voorrede zette de heer De Graaf
noodzaak en doel van deze propaganda
uiteen. Noodzaak, omdat door het geringe
vischverbruik in vergelijking met andere
landen, en door de schrikbarend vermin
derde export de Nederlandsche visscherij,
en als gevolg daarvan nevenbedrijven als:
kuiperijen, ijsfabrieken, boeterijen, enz.,
gevoelige verliezen hebben geleden; doel,
om door meerdere bekendheid te geven
aan het Nederlandsche visscherijbedrijf,
de verschillende vischsoorten en hun be
reidingswijze het vischverbruik in Hol
land te doen toenemen en zoo de vissche
rij weer een bloeiend bedrijf te maken.
In een film van groote duidelijkheid en met
zeer geslaagde opnamen werd eep juist beeld
gegeven van den vischvangst met den trawler,
de toebereidselen die voor de uitvaart wor
den gemaakt, de groote hoeveelheden ijs, die
meegenomen worden, den tocht over de
Noordzee, de verschillende vischsoorten, die
gevangen en door middel van ijs bewaard
worden, de Vischhal te IJmuiden, den ver
koop van kabeljauw, leng, schar, paling, poon
enz., de conserveering, den verkoop, de berei
ding en de consumptie. De weg, dié de visch
gaat van zee naar den maag van den gebrui
ker, op overzichtelijke wijze afgebeeld.
In de pauze werd gratis haring op toast
verstrekt, welke surprise letterlijk ,.in den
smaak" van de aanwezigen viel. Ook werd
propaganda-materiaal verspreid.
De Haringvisscherij, waaraan de tweede
film gewijd was, speelde om de stad Vlaar-
dingen. Ook hier weer het zelfde verloop,
maar een duidelijk verschil met andere soor
ten van vischvangst, immers haringvangst is
iets specifieks. Schitterende opnamen werden
vertoond van het binnenhalen van het haring
net, het kaken, en het inzouten.
Jammer, dat aan het vertoonen van deze
films, geen meerdere bekendheid was gege
ven. want zij waren het zien zeker waard.
Door de aanwezigen, militairen en enkele
Huisduiners, werden zijn dan ook zeer ge
waardeerd.
Snelle ontwikkeling van den
'nternationalen toestand
Deze week beslissend over oorlog
of vrede.
Duitschland heeft Engeland op het
oogenblik volkomen schaakmat gezét.
Terwijl de militaire besprekingen tusschen
Engeland, Frankryk en Rusland moesten
worden onderbroken, omdat men waar
schijnlijk voor de zooveelste maal was
vastgeloopen met zijn onderhandelingen,
komt vannacht het volkomen verrassende
bericht, dat tusschen Duitschland en
Rusland een non-agressie pact is afge
sloten, een verdrag dus waarbij de ver
dragsluiters overeenkomen elkaar niet
aan te vallen.
Engeland en Frankrijk kunnen nu hun ver
tegenwoordigers uit Moskou wel terugroepen,
want Duitschland heeft het klaargespeeld, dat
Rusland in ieder geval een neutrale houding
zal aannemen in het vraagstuk van Dantzig
en van den Corridor. En het zal de vraag zijn,
als de Duitsche minister van buitenlandsche
zaken, von Ribbentrop, morgen naar Moskou
gaat om de onderhandelingen tot een goed
einde te brengen, of nog niet andere afspra
ken zullen worden gemaakt, die Europa voor
verrassende feiten zullen plaatsen.
De wereld is verbaasd en verontrust. Hoe
het zij, het diplomatieke spel, dat Duitsch
land gespeeld heeft, is van groote handigheid.
Met één zet heeft Hitier de Britsch-Fransche
onderhandelingen van maanden teniet gedaan
en heeft kans gezien zijn aartsvijand, Moskou,
aan zich te verbinden. Duitschland, dat van
het begin van het nationaal-socialisme af een
uiterst felle campagne heeft gevoerd tegen
het communisme en tegen Sowjet-Rusland.
communisme was de doodsvijand van het
nationaal-socialisme. Met een diplomatieke
handigheid ziet de Duitsche Führer evenwel
kans Rusland aan zich te verplichten, Moskou
van de democratische landen los te scheuren.
Het is waar, principieel staat de Sowjet-
Unie, niettegenstaande alle verschillen, dichter
bij Duitschland dan bij de democratische
landen, maar niemand had deze ontwikkeling
toch kunnen voorzien.
De toestand in Europa is er zeer door
verergerd. Men kan er nu wel zeker van
zjjn, dat de beslissing over de vraag
stukken, die ons werelddeel nu reeds
sedert maanden in spanning houden, een
dezer dagen tot een beslissing zullen
kom. Naar alle waarschijnlijkheid zal deze
week beslissen over oorlog of vrede.
Men leeft in Europa onder hoogspanning.
Het Engelsche kabinet vergadert vandaag en
zal er over beslissen of nog deze week het
Parlement zal worden bijeengeroepen. De
Britsche onderdanen in Polen kregen aan
zegging het land zoo mogelijk te verlaten. In
Warschau verkeert men onder groote span
ning, maar is men vastberaden. Polen zal zich
tot den laatsten man verzetten.
Voor morgen zullen wel geen onverwachte
gebeurtenissen plaats grijpen. Eerst als de
positie met de Sowjet-Unie geconsolideerd is,
zal Duitschland handelend optreden. Na
Woensdag kunnen we ieder uur de beslissing
tegemoet zien.
Wat zal Engeland doen?
We wachten af. In September is de
ramp van een oorlog nog op het laatste
oogenblik afgewend. Ook nu is dat niet
uitgesloten, maar wel is de toestand
uiterst precair.
ROOKT NIET IN DE DUINEN.
Ga liever naar „De Toelast",
daar kunt U rooken en een
koele drank gebruiken.
Maar het paard was daarvan niet
gediend.
Gisterenavond waren een drietal soldaten
op stap met een tilbury, niet het meest
moderne voertuig in onze dagen, maar wel
een van de aardigste vervoermiddelen. De
jongelui brachten het niet ver. Volgens onzen,
zegsman maakten ze in de Keizerstraat een
tusschenlanding bij „Oome Kees". Het paard
bleef voor zijn wagentje buiten staan en
wachtte aanvankelijk rustig af, tot zijn
huurders terug zouden komen. Daar ging
evenwel nog al eenigen tjjd mee heen en toen
fietsers en auto's passeerden, begon het dier
onrustig te worden. Op een gegeven moment
begon het te steigeren, toen een auto pas
seerde. Een der soldaten rende naar buiten
en bond de leidsels vast aan een der wielen,
daardoor was de rust teruggekeerd, maar
toen even daarna een motorrijder met open
knalpot passeerde, schrok het dier zoo hevig,
dat het opnieuw pogingen aanwendde tot ont
snappen.
Het paard werd zoo wild, dat vijf man
moeite hadden om het in toom te houden. De
tilbury kwam op het trottoir terecht en werd
vernield. Het paard werd gekalmeerd en naar
de stalling van de Blauwe Express gebracht.
Begrijpelijk veroorzaakte een en ander nogal
opschudding in de drukke Keizerstraat. Het
gebeurde n.1. om 9 uur.
Moraal: Ga niet naar „oome Kees" met een
tilbury.
