Een Koninklij k Hitier beraadslaagt over Rusland talmt Het Duitsche volk wil den oorlog niet Chamberlain zal heden het Lagerhuis inlichten Londen blijft Polen steunen WOOrd Koningin Wilhelmina Hendetson spreekt bijna anderhalj uur met den Führer DAGBLAD VOOR DEN'HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER richt zich tot haar volk Fransch-Duitschc grens gesloten Bemiddelingspogin g te Brussel? Geen oorlogsroes te Berlijn KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER." TELEFOON 50 (2 LIJNEN) 29 AUGUSTUS 1939 67e JAARG. No. 8707 «Nederland behoeft zich van geen enkele zijde bedreigd te voelen" Dit nummer bevat 8 pagina's EERBERICHT Distributie gisteren in werking gesteld heldersche courant DINSDAG De Koningin heeft gisteravond om 8 uur de volgende rede tot Haar volk gehouden: „Landgenooten, Op het ernstige uur waarop wij ons verplicht hebben gezien de maatrege len te nemen om Land- en Zeemacht op voet van oorlog te brengen, is het Mij een behoefte een woord tot U al len te richten. De toestand is ernstig. Niet in dien zin, dat alle hoop op een vreedzame oplossing tusschen de betrokken mogendheden als ver vlogen zal moeten worden be schouwd. De besprekingen zijn nog niet afgebroken, en zoo lang er geen breuk is, is niet gebleken dat de vre de moet wijken voor den oorlog. Maar wei moet de toestand als ernstig worden beschouwd in dien zin, dat helaas ernstig rekening moet worden gehouden met de mogelijk heid dat een conflict zal uitbreken. Mocht deze afschuwelijke moge lijkheid werkelijkheid worden, niet tegenstaande alie pogingen die zijn en worden gedaan om de wereld voor een ramp zonder wedergade te bewaren, dan zal Nederland in dat conflict naar alle zijden en met in spanning van alle krachten en mid delen waarover ons land beschikt, een strikte onzijdigheid in acht ne men en handhaven. Ik bevestig dit in de onderstelling en het vertrou wen, dat geen der strijdende partijen Nederland in den oorlog zal willen betrekken. Onze zelfstandigheidspoli- tiek, bij voortduring en met nauwge zetheid gevolgd, heeft niemand aan leiding kunnen geven, daartoe ovei te gaan. Neutraliteitshandhaving eischt de mogelijkheid, aan den wil tot onzij digheid de vereischte kracht te kun nen bijzetten. Teneinde daartoe tijdig bereid te zijn, heeft de regeering he den gemeend niet langer te mogen wachten met het nemen van den uitersten voorzorgsmaatregel, zij beeft dien zoo buitengewoon ingrij penden maatregel zoo lang mogelij uitgesteld, doch meent dat nu de tijd gekomen is hem te nemen, teneinde tijdig paraat te zijn. In alle duide lijkheid wensch ik hierbij te doen uitkomen, dat Nederland zich van geen enkele zijde bedreigd behoeft te gevoelen. Het geldt hier ecn .voor" zorgsmaatregel, waarvan de uitzon derlijke omvang door de nu eenmaal heerschcnde uitzonderlijke omstan digheden wordt gewettigd. Ook indien mocht blijken, wat wij allen vurig hopen, dat ons besluit overbodig zou zijn geworden, dan nog zal een ieder moeten erkennen, dat Nederland tegenover zichzelf zoo wel als naar buiten een plicht heeft vervuld waarvan verzuim, gelet op de thans bestaande verhoudingen, nala tigheid zou zijn geweest. Ik twijfel niet of gij staat allen om uwe regeering geschaard, bereid om haar te schragen, eendrachtig en vastberaden. Ten volle vertrouw ik dat leger en vloot onder alle omstandigheden hun plicht zullen doen. Allen moeten wij nu het hoofd koel houden en zonder ons te laten verontrusten opgewekt en nauwge zet doen wat onze plicht is. Niet alleen naar leger en vloot gaan thans mijn gedachten uit. Ik denk ook aan die velen in rijks dienst, die in deze dagen van span ning voor een zware taak worden gesteld. In het bijzonder gaan mij terharte de tallooze gezinnen, die echtgenoot, vader of zoons moeten afstaan en Ik geef Mij ook rekenschap van de groote materieele moeilijkheden die dit voor zoo heel velen meebrengt. Maar evenzeer weet Ik, dat de Ne- derlandsche vrouwen in volle be rusting en godsvertrouwen bereid zijn de offers die het vaderland van hen vraagt te brengen. Allen tezamen moeten wij vooral in een tijd als deze, blijk geven door drongen te zijn van een geest van eendracht en liefde tot den naaste, waardoor alleen het ons mogelijk zal zijn de lasten die ons worden op gelegd, gezamenlijk en voor elkan der te dragen. De radiorede in Indië goed ontvangen. P.T.T. verneemt uit Bandoeng, dat de radiorede, welke H.M. de Ko ningin heeft uitgesproken, in Ne- derlandsch Indië goed is ontvangen. NAAR REUTER UIT PARIJS MELDT, HEEFT FRANKRIJK ZIJN GRENS MET DUITSCHLAND GESLOTEN. Er zijn geen treinen uit Duitschland meer aangekomen aan de Gare de 1'Est te Parijs, terwijl ook aan de Gare du Nord het verkeer uit Duitschland is gestaakt. Niet-aanvalspact met Duitsch land nog niet. geratificeerd. De bijeenkomst van den oppersten Sovjet- raad en den raad der nationaliteiten is gis teren om 7 uur begonnen, bijgewoond door Stalin, Litwinoff en Stakoff, den Russischen zaakgelastigde te Berlijn. Opvallend is, dat de behandeling van de goedkeuring van het non-agressiepact met Duitschland is uitgesteld tot heden of mor gen. Dit besluit heeft groote verwondering ge wekt en men meent, dat de Sovjets nog en kele dagen willen wachten teneinde den loop der gebeurtenissen te bezien alvorens een definitief besluit te nemen. In diplomatieke kringen te Londen gaat volgens U. P. het gerucht, dat de Russische gezant te Warschau aan de Poolsche re geering de verklaring heeft gegeven, dat in geval van een conflict de verschepingen van grondstoffen en oorlogstuig uit Rusland naar Polen op grond van het Duitsch-Russisch pact niet gestaakt behoeven te worden. Deze verklaring zou Vrijdag aan Beek ge geven zijl! uropa s lot De Engelsche ambassadeur in Berlijn, Sir Neville Henderson, die het antwoord van Engeland aan Hitier overbrengt, is gister avond om 20 uur 30 op het vliegveld te Tem pelhof bij Berlijn aangekomen. Reeds om kwart over tien vertrok Sir Henderson uit de Britsche ambassade na <r de Rijkskanselarij, teneinde daar door Hit- Ier te worden ontvangen. Tevoren had hij nog een langdurig gesprek met zijn Fran- schen collega. Ambassadeur Henderson werd in den Ehrenhof der Rijkskanselarij, waar een eerecompagnie hem de gebruikelijke eerbe wijzen bracht, door staatsminister Meissner en den chef-adjunct van den Fuehrer, S. A. Obergruppenfuehrer Brueckner ontvangen, die den Engelschen gezent naar het werk vertrek van den Fuehrer geleidden. Aan de bespreking namen, behalve Hitier, en de Britsche ambassadeur ook Rijksminis ter van Buitenlandsche Zaken von Ribben- trop, Goering en als tolk Dr. Schmidt deel. Eerst omstreeks kwart voor twaalf verliet Henderson de rijkskanselarij, zoodat zijn onderhoud met Hitier bijna anderhalf uur duurde. Over de inhoud der besprekingen wordt niets losgelaten. Het staat echter wel vast dat Henderson een schriftelijk antwoord van zijn regeering heeft overgebracht en daaraan mondelinge uiteenzettingen heeft toegevoegd. Volgens welingelichte Duitsche kringen te Berlijn kunnen geen nieuwe mededeelingen van Duitsche zijde voorloopig over het on derhoud tusschen den Rijkskanselier en Henderson verwacht worden. Men doet uit komen dat het onderhoud anderhalf uur duurde en dat het natuurlijk is, dat de in houd van het onderhoud door de bevoegde Duitsche kringen bestudeerd moet worden. Het schijnt dus, dat vóór morgen geen zeer belangrijke beslissingen genomen zullen worden. Hitier confereert. Na zijn onderhoud met Henderson heeft Hitier zijn belangrijkste medewerkers om zich verzameld. In gezaghebbende kringen verklaart men geen enkele mededeeling te kunnen doen over den inhoud of over de gevolgen van het onderhoud Hitier—Hender son. Niettemin wordt in deze kringen ver nomen, dat waarschijnlijk in den loop van den dag een schriftelijk antwoord aan den Britschen ambassadeur zal worden overhan digd. HET BRITSCHE PARLEMENT HE DENMIDDAG BIJE1N. Vóór dien tijd geen publicatie der gewisselde boodschappen. Na een bezoek van den arbeidcrsleider Greenwood aan Chamberlain is het besluit gevallen om heden het Parlement bijeen te roepen. Vrijwel onmiddellijk na de opening der zitting zullen Chamberlain in het Lager huis en Halifax in het Hoogerhuis verkla ringen afleggen. Het is niet waarschijnlijk, dat de tekst van de boodschap van Rijks kanselier Hitier en het antwoord van de Britsche regeering te Londen gepubliceerd zal worden voor mi nister president Chamberlain en Lord Halifax in Lager en Hooger huis zullen hebben gesproken. Het schijnt, dat men te Londen verlangt den Rijkskanselier alle ge legenheid te geven het Britsche ant woord te bestudeeren, alvorens het zal worden gepubliceerd. De duur der parlemcntsbijecnkoinst zal bepaald worden door den toestand. Alle noodige politieke maatregelen voor het ge val een oorlog ophanden mocht schijnen, zijn gereed en zouden in enkele uren ten uitvoer kunnen worden gelegd. Deze maatregelen voorzien in de instelling van een oorlogskabinet van omstreeks ze ven leden, met een uitgebreider lichaam, dat het departementale werk zal leiden. Er is reden om aan te nemen, dat Sin clair terstond iedere uitnoodiging om zit ting te nemen in een gereconstrueerde re geering zou aanvaarden. De Labour oppositie is echter niet zoo vrij om terstond te aanvaarden, aangezien de geheele arbeidersbeweging tevoren ge raadpleegd moet worden en zij, wanneer zij zouden aanvaarden, de vertegenwoordigers wenschen uit te kiezen. In dit verband loopen de meeningen zeer uit een ten aanzien van de vraag of Attlee dan wel Greenwood een beter parlementair lei der is, aangezien velen gunstig denken over Greenwoods behandeling als staatsman van de oppositie gedurende de afwezigheid van Attlee. De noodzakelijke beraadslagingen zullen echter vlug verloopen en de vorming van een alle partijen omvattende regeering zou niet belangrijk vertraagd worden wanneer de uiterste urgentie zich mocht voordoen. Eveneens zullen alle partij bezwaren tegen een terugkeer van Churchill, Eden en Duff Cooper tot zwijgen komen en zal de weg open liggen voor de breedst mogelijke keuze van mannen. In officieele kringen te Brussel weigert men eenige mededeeling te doen over het bezoek, dat de di plomatieke vertegenwoordigers van Frankrijk, Duitschland, Italië en Po len aan Pierlot hebben gebracht. Het gerucht doet echter de ronde, dat hier van een bemiddelingspo ging sprake zou zijn. Men verneemt verder, dat de op het oogeniblik geen nieuwe maatregelen zou overwegen. regeering militaire DE VERDEDIGING VAN DE PANAMA ZONE. Het Amerikaansche departement van Oor log maakt bekend, dat het de bedoeling heeft het leger dat belast is met de verde diging van de Panama-zone op 24.000 man te brengen. 1 DE BILT SEINT, Verwachting; Meest zwakke Oos telijke tot Zuidelijken wind, gedeeltelijk bewolkt, kans op plaatselijke onweers buien, vrij warm weer. BRITSCHE POLITIEK VOLGT EEN KRACHTIGE LIJN. Over de inhoud van Hitler's boodschap aan Engeland en het Britsche antwoord doen tal van geruchten de ronde. De een spreekt van een botte Engelsche weigering en wijdt daaraan de verscherpte maatregelen in tal van landen, de ander* meent, dat Londen een soort bestand zou hebben voorgesteld van 3 of 6 maanden, ge paard gaand met een gedeeltelijke ontwape ning. Zeker is slechts, dat mien alleen maar gissen kan naar de richting welke de diplo matieke besprekingen inslaan en ze toetsen aan de feiten, zooals dlie zich aan ons voor doen. Opvallend is dan, dat Vrijdag, na het be kend worden van het gesprek HitierHen derson verschillende voorgenomen maatre gelen, tijdelijk werden stopgezet, terwijl thans de militaire activiteit weer toeneemt, Dit wijst er op, dat Engeland een krachti ge lijn van actie tot steun van Polen blijft volgen, maar behoeft juist daarom nog geen noodelooze ongerustheid te brengen. Of er oorlog zal zijn hangt immers geheel er van af van de vraag of Duitschland zich krachtig genoeg gevoelt om het tegen de Westersche democratieën op te nemen. En slechts dit bepaalt of het Britsche antwoord, hoe het dan ook moge luiden, zal leiden tot een ramp of een tijdelijk herstel van den vrede. Vanmiddag, als Chamberlain spreekt, zullen wij weten De Duitsche hoofdstad verkeerde gister avond in groote spanning in verband met den terugkeer van Henderson met het „nood lot bepalende" Britsche antwoord aan Hitier. Men heeft den indruk, dat thans snel een beslissing nadert. Afgezien van vrachtauto's mef soldaten die van tijd tot tijd voorbijrijden, en enkele militaire vliegmachines, die over Berlijn ronken, was er gisteren wei nig te zien van militaire bedrijvig heid in de hoofdstad. De huisvrou wen beproefden het rantsoeneerings- systeem. Aan alle winkels is het be vel gegeven hun voorraden op te ge ven. „De Duitsche eischen in het Oosten terugkeer van den corridor en Dantzig moeten ingewilligd worden. Zonder een op lossing van het probleem van het Oosten zal de wereld nooit rust krijgen." Als een draad loopen deze zinnen door alle commentaar van de Duitsche nieuwsbladen. De Wilhelmstrasse was betrekkelijk rustig in het begin van den avond, wanneer men den ongewonen tijd in oogenschouw neemt. Er stonden slechts een paar kleine groe pen menschen tegenover de regeeringsge- bouwen. Sommigen staarden nieuwsgierig naar het gebouw der Britsche ambassade, dat in dezelfde straat staat. De distributie Verslagenheid. in werking. Gisteren is de distributie overal in Duitsch land in werking gesteld. Duizenden pro beerden nog wat reserves op te slaan en overal zag men mannen en vrouwen, win kels in, winkels uit gaan om voorraden te koopen. Slechts enkelen slaagden, daar de voorraden van enkele artikelen al spoedig waren geruimd en andere zaken als schoenen en kousen nog slechts bij het paar werden verkocht en dan nog slechts in enkele zaken. Er heerscht in het algemeen in Berlijn een sombere stemming, daar de distributiekaar ten, vooral bij de ouderen, herinneringen op roepen aan de donkerste dagen in Duitsch- lands geschiedenis. Deze indruk is door geen vaderlandslieven de radiotoespraken en courantenartikelen weg te nemen. Als een somber noodlot voelt de Berlijner de naderende oorlog boven zijn stad zweven en vrouwen en kinderen klemmen zich dik wijls vast aan de naar hun depots vertrek kende mannen. Uit alles blijkt, dat het Duitsche volk den oorlog niet wil en verbaasd zich afvraagt of de wereld opnieuw zal moeten baden door een zee van bloed en ellende. Men wil Dantzig, de corridor terug, maar gaat met het uur meer beseffen, dat de prijs welke zal moeten worden betaald, wel eens zéér, zéér hoog zal kunnen zijn.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1939 | | pagina 1