Onze nieuwe Oppsrbevslhsbbcr
EEN MAN UIT ÉÉN STUK
Polen was wel tot
onderhandelen bereid
Gebed om
wijsheid en licht
wÊÊÊÊÊÊÊÊÊm
Zijne Excellentie
Generaal
L H. Reynders
MMBglIp
Correspondentie voor
militairen
het duitsche verslag der
onderhandelingen misleidend.
Vrouw door
gasverstikking gedood
ROUWLIJST
PROGRAMMA
OPPERBEVELHEBBER VAN HET
DOOR HEM ZELF OPGEBOUWDE
LEGER.
De man, op wien in deze dagen
een ontzaglijke verantwoordelijkheid
drukt, die in laatste instantie over
alle zaken, de defensie betreffende
heeft te beslissen, is de onlangs be
noemde Opperbevelhebber van Land
en Zeemacht, Zijne Excellentie Gene
raal I. H. Reynders. Het is van het
grootste belang, dat ons gemobiliseer
de leger, en ook ons volk weet, aan
wien zijn hoogste belangen in deze
moeilijke dagen naast de regeering
zijn toevertrouwd. Wij waren zoo ge
lukkig, een zijner persoonlijke vrien
den sinds generaal Reynders in 1896
als cadet aan de K.M.A. kwam, be
reid te vinden, ons iets over de per
soon van den generaal te vertellen.
Aan dit gesprek ontleenen wij de volgen
de gegevens:
Generaal Reynders, die de functie
bekleedt, welke alleen in Nederland
bestaat, wanneer het leger op voet
van oorlog staat, en die tijdens den
wereldoorlog van 1914 tot 1918 door
Generaal Snijders werd bekleed,
heeft een enorme verdienste ten op
zichte van onze verdediging.
Vooral toen hij in 1934 optrad als Chef van
den Generalen Staf, begon voor hem een
tijdperk van groote activiteit. Dr. Colijn was
toen Minister van Defensie ad interim. De
Chef van den Generalen Staf is niet iemand,
die voor het voetlicht treedt, al komen bij
hem alle draden samen in vredestijd. De
tunnel in Rotterdam kon niet gebouwd wor
den zonder zijn goedkeuring van de plannen,
geen jongen wordt toegelaten tot het reserve
kader zonder zijn toestemming.
Aanpakken!
Toen Generaal Reynders tot deze hooge
Junctie werd geroepen, is hij onmiddellijk be
gonnen met het organiseeren van een per
manente grensbewaking. Op dat moment
hadden wij in September practisch geen
man onder de wapenen. In October kwam
de nieuwe lichting op, die pas tegen Januari
geoefend kon worden genoemd. Generaal
Reynders, die ook vroeger nimmer een blad
voor den mond had genomen, en tegenover
iedereen, ook bijvoorbeeld tegen de militaire
at.ttaché's van vreemde mogendheden voor
zijn meening uitkwam en die ongezouten
wist te zoggen, zag in, dat deze toestand op
zeker moment rampzalige gevolgen voor
onze onafhankelijkheid zou kunnen hebben,
en, gesteund door Minister Colijn en even
eens door Minister van Dijk, kreeg hij zijn
zin.
Iemand, die bang Is voor niemand.
Zoo'n man hadden wij toen noodig, toen
de internationale toestand veroorzaakte, dat
overal om ons heen de bewapening werd
opgevoerd; zoo'n man hebben wij gelukkig
nu op de hoogste plaats van de legerleiding,
Nederlandsche reqeerinq roept
op tot het houden van een
bidstond.
De kerkgenootschappen hier te
lande hebben in den loop van deze
week de volgende missieve van de
regeering ontvangen:
„In de bange tegenwoordige om
standigheden, onder welker druk
niet alleen ons land en volk, doch
ook een groot deel van de wereld
verkeert, zult u ongetwijfeld met
de regeering van oordeel zijn, dat
boven alles behoefte is aan veroot
moediging en een biddend opzien
tot den Almachtige, in wiens hand
het lot der volken rust
Het zou der regeering aange
naam zijn, indien in de eerstvol
gende wekelijksche godsdienstoefe
ning van alle kerkgenootschappen
aan die behoefte voldaan werd
door het gemeenschappelijk op
zenden van een innig gebed om
uitredding en bewaring, om wijs
heid en licht voor allen die voor
het welzijn der volken verantwoor
delijkheid dragen, om het ontvan
gen van een zegen ook uit de be
proevingen, welke nog over ons
mochten komen. Ik moge u op
wekken tot bevordering van dit
doel uwe medewerking te verleenen
en hiermede de taak der Regeering
te verlichten en ons volk te dienen.
De minister van Algemeene Za
ken, a.i„ voorzitter van den Raad
van Ministers,
(w.g.) DE GEER."
■Sfi;.
ÉXl/X j
:fe;,
lang de verhoudingen goed zijn, en hier
aan behoeven wij ook na het optreden van
den nieuwen Minister van Defensie, Zijne
Excellentie Dijxhoorn, geen moment te twij
felen.
De taak van den Opperbevelheb
ber van Land- en Zeemacht, hem
door de regeering op de schouders
gelegd, is te waken tegen schen
ding van onze onzijdigheid. Mocht
op een bepaalde plaats aan onze
grenzen een dergelijke schending
plaats hebben of te vreezen zijn, dah
zal. indien de Opperbevelhebber het
noodzakelijk acht. aan die grens het
geheele Veldleger samen trekken,
ken.
nu onze onafhankelijkheid met alle macht
moet worden verdedigd.
Zijne Excellentie Reynders heeft een
zeer helderen blik op ingewikkelde
kwesties, hij houdt er niet van, lang
over een oplossing te doen, hij hakt
de knoopen door, en naderhand blijkt
dan altijd, dat zijn beslissing de
juiste was.
Hij heeft nimmer naar de gunst van wie
ook gestreefd. Er is een zekere overeenkomst
in dit opzicht met wijlen Generaal Snijders,
maar toch is er ook een groot onderscheid
tusschen deze twee mannen van karakter;
Generaal Snijders was stroef, bij het stugge
af, een man van staal en ijzer. Bekijk zijn
portretten, ze zijn vrijwel alle precies een
der, op zijn gelaatstrekken leest ge nim
mer zijn gemoedstoestand. Generaal Reyn
ders is daarentegen in de eerste plaats de
vlotte militair, wiens stemming gemakkelij
ker te peilen is, hij is bewegelijker, minder
gesloten, maar niettemin als Snijders een
man van een sterk karakter en een onbuig
zame wilskracht.
Colijn eb Reynders.
Zooals gezegd, vond hij een krachtigen
steun in Dr. Colijn bij de uitvoering van
zijn plannen. Want ten slotte hebben de Mi
nisters van Defensie ook nog al een cn an
der in de melk te brokkelen bij belangrijke
beslissingen. Zij kunnen buitengewoon
goed met elkaar overweg, deze twee. Al
heeft dan de huidige Opperbevelhebber meer
malen moeten bedanken voor de zware si
garen van Dr. Colijn, want in het rooken
is hij zeer matig. Gedachten óver onze de
fensie zijn er tusschen beiden meer uitge
wisseld clan sigaren. Waar hij wel van
houdt, dat is een partijtje bridge. Terwijl
hij met zijn vriend, den gepensioneerden
kolonel Arriëns, den tegenwoordigen direc
teur van het Krijgsgeschiedkundig Archief,
zat te bridgen, kwam in April van dit jaar
het telegram, dat den Chef van den Gene
ralen Staf tot groote activiteit riep: Albanië
was door Italië bezet. Gelijk bekend, was
destijds ook von Moltke een enthousiast
whist-speler. Sinds dien tijd, of eigenlijk al
sinds September 1938 werkt de Generale
Staf onder hoogspanning. Van vacantie is
geen sprake geweest voor den Chef.
Een hooge taaie.
Niet velen zullen hebben opgemerkt, dat
er een verschil is geweest in de benoeming
van den Opperbevelhebber nu en in 1914.
Werd generaal Snijders benoemd op voor
dracht van de Ministers van Oorlog en Ma
rine. thans werd de Opperbevelhebber voor
gedragen door den Raad van Ministers, het
geen ongetwijfeld aan zijn gezag ten goede
komt, nu de geheele regeering achter deze
benoeming staat. Zoo'n benoeming is trou
wens een zaak van groot vertrouwen. Het is
nog altijd een vraag, in hoeverre de Opper
bevelhebber ondergeschikt is aan de bevelen
van de regeering. en meer in het bijzonder
van den Minister van Defensie. Prof. Eige-
man heeft over deze kwestie eenige publi
caties in het licht gegeven, lntusschen is zij
gelukkig van weinig practisch belang, zoo-
De Minister zal daarin wel geraadpleegd
worden, maar het is ondenkbaar, dat deze
zich tegen een dergelijken maatregel zou
verzetten, en dus zou ingrijpen in de ver
antwoordelijkheid van den man, die deze
dragen ineot.
Ons vaderland kan gerust zijn.
Zoo staat het dan wel vast, dat het Opper
bevel is toevertrouwd aan den beste onzer
officieren, die het volle vertrouwen heeft
van het leger en van de regeering, en die
dat bij nadere kennismaking ongetwijfeld
ook in breede lagen van ons volk zal win
nen. Iemand met een schitterenden staat
van dienst, die op 55-jarigen leeftijd reeds
den hoogsten militairen post bekleedde, die
in vredestijd te bereiken is. die van Chef
van den Generalen Staf, thans Opperbevel
hebber van het door hemzelf opgebouwde
leger. Niet alleen Zijne Excellentie zelf, ook
ons volk kan gelukgewenscht worden met
deze benoeming.
Wij herinneren er nogmaals aan, dat
adresseering van correspondentie aan mi
litairen als volgt moet geschieden: naam
en voorletters van geadresseerde, militaire
rang, onderdeel, waartoe de militair be
hoort of waarbij hij is gedetacheerd, alsme
de een nadere aanduiding, als veldleger,
vesting Holland, stelling van den Helder,
enz.
Voorbeelden van goede adresseering zijn
op de postkantoren voorgehangen. In twij
felgevallen vrage men daar inlichtingen.
In geen geval mag een plaats-
naam worden vermeld.
Indien het publiek blijft doorgaan met
onvolledige of onjuiste adresseering van
correspondentie aan militairen kan de veld-
postdienst niet behoorlijk functioneeren. Er
ontstaat reeds thans groote vertraging, ter
wijl de bezorging van tal van brieven door
onvolledige adresseering misloopt.
VIER HAMSTERAARS GESNAPT.
De politie te Groningen heeft in samen
werking met de ambtenaren van den con
troledienst proces-verbaal opgemaakt tegen
vier leveranciers te Groningen, wegens het
afleveren van grootere hoeveelheden le
vensmiddelen dan geoorloofd is, o.a. 20 kg.
vet, 60 liter petroleum en eenige bussen
zeep. De partijen zijn in beslag genomen.
Het Duitsche verslag van den loop der om
derhandelingen wordt te Londen volkomen
misleidend genoemd. Op 29 Augustus heeft
Hitier den Britschen ambassadeur in Ber
lijn meegedeeld, dat hij den volgenden dag
een Poolschen gevolmaclitige in Berlijn ver
wachtte met volledige bevoegdheid om over
een regeling te onderhandelen. Hij voegde
hieraan toe, dat hij inmiddels hoopte voor
stellen uit te werken.
Met andere woorden, men ver
wachtte, dat de Poolsche regeering
zich zou onderwerpen aan een pro
cedure zooals die was opgelegd aan
den president van Tsjecho Slowa
kije en een afgezant naar Berlijn
zou zenden die de voorwaarden zou
moeten aanvaarden, welker karak
ter aan de Poolsche regeering vol
komen onbekend waren.
De Poolsche regeering was, naar de mee
ning der Britsche regeering, volkomen ge
rechtigd de behandeling van de hand te
wijzen, welke de Duitsche regeering haar
trachtte op te leggen. Wat de thans gepu
bliceerde voorwaarden betreft, welke tot
dusver nooit aan de Poolsche regeering zijn
overgebracht, kan de Britsche regeering
slechts zeggen, dat deze voorwaarden had
den dienen te worden voorgelegd aan de
Poolsche regeering, met voldoende gele
genheid om te overwegen of zij al dan niet
de vitale belangen van Polen raakten.
Meter lekte,
Donderdagavond laat werd uit een huis
aan de Kerkstraat te Hees bij Nijmegen,
een sterke gaslucht waargenomen. Men
drong de woning binnen en vond de daar
alleen wonende 78-jarige vrouw E. dood op
een stoel.
De gemeente-geneesheer dr. van Ewijk
constateerde- den dood door gasverstikking.
Uit een ingesteld onderzoek bleek, dat in
den gasmeter een lek was.
CONTROLE OP VETGEHALTE EN
GEWICHT VAN MELK.
Van bevoegde zijde wordt ons het volgende
medegedeeld:
In aansluiting op hetgeen in vorige pers
berichten omtrent de in het begin van Sep
tember 1939 in te voeren controle op de be
paling van het vetgehalte en gewicht van
melk reeds werd bekend gemaakt, wordt er
nog eens de aandacht op gevestigd, dat alle
bedrijven, welke van 3 September (morgen)
af onder deze controle vallen, van alle melk,
afkomstig van iederen veehouder afzonder
lijk, het gewicht en het vetgehalte, overeen-
komstig de door de betreffende controle-in
stanties te geven voorschriften, dienen te be
palen.
„De vergeten les" schrijft het Volk bo
ven een stukje, waarin het de offers van de
Wereldoorlog opsomt:
Dooden: Duitschland 2.036.897; Oostenrijk-
Hongarije 1.000.000; Bulgarije 70.000; Turkije
325.000; Frankrijk en koloniën 1.400.000; En
geland en de dominions 900.000; Rusland
2.500.000; Italië 600.000; België 44.000; Roe
menië 159.000; Servië 690.000 en de Vereenig-
de Staten 58.000.
Gewonden: Duitschland 4.184.557; Oosten
rijkHongarije 2.500.000; Bulgarije onbe
kend; Turkije onbekend; Frankrijk en kolo
niën 2.700.000; Engeland en de dominions
2.112.000; Rusland 3.750.000; Italië 949.576;
België, Roemenië en Servië onbekend; Ver-
eenigde Staten 58.000.
RADIO
ZONT AG S SEPTEMBER 1939.
Hilversum I. 1875 en 414,4 m.
12.00 AVRO, 5.00 VARA. 6.30 VPRO. 8.00
—12.00 AVRO.
8.55 Gramofoonmuziek.
9.00 Berichten.
9.05 Tuinbouwhalfuur.
9.35 Gramofoonmuziek.
9.45 Causerie: „Van SVat en Maatschappij",
9.59 Berichten.
10,00 Viool en piano.
10.40 Declamatie en gramofoonmuziek.
11.00 VARA-orkest en dubbelmannenkwartet
„Smetana".
12.00 Omroeporkest (ca. 12.15 Berichten).
12.45 Gramofoonmuziek.
1.30 Omroeporkest.
1.30 Causerie: „Wat er in Indië gebeurt".
1.50 Gramofoonmuziek.
2.00 Boekbespreking.
2.30 Gramofoonmuziek.
4.305.00 Reportage.
5.05 Meisjeskoor „Jong Leven" en soliste,
met pianobegeleiding.
5.30 VARA-orkest.
6.00 Gramofoonmuziek,
6.15 Sportnieuws ANP. Hierna: Gramofoon
muziek.
6.30 Causerie: „Religieuze kunst in het Prado
te Genève".
7.00 Nederlandsch Hervormde Kerkdienst.
8.00 Berichten ANP, radiojournaal, mede-
deelingen.
8.20 Residentie-orkest en solisten.
9.15 Declamatie.
9.25 AVRO-Amusementsorkest en solist.
9.55 Declamatie.
10.05 AVRO-Amusementsorkest en de Melody
Sisters.
10.30 Gramofoonmuziek met toelichting.
11.00 Berichten ANP, hierna tot J2.00 Gramo
foonmuziek.
Hilversum n. 301.5 m.
8.30 NCRV. 9.30 KRO. 5.00 NCRV. 7.45—
11.15 KRO.
8.30 Morgenwijding.
9.30 Gramofoonmuziek.
10.00 Plechtige Hoogmis en Te Deum.
12.00 Causerie „Christus tegemoet in de lucht".
12.20 Koninklijke Harmonie „Sophia's Ver-
eeniging".
1.00 Boekbespreking
1.20 KRO-orkest.
2.00 Vragenbeantwoording.
2.45 Gramofoonmuziek.
3.00 KRO-Melodisten en soilst.
3.45 Gramofoonmuziek.
4.00 Ziekenlof.
4.55 -5.00 Gramofoonmuziek.
5.05 Gewjjde muziek (gr.pl.).
5.50 Nederlandsch Hervormde Kerkdienst.
Hierna: Gewijde muziek (gr.pl.),
7.45 Gramofoonmuziek.
8.00 Berichten ANP, mede deelingen.
8.15 Koninklijke Militaire Kapel.
8.45 Gramofoonmuziek.
9.05 Vervolg concert.
9.30 KRO-Melodisten en solist.
10.00 KRO-orkest.
10.30 Berichten ANP.
10.40 Epiloog.
11.0011.15 Esperanto-nieuws.
MAANDAG 4 SEPTEMBER 1939.
Hilversum I. 1875 en 414,4 m.
Algemeer programma, verzorgd door de
AVRO.
8.00 Orgelspel.
8.15 Berichten, gramofoonmuziek.
10.00 Morgenwijding.
10.15 Gewijde muziek (gr.pl.),
10.30 Voor de vrouw.
10.35 Het Lyratrio.
11.20 Declamatie.
11.45 Ensemble Jetty Cantor (ca. 12.15 Ber.
en 12.301.00 Gramofoonmuziek).
1.30„The Kilauea's, AVRO-gils en Orgel
spel (opn.).
2.30 Zang met pianobegeleiding en gramo
foonmuziek.
3.00 Omroeporkest. In de pauze: Gramofoon
muziek.
4.30 Disco-sauserie.
5.30 AVRO-Amusementsorkest en solist.
6.15 Gramofoonmuziek (ca. 6.25 Ber.).
7.00 Pianovoordracht.
7.30 Declamatie.
8.00 Berichten ANP.
8.15 Gramofoonmuziek,
9.00 Radiotooneel.
10.05 Omroeporkest en solist.
11.00 Berichten ANP, hierna tot 12.00 En
semble Majo Marco.
Hilversum II. 301.5 m.
NCRV-uitzending,
8.00 Schriftlezing, meditatie.
8.15 Berichten, gramofoonmuziek (9.309.45
Gelukwenschen)
10.30 Morgendienst.
11.00 Christelijke lectuur.
11.30 Altviool-voordracht met pianobegelei
ding.
12.00 Berichten.
12.15 Vervolg van 11.30.
12.35 Gramofoonmuziek.
I.00 Orgelconcert.
2.00 Voor de scholen.
2.35 Gramofoonmuziek.
3.00 Causerie: „Wat de pot schaft".
3.30 Gramofoonmuziek.
3.45 Bijbellezing,
4.45 Gramofoonmuziek.
5.15- -6.15 Voor de kinderen.
6.20 Gramofoonmuziek. Ber.
6.30 Vragenuur (7.007.15 Ber.).
7.45 Causerie: „Drie maanden onder de Ar-
meensche vluchtelingen in Syrië."
8.00 Berichten ANP, herhaling SOS-ber.
8.15 Nederlandsch strijkkwintet.
8.50 Causerie „Scool en huis".
9.20 Gemengd koor „Toenadering" en gr.niuz.
10.00 Berichten ANP., actueel halfuur.
10.30 Nederlandsch kwintet.
II.00 Gramofoonmuziek.
11.5012.00 Schriftlezing,
