Versche Duitsche troepen
naar het Westfront
Snel schrijden de Duitschers
in Polen voort
Eerste Engelsche troepen
in Frankrijk ontscheept
Zuid-Afrika
in de branding
Ook Canada
is gereed
DAGBLAD VOOR DEN'HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Luchtaanval op
Wilhelmshaven
was een groot succes
Jacht op Duitsche duikbooten
108 dooden bij
Athenia-ramp
Kleine
groote
ruzie wijkt voor
ruzie
De oorlog van
langen duur?
Poolsch generaal
gevangen genomen
Engelsche steenkool
naar Italië
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
V R IJ D A G
8 SEPTEMBER 1939
67e JAARG. No. 8716
Slowaken ontvluchten
hun land
De „Gneisenau
beschadigd
zwaar
Dit nummer bevat 8 pagina's
Vl/EERBERICHT
DE BILT SEINT*
Duitsche duikbooten in
Atlantischen Oceaan
Het dubbele offensief
ontwricht den
Poolschen tegenstand
Mussolini straks
als bemiddelaar?
in
HELDERSCHE COURANT
Uitgave der Ultg.-Ml). HoUandi Noorderkwartier N.V. te Den Helder
EEN FRANSCH LEGERBERICHT MELDT DAT DE DUIT-
SCHERS VERSCHE TROEPEN UIT MIDDEN-DUITSCHLAND
NAAR HET FRONT TUSSCHEN RIJN EN MOEZEL AANVOE
REN.
DE EERSTE BRITSCHE TROEPEN ZIJN IN FRANKRIJK
ONTSCHEEPT, TERWIJL, NAAR DE „POPULAIRE" MELDT
REEDS EEN GROOT AANTAL ENGELSCHE VLIEGTUIGEN
NAAR FRANKRIJK ZIJN OVERGEVLOGEN.
De „Petit Parisien" schrijft over de krijgs
verrichtingen aan het Westelijk front, dat de
Franschen na voorbereiding door de artille
rie, terreinstrooken bezet hebben in Nie
mandsland, die meer of minder diep zijn.
Eveneens zijn de Franschen op verschillen
de punten Duitschland binnengedrongen,
teneinde de Fransche linie gunstiger' vorm
te geven voor latere operaties. Tenslotte
werden eenige „zakken" van mitrailleuses
gezuiverd en bezet. Deze vordering zou zijn
bereikt langs de linie van Rijn tot Moezel
met meer of minder succes al naar gelang
de meer of minder krachtige vijandelijke po
sitie.
Het is een diep geheim van het Fransche
commando of het de Maginot-linie zal ge
bruiken als basis van uitgang of dat het
Fransche leger zich zal beperken tot bedrei
ging van de Siegfriedlinie om de omklem
ming van de Poolsche strijdkrachten, die te
gen de opmarcheerende Duitschers staan, te
verminderen.
De bijzondere correspondent van de „Gior-
nale d'' Italia" te Luxemburg bericht telefo
nisch aan zijn blad, dat tot nu toe geen aan
duidingen bestaan over een Fransch offen
sief op de Duitsche stellingen in de nabij
heid van het Groot Hertogdom. Hij bericht
verder, dat in het Moezelgebied nabij de
grens van Duitschland en Luxemburg, Fran
sche gekleurde troepen zijn geconcentreerd,
die vermoedelijk de Duitsche stellingen op
dit punt zullen moeten aanvallen.
Jacht op Duitsche schepen.
Het Britsche Ministerie van Informatie
deelt mede, dat, naar men thans aanneemt,
de aanval op de mijnleggende duikboot ge
slaagd is. In constant tempo worden de Duit
sche schepen van de zee verdreven. Door
middel van allerlei kunstgrepen en camou-
Uagemaatregelen trachten zij te voorkomen,
dat zij genomen worden.
Zij nemen de wijk naar neutrale
havens. Gemeldt wordt, dat thans te Vigo
54 Duitsche koopvaarders met een totale ton
nage van meer dan 180.000 ton liggen en in
Japansche havens 9 schepen met een totale
tonnage van meer dan 60.000 ton. Het Duit
sche koopvaardijschip „Inn" dat 2867 ton
meet, is Dinsdag genomen: de 35 passagiers
en de bemanning is overgenomen. Het
schijnt, dat de bemanning het schip tot zin
ken wilde brengen, alvorens het geënterd
kon worden.
Britsche verkenningsvluchten.
Het Ministerie van Informatie deelt mede:
„Volgens op het ministerie van Luchtvaart
ontvangen mededeelingen hebben vliegtui
gen van de Royal Airforce gisteren verken
ningsvluchten boven een zeer uitgestrekt
gebied, daaronder begrepen de Noordzee,
gemaakt."
Britsch schip getorpedeerd.
Volgens een draadlooze mededeeling van
het mailschip „Washington", dat door een
marine-radiostation is opgevangen, is het
Britsche vrachtschip „Olive Grove", onge
veer tweehonderd mijl Noordwestelijk v.an
de Spaansche kust getorpedeerd. Alle opva
renden zouden door de „Washington" wor
den gered.
Henderson in gevaar?
Men verneemt uit Londen, dat verschei
dene dieptebommen zijn afgevuurd door
de torpedobootjagers, die het schip, waar
mede Henderson en het personeel der
Britsche ambassade te Berlijn te Graves-
end zijn aangekomen, begeleidden.
De Duitschgezinde Hlinka-garde
is de baas.
Uit Kassa wordt gemeld, dat volgens het
Hongaarsche dagblad „Orai Jsag" honder
den vluchtelingen uit Slowakije bij de Hon
gaarsche grens aankomen. De meesten zijn
Slowaken die onder den militairen dienst
plicht vallen. Zij worden verhoord door de
Hongaarsche autoriteiten, die over hun lot
moeten beslissen. De vluchtelingen vertel
den, dat zij aanvankelijk ongehinderd kon
den vluchten, doch thans wordt op hen ge
schoten door de leden van de Hlinka-garde.
Driehonderd inwoners zouden uit het dorp
Mecenzef zijn gevlucht, en alleen grijsaards
en kinderen zouden dlaar zijn achtergeble
ven.
BOMMENWERPERS MAAKTEN VEEL
TREFFERS MET ZWAAR MATERIAAL.
DUITSCHE TEGENSPRAAK.
Het Britsche ministerie voor de voor
lichting deelt mede, dat het thans
mogelijk is een vrij volledig verslag
te geven over het eerste actieve op
treden der Britsche strijdkrachten in
den oorlog den succesvollen aan
val op de Duitsche vlootbases van
Wilhelmshaven en Brunsbuttel aan
den ingang van het Kielerkanaal.
Ofschoon de weersomstandigheden ongun
stig waren, werd de aanval ten uitvoer ge
legd met de grootste kracht en stoutmoedig
heid. De voortreffelijke eigenschappen die
ten toon gespreid werden door de Royal Air
Force, waren schitterend. De resultaten, die
zij behaalden, zijn van het hoogste belang.
Er viel een zware regen en het zicht was
slecht. De navigatie van het eskader was
zuiver en toen de toestellen de vlootbasis
naderden, vlogen zij laag om er zeker van
te zijn, dat zij hun doelen zouden treffen.
De eerste aanval werd uitgevoerd in
den loop van den avond op een vest
zakslagschip, dat enkele mijlen ten
oosten van de reede van Schilling lag
Er bestaat weinig twijfel aan, dat de
vijand verrast werd, doch de lucht-
afweerbatt'erijen openden snel het
vuur. De bommenwerpers doken bo
ven de slagschepen en rechtstreek-
sche treffers met zware bommen wer
den gemaakt.
De volgende vliegtuigen vlogen zoo laag,
dat de schade kon worden waargenomen. De
marineschepen en de kustbatterijen onder
hielden een hevig luchtafweervuur en onze
bommenwerpers werden aangevallen door
Duitsche vechttoestellen. Toch werd de aan
val voortgezet Onze vliegtuigen spoorden
een tweede schip op in Brunsbuttel en gin
gen tot dien aanvalover.
De piloten en bemanningen keer
den in goede conditie naar hun ba
sis terug. Zij waren er trotsch op
te zijn uitverkoren om den eersten
slag toe te brengen aan de Duitsche
oorlogsmachinerie. Van een marine-
standpunt gezien zal hun vuuraan-
,val zijn uitwerking hebben op den
toekomstigen loop van den oorlog ter
zee. aangezien het getroffen schip
een der meest doelmatige eenheden
van de Duitsche vloot was.
HET IS NIET WAAR!
Het Duitsche Nieuwsbureau verneemt van
officieel zijde, dat de berichten over het ver
nielen van den Duitschen „vestzakkruiser"
„Gneisenau" door Britsche bommenwerpers
onjuist zijn. Het schip is niet getroffen en is
volkomen onbeschadigd.
Men meent thans, dat de doodenlijst
van de Athenia 108 namen omvat.
Men voedt echter nog een geringe
hoop, dat eenige vermisten opgepikt
zijn door kleine schepen, zonder
draadlooze installatie, die van En
geland wegvaren.
Hertzog loyaal.
Herzog heeft een verklaring uitgegeven
aan de „dierbare mede-Zuidafrikaanders en
zonen en dochteren van Zuid-Afrika, waarin
hij, na betreurd te hebben, dat de motie van
Smuts werd aangenomen, waardoor Zuid-
Afrika in den Europeeschen oorlog wordt
betrokken, daarbij een splitsing van 'hoog
tot laag in de „Vereenigde Partij" veroorza
kend zegt, dat de eerste stap welke thans ge
nomen moet worden, de organisatie en con
solideering is van alle krachten, die binnen
en buiten de rijen van de Vereenigde Par
tij gunstig staan tegenover het volk.
Intusschen, aldus voegt Hertzog hieraan
toe, doe ik een beroep op u af te zien van
alle daden, welke later uw vrijheid van actie
zouden kunnen beknotten. Hertzog doet ook
een zeer ernstig beroep, dat niets gedaan of
gezegd zal worden ter voorkoming van al
les, wat zou zweemen naar ongrondwettig
optreden.
Verwachting: Zwakke, verander
lijke wind, licht tot half
bewolkt, later wellicht toe
nemende bewolking, droog
weer, behoudens later eeni
ge kans op onweer, warm
weer, in den ochtend plaat
selijk mist.
Passagiers, die met het mailschip „Iro-
quois" te San Juan op Porto Rico aankwa
men verklaarden, dat zij ongeveer 300 mijl
ten noorden van Porto Bico een Duitsche
duikboot hadden gezien en een zwart ge
schilderd vrachtschip, waarvan de naam on
leesbaar was.
Geen lusschentijdsche verkiezing
in Engeland.
De Britsche politieke partijen hebben be
sloten een wapenstilstand te sluiten voor
den duur van de vijandelijkheden. Zoolang
de strijd tegen den buitenlandschen vijand
duurt, zal de partijstrijd rusten.
Geen krachtmetingen.
Waarschijnlijk zullen voorloopig geen tus-
schentijdsche verkiezingen gehouden wor
den. Vernomen wordt, dat de politieke par
tijen zijn overeengekomeh, dat dergelijke
krachtmetingen thans ongewenscht zijn, met
het oog op de noodzaak van eendracht in den
oorlogstijd. Waarschijnlijk zullen de partijen
afspreken, dat de partij, welke een vacanten
zetel heeft, een nieuwen candidaat zal benoe
men, die geen tegenstander zal krijgen. Ook
in den vorigen oorlog is een dergelijke „wa
penstilstand" gesloten.
De Hongaarsche pers over het
conflict.
In politieke kringen te Boedapest had het
uitblijven van berichten over het Westelijk
front en de neutraliteit van Italië de ge
dachte aan de mogelijkheid van een vreed
zame regeling van het Europeesche con
flict doen rijzen.
Gisteren legde de gecensureerde pers den
nadruk op de verplichting van Polen en
Frankrijk, geen afzonderlijken vrede te
sluiten en op het feit, dat Engeland sedert
twee jaar maatregelen voor een blokkade
heeft getroffen. Hieruit maakt de pers op,
dat een gewapend conflict van langen duur
mogelijk is. De „Magiar Nemzett' consta
teert, dat zelfs ingeval van een volkomen
Poolsche nederlaag de Franschen de Polen
niet in den steek zullen laten. De Hongaar
sche pers ruimt zeer veel plaats in aan
de Duitsche berichten en in het biizonder
aan het Duitsche witboek, doch ook de
Fransche, Italiaansche en Poolsche berich
ten worden ruim opgenomen. Het natio
naal-socialistische blad „Magyarsag" zet
uiteen, dat de Duitsche mobilisatie niet
door middel van aanplakking maar indivi
dueel geschiedt. zf"*'1-' ww denkt, on
misbaar te zijn
DE WESTERNPLA.TTE GEVAL
LEN, BRUGGEN OVER DEN
WEICHSEL VERNIELD.
De Duitschers blijven in Polen snel opruk
ken. de Italiaansche pers acht de val van
Warschau zelfs zeer aanstaande. De gevan
genneming van een Poolsch opperbevelheb
ber. generaal Gosiorowski. commandant van
de 7e divisie, oud-chef van den generalen
staf. wijst er op, dat van eenige desorganisa
tie in het Poolsche leger sprake moet zijn.
De Duitschers hebben de bruggen over den
Weichsel vernield, om de terugtocht over de
ze rivier van de Poolsche troepen te ver
zwaren. Volgens de Duitsche berichten zijn
tot heden 25000 krijgsgevangenen gemaakt.
De Westernplatte bi) Dantzig is den Duit
schers in handen gevallen. Algemeen bren
gen de Duitschers den Polen hulde voor hun
betoonde moed en dapperheid.
HOE DE WESTERNPLATTE
WERD VEROVERD.
Omtrent de verovering van de Westerplatte
worden de volgende bijzonderheden bekend:
In de vroege ochtenduren vielen vanuit
zee stormcompagnieën van het schoolschip
Schleswig Holstein met krachtigen artillerie-
steun de Westerplatte aan. Tegelijkertijd
werd van de landzijde een aanval onderno
men door stormtroepen van een bataljon
pioniers. In aansluiting op dezen systema
tisch uitgevoerden aanval en de zware be
schieting door de scheepsartillerie, toonde de
Poolsche bezetting van de Westerplatte tegen
half tien witte vlaggen ten teeken van over
gave. Ongeveer een uur later meldde zich
de commandant van de Westerplatte met
een groep soldaten bij de Duitsche linie aan
en gaf hij den commandant van het batal
jon pioniers, die den aanval te land geleid
had en den commandant van het schip de
Westerplatte over, tezamen met de bezetting.
Oorlogsbuit
Het aantal der buitgemaakte stukken ge
schut is, volgens de Duitsche berichten, ge
stegen tot negentig. De negende en 27e Pool
sche divisie, een pantser-bataljon, twee ja
ger-bataljons en de cavaierie-brigade Po-
morska zijn vernietigd. Slechts de resten
hebben zich zonder wapenen en uitrusting
weten te redden door den Weichsel over te
zwemmen. Het nog in de bosschen achter
laten oorlogstuig kan pas over weken wor
den vastgesteld en opgeborgen.
Een dubbel offensief met isolee-
ring als doel.
Het Fransche dagblad de „Temps" publi
ceert, onderteekend door e.m. de volgende
bijzonderheden over dè militaire operaties
in Polen:
Volgens de Poolsche communiqués zag de
toestand op 6 September des avonds er als
volgt uit: Twee groote convergeerende aan
vallen zijn door den grooten Duitschen gene
ralen staf ondernomen tegen de Poolsche
troepen. De eerste in de richting Noord-Zuid
vertrok uit Oost Pruisen op een front van
ongeveer 150 k.m., en rukte op in de rich
ting van Torun, Sierpc, Plonsk en Ciecha-
now. De opmarsch van dezen aanval was
gisteravond gestuit op een lijn, die op een
gemiddelde afstand van 70 k.m. van de Oost
Pruisische grens ligt. Het eerste objectief
schijnt te zijn het bereiken van den loop
van de Weichsel ten Westen van de samen
vloeiing Boeg. Het puilt van vertrek van
het tweede groote offensief, dat in Noord
Oostelijke richting ontketend werd was het
Duitsche Silezië. Op 5 September hadden de
Duitschers een front bereikt, waarin de vol
gende steden lagen: Warta, Szeercow, Ka-
miensk, Badomsk. Op het oogenblik wordt
gestreden ten Noord-Oosten van dezen lijn in
de streek Lodz, Piotrkow, Tomaszow van
Mazovie. De Duitsche opmarsch schijnt dus
aan dezen kant om te buigen naar het noor
den als om de uit Oost Pruisen komende
troepen tegemoet te gaan. Het doel van het
dubbele offensief schijnt te zijn de isolee-
ring van de Poolsche gebieden in het Wes
ten.
Tenslotte wordt een derde terrein van
krijgsverrichtingen gevormd door Poolsch-
Silezië en West Galicië. In dit gebied woedt
op het oogenblik de strijd tusschen Krakau
en Tarnow De bruutheid en snelheid der tot
dusverre door de Duitsche legers geleide
operaties worden verklaard door het uitge-
hreide gebruik van gooantserd oorlogstuig,
gesteund door even uitgebreide actie der
luchtmacht, waarbij de infanterie tot dusver
re slechts een secondaire rol speelt. De Duit
sche legers hebben kortom een aantal mach
tige raids ten uitvoer gelegd, die ten doe!
hadden de inrichtingen van de Poolsche de
fensie te ontwrichten, de centra van econo
misch leven in boven Silezië in de streek
van Lodz te verlammen en zekere groote ver
bindingswegen af te snijden. Op sommige
punten hebben zij naar het schijnt diepe zak
ken in het Poolsche front gestooten, maar de
opmarschei) zelf zijn niet zonder gevaar voor
de uitvoerenden. J
Een bewijs, dat er inderdaad kans
is op een voorloopige Italiaansche
neutraliteit zou men hierin mogen
zien, dat er voor het eerst na langen
tijd weer steenkolen uit Engeland
in Italiaansche havens worden aan
gevoerd. De Engelschen zouden die
zeker niet leveren, wanneer zij
moesten verwachten, dat de brand
stof later in Duitschland zou kun
nen belanden.
Het bezoek dat de Britsche ambassadeur
aan den Italiaanschen minister v. buitenl.
zaken heeft gebracht, wordt te Londen in di
plomatieke kringen ook op een wijze ge
ïnterpreteerd, die voor de heutraliteit van
Italië zou pleiten.
Daarnaast zijn er, zegt de Msb., steimimen,
die mieenen dat Mussolini het voornemen
zou hebben om zoodra de Duitschers in Po
len het vooraf gestekte doel hebben bereikt,
het initiatief zal nemen voor besprekingen
en als bemiddelaar tusschen Duitschland
en de groote mogendheden van West-Euro
pa zal trachten op te treden. Bij de thans
in Engeland heerschende stemming is het
wel bijna uitgesloten te achten dat derge
lijke bemoeiingen succes zouden hebben.
Er zijn volgens de corr. van de N.R.Crt.,
echter aanwijzingen genoeg, die doen ver
moeden, dat Italië, althans voorloopig, ge
heel buiten het conflict wenscht te blijven
en uit gewoonlijk goed ingelichte bron ver
nemen wij ook, dat die neutraliteit, ai mag
men ze dan nog niet zoo noemen, zou mode-
brengen., dat Italië althans openlijk geen
voor den oorlog noodzakelijke grondstoffen
aan Duitschland zou leveren.
Militie, vloot en luchtmacht
actieven dienst.
De Canadeesche gouverneur-generaal
Tweedsmuir, heeft een troonrede gehouden,
bij de opening van de parlementszitting, die
bijeengeroepen is voor het verleenen van
machtiging ten behoeve van de maatregelen
tot verdediging van Canada en de Canadee
sche medewerking in den oorlog. Hij zeide
dat Canada gereed is zich aan te sluiten bij
de nationale krachtsinspanning tot verdedi
ging van de vrijheden en instellingen, die
het gemeenschappelijk erfdeel vormen. De
militie, vloot en luchtmacht zijn reeds in
actieven dienst gebracht en er zijn zekere
maatregelen genomen voor de kustverdedi
ging en de binnenlandsche veiligheid. Onver
wijld zullen voorstellen tot verdere doelma
tige actie bij het parlement worden inge
diend. Het parlement zal gevraagd worden
toe te stemmen in de uitgaven, die de staat
van oorlog heeft noodig gemaakt of nog
noodzakelijk kan maken.
Oorlogsbegrooting van 50 tot 100
millioen dollar.
De beide kamers van het parlement dat
in speciale zitting bijeen is gekomen, zijn
na het aanhooren van de troonrede onmid
dellijk aan het werk gegaan. De regeering
bewaart een volkomen stilzwijgen over den
aard en den omvang der maatregelen, die
zij in het parlement zal voorstellen om En
geland in zijn strijd tegen Duitschland te
hulp te komen. Men gelooft echter, dat de
Kamer, evenals in 1914, allereerst een oor
logsbegrooting van 50 tot 100 millioen dollar
zal aannemen.
Deze oorlogsbegrooting wordt toegevoegd
aan de gewone begrooting van 63 millioen
dollar, die voor Canada reeds buitengewoon
hoog is Men venvacht, dat de regeerings-
oorstellen snel zullen worden aangenomen
en dat de zitting slechts enkele dagen zal
duren. Canada heeft reeds op alle manieren
getoond Engeland en Frankriik t« willen
helpen.
