IVOREN
SCHAT
Poolsche guerillastriji
op komst
Was de „Courageous" op
weg naar Wilbelmshafen?
„Russisch pro'etariaat
bedrogen'
Oude kippen moeten
opgeruimd
Radioprogramma
Het geheim van de
De roode generaal
Poolsche duikboot ontsnapt
Het Meisje
uit den
exprestrein
doorA. PANDOR
Een Britsche militaire beschou
wing.
Britsche militaire deskundigen zijn het er
over eens, dat de DuitschPoolsche gevech
ten kostbare lessen hebben gegeven. De
Poolsche infanterie was meer dan gelijk
aan de Duitsche, doch werd overweldigd
door de verpletterende meerderheid aan
tanks en vliegtuigen.
Tegenover een beter uitgerusten vijand
en Duitschlands geweldig gewaagde taktiek
bij aanvallen van de voorhoedetroepen met
pantserwagens zouden de resultaten heel
anders moeten zijn geweest. Dergelijke voer
tuigen kunnen zware slagen toebrengen
doch niet de positie in het bezette gebied
consolideeren. De Polen hebben hen her
haaldelijk met zware verliezen teruggesla
gen.
Verwacht wordt, dat de Polen thans
op uitgebreide schaal tot een tak
tiek van guerillastrijd zullen over
gaan, doch dat men thans nog
wacht op de komst van „generaal
modder", teneinde de Duitsche pant
serwagens buiten werking te stellen.
Dit zou waarschijnlijk noodzaken tot het
vasthouden van een aanzienlijk deel der
Duitsche strijdkrachten in Polen. Het is ook
zeker, dat Duitschland een groot leger zal
moeten stationneeren langs de scheidings
lijn tussohen de Duitsche en de Russische
zones.
DuitschRussisch wantrouwen
Het is niet waarschijnlijk, aldus de waar
nemers, dat en de Duitschers en de Russen
veel vertrouwen zullen stellen in elkanders
beloften. Het is twijfelachtig of Rusland in
staat zal zijn Duitschland van veel petro
leum te voorzien. Tusschen 1932 en 1938 is
de Russische productie met bijna 9 millioen
ton toegenomen, hetgeen feitelijk een kleine
hoeveelheid is gezien de bronnen, doch de
uitvoer van petroleum is gedaald van
millioen tot 930.000 ton in deze periode, het
geen wijst op de toegenomen vraag in het
binnenland, welke de geheele extra produc
tie heeft opgenomen.
Worosjilof aan het hoofd
Russische troepen.
der
De Berlijnsche correspondent van „Ber-
linske Tidende" meldt, dat Worosjilof, de
opperbevelhebber der Sovjet-Russische strijd
krachten, persoonlijk de Russische troepen
in Polen aanvoert en dat reeds vele Russi
sche soldaten zijn gedecoreerd voor in Po
len betoonden moed.
Onder het vuur der Estlandsche
artillerie.
De Poolsche duikboot „Orzel", welke vo
rige week te Tallin werd geinterneerd, is
des nachts op dramatische wijze ontsnapt,
onder het vuur der Estlandsche artillerie.
Verklaard wordt, dat verscheiden man
schappen der Estlandsche wacht, welke
probeerde de duikboot te laten stoppen, wer
den gedood.
De kustartillerie opende het vuur, doch
de duikboot ging snel onder water. Een oor
logsschip en vliegtuigen zetten direct een
achtervolging in. Sluitstukken van het ge
schut van de „Orzel" en 1-i van haar 20 tor
pedo's waren den vorigen avond aan land
gebracht.
FEUILLETON.
Naar het Engelsch
bewerkt dooi
J. van der Sluys
11.
„Buitengwoon weinig galant," spotte zn,
„die theorie van u, dat daar iets vreemds in
steekt! U schijnt geen rekening te wil'.eu
houden met de mogelijkheid van een onbe
kenden aanbidder, die het portret ziet, er
verliefd op wordt en het -uitscheurt om het
tegen zijn hart te kunnen bewaren!"
Ze lachte vroolijker dan hij haar tot nu
ook maar een enkele maal had zien doen. Hij
wist niet wat hij ervan denken moest. Was
dit een allervermetelste poging om haar on
gerustheid ie verbergen?
„Ik geef de mogelijkheid, dat iemand op
uw portret verliefd wordt, grif toe," be
aamde Freddy na een korte pauze, „nu u
dit punt aanroert. Ik had misschien zelf aan
die mogelijkheid behooren te denken. Maar voor
hoe wantrouwend u me ook moogt houden, ik
blijf in dit geval bij mijn theorie van een
vreemde coïncidentie, omdat er meer van die
nfierkwaardige kleinigheden zijn, die mij de
dingen in een bepaalde samenhang doen zien,
hoewel ik dien nog niet begrijp. De verdwij
ning van Mr. Biddock was een van die klei
nigheden. Een andere was een allemensche-
lijk vervelende opdringerige Londer.aar. Hij
schijnt er een soort behagen in te hebber, het
zijn medemenschen opzettelijk lastig te ma
ken en ik houd het er voor, dat hij niet half
zoo dronken is als hij voorgeeft. Dan is er
nog dat onpleizierige individu, dat ons com
partiment is binengedrongen. Een misselijke
vent. Als u de waarheid wilt weten ik
walg van hem! En wat mij ook in den raad-
selachtigen samenhang schijnt te passen: ik
heb een gevoel en u moet het maar zeggen
als ik het mis heb dat u hem kent, of iets
van hem weet en dat hij betrokken is in een
of ander spelletje..."
BIJNA VIJFTIG VLIEGTUIGEN ZOUDEN
VERLOREN ZIJN.
HOE DE DUITSCHE DUIKBOOT
„WERKTE".
Van het Duitsche Westelijk front
wordt aan de „Popoio d'Italia" ge-
meldt, dat volgens in het hoofd
kwartier aan de Siegfriedlinie ont
vangen bijzonderheden over de tor
pedeering van het Britsche vlieg
kampschip „Courageous", de duik
boot, welke de klap heeft toege
bracht, ter hoogte van Wilhelms
haven op de loer lag.
In den nacht naderde langzaam een groot
schip De lichten waren gedoofd. Het
naderde langzaam de Duitsche vesting. Het
was de .Courageous', welke door tal van tor
pedojagers werd geescorteerd, waarschijnlijk
met het doel een luchtactie uit te voeren te
gen Duitsche oorlogshavens of de Siegfried
linie.
De duikboot ging onmiddellijk on
der water en slaagde er in tusschen
het vliegkampschip en het torpedo-
bootjagerescorte boven water te ko
men.
Van een afstand van ongeveer 200
M. vuurde het vijf torpedo's af op de
„Courageous", die doel troffen.
De duikboot dook opnieuw snel on
der en verdween. Het deed aan de
dichtstbijzijnde basis mededeeling van
het nieuws, dat door de Britsche ad
miraliteit werd bevestigd.
Men is van meening dat met de „Cou
rageous" bijna alle vliegtuigen een
vijftigtal ziin ondergegaan en dat
slechts een vijf- of zestal kon op
stijgen. Bovendien is het meerendeel
der bemanning van de „Courageous"
tengevolge van de ontploffingen om
het leven gekomen.
Trotzky over den Sovjet-inval in
Polen.
Trotzky heeft zijn meening uitgesproken
over het optreden der Sovjets en gozegd: het
is nu duidelijk, dat onderwijl de Komintern
een geruchtmakende campagne voerde voor
een bondgenootschap met de democratie te
gen het fascisme, het Kremiin een militair
bondgenootschap voorbereidde met Ilitler te
genover het appèl der democratieën. Zelfs
idioten zullen nu toegeven, dat het proces
van Moskou tegen de oude bolsjewistische
garde camouflage was voor de voorbereiding
van een bondgenootschap tusschen Stalin en
Hitier.
Het geheim is onthuld. Het Kremiin heeft
niet alleen Chamberlain en Daladier, doch
ook de proletarische klassen der Sovjet-Unie
en van de geheele wereld bedrogen. De woor
den van Molotof volgens welke het Roode
Leger zich in Polen met roem bedekt, zijn
een onuitwischbare schande voor het Krem
iin. Het Roode Leger, zoo besluit Trotzky,
had opdracht het reeds overwonnen Polen te
overwinnen, een oneervolle cn misdadige
taak, welke het Roode Leger is opgelegd dooi
den jakhals van het Kremiin.
SCHOENMAKER, HOUD JE BIJ JE LEEST.
Als gevolg van een meeningsverschil
over het werk gingen twee arbeiders van de
schoenmakerij vóór invalide mijnwerkers te
Treebeek elkander te lijf, waarbij R. uil
Heerlen zijn collega N uit Beek zeer ernstig
met een schoenmakersmes verwondde.
N. moest in zorgwekkenden toestand naar
het ziekenhuis te Heerlen worden opgeno
men, terwijl R. door de mijnpolitie is ge
arresteerd en ter beschikking van de mare
chaussee gesteld.
Een kip eet per dag 1 cent aan
voeder.
De Rijksvoorlichtingsdienst voor de pluim
veeteelt deelt mede:
De pluimveehouders ruimen onder nor
male omstandigheden in dezen tijd van het
jaar, steeds een groot aantal kippen op en
verkoopen deze als slachtdieren. De oudere
hennen, die reeds een of meer legperioden
achter den rug hebben, zijn thans in den rui
of beginnen binnenkort te ruien. Geduren
de de ruipcriode, die verscheidene weken
of soms wel enkele maanden duurt, leggen
de hennen practisch gesproken geen eieren
Het voederverbruik gaat echter door, zij het
in wat mindere mate dan bij volle produc
tie. De dieren eten iederen dag per stuk voor
ongeveer een cent aan voeder op. Men moet
ze onderdak geven, verzorgen, enz. Zulke
meeëters zal men in den regel maar het liefst
zoo spoedig mogelijk van de hand doen
wanneer men tenminste niet van plan is
die dieren nog een legjaar aan te houden
Onder de tegenwoordige buitenge
wone omstandigheden, nu wij niet
weten, hoe het in de naaste toekomst
met den aanvoer van voeder zal
gaan, wil ik er nog eens in het bij
zonder de aandacht op vestigen, dat
het uit een oogpunt van voederbe
sparing van zeer veel belang is, dat
alle dieren, die niet productief zijn,
ten spoedigste van de bedrijven wor
den v rwijderd. Door daarmede nu
te talmen, worden de moeilijkheden
later grooter.
Het is in het algemeen niet aan te ra
den, om kippen voor den leg langer dan
twee jaar aan te houden. Alle hennen, die
twee legperioden achter den rug hebben, ko
men dus feitelijk direct voor opruiming in
aanmerking. De hennen, die juist haar eer
ste legjaar hebben volbracht, selecteere men
scherp en ruime alle dieren die afwijkingen
vertoonen op. Hetzelfde geldt voor de jonge
hennen van broed 1939, waarvan liet zich
laat aanzien, dat het geen goede productie-
dieren zullen worden (achterlijke exempla
ren, enz.)
Er zij nog opgemerkt, dat het niet noodig
is om bij hennen, waarvan geen hroedeieren
geraapt zullen worden hanen t_e houden. De
productie van koppels zonder haan is
minstens even goed, terwijl de kwaliteit der
eieren dooreengenomen zelfs nog wat beter
is.
POOLSCHE OUD-PREMIER PLEEGT
ZELFMOORD.
Alexander Prystor, de vroegere Poolsche
premier, is dood aangetroffen in een villa te
Wilna, aldus meldt ,3erlingske Tidende"
uit Riga.
Prystor was een dor intieme vrienden van
Pilsoedski.
DONDERDAG 21 SEPTEMBER
Hilversum I. 1873 en 414,4 m.
AVRO-Uitzending.
8.00 Eventueel Berichten ANP. Hiema: Gra-
mofoonmuziek
9.20 Omroeporkest cn solisten (opn.)
10.00 Morgenwijding.
10.15 Gramofoonmuziek.
10.30 V ior de vrouw.
10.35 Ensemble Bert van Dinteren.
12.00 Orgelconcert.
12.17 Gramofoonmuziek.
12.45 Eventueel berichten ANP. Hierna: En
semble Spezialetti.
I.30 Gramofoonmuziek.
2.00 Causerie „Vrouwenarbeid in Nederland".
2.30 Omroeporkest.
3.15 De Vagebonden en soliste.
4.00 Voor zieken en thuiszittenden.
4,30 Pianovoordracht.
5.00 Jeugdhalfuur.
5.30 AVRO-Amusementsorkest en solist.
6.30 Sporthalfuur.
7.00 Gramofoonmuziek.
7.10 Causerie „Eerste hulp by ongelukken".
7.30 Cellovoordracht met pianobegeleiding.
8.00 Berichten ANP, mededeelingen. Hierna:
Eventueel vraag en antwoord.
8.30 Verkorte opera „Eiiryanthe".
9.40 Radiotooneel.
10.40 Gramofoonmuziek.
II.00 Berichten ANP. Hierna: Gramofoon
muziek.
11.3012.00 AVRO-Dansorkest.
Een aiontuurlijke reis naar de ontoegan
kelijke oerwouden van Afrika, op zoek naar
de plaats, waar de olifanten hun laatste le
vensdagen sliitgn.
77.
Toen hij echter niets verdachts ontdekte,
nam hij de doos in zijn hand. Voor zijn om
vang was het voorwerp heel zwaar, gemaakt
van een zeker soort metaal. In het scheme
rige licht kon René zien, dat er Arabische
letters en teekens op stonden. Mijnheer Hen
driks en Bep hadden ook het doodlopende
stuk van de gang bereikt en keken met be
langstelling naar René, die, nadat hij de doos
belicht en onderzocht had, deze vast greep en
van de richel haalde.
„Vader", zei René, „ik geloof, dat ik wat
gevonden heb. Zullen we het meenemen naar
een plek, waar het lichter is?"
78.
Eerst onderzocht mijnheer Hendriks dit
stuk gang, om te kijken of er soms nog iets
van belang was, en toen ze alleen terug lie
pen naar de ingang van de grot, schaarden
ze zich om René, om te zien, wat hij had ge
vonden.
„Dat is van Tippoo Tib geweest, vast en
zeker," stelde mijnheer Hendriks vast, „want
zijn naam is met Arabische letters in het me
taal gegrift."
„Het zou me niets verwonderen als de
lang verloren gewaande kaart er in zit", zei
René met nadruk.
79.
„Maar wat betekenen die vlammende
ogen?" vroeg Koen.
„O, die" antwoordde René plagend, terwijl
hij naar Lopez keek, die zich onder de be
waking van Kazimoto bevond, toen ze buiten
kwamen, maar die zijn zelfbeheersching nu
terugvond. „Wat heb jij gezien, Lopez?"
„Ik?" vroeg Lopez, „ik zag het monster,
dat aangesteld is om te waken over de kaart
van Tippoo Tib ik had het verhaal van de
kaffers gehoord misschien dat mijn ver
beelding my parten speelde."
80.
„Dat vermoed ik ook," antwoordde René.
„Die ogen waren dit." Hij wees naar twee
ronde stukken van een soort ste'en of metaal,
die op het deksel van de doos waren aan
gebracht. „Ik vermoed, dat het stukjes fos-
foriserend rotsgesteente zijn."
„Of misschien radio-actieve steen", ver
onderstelde mijnheer Hendriks. „Dat ge
steente verlicht de dichtste duisternis, zooals
in dat doodlopende stujr gang trouwens ge
bleken is. Geen enkele inboorling zou die doos
hebben durven aanraken".
„Zullen we de doos nu openmaken," vroeg
René. „O, maar hjj is afgesloten."
Hilversum II. 301,5 m
8.00—9.15 KRO. 10.00 NCRV. 11.00 KRO.
2.00—12 "0 NCRV,
8.009.Ir Gramofoonmuziek.
10.00 Gramofoonmuziek.
10.15 Morgendienst.
10.45 Gramofoonmuziek.
11.3" Godsd'enstig halfuur.
12.00 Bedchten.
12.15 Gramofoonmuziek.
12.30 KRO-Orkest.
1.00 Gramofoonmuziek.
1.20 KRO-Orkest.
2.00 Handwerkuurtje.
2.55 Gramofoonmuziek.
3.00 Vrouwenhalfuurtje.
3.45 Bijbellezing.
4.45 Gramofoonmuziek.
5.00 Handenarbeid voor de jeugd.
5.305.55 Gramofoonmuziek.
6.00 Orgelconcert.
7.00 Berichten.
7.15 Causerie „Wat er op de wereld gebeurt".
7.45 Causerie „Een vervelend ding".
Ik
op-
Waarin ik meespeel?" viel ze hem koel
in de rede.
„Hoe kan ik dat weten? Is het mijn zaak?
Ik ben mij er volmaakt van bewust, Miss
Leveridge, dat ik me aanstel als een dwaas en
waarschijnlijk dingen zeg, die ik beter kon
verzwijgen. Zal ik ophouden?
„Neen, ik zou willen dat u doorging,
ben erg benieuwd naar de rest."
„Misschien is het toch beter dat ik
houd," klonk het weifelend.
„Waarom? Gaat de rest over mij?"
„Voor het grootste deel."
„Ik geef u toestemming."
„Wèt het ook is?"
„Ja."
„Goed dan, Miss Leveridge." Hij zweeg en
keek naar haar ringvinger. Ze volgde de
richting van zijn oogen. „Heb ik iets gezegd
of niet?" vroeg Fready toen.
„Ja, u hebt iets gezegd Mr. Reeve" ant
woordde zij langzaam. „En u hebt het heel
verstandig gezegd." Ze hield haar hand uit
gestrekt en staarde er peinzend naar. „Maar
weet, dat meisjes soms hun ringen van
plaats doen veranderen."
„Maar als een meisje verloofd Is...?"
„Hoe weet U dat ik verloofd ben?"
„U vergeet die krant."
„O ja, natuurlijk. Nu, als een meisje ver
loofd is...?"
„Dan is ze erg trotsch op haar verlovings
ring en houdt dien aan." stelde Freddy een
beetje mat vast.
,Nu, ik heb de mijne toch aan..." begon
Miss Leveridge weer.
„Ja, ik zag dat u hem aandeed," knikte
Freddy.
„Dat weet ik. Uw blik herinnerde mij er
aan, dat ik hem niet aan had. Is dat alles
over dien verlovingsring? Wanneer er nog
meer is wil ik het weten." Er was iets bijna
gebiedens in haar stem. „Het is noodzakelijk
voor me, dat te weten."
„Noodzakelijk?" herhaalde hij verwonderd.
„Ja, absoluut noodzakelijk. Gaat u alstu
blieft door".
„Zooals u verkiest. Het viel me als heel zon
derling op, dat, toen ik u in den trein voor
het eerst zag, vóór het vertrek, u een dia
manten ring droeg. Nu is het er een met
een robijn. En den diamnaten ring zie ik niet
meer."
„Juist," gaf ze toe. „En dat treft u als zon
derling. Nog niet zoozeer het feit op zichzelf,
als in samenhang met al het andere".
Ze trok haar hand terpg, die in haar schoot
verdween, terwijl ze zich afwendde en uit
het raam keek. Een volle minuuut bleef ze
zoo. Toen keerde ze haar hoofd weer naar
hem toe.
„En is dit alles of is er nog meer?"
„Ei is nog meer, maar dat betreft u niet."
„Vertel me het."
„Neen, dat houd ik voor me. Als ik het
aan iemand vertel, zal het aan den hoofdcon
ducteur zijn... Wat is er?"
Ze zag hem nu ontsteld aan. Een oogenblik
dacht hij, dat ze ontdekte dat er iets met
hem gebeurd was, dat het incident in de
gang, toen een onbekende had gepoogd hem
uit het raam te wippen, sporen had achter
gelaten. Hij liet zelfs even een monsterenden
blik langs zich heen glijden. Maar haar stem
bracht zijn oogen plotseling weer in haar
richting.
„Luister, Mr. Reeve," zei ze met merkbare
moeite om haar ongerustheid meester te blij
ven. „U is gedurende de reis heel vriendelijk
voor mij geweest en ik apprecieer buitenge
woon wat u voor me hebt gedaan. Maar als
u nog iets voor me wilt doen iets dat van
meer beteekenis is dan al 't andere samen..."
„Natuurlijk wil ik dat," viel Freddy gretig
in, toen ze een kort moment niet verder
sprak.
„Dank U. Wat ik nu te vragen heb, is dit.
Vergeet alles was gebeurd is. Spreek er met
niemand een woord over; ook niet met den
hoofdconducteur. Als U dat doet," voegde zjj
erbij, toen ze zijn verwarring en aarzeling
zag, „zoudt u mij misschien meer moeilijk
heden berokkenen dan u in de verste verte
kunt vermoeden."
XII. Stilte voor den storm.
Het spiegelgevecht was vóorby. Ze had hem
haar vertrouwen geschonken. Of liever, zij had
zich op genade of ongenade aan hem overge
leverd.
Freddy zou haar graag direct hebben willen
antwoorden Het stuitte hem tegen de borst,
dat zij zou kunnen denken dat hij aarzelde te
voldoen aan een verzoek, dat met zooveel na
druk :n ernst was gedaan, maar aan den an
deren kant vroeg hij zich af of zij inderdaad
moest beschermen en of de inwilliging van
haar verzoek werkelijk de bescherming gaf. En
daarbij voegde zich nog de vraag of zij dat
verzoek wel zou hebben geuit, wanneer zy
geweten had, dat een paar minuten te voren,
iemand gepoogd had Freddy uit het raam te
duwen!
Inmiddels wachtte Lydia Leveridge op zijn
antwoord, met nauwelijks verholen onrust.
„Ik zou de helft kunnen doen van wat u mij
vroeg," sprak hij ten laafste.
„De helft?" herhaalde zij, niet begrijpend.
„Ja. Het deel van uw verzoek om niet te
8.00 Berichten ANP, herhaling SOS-berichten.
8.15 Kamermandoline-ensemble Hilversum en
gramofoonmuziek.
9.00 Reportage.
9.40 Gramofoonmuziek.
10.00 Berichten ANP, actueel halfuur.
10.30 Strijkkwartet en gramofoonmuziek.
11.15 Gramofoonmuziek.
Ca. 11.5012.00 Schriftlezing.
spreken over de dingen waarover wij het gehad
hebben met den hoofd-conducteur of met
iemand anders. Maar u vroeg me die dingen
te vergeten, nietwaar? Dacht u dat dat my
mogelijk zou zijn?"
„Misschien niet, Mr. Reeve. Misschien be
doelde ik ook niet, dat de tweede helft al te
letterlijk moest worden opgevat."
„Maar de andere helft
„Was woord voor woord zoo bedoeld."
„U wil dus zeggen dat als ik er met iemand
over spreek, ik u werkelyk in moeilijkheden
kan brengen?"
„Ja."
„Dus dat mijn wetenschap hoe gering ook
gevaarlijk voor u is?"
Thans aarzelde zij even en haar stem klonk
mat, toen zij antwoordde:
„Ja; meer dan u zich kunt voorstellen."
Miss Leveridge," hernam Freddy ernstig, „u
moet niet verkeerd begrijpen als ik u nog een
paar vragen stel; het is geen onbescheiden
nieuwsgierigheid, maar ik zou graag een
beetje nauwkeurig weten hoe de zaken staan,
voor ik die belofte geef. Dat gevaar, mag ik
daar niet meer van hooren?"
Ze keek hem recht in het gezicht.
„Als ik u vraag om dingen te vergeten, is
dan redelyk om te verwachten, dat ik u nog
meer ervan zal vertellen?"
„Dus er is meer te vertellen?"
„Dat is d- delijk, dunkt me."
„Ja, dat :s het," stemde hij toe, en meedoo-
genloos ging hij voort:
„Waarschijnlijk betreft het gevaar u per
soonlijk?" 1
„O, lieve help!" viel zij uit met iets wan-
late'g?"m haar Stem' "Kunt u het dan niet
„Het betreft bijvoorbeeld niet uw ver
loofde?"
„Mijn verloofde?" Even staarde ze hem ver
bluft aan. Toen was ze zich zelf weer geheel
meester en antwoordde rustig: „Neen, miin
verloofde heeft er niets mee te maken."
Later zou hg zich deze verk.aring herin
neren...
„Nog één vraag," drong Freddy. „Wij heb
ben tot nu toe gepraat over dingen die ge
beurd zijn. Nu, véél gebeurd is e niet
„t\aarom dan al die bezorgdheid?" viel ze
vastWan!pendde °pmerkül^
(Wordt vervolgd.)
