Groote bedrijvigheid
Zeeslag voor
de kust van
Noorwegen?
Roode vlaggen
DAGBLAD VOOR DEN'HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
De Arbeiderszieken
fondsen
in Poolsche dorpen
Zal Duitschland een groot offensief inzetten?
Weer Russisch contact
met Londen en Parijs
Hevig kanongebulder
Vredesberoep op
het Westen?
Zuid Afrika schenkt
Engeland levensmiddelen
Wordt autorijden op
Zondag verboden?
Fransche luchtaanval op L a 117
Duitsche Zeppelinwerf te 880 faCt WCSttrOllt
Friedrichshafen
Dit nummer bevat 8 pagina's
EERBE RICHT
D E BILT SEINTt
Hitier aan het front
HE LDEESCHE COURANT
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
Uitgave der Ultg.-Mlj. Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
DINSDAG
26 SEPTEMBER 1939
67e JAARG.No. 8731
ARTILLERIE IN ACTIE AAN BEI
DE ZIJDEN VAN DEN RIJN.
Infanteriebedrijvigheid aan de Saar en een hevige reactie der
Duitsche artillerie gaan gepaard met toenemenden strijd in de
lucht aan het Westelijk front. Uit Bern wordt gemeld, dat Fransche
vliegtuigen een aanval op de Zeppelinwerven te Friedrichshaven
hebben gedaan en daarbij ook over Zwitsersch gebied zijn gevlogen.
Van Duitsche zijde wordt de aanval niet ontkend, doch in tegen
spraak met de Zwitsersche berichten, volgens welke waarnemers de
bommen hebben zien vallen, wordt gezegd, dat geen schade is aan
gericht en de Fransche vliegtuigen naar beneden zijn gehaald.
De Zeppelin-fabrieken het doel.
Geen inlichtingen over aange
richte schade.
Bern, 25 Sept. (Havas). De Zwitsersche ge
nerale staf deelt mede, dat Zondagmiddag
te half vijf een buitenlandsch vliegtuig den
Rijn af kwam gevlogen en bij Schaffhau-
sen boven Zwitsersch gebied is gekomen.
Het toestel werd onmiddellijk door ae grens
wacht onder vuur genomen.
Verder wordt gemeld, dat Zondagavond
na negen uur een vliegtuigaanval is gedaan,
welke klaarblijkelijk de Zeppelin-fabrieken
te Friedrichshafen ten doel had. Men hoor
de het ontploffen van de bommen en de
schoten van de luchtdoelartillerie. Ook
heeft met lichtsignalen gezien.
Later op den avond, tusschen negen uur
en middernacht, werd van verschillende
Zwitsersche grensplaatsen gemeld, dat men
het geronk van vliegtuigen hoorde.
Een onderzoek wordt ingesteld om na te
gaan, of Zwitsersch gebied door vreemde
Vliegtuigen is geschonden.
Een D. N. B.-telegram meldt, naar aan
leiding van de mededeeling van het Duit
sche opperbevel, waarin het heette, dat
acht Fransche vliegtuigen neergeschoten
werden, dat. hier vliegtuigen bedoeld zijn,
die deel uitmaakten van de groep Fransche
vliegtuigen, die gisteren boven Friedrichs
hafen aan het Bodenmeer verschenen en
beschoten werden.
De vliegtuigen, die overigens geen bom
men uitwierpen en aan Duitsche zijde geen
schade hebben aangericht, aldus het D. N
B. verder, hebben, naar vaststaat, hun weg
gekozen over Zwitsersch gebied
Volgens Maandagavond verspreide radio
berichten echter zou de stad der Zeppelin-
fabrieken wel degelijk twee uur dang zelfs
door de Fransche luchtmacht zijn gebom
bardeerd.
Van particuliere zijde te Bern wordt ten
slotte nog volgens Havas vernomen, dat
Zondagavond drie luchtaanvallen op de
Zeppelinfabrieken te Friedrichshafen zijn
ondernomen. De vliegtuigen vlogen op groo
te hoogte.
In het Zwitsersche dorp Arbon. dat tegen
over Friedrichshafen ligt, kon men de aan
vallen nauwkeurig volgen, hoewel nog geen
inlichtingen over de aangerichte schade kon
worden verkregen.
GESCHUTVUUR OVER DEN RIJN.
Na een week van betrekkelijke werkloos
heid hebben de Franschen het initiatief
weer genomen aan het westelijk front. De
laatste operaties hadden tot gevolg een
versterking der posities en het bezetten van
eenige goede observatiepunten, ondanks de
levendige Duitsche reacties.
De Duitschers onthouden zioh thans van
verdere tegenaanvallen en bepalen zich tot
artillerievuur in het gebied ten zuidoos
ten van Zweibreucken.
Gisteren hebben zich naar gemeld wordt,
de eerste ernstige operaties voorgedaan aan
het front tusschen Straatsburg en Bazel en
wel in den vorm van langdurige, he\ ïge
kanonnades over den Rijn.
FRANSCHE VLIEGTUIGEN SNELLER?
De luchtgevechten boven de strij
dende linies hebben niet alleen de
superioriteit bewezen van de 1' ran-
sche gevechtstoestellen, maar heb
ben ook getoond, dqt de Fransche
bombardementsvliegtuigen te snel
zijn voor de Duitsche gevechtsvlieg
tuigen. Fransche waarnemers zagen
verscheidene Duitsche toestellen
naar beneden storten.
Het Fransche communiciue over de ope
raties op,25 September maakt melding van
luchtgevechten op 24 September, waarom
trent het Duitsche oorlogscommunique on
juiste bijzonderheden geeft door te vermel
den, dat acht Fransche toestellen in den
loop van gisteren werden neergeschoten. In
werkelijkheid omvatten de Fransche er-
liezen op dien dag twee machines. Boxen
dien kon een der twee piloten met een xal-
scherm dalen en zich bij zijn troep voegen,
bestuurders van txx'ee op Fransch gebied
gevallen Duitsche toestellen werden gevan
gen genomen.
Ten aanzien van de verliezen aan beide
zijden verklaarde men in welingelichte mi
litaire kringen dat de Duitsche verliezen
minstens gelijk zijn aan die van de Fran
schen. Daar het gevecht werd geleverd bo
ven de Duitsche linies weigert het Fran
sche opperbevel, overeenkomstig zijn opvat
ting slechts mededeelingen te doen over
binnen de Fransche linies neergehaalde
vijandelijke toestellen, aantallen te noemen.
Italiaansche hulde aan Fransche
vliegers.
De Italiaansche journalisten bij het Duit
sche hoofdkwartier berichten over de acti
viteit van de Fransche luchtmacht bij Saar-
bruecken, dat de Fransche vliegers zeer
dapper zijn. De „Tribuna" schrijft, dat de
Fransche luchtmacht een belangrijke roi
heeft gespeeld in de artillerieoperaties bij
Saarbruecken. De lichte vliegtuigen vlogen
voortdurend boven de Duitsche stellingen en
hebben veel bijgedragen tot de juistheid van
het vuur. Tijdens de Mentallen luchtgevech
ten bleek voortdurend, dat de Fransche
vliegers meer initiatief toonden en in het
acrobatisch vliegen iets beter waren.
Verder wordt medegedeeld, dat de zware
Fransche artillerie de achterwaarts gelegen
stellingen van de Duitschers onder vuur
hebben genomen en dikwijls ravitailleerings-
convooien trof.
DUITSCHLAND BLIJFT NIET NIETS-
DOENDE ACHTER WESTWAL ZIT
TEN.
De correspondent van „United Press" te
Berlijn verklaart aldaar, in welingelichte
Duitsche kringen uitdrukkelijk te hebben
hooren verklaren, dat Duitschland in den
loop van het komende jaar een beslissing in
het Westen wil forceeren. De zegsman van
dezen correspondent noemde het „belachelijk
om te veronderstellen dat Duitschland niets-
doende achter den Westxval zou blijven zit
ten, terwijl Engeland ongehinderd zijn aan
vallen op Duitschland zou voortzetten om dit
land door middel van een blokkade op de
knieën te krijgen".
Nu het Duitsche legercommuniqué ver
klaart, dat de Poolsche veldtocht geëindigd
is en nu steeds meer troepen en materieel
naar het Westelijk front worden overge-
gebracht, is het waarschijnlijk, dat de actie
in het westen eerlang zal beginnen.
In leidende Duitsche kringen, waarin men
tot voor kort de meening had te kennen ge
geven dat „Duitschland in 't westen stil zou
blijven zitten totdat de vijand zou aanval
len", begint men nu te verklaren, dal het
onraadzaam zou zijn voor Duitschland om
te wachten op een breedopgezetten aanval,
waarvan overigens tot nu toe niets te bemer
ken was. De rede van Mussolini, aldus Uni
ted Press, zou echter een nieuw element in
de algeheele situatie beteekenen. Deze rede,
waaraan onderscheiden weken van Duitsch-
Italiaansche diplomatieke activiteit vooraf
gingen, werd op denzelfden dag gehouden,
dat Duitschland een tegenaanval in het wes
ten aankondigde.
Maisky spreekt met Halifax.
Tijdens hun onderhoud hebben Halifax en
Maisky gedurende bijna een uur van ge
dachten gewisseld ox'er de jongste ontxvik-
keling van den toestand.
De diplomatieke redacteur van de Daily
Mail schrijft, dat hij meent te weten, dat
Maisky Halifax heeft beloofd zich onmid
dellijk met zijn regeering in verbinding te
zullen stellen en binnenkort te zullen ant-
xTOorden op de vraag van Halifax ten aan
zien van de toekomstige houding van Rus
land.
Champetier de Ribes, do onderstaatssecre
taris van Buitenlandsche Zaken, heeft gister
ochtend Soeritz, den ambassadeur der Sov
jet Unie ontvangen.
BRITSCHE ADMIRALITEIT ONTKENT.
Naar uit Bergen (Noorwegen) verno
men wordt, is voor de Noorsche kust
kanongebulder gehoord. Verscheide
ne oorlogsschepen zijn gezien, doch
verder zijn geen bijzonderheden be
kend.
Verder wordt gemeld, dat ook op de
eilanden ten Westen van Bergen se
dert gisterochtend vroeg, zwaar ka
nonvuur is gehoord. Blijkbaar afkom
stig van schepen ver buiten de Noor
sche kust. Het vuur xvas zóó hevig,
dat de huizen schudden.
Het weer xvas regenachtig en men kon
daardoor zeer moeilijk iets waarnemen. In
Hjelteford werden volgens U. P. vijftien
trawlers waargenomen, die in noordelijke
richting voeren en xvaarschijnlijk door het
gevecht in die richting werden gedwongen.
Te Bergen hoorde men zelfs geronk van
vliegtuigen. Uit Marsteiner wordt gemeld,
dat zware zxvarte rookwolken werden ge
zien.
Volgens nadere berichten uit Bergen,
nam de zeeslag gedurende den middag van
twee tot vier uur in hevigheid toe. Drie tot
txvaalf kanonsalvo's in series werden ge
hoord. De vuurtorenwachter van Feie, ten
Noorden van Bergen, nam vijf schepen waar
doch tengevolge van den rook en den groo-
ten afstand kon hij de identiteit van de
schepen niet vaststellen.
Na vier uur trok het kanonvuur langza
merhand naar het Noorden terug. Daar
xverd het tot de duisternis viel voortgezet.
Om ongeveer zes uur hield het gebulder der
kanonnen op.
EEN SCHIP BESCHADIGD?
Tenminste een schip, dat deel heeft ge
nomen aan den zeeslag, die naar men ver
moedt. voor de Noorsche kust heeft plaats
gevonden, is beschadigd en gedwongen naar
het Zuiden terug te trekken De inxvoners
van Algroe, ten Westen van Bergen, hebben
namelijk een oorlogsschip met txvee pijpen
waargenomen, dat blijkbaar met eenige
moeite naar het Zuiden opstoomde.
DUITSCHE AANVAL?
Bovenstaande geruchten zouden
betrekking hebben op een Engelsch
convooi, dat door Duitschers in
open zee werd aangevallen.
De Britten zouden een aantal Scandina
vische schepen naar Engeland escorteeren.
De aanval der Duitschers zou afgeslagen
zijn, maar de mate, waarin het convooi
schade is toegebracht, is onbekend.
BRITSCHE ADMIRALITEIT
ONTKENT.
De Britsche admiraliteit heeft, naar het
ministerie van Voorlichting meldt, geen rap
port gekregen over een zeegevecht bij de
Noorsche kust. Zij zou, zoo deelt zij me
de, indien een gevecht gevoerd was, in ken
nis zijn gesteld.
Contact tusschen Berlijn en
Rome.
In goed ingelichte Berlijnsche kringen
circuleerde gisteravond het bericht, dat te
gen het einde van deze week belangrijke
diplomatieke stappen zullen xvorden onder
nomen, om een einde te maken aan den
oorlog.
Er is geen officieele bevestiging van deze
berichten te krijgen, maar in diplomatieke
kringen brengt men „Mussolini's opmerking
in herinnering, dat het nu het oogenblik is,
om de vijandelijkheden te staken. De Duit
sche pers zinspeelt in dit verband op een ge
meenschappelijke actie in dezen geest van
Rome en Berlijn.
Veel beteekenis wordt er. zoo meldt U.P.
aan de Msb.. aan gehecht dat Hitier en von
Ribbentrop waarschijnlijk vandaag naar
Berlijn terugkeeren voor de begafenis van
von Fritsch.
De Fuehrer zou dan in de gelegenheid
zijn, dezen diploinatieken stap voor te berei
den.
Sinds het uitbreken van den oorlog is het
diplomatieke verkeer tusschen Rome en
Berlijn zeer druk geweest, blijkbaar om den
xveg te bereiden voor een beroep op of een
xvaarschuxving aan de Westelijke mogend
heden. zoodra het geschikte moment geko
men was.
In feite is er echter weinig hoop, dat
Frankrijk en Engeland op een dergelijke on
derneming in zouden gaan en men maakt
dan ook allé voorbereidingen voor een lang-
durigen oorlog.
Voor een millioen -pond sterlinq.
Vertegenwoordigers van de negen groot
ste gemeentebesturen van Zuid-Afrika heb
ben heden met algemeene stemmen goed
keuring gehecht aan het plan van den bur
gemeester van Johannesburg om bij open
bare inschrijving een millioen pond sterling
bijeen te brengen, met het doel Zuid-Afri-
kaansche levensmiddelen en andere goede
ren gratis aan de geallieerden te leveren.
Tal van afschrijvingen door de
mobilisatie. Vrees voor tekort
aan geneesmiddelen ongegrond.
Dezer dagen is een wet tot stand gekomen
met betrekking tot de geneeskundige voor
ziening onder de burgerbevolking. In de
medische hulpverleening door artsen, zoo
wel op het platteland als in de steden, is
nu door een georganiseerde waarneming,
ter vervanging van gemobiliseerde medici
voorzien.
Maar van niet minder belang is de
vraag welke gevolgen de m'obilisa-
tietoestand heeft voor het blijven
functioneeren van de arbeiderszie
kenfondsen. Het belangrijke orgaan
der medische verzorging van een
zoo talrijk deel der bevolking, in zon
derheid in de groote steden.
Hoe is het hiermede gesteld? Wij hebben
ons dienaangaande om inlichtingen gexvend
tot den heer Is. Santcroos Dlz., directeur van
de vereeniging „Ziekenzorg", een der beken
de ziekenfondsen voor arbeiders en midden
standers.
Natuurlijk heeft de mobilisatie ook in het
ziekenfondsxvezen moeilijkheden veroorzaakt
zeide ons de heer Santcroos.
Immers, evenals in 1914 bracht het in mas
sa onder de wapenen roepen van hoofden
van gezinnen of gezinsleden, ook mee een
afschrijving in massa van ziekenfondsleden.
Het zijn gelukkig t ij d e 1 ij k e afschrij
vingen die hopelijk binnen afzienbaren
tijd weer hersteld zullen moeten xvor
den.
Daarom zijn dan ook onmiddellijk
maatregelen getroffen in het belang
van hen, die noodgedwongen het
verband met hun ziekenfonds
moesten xrerbreken. Het bestuur
van „Ziekenzorg" aldus de direc
teur heeft dan ook bepaald, dat
zoodra de thans in militairen dienst
zijnde ziekenfondsleden hun lid
maatschap herstellen, dit geschie
den zal met direct ingaande rech
ten op medische- en tandheelkun
dige hulp en rp^t volledige handha
ving van alle rechten op voorzie
ningen en eventueel uitkeeringen,
alsof hun lidmaatschap niet on
derbroken is geweest. Soortgelijke
maatregelen zullen ongetwijfeld ook
elders zijn genomen.
Vergelijking met 1914.
Zijn er veel gezinnen uit het ziekenfonds
gegaan?
Ik geloof niet antwoordde de heer
Santcroos dat in dit verband van veel
mag worden gesproken. In 1914 xvas dat
wel het geval. Toen heeft de mobilisatie in
duizenden gezinnen een directe ontredde
ring teweeg gebracht. Nu echter is, be
houdens uitzonderingen, het ziekenfonds
lidmaatschap in gezinsverband, over het
algemeen gehandhaafd gebleven. Dit, dank
zij het feit. dat zeer vele werkgevers, al
thans de eerste weken, het loon van de ge-
mobiliseerden bleven doorbetalen, maar
daarnaast dank zij de vlotheid waarmede
ditmaal de kostwinnersvergoedingen xverden
geregeld en uitbetaald. Deze gang van za
ken waarborgde de ongestoorde voortzet
ting van de geneeskundige verzorging van
verscheidene tienduizenden arbeidersgezin
nen.
Hoe staat het met de voorraad
geneesmiddelen?
Is in deze omstandigheden ook de ver
strekking van medicijnen en verbandmidde
len voor ziekenfondsleden gexvaarborgd?
De ziekenfondsen hebben hiermede wel re
gelende, maar voor wat de uitvoering betreft
geen zelfstandige bemoeienis' aangezien de
aflevering van hetgeen de dokter den patiënt
op recept voorschrijft, door de apothekers ge
schiedt. Behoudens een paar dagen, dat en
kele apotheken xvat krap zaten met watten,
is er van stagnatie in de versterking van
medicamenten geen sprake gexveest.
En voor zoover mijn inlichtingen
strekken, behoeft er voor een tekort
aan geneesmiddelen vooralsnog geen
vrees te bestaan.
De regeering heeft een rijksbureau voor
genees- en verbandmiddelen ingesteld, dat
zoowel de inventarisatie dier in het land aan-
xvezige medicamenten, de verzorging der aan
voeren uit het buitenland en uiteindelijk de
distributie in handen heeft.
Behoudens een ernstige wending in den
algemeenen toestand, kan, zoo verklaarde
de heer Santeroos tenslotte, verwacht xvor
den, dat ook de tandheelkundige verzorging
der ziekenfondsleden, ook xvat de tandtech-
niek betreft (kunstgebitten e.d.) op normale
wijze voortgang kan hebben.
Verwachting Plaatselijk ochtend
mist, overigens gedeeltelijk
bewolkt, geen regen van be
teekenis, xx'einig verandering
in temperatuur, zxx-akke tot
matige N. tot W. xvind.
IN WARSCHAU GEEN GEZIN
ZONDER SLACHTOFFERS.
De eerste roode vlaggen met sikkel
en hamer zijn verschenen op eenige
officieele gebouwen in door de Rus
sische troepen bezette Poolsche
dorpen, zoo op het stadhuis van
Zaleczyky aan de Roemeensche
grens. De grens is nog steeds ge
sloten voor alle personenverkeer en
goederenvervoer, daar de Russische
autoriteiten nog geen enkel initia
tief tot onderhandelingen met de
Roemeensche autoriteiten hebben
genomen. Aan de Roemeensche
zijde van de grens is het volmaakt
rustig.
Naar vernomen xvordt brengen de Sovjet
Russische troepen, die Polen bezetten, niet
alleen communistische propaganda-littera-
tuur mede, doch ook korte en lange pro
pagandafilms. In de bezette steden worden
op de pleinen luidsprekers opgesteld, zoo
dat de bevolking verplicht is te luisteren
naar de Russische programma's.
HITLER AAN HET FRONT.
Uit het hoofdkwartier van Hitier wordl
gemeld, dat de Fuehrer zielv gisterochtend
naar het gebied ten oosten van de Bzoera
heeft begeven. Zijn vliegtuig landde op een
vliegveld in de nabijheid van Warschau, te
midden van de Duitsche troepen.
Later heeft Hitier een bezoek gebracht aan
de gevechtsterreinen tusschen Bzoera en
Weichsel.
DE STRIJD OM WARSCHAU.
In het communiqué van de verdedigers
van Warschau, dat uit Parijs ontx'angen is,
xvordt gezegd, dat Warschau nog steeds
standhoudt en zijn verdedigingsstellingen
handhaaft, den vrijxvel voortdurenden Duit-
schen luchtbombardementen ten spijt. De
aanvallen op de voorstad Praga en op het,
xvestelijk deel der stad zijn afgeslagen. Het
moreel der bevolking is nog steeds voortref
felijk.
De laatste dagen schieten de Duitschers
met brandbommen en maken tallooze ge
wonden. Geen gezin is er dat niet één of
meer dooden ol gewonden telt. Niettemin
houdt men stand...
In verband met bezuiniging op
de benzine.
Ofschoon dprhalve op het oogenblik een
bepaalde noodzaak tot beperking van het
benzineverbruik niet bestaat, overxveegt
men van regeeringszijde toch enkele maat
regelen, xvelke naar men hoopt een psycho
logische uitwerking zullen hebben en er toe
zullen meexverken. dat het publiek min of
meer vrijwillig tot beperking te brengen.
Zoo is reeds overxvogen. de levering van
benzine aan particulieren afhankelijk te
stellen van een vrijxx'illige snelheidsbeper
king tot maximaal 70 K.M. per uur.
Thans wordt een maatregel on
der de oogen gezien, waarbij het
apto-rijden op Zon- en feestdagen
zonder volstrekte noodzaak zou kun-
worden verboden.
Een beslissing omtrent eventueel in dezen
geest te nemen maatregelen, kan. aldus
verneemt de Tel., zeer spoedig, xveliicht nog
in den loop van deze xvcek. xvorden ver
wacht.