ESTLAND
bukt voor
RUSLAND
Rusland richt
BALKAN
Naar opheffing
van het waoenembargo
de Duilschers
WARSCHAU
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
zich op den
AMERIKA
Vandaag bezetten
Er wordt nog gevischt
op de Noordzee
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
V R IJ D A G
29 SEPTEMBER 1939
67e JAARG. No. 8734
Verdrag van wederzijdschen
bijstand voor 10 jaar
Ontploffing in Britsche
springstoffenfabriek
Dit wekt
ongerustheid
in Italië
Weer duikbootaanval
op Russisch schip
Oit nummar bevat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINT:
HELDERSCHE COURANT
Uitgave der Ultg.-Ml). Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
ESTLANDSCHE EILANDEN LE
GER. EN VLOOTBASES VOOR
DE RUSSEN.
Het Sovjet-Russische telegraaf-
agentschap meldt:
„Van 24 tot 28 September zijn te
Moskou onderhandelingen over het
sluiten van een pact van wederzijd
schen bijstand en een handelsover
eenkomst gevoerd door den volks
commissaris van buitenlandsche za
ken, Molotof, en den Estlandschen
minister van buitenlandsche zaken,
Selter.
Aan Russische zijde werd aan de onder
handelingen deelgenomen door Stahn en
Mikojan en aan Estlandsche zijde door den
president der nationale vergadering profes
sor Uluots, en den Estlandschen gezant Rey.
De onderhandelingen eindigden op 28
September met de onderteekening van een
pact van wederzijdschen bijstand en een
handelsovereenkomst".
Uit pact en handelsverdrag blijkt,
dat Estland geheel heeft moeten buk
ken voor de Russische eischen. Uit
de officieele tekst nemen wij het vol
gende over:
De beide contracteerende partijen
verbinden zich elkander eiken bij
stand, met inbegrip van militairen
bijstand, te verleenen ingeval van
een directen aanval of een bedrei
ging met aanval van de zijde van
eenige groote Europeesche mogend
heid tegen de zeegrenzen der par
tijen in de Oostzee of hun landgren
zen door het gebied der Letlandsche
republiek.
De Sovjet-Unie verbindt zich het
Estlandsche leger bijstand te verlee
nen in wapening en andere militaire
uitrusting op gunstige voorwaarden.
De Estlandsche republiek verleent
de Sovjet-Unie het recht tot het heb-
15 dooden.
Er heeft zich in een van de spring
stoffenfabrieken in het noorden van
Engeland een ontploffing voorgedaan
tengevolge waarvan vijftien perso
nen werden gedood, voor zoover tot
dusverre kon worden vastgesteld. Er
werden ook vier personen gewond.
De materieele schade, zoo deelt het
ministerie van voorlichting mede,
zal geen ernstige belemmering vor
men voor de productie.
Veensche en Belgische visschers
maken hooge prijzen.
Niettegenstaande de geheele Hollandsche
trawlervloot wegens het oorlogsge\aar stil
ligt, blijven de Deensche en Belgische traw-
lers geregeld doorvisschen, op verschillende
plaatsen van de Noordzee.
De besommingen die deze schepen maken,
zijn zeer hoog, tengevolge van de hooge
vischprijzen. Volgens ingekomen bericht on
dervinden deze buitenlandsche trawlers
geen hinder bij het uitoefenen der vissche-
rij. Zoolang het weer gunstig blijft kan nog
op kleine aanvoeren der kustvisschers ge
rekend worden. Indien echter het weer om
slaat, kunnen deze kleine vaartuigen de
kustvisscherij niet meer uitoefenen zoodat
de vischaanvoer uitsluitend van aanvoer
é<<n buitenlandsche trawlers zal afhangeiv
ben van vlootbases en verscheidene
vliegvelden in pacht en tegen rede
lijken prijs op de Estlandsche eilan
den Saaremaa (Esol), Hiiumaa (Da-
go) en in de stad Paldiski (Baltiis-
kii Port).
Voor de bescherming der vlootbases en
vliegvelden heeft de Sovjet Unie het recht
op eigen kosten op de aangewezen plaatsen
land- en luchtvaarttroepen tot een strikt be
perkt aantal te handhaven. De maximale
grootte dezer strijdkrachten zal bij speciale
overeenkomst bepaald worden.
De tenuitvoerlegging van dit pact mag in
geen enkel opzicht schade toebrengen aan
de souvereine rechten der partijen in het
bijzonder aan haar economische stelsels en
staatsorganisatie. Het gebied, aangewezen
voor de genoemde oases en vliegvelden,
blijft territorium van de Estlandsche repu
bliek.
Het verdrag zal tien jaar geldig zijn en
kan stilzwijgend worden verlengd.
Estland heeft gebukt! Dat was te verwach
ten. Het met Rusland afgesloten tienjarig
verdrag, elders in dit nummer afgedrukt,
levert het kleine landje geheel over in de
macht der Sovjets en hoewel oogenschijn-
lijk de economisch „kapitalistische" samen
leving behouden blijft, mag veilig worden
aangenomen, dat langzaam maar zeker
Estland zal opgaan in zijn machtigen na
buur, om tenslotte weer als voorheen deel te
gaan uitmaken va het oude Tzarenrijk. De
vrijheidszin zijner bewoners en de haat te
gen alles wat Rus is. zullen dit niet kunnen
verhinderen.
Als kleine barrières tusschen de twee Eu
ropeesche kolossen Rusland en Duitschland
fungeeren nu in het noorden nog slechts
Letland en Littauen. Hoelang nog? 't Is, nu
de staten, welke een incarnatie zijn van het
communisme en het nationaal-socialisme,
eenmaal aan elkaar grenzen, niet waar
schijnlijk. dat deze machtelooze buffer
staatjes nog erg lang de hun bij het vredes
verdrag van Versailles toegedachte rol. een
dam te vormen tusschen de Sovjet-republie
ken en overig Europa, zullen vervullen.
Eerder mag worden aangenomen, dat ze,
zoo niet nu reeds direct, dan toch in de
naaste toekomst tusschen de twee dictato
riale rotgenooten zullen worden verdeeld.
Woensdagavond heeft von Ribbentrop
vanaf 's avonds 10 uur tot 's ochtends half-
vier in het Kreml onderhandeld met den
volkscommissaris van Buitenlandsche Za
ken Molotof. Stalin was bij een deel der be
sprekingen aanwezig en verder namen er
aan deel de Duitsche ambassadeur te Mos
kou, graaf von der Schulenburg, en de Sov
jet-ambassadeur te Berlijn. Sikwartsel.
Gisteren is den Duitschen vertegenwoordi
ger een banket op het Kreml aangeboden,
waarbij vooraanstaande Bolsjewiski, zooals
Stalin. Molotof, Worospilof, Kaganowitsj.
Mikojan, Potemkin en I.ozovsky, hun vroe
gere nazi-vijanden hebben geëerd Geen
vertegenworodiger van een westelijke mo
gendheid is zoo te Moskou gefeteerd. Tot de
dischgenooten van von Ribbentrop behoor
den twee joden. I.azar Kaganowitsj en Abra
ham Lozovskv. Het was waarschijnlijk voor
het eerst, dat von Ribbentrop met Joden aan
tafel zat. Volgens mededeeling uit Duitsche
bron werd het banket gekenmerkt dt^r een
zeer hartelijke atmosfeer. In de weuerzijd-
sche toespraken gaf men uiting aan den wil
tot verdere samenwerking en goede buur-
betrekkingen".
Toegegeven wordt, dat de besprekingen
tusschen de Duitschers en Russen niet al
leen loopen over de Poolsche kwestie, maar
dat ook andere belangensferen der beide
volkeren onder het oog worden gezien.
De lange duur der besprekingen, welke
ook gisteren weer zijn voortgezet, wijzen er
op, dat partijen niet gemakkelijk tot elkaar
Bovenstaand kaartje geelt de
Baltische Staat Estland met omge
ving weer.
De Sovjets hebben vlootbases ge
kregen op de eilanden Dago en Osei,
deze eilanden worden door Rus
land noodzakelijk geacht om zijn
veiligheid in de Oost-Zee te verze
keren.
De eenigste vlootbasis van Rus
land is Kroonstad, in de Finsche
Golf gelegen.
Door de bezetting der Estlandsche
eilanden zou Rusland de Finsche
Golf, de Golf van Riga en den uit
gang van de Botnische Golf tus
schen de Alands-eilanden en Zwe
den beheerschen.
kunnen komen. Met vuurwerk van bankets
en openbare huldigingen der onderhande
lende partijen moet men altijd zeer voor-
tig zijn. Die zeggen niets.
Veel sprekender is het feit, dat de
onderhandelingen met den Turk-
schen minister van buitenlandsche
zaken, na de aankomst van Von
Ribbentrop, geheel zijn gestaakt.
Dit wijst er op, dat de „groote" heeren het
eerst samen eens willen zijn en ook, dat de
kern der besprekingen, zooals wij gisteren
reeds opmerkten, loopt over de Balkan.
Of Polen in den vorm van een Duitsch
vazalstaatje zal herrijzen speelt in wezen
geen rol. Van veel grooter belang voor
Duitschland en Rusland beiden is de Sov
jetpenetratie, in het Balkanschiereiland.
Hier botsen immers niet alleen Duitsche
en Russische belangen, maar vooral raken
de Italiaanschen en Hongaarsche verlangens
in het gedrang en daarmede heeft Berlijn
zeker rekening te houden.
Dat het er spant blijkt uit een bericht, dat
gisteren volgens U. P. een speciaal vliegtuig
een koerier naar Moskou heeft gebracht
voor het overhandigen van Hitler's in
structies aan von Ribbentop.
De hartelijke verhouding van Moskou tot
Bulgarije en de duidelijke lonkjes der Sov
jets tot de stamverwante, sterk onder
Duitsch-Italiaansche druk staande Joego-
Slaven, spreken maar een al te duidelijke
taal. Roemenië verstaat haar tenminste zoo
duidelijk, dat het zijn troepen in Bessara-
bië versterkt en de Roemenen in het bui
tenland oproept.
Van het verdwijnen van Polen heeft men
zich in Rome niet veel aangetrokken, maar
nu de Russische politiek zich naar het
Zuiden dreigt te richten komen de tongen
los.
Zoo schrijft de Romeinsche corr. van het
Hsb. o.a.
In den Balkan heeft Italië vele en
veelsoortige belangen. Het is een
gebied waaruit men zoowel de Duit
schers als vooral de nog veel meer
te vreezen Russen zoo mogelijk
verre wil houden. Dit wekt hier
dus wel eenige ongerustheid.
Deze komt tot uiting in de beschouwin
gen, welke de verschillende oorlogscorres
pondenten der Italiaansche bladen geven
van het oprukken der Russische troepen en
van de daarmede gepaard gaande bolsje-
wiseering van Galicië en van de Poolsche
Oekraine. In hun artikelen komt op zeer
duidelijke wijze tot uiting, dat zij voor
deze onmiddellijke invoering der communis
tische methoden in het geheel geen sym
pathie gevoelen.
Door dit alles heen komt een ander
gevaar om het hoekje kijken en
wel een Engclsch-Russische botsing.
Indien immers de besprekingen te Mos
kou, zooals verwacht mag worden, uitloo-
pen op de zegepraal van het Russische
standpunt, dan zal een aanslag op de Roe-
meensche onafhankelijkheid zeker niet lang
op zich laten wachten. En Brittannië is
garant!
Dat men in Londen zich gaat realiseeren
de hand in een wespennest te hebben gesto
ken mag blijken, uit een schriftelijk ant
woord van Lloyd George aan Roezynski,
waarin de grijze Engelsche staatsman vrij
scherpe critiek uitoefent op de verjaagde
Poolsche regeering. zegt dat Engeland er
niet voor vecht om vreemde rassen weer
onder Poolsche heerschappij te brengen en
ten slotte de Britsche regeering er een ver
wijt van maakt dat ze ondanks zijn, Lloyd
George's protest, garantie aan Polen en
Roemenië heeft gegeven, zonder eerst ze
ker te zijn van de Russische steun.
Inderdaad komen mogelijk niet allen zeer
spoedig. Roemenië en Italië voor zware
vraagstukken te staan tengevolge van de
resultaten der Moskousche besprekingen,
maar zal ook Londen zijn houding ten op
zichte van de Sovjet Unie mischien zeer
spoedig moeten bepalen.
De aangekondigde Duitsch-Russische vre
despogingen moeten ook weer als vuurwerk
worden gezien en als een poging om de
schuld van verder bloedvergieten op de
schouders van de de mocratiën te schui
ven.
Engeland nóch Frankrijk kunnen, zonder
groote tegenprestaties van Duitschland in
een dergelijk voorstel niet treden.
Op de rotsen gezet.
Tass meldt uit Leningrad, dat de gezag
voerder van het Sowjet-Russische schip Pio-
ner heeft gemeld, dat zijn schip Donderdag
tegen twee uur aan den ingang van de Nar-
vabaai is aangevallen door een onbeken
den onderzeeër. Hij was genoodzaakt zijn
schip op de rotsen bij Viground te zetten.
Een expeditie is uitgevaren om hulp te bie
den. De bemanning van de Pioner is niet
in gevaar.
„Haal en betaal" clausule er
voor in de plaats.
Senator Borah heeft medegedeeld, dat de
senaatscommissie voor buitenlandsche za
ken van de Ver. Staten het neutraliteits-
ontwerp heeft goedgekeurd met zestien te
gen zeven stemmen. Senator Barkley heeft
verklaard, dat .de commissie accoord is ge
gaan met een amendement, waardoor Ame-
rikaansche vliegtuigen vergunning krijgen
om te landen en brandstof in te nemen op
hun bases op het westelijk halfrond, zelfs
wanneer de bases op gebied van een oorlog
voerend land liggen.
De senaatscommissie heeft het wapenem
bargo uit de wet geschrapt en vervangen
door de „cash- en carry"-clausule, volgens
welke wapenen kunnen worden uitgevoerd
uit de Vereenigde Staten naar oorlogvoe
rende landen aan boord van niet-Ameri-
kaansche scheppen op een crediet van 90
dagen.
Vertrek van Minister von Ribbentrop
(rechts, met handschoenen in de hand)
vanaf het vliegveld Tempelhof te Ber
lijn voor zijn belangrijk bezoek aan
Moskou.
Verwachting: In den morgen
plaatselijk nevel of mist,
iets zachter, gedeeltelijk be
wolkt, overwegend droog,
zwakke tot matige wind uit
Noordelijke richtingen.
DE LAATSTE UREN WAREN EEN
VERSCHRIKKING.
„MOREEL ONGESCHOKT" ZEGT
WARSCHAU'S COMMANDANT.
GEEN VOEDSEL EN GEEN
WATER MEER.
De intocht der Duitsche troepen in
de hoofdstad van den ineengestorten
Poolschen staat is voorbereid voor
Vrijdag, heden dus. Twee volle da
gen waren volgens het D.N.B. noo-
dig om een overeenkomst te treffen
over de overgave. Van Poolsche zijde
moesten alle troepeneenheden, die in
totaal nog ongeveer 120.000 man om
vatten, op de hoogte gebracht wor
den. Zij kregen bevel op welke pun
ten zij de wapens moesten neerleg
gen. Overgavecommando's moesten
worden aangesteld en in contact wor
den gebracht met de Duitsche dele
gaties. Bovendien moesten de belang
rijke punten der stad in het bijzon
der beveiligd worden, opdat sabotage
van den aanvang af verhinderd wor
den zou.
In een millioenenstad als Warschau, die
drie weken lang de burgers systematisch
ter verdediging heeft opgeroepen, moet ook
tijdig gezorgd worden voor de ontwapening
van de geheele bevolking. Voorts moet de
verzorging van de civiele bevolking worden
verzorgd, moet vastgesteld worden hoe de ge
wonden worden overgegeven en hoe zij me
disch verzorgd zullen worden.
In de vesting Modlin zijn de problemen
van zuiver militairen aard. De bezetting is
sterk en heeft zich verdedigd tot Warschau
zich overgaf. Met Warschau en Modlin zijn
de laatste weerstandsnesten in het hart van
Polen opgeheven.
De laatste uren.
De slag om Warschau heeft, naar van
het front verluidt, reeds eergisteren tegen
den middag zijn einde bereikt. De oorlog
tegen Polen zal daarmede waarschijnlijk
ten einde zijn, vervolgt het D.N.B.
Omtrent de laatste gevechten verluidt,
dat in den nacht van Woensdag nog op
vele plaatsen Duitsche artillerie gedwongen
was in te grijpen.
De Duitsche soldaten moesten meter na
meter in zware straatgevechten voorwaarts
dringen. Van alle kanten werd op hen ge
vuurd, ook van de daken en uit kelder
luiken. De infanterie werd bijzonder ge
steund door de artillerie en het luchtwapen.
Woensdagmorgen werd den troepen bekend
gemaakt, dat de stedelijke commandant de
onvoorwaardelijke overgave der stad had
onderteekend. Terstond werd het vuren ge
staakt. De Polen schoten in de voorste
linies tot den namiddag door.
Geen voedsel en geen water!
De verdediging van Warschau deelde gis
terochtend te tien minuten voor twaalf
mede, dat t vuur alle opslagplaatsen voor
levensmiddelen had vernield en dat he.t
voedselgebrek zich wreed deed voelen.
Het aantal gewonden bedroeg ongeveer
16000 soldaten en 20.000 burgers. Het is niet
mogelijk het juiste aantal dooden en ge
wonden op te geven, aangezien verscheidene
hospitalen door het bombardement zijn ver
nield.
Niettegenstaande zooveel ongeluk blijft 't
moreel van de bevolking ongeschokt. De
soldaten, die de stad verdedigen wilden, op
hun post blijven en toonden zich overal
superieur aan den vijand, waar zij niet
door het overwicht van de technische
1 strijdmiddelen werden vernietigd.
