Duitschland actief
Koortsachtige arbeid achter
de schermen van het
Westfront
Men kan niet tegelijk
weldoener en Shylock zijn
in de Scandinavische wateren
Postvlucbten op Indië
Duitsche zeemacht
heeft wijde armen
Drukke dagen voor de
Aardappeloogst
overvloedig
Wetsontwerp gemeente
fondsbelasting verschenen
De ffArk Royal"
in goede conditie
Acht Zweedsche schepen
opgebracht
Italiaansche oceaanstoomers
Duitsche troepen rukken
Warschau binnen
Kardinaal Mundclcin
overleden
Britsche vliegtuigen boven Berlijn
De Britsche kanonneerbooteo
in de Jangtse terug
Recht over Duitschers
in Engeland
Deensch schip getorpedeerd.
Zeeoorlog op de Noordzee afge-
loopen, zeggen de geallieerden.
TORPEDEEREN DE DUITSCHERS NU
ALLES WAT ZIJ TEGENKOMEN?
Volgons een mcdedeeling der Zweedsche
Marine zijn gister acht Zweedsche stoom-
•chepen door Duitsche oorlogsschepen opge
bracht.
Het Zweedsche stoomschip „Gun", op weg
naar Antwerpen, is in het Skagerak door
een Duitsche duikboot tot zinken gebracht.
De uit achttien koppen bestaande beman
ning is door een Deensch schip gered.
De gezagvoerder van de „Gun"
heeft in een interview na zijn aan
komst in Helsingborg verklaard, dat
hij met twee van zijn mannen bevel
hadden gekregen om aan boord van
de duikboot te gaan, terwijl een
Duitsch officier en drie manschap
pen aan boord gingen van de „Gun"
om het schip tot zinken te brengen.
Intusschen verscheen een Britsche
duikboot en de Duitsche onderzeeër
dook met de Zweden aan boord. Hij
bleef zeven uur onder water. Gedu
rende dien tijd vuurde de duikboot
drie torpedo's af, welke naar de duik
bootkapitein verklaarde, den Brit-
schen onderzeeër tot zinken moesten
hebben gebracht.
Alle havens gewaarschuwd.
Reuter meldt uit Kopenhagen: „Alle ha
vens in de nabijheid van de plaats, waar de
Duitsche duikboot na de „Gun" tot zinken
gebracht te hebben, onderdook, zijn gewaar
schuwd, dat zich een duikboot in de buurt
bevindt. Men gelooft, dat de Duitschers er
thans op uit zijn, evenals in den laatsten
oorlog, alles tot zinken te brengen, wat zij
in het oog krijgen, om te trachten voorraden
te verkrijgen en de neutrale landen te dwin
gen in de Duitsche wenschen toe te stem
men".
Vlootescorte overwogen.
den handel tusschen de Scandinavischen lan
den en de Britsche eilanden af te snijden.
In werkelijkheid kunnen de Duitsche duik-
booten niet meer hopen, op den Atlanti-
schen Oceaan eenzame prooi tegen te ko
men, omdat elk transport thans gecon-
voyeerd is, zoodat elke aanval op deze koop
va-ardijvloten, die beschermd zijn door pa
trouillevaartuigen en zelfs door vliegtuigen,
een zelfmoordpoging .zou zijn van de beman
ning der duikboot-, die een aanval zou wa
gon.
(De recente torpedeering van de clement
toont duidelijk dat dit nog maar een veron
derstelling en geenszins een axioma is, Red)
Volgens een inlichting van de Fransche
admiraliteit zouden admiraal Raeder en
Ilitler zelf in Wilhelmshaven bij het ver
trek van de tweede groep onderzeeërs aan
wezig zijn geweest om de moreel geschokte
bemanningen aan te moedigen. De beper
king der duikboot activiteit tot de Oostzee
en de wateren bij de Duitsche kust kan ook
verklaard worden door de verliezen, welke
de duikbooten met een groote actieradius,
die in staat zijn tot Transatlantische kruis
tochten, hebben geleden.
Dat zijn de onderzeeërs van meer dan
250 ton, waarvan de Duitsche vloot er vol
gens officieele opgaven slechts 18 bezat op
1 Januari j.1. en die in de eerste weken
van den oorlog optraden. Volgens deze hy
pothese zou de Duitsche vloot dus nog
hoofdzakelijk beschikken over kleine duik
booten van maximaal 250 ton, waarvan zij
volgens de officieele statistiek 25 exempla
ren zou hebben. Deze duikbooten zijn ab
soluut ongeschikt voor lange tochten doch
kunnen in de Oostzee en in de 'Scandina
vische wateren uitstekend dienst doen. Hoe
dit ook zij: in de laatste vier dagen ging
slechts één Britscli koopvaardijschip verlo
ren, doch werden 50 Scandinavische sche
pen aangehouden, waarvan er zeven tot
zinken werden gebracht.
VAN BEIDE ZIJDEN WORDEN
Engelsche boot in het zuidelijk
deel van den A.tlantischen
Oceaan vernietigd.
EEN TWEEDE EMBDEN AAN
HET WEEK?
Het blijkt dat het Duitsche opperbevel
ter zee er niet voor terugschrikt de strijd
krachten zeer ver van huis te sturen, want
het Britsche ministerie van voorlichting
deelt mede, dat het Britsche stoomschip
„Clement" in het zuidelijk deel van den
Atlantischen Oceaan tot zinken is gebracht.
Natuurlijk moet de Duitsche bodem zóó ver
van zijn basis op een of andere manier van
brandstof worden voorzien en prompt volgt
dan ook een Britsche mededeeling, dat
maatregelen worden genomen om dezen
toestand onder de oogen te zien.
Het is nog niet duidelijk van welk soort
het vaartuig is, dat de Clement tot zinken
bracht.
Volgens de opvarenden is de „Clemient"
van een afstand van ongeveer 300 meter
gebombardeerd door een vaartuig, dat zij
een kruiser noemden. Twee uur later zonk
het schip. De bemanning bestond uit 49
koppen.
Dan zou dus
een tweede Emlbden
aan liet werk zijn, een vaartuig als de be
ruchte Duitsche kruiser uit den wereld
oorlog, welke overal ontijdig opdook en
zeer veel schade aanrichtte.
Vijftien overlevenden van de „Clement"
zijn door het Braziliaansche s.s. „Itatinga"
aan boord genomen, toen zij in een open
boot tusschen Pernambuco en Alagoas dre
ven. Zij vertelden, dat de rest van de be
manning in drie booten de „Clement" had
verlaten, alvorens het schip was gezonken.
De gezagvoerder was door de Duitschers
gevangen genomen. Een boot is later te Ma-
ceio aangekomen, twee sloepen worden nog
verwacht.
Nog 60.000 Amerikanen moeten
naar hun vaderland terug.
De Italiaansche bladen melden, dat vol
gens geloofwaardige berichten het aantal
Amerikanen, dat nog in Europa vertoeft en
dat naar Amerika moet terugkeeren, on
geveer 60.000 bedraagt. De meesten hunner
zijn voornemens aan boord van Italiaan
sche Oceaanstoomers te repatrieeren.
De plaatsbespreking voor Italiaansche
schepen blijft zoo groot, dat men aan boord
van de oceaanstoomers talrijke nieuwe
plaatsen heeft moeten inruimen door alle
lokaliteiten, welke daarvoor geschikt wa
ren, tot hutten te verbouwen.
Terwijl de schepen, die varen op de lij
nen naar Noord- en Zuid-Amerika zoo uit
zonderlijk veel te doen hebben, hoewel dit
waarschijnlijk slechts tijdelijk zal zijn, heb
ben de schepen der Afrikaansche lijnen en
de lijnen op het Verre Oosten, hun normale
activiteit hervat Ook zij profitereen ervan,
dat zij varen op zeeën, waar de vlag van
andere landen door het conflict afwezig is.
Vertrek van Aankomet te
Torenvalk |sine:ap. 1 Oct. [Band. 1 Oct.
(heenreis) l
Wielewaal ]Calc j 0ct jeangk. 1 Oct.
(heenreis) I
Pelikaan |Napeis 1 Oct. [Alex. 1 Oct.
(heenreis) I
Nandoe hand. 1 Oct. Medan 1 Oct.
(terugreis) I 1
Zeven dagen klokken luiden in
Duitschland.
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakt bekend:
Gisterochtend zijn de eerste Duitsche troe
pen zonder incidenten Warschau binnenge-
rukt. De bezetting van Praga werd gisteren
geëindigd. Het laatste steunpunt van den
Poolschen tegenstand, het versterkte schier
eiland Hela, heeft zich gisteren onvoorwaar
delijk overgegeven, nog voor de door leger en
oorlogsmarine gemeenschappelijk voorberei
de aanval werd ten uitvoer gelegd.
Zeven dagen klokken luiden.
Ter gelegenheid van den intocht der Duit
sche troepen in Warschau, zullen de kerken
in geheel Duitschland ter herdenking van de
overwinning en van de gevallenen van den
dag van den intocht af gedurende zeven da
gen des middags een uur lang de klokken
luiden.
Er zullen enorme partijen wor-
den vervoederd.
De aardappeloogst is dit j'aar overvloe
dig en van goede kwaliteit, zoo werd de
zer dagen, ter vergadering van het Kon.
Ned. Landbouw Comité medegedeeld. Na
aftrek van het kwantum, dat voor men-
schelijke consumptie bestemd is, zullen er
nog belangrijke hoeveelheden kunnen wor
den uitgevoerd en vervoederd. In verband
met de slechte vooruitzichten voor export
is er dus alle kans op een inzinking der
prijzen. Het gevolg zal dan zijn, dat er
wegens het bestaande gebrek aan veevoe
der enorme partijen consumptie- en poot-
aardappelen zullen worden vervoerd. Uit
een oogpunt van de voorziening der men-
schelijke behoefte aan aardappelen is de
ze gang van zaken hoogst bedenkelijk.
Na eenige gedachtcnwisseling werd be
sloten te pleiten voor:
a. invoering van den denaturatietoeslag
per 1 October en
b. het bepalen van de denturatiever-
goeding op f 1.50 per 100 Kg.
Nog geen rekening gehouden met
de bijzondere toestanden.
Het Zweedsche dagblad Allehanda ver
klaart op grond van gegevens van gezag
hebbende zijde, dat binnenkort vlooteskor-
tes gegeven zullen worden aan schepen in
de Zweedsche territoriale wateren. Dit be
sluit is genomen als gevolg van de recente
inbreuken op de neutraliteitsbepalingen,
waarbij o.m. gepoogd is( Zweedsche schepen
te dwingen de territoriale wateren te verla
ten. De escortes zullen bestaan uit torpedo-
bootjagers- en andere oorlogsschepen. De
schepen zijn gewaarschuwd dat zij geen
hulp moeten verwachten wanneer zij buiten
de territoriale limieten komen.
Was de Vendia een duikbootval?
De duikbootkapitein, die de Gun tot zin
ken bracht is volgens zijn eigen verklaring
aan de bemanning van dat schip, dezelfde
commandant, die Zaterdag het Deensche
schip de Vendia vernietigd heeft. De Duit
sche lezing over dit geval is als volgt:
Het Deensche stoomschip „Vendia" is op
30 September des morgens door een Duit
sche duikboot op de gebruikelijke wijze
ten behoeve van vaststelling der nationa
liteit en lading gesommeerd te stoppen.
Het trachtte zich door vluchten aan door
zoeking te onttrekken. Toen het stoom
schip daarop door de duikboot gedwongen'
werd te stoppen, trachtte het de duikboot
te rammen, Tegen deze flagrante vijande
lijke daad trad de duikboot onmiddellijk
op met wapengeweld door het stoomschip
met een torpedoschot tot zinken te bren
gen. Het overlevende deel der bemanning
werd door de duikboot opgepikt en op een
gewaarschuwd Deensch stoomschip over
gebracht.
ZIET DUITSCHLAND AF VAN
DEN NOORDZEE-OORLOG?
Het is te begrijpen dat de geallieerden deze
inderdaad opmerkelijke daden der Duitsohe
marine uitjeggen als een koersverandering
in den zeeoorlog, zooals die van Duitsche
zijde wordt gevoerd.
Havas zegt den indruk te hebben, dat de
tweede golf van Duitsche duikbooten, die
zee hebben gekozen, afziet van den duikboo-
tcnoorlog op de Noordzee en in den Atlanti
schen oceaan en zich beperkt tot pogingen,
Scherp criticaster van de Nazi
daden.
VERSTERKINGEN AANGEVOERD.
We hebben zeker vast geslapen,
zeggen de Duitschers.
Het Fransche legerbericht van gisteravond
luidt: „Plaatselijke vijandelijke aanvallen
werden afgeslagen tgn zpiden van Saarlouis
en in het oosten van het Saargebied. In deze
laatste sireek schoot de vijandelijke artillerie
op dé Duitsche plaatsen achter onze linies."
De dag van gisteren werd gekenmerkt
door aanvallen door de verdedigers der
Siegfriedlinie. Deze aanvallen werden on
dernomen op de twee plaatsen, waar de
Fransche druk de laatste weken het sterkst
was, ten westen en ten oosten van de be
langrijke Duitsche positie Saarbruecken.
De stelselmatige vórderingen der Fransche
troepen aan weerszijden van dit belangrijke
industriecentrum dwingt den tegenstander
zijn gewone reserve te laten varen en te
trachten zijn centrale positie door aanvallen
lucht te geven, zegt het Fransche legerbe
richt verder. De pogingen, die in het werk
gesteld werden om den Franschen druk op
de beide vleugels dezer stellingen te breken,
werden overigens verijdeld door het vuur
der automatische wapenen en het Fransche
geschut, die de aanvallen afsloegen.
Senator Borah over de neutrali-
teitswetgeving,
ZAL AMERIKA KUNNEN WEIGEREN
ZIJN LEGERS TE ZENDEN?
Senator Borah heeft in de senaats
commissie voor buitenlandsche zaken
in Amerika het woord gevoerd over
de neutraliteitswet. Hij zeide niet in
te zien, dat, wanneer het Congres
het wapenembargo ophief, op welke
wijze de Vereenigde Staten dan zou
den kunnen weigeren legers te zen
den om de geallieerden te helpen, „in
hun uur van grooteren nood, wan
neer dat uur ongelukkigerwijze
mocht intreden".
Britsche verkenningsvluchten.
Onbewogen door de politieke gel>eiirtenis-
sen in Oost-Europa gaan de Britsche troe
pen in Frankrijk door, hun voorbereidingen
te voltooien om tot actie over te gaan, aldus
een ooggetuige ergens in Frankrijk tegen
over een Iieutercorrespondent. Voigons de
zen zegsman gaat achter een gordijn van
geheimhouding het werk voordurend verder
Bergen juist aangekomen materiaal komen
van de havens en verdwijnen weer met bij
na magische snelheid. Alle ontelbare leger-
behoeften schijnen vertegenwoordigd te zijn
Niets blijft Iangentijd opgestapeld op de ka
den Een nauwkeurig georganiseerd trans
portsysteem zet bet als een uurwerk in be
weging opdat het in den kortst mogelijken
tijd zijn eindbestemming bereikt.
Om dezen ononderbroken arbeid te contro
loeren werkt het organiscercnde hoofdkwar
tier op volle kracht. De mannen werken
eveneens zeer hard, hoewel hun comfort
niet wordt verwaarloosd.
ledereen is opgewekt-
De Fransche en Britsche vliegtuigen, die
verkenningen uitvoeren boven het weste
lijk front zijn tot achter de hoofdmacht der
Duitsche verdedigingslinie doorgedrongen.
De inlichtingen, die zij meebrachten, hebben
de reeds ontvangen rapporten bevestigd en
aangevuld inzake het overbrengen van Duit
sche strijdkrachten, die aan de operaties in
Polen hebben deelgenomen, naar het Wes
ten. Sommige troependeelen bevinden zich
nog slechts op 200 k.111. afstand van de Sieg
friedlinie, die zij in 2 of 3 dagen kunnen
bereiken.
Britsche actie gaat rustig voort.
Het ministerie voor luchtvaart deelt mede
dat met succes des nachts en overdag ver
kenningsvluchten door de Royal Air Force
zijn uitgevoerd boven Duitschland. Deze
vluchten strekten zich tevens uit tot Berlijn
en Potsdam.
De vlucht van de „Royal Air Force" naar
Berlijn was blijkbaar een volledige verras
sing voor het luchtdoelgeschut. Toen dit
tenslotte in werking kwam waren de ma
ren den machines van de „R.A.F." reeds op
haar terugreis.
De Engelschen hebben pamfletten boven
Berlijn uitgeworpen, doch tengevolge van
den sterken wind, die uit tegengestelden
richting kwam, weet men niet, hoeveel
pamfletten in de stad zelf terecht zijn ge
komen.
Ten aanzien van het Engelsche bericht,
volgens hetwelk Britsche verkennings-vlieg
tuigen des nachts tot boven Berlijn en
Potsdam gevlogen hebben, schrijft het
Duitsche Nieuwsbureau, dat de bewoners
van Noordduitschjand, Berlijn en Potsdam
dan de vorige nacht klaarblijkelijk goed
geslapen hebben, want zij hebben niets
van dergelijke vijandelijke vliegtuigen ge
merkt!
Resumeerende kan uit de als gewoonlijk
tegenstrijdige oorlogscommuniqué's worden
opgemerkt, dat de groote strijd nog steeds
niet is begonnen, doch heide partijen in
koortsachtige haast hun versterkingen aan
voeren.
De Britsche admiraliteit heeft be
sloten, verscheidene kanonneerboo-
ten van de Jangtse terug te trek
ken om elders in dienst te stellen.
Het wordt niet gerechtvaardigd
geacht deze schepen en hun uitste
kend geoefende bemanningen in
China te houden voor een taak,
welke wel is waar nuttig kan worden
genoemd, doch niet essentieel is
voor de voortzetting van den oorlog.
SENATOR BORAH.
dan tot het Engelsche volk durven
zeggen: ge kunt onze hulp krijgen,
wanneer ge contant betaalt. Men
kan niet tegelijk nationale weldoe
ner en Shylock zijn.
Indien het de oprechte bedoeling is wa
penen te verschaffen, opdat de democratie
behouden blijft, dan zult gij dje wapenen
geven. Wij kunnen niet tot de wereld zeg
gen: wij zullen de beschaving helpen, en
in donzclfde adepa daaraan toevoegen: wij
helpen alleen tegen contante betaling. Per
soonlijk zie ik in den tegenwoordigen oor
log niets anders dan een nieuw hoofdstuk
in het bloedige boek der Europeesche
machtspolitiek".
Borah waarschuwde tenslotte de oorlog
voerende landen de Amerikaansche rechten
niet te schenden. „Ik hoop, dat wij buiten
den oorlog kuhnen blijven, zeide hij. Ik
weet niet, of dat mogelijk is: het ligt in
Gods hand".
Een aantal senatoren drukten Borah na
zijn rede de hand, ook Pittman, die als
voorzitter in zijn openingswoord het hui
dige embargo op wapenuitvoer als ten gun
ste van Duitschland aan de kaak had ge
steld.
ONDER BOERENWAGEN GERAAKT.
Gistermiddag is 't tienjarig doohterjte van
den heer H. Klein te Aarlanderveen onder
een driewieligen boerenwagen geraakt,
waarop het kind was geklommen 0111 mee
naar school te rijden. Het meisje kreeg,
toen het van den wagen wilde springen,
een der wielen over het lichaam en was op
slag dood.
Amerikaansch marine-attaché
woonde kerkdienst op 't vlieg-
tuiginoederschip bij.
De Amerikaansche marine-attaché te
Londen, captain, Kirk, heeft een rapport
gezonden aan het Amerikaansche departe
ment van marine te Wsahington, waariii
hij verklaart, een officieel bezoek te heb
ben gebracht aan den Opperbevelhebber
der Britsche thuisvloot.
Kirk verklaarde, dat hij aan boord van
de „Ark Royal" een kerkdienst bijwoonde
cn bebf''" dit vliegtuigmoederschip alle
andere schepen van de thuisvloot heeft
gezien. Zij verkeerden alle ih uitmuntende
conditie en toonden geen schade, die ver
oorzaakt zou kunnen zijn door den Duit
sch en luchtaanval van 26 dezer. In dit
verband herinnert Reuter aan een vraag
van de Duitsche radio-omroep, waar de
„Ark Royal" was.
Bij de behandeling van de z.g. millioenen-
nota hebben wij er reeds uitvoerig op gewe
zen, dat het ontwerp nationale inkomsten en
winstbelasting zal worden ingetrokken en
daarvoor in de plaats, als voorloopige maat
regel zal komen, een heffing van opcenten op
de gemeentefondsbelasting, de belasting dus,
die de finantieele verhouding tusschen rijk
en gemeente bepaalt.
De memorie van toelichting
is thans verschenen en zegt o.a., bij het noe-
men van de heffingen ad 15 over het be
lastingjaar 19391910 en 15 over het be
lastingjaar 19101911: Bij een raming van
f 05.000.000 voor de opbrengst van de hoofd
som dier belasting zullen de voorgestelde 45
opcenten ongeveer f30.000.000 opbrengen.
Van dit bedrag komt evenwel slechts twee
derden ten bate van het dienstjaar 1910, het
overige een derde ten bate van het jaar 1941.
Ten einde voor het dienstjaar 1910 de volle
bate van f 30.000.000 te verkrijgen, is het 1100-
dig, dat op de aanslagen in de gemeente
fondsbelasting voor het belastingjaar 1939
1910 alsnog 15 opcenten worden geheven, wel
ker opbrengst dan geheel ten bate van het
dienstjaar 1910 moet worden gebracht (arti
kel 3 van het ontwerp).
Voor zooveel noodig wijst de minister er
op, dat do onderwerpelijke opcenten bestemd
zijn tot dekking van een tekort op den ge
wonen dienst der rijksbegrooting, waarbij
met de bijzondere uitgaven in verband met
den internationalen toestand nog geen reke
ning is gehouden",
DE „ARK ROYAL".
Kardinaal Mundelein, aartsbisschop van
Chicago, is op 67-jarigen leeftijd overleden
IIij heeft den laatsten tijd verschillende
malen van zich doen spreken door zijn
scherpe uitlatingen tegen het nazi-regiem.
Geïnterneerd of vrij van naziver
volging.
Zeventig van de 108 rechtbanken, die zijn
ingesteld om de positie te onderzoeken van
de 60.000 „vijandelijke" vreemdelingen die
zich in Engeland bevinden, zijn gisteren met
hun zittingen aangevangen.
Men verwacht, dat het onderzoek een ge-
heele week zal duren.
In vele gevallen werden in de paspoorten
stempels aangebracht „vrij van interneering
tot nadere aankondiging" of „uitgewekenen
wegens nazi-vervolging."
Voortgaande zeide Borah: „De eenige weg,
dien ik kan zien om uit dezen oorlog te blij
ven, is een einde van dien oorlog. Wanneer
wij onze wetten en politiek gewijzigd heb
ben, om wapens te zenden tot steun aan de
geallieerden op grond van hun dringend be
roep, gelijk wij openlijk en herhaaldelijk heb
ben verklaard, zullen wij dan, kunnen wij
dan, in het uur van grootere behoefte wei
geren onze legers te zenden?
Ik zie niet hoe wij dat zouden kunnen. Ik
twijfel er zeer ernstig aan, of wij zouden
weigeren. Wapens, munitie en oorlogstuig
zijn zaken, waarmede gevochten wordt, leven
wordt vernietigd, veldslagen worden gewon
nen. Wij zullen in oorlog zijn vanaf den tijd,
dat de machinerie in beweging is gesteld,
die dit gereedschap naar de plaats van den
oorlog brengt".
Ten aanzien van het voorstel, vol
gens hetwelk slechts tegen contante
betaling verkocht zou worden, zei
de Borah: „Onderstel, dat deze oor
log eenige jaren zal duren, wie zal
