DE POKERPARTIJ
HITLER-STALIN
Wat zuilen we eten?
Alfred Nobel
Wie wordt winnaar?
Drie - in - de - pan
de „gekke uitvinder"
VERLOF
Radioprogramma
Ruslands „neutraliteit"
moet duur betaald worden
MOSKOU OF DE DOOS VAN PAN-
DORA. ALLE VERRASSINGEN
LIGGEN ER IN VERBORGEN.
De gemakkelijke verovering van
Oost-Polen moet de Russen op nieu
wen buit belust gemaakt hebben. De
groote poker-partij HitierStalin
aldus betitelde prof. Grondijs on
langs datgene, wat zich op het
oogenblik tussohen Berlijn en Mos
kou afspeelt. Een partij poker om
een geweldigen inzet wordt inder
daad in Europa gesipeeldl maar
het heeft er na de onderteekening
van de nieuwe DuitschRussische
overeenkomst veel van weg, dat
het niet Hitier en Stalin zijn, die
hun zaken voor elkaar geheim hou
den en om het hardst bluffen. Veel
eer schijnt het dat zij in een meer
algemeene partij poker combine
maken en derhalve, ook indien zij
de zwakkere kaart in handen moch
ten hebben, zich tegenover de Wes-
tersohe democratieën in het voor
deel moeten bevinden. De afspraak
bij deze combine, die overigens in
het pokerspel als weinig eerlijk
wordt beschouwd, moet dan ge
weest zijn, dat het voorloopig Sta
lin is, die het grootste deel van de
winst mag opstrijken.
Men moet er, wil men de DuitschRussi
sche samenwerking naar haar werkelijke
waarde beoordeelen, van uit gaan, dat Sta
lin Duitschland niet steunt om der wille
van Hitler's schoone blauwe Germaansche
oogen, evenals omgekeerd Berlijn uit pure
liefde voor de Sovjet de Oekrainsche en
Wit-Russische deelen aan de Russen heeft
overgelaten,
In de groote politiek van twee zoo geheel
anders geaarde staten als Duitschland en
Rusland kunnen gevoelsoverwegingen nau
welijks een rol spelen en geven slechts
nauwkeurig afgewogen voor- en nadeelen
den doorslag. Werken deze twee groote
mogendheden samen, dan moeten er óf ge
meenschappelijke belangen bestaan, óf de
partij die het meeste belang bij den steun
van den ander heeft, om dezen te verkrij
gen een prijs betalen, die voor den ander
aantrekkelijk genoeg is om zijn medewer
king te verleenen, óf en dit is de derde
mogelijkheid de eene partij moet over
dwangmiddelen beschikken om den ander
gewillig te maken. Op welke van deze drie
mogelijkheden is nu de Duitsch—Russische
samenwerking gebaseerd? Men zou haast
zeggen op geen van allen en toch ook weer
op alle drie.
GEMEENSCHAPPELIJKE DUITSCH—
RUSSISCHE BELANGEN?
Zeker, maar niet van dien omvang, dat
daardoor een samenwerking zooals deze op
het oogenblik inderdaad bestaat, verklaard
kan worden. Het is waar, dat Duitschland
en Rusland elkaar economisch goed kun
nen aanvullen. Duitschland heeft behoefte
aan Russische grondstoffen, Rusland aan
machinerieën en vooral goede technische
voorlichting. Maar ten eerste is op het
oogenblik nog de vraag of Rusland reeds
onmiddellijk in staat is, om ondanks zijn
groote rijkdommen, voldoende grondstoffen
te leveren en machinerieën en technische
voorlichting zou het ook uit andere lan
den, b.v. uit Amerika en Engeland hebben
kunnen krijgen, wanneer het dit gewild
had. Wellicht zullen de economische moge
lijkheden bij een samengaan met Duitsch
land grooter zijn dan met eenig ander land.
maar zeker zijn zij niet groot genoeg om
de nieuwe vriendschap tusschen de beide
landen alleen te kunnen verklaren.
Beschouwen wij nu het. tweede punt.
Het staat vast, dat op het oogenblik, dat
Duitschland besloot contact met de Russen
te zoeken, 't zich in 'n zwakkere positie be
vond. Duitschland, niet Rusland, werd be
dreigd met een omsingeling. Rusland had
daar zelfs, wanneer het dit gewenscht had,
veel aan kunnen hebben en door een han
dig gemanoeuvreer daaruit zeker ook be
paalde voordeelen kunnen trekken. Dat het
tenslotte besloot met Duitschland samen te
gaan, kan dus enkel en alleen een gevolg
zijn van het feit, dat Berlijn aan Moskou
een grooteren prijs in het vooruitzicht, stel
de, dan het van de Westersche democratieën
ooit had kunnen krijgen. Wij kennen dezen
prijs thans. Het Oostelijk deel van Polen
en een versterking van den Russischen in-
vL'|P of zelfs een annexatie in de richting
van de Baltische staten, vooral van Est
land.
HOOGE PRIJS VOOR HET l>
GESCHENK!
Het was dit geschenk want
anders dan een geschenk kan men
het niet noemen de Duitsche mi
litairen hebben immers verreweg
het voornaamste werk gedaan
dat Moskou bewoog, zich niet tegen
een verwezenlijking van de Duit
sche aspiraties in Polen te verzet
ten. Of deze prijs door Duitschland
niet te duur betaald is? Inderdaad
moet door de Russische machtsuit
breiding naar het Westen de in
vloed v. Moskou stijgen in de Slavi
sche deelen van Zuid-Oost en Mid
den-Europa, een ontwikkeling, die
zich onder zekere omstandigheden-
ook tegen Duitschland zou kunnen
uitwerken. Iets, wat men ook
openlijk toegeeft. Anderzijds meent
men echter, dat een dergelijke
ontwikkeling niet behoeft in te tre
den. Duitschland immers zoekt in
het Slavische Zuid-Oosten geen ge
biedsuitbreiding maar slechts le
veranciers en men acht het heel
goed mogelijk hier een scherpe
grens tusschen de Slavische politie
ke en cultureele en de economische
belangen te trekken, wijl Rusland
op handelsgebied geenszins bij Zuid
Oost-Europa geïnteresseerd is.
ZAL RUSLAND NU NEUTRAAL
BLIJVEN?
Het in het vredesvoorstel aan Londen en
Parijs uitgesproken dreigement bewijst, dat
Rusland reeds op het oogenblik niet meer
neutraal is en zich tegen Engeland naast
Duitschland heeft, geschaald. Want men
mag wel aannemen, ook al laat de Wil-
helmstrasse zich daarop het oogeblik nog
niet over uit dat de vrede, dien men met
Engeland en Frankrijk wenscht ook een op
lossing van het koloniale vraagstuk zal
moeten omvatten, terwijl verder..nog Italië
een duit in het zakje zal doen en zijn aspi
raties ingewilligd zal willen zien.
Kan men in Moskou aannemen,
dat Londen en Parijs onder derge
lijke voorwaarden den vrede wen-
schen1? Het scliijint wel bijna uitge
sloten te zijn. In Moskou moet men
dus reeds rekening houden met de
mogelijkheid, dat het tot een over
leg tussohen Berlijn en Moskou komt
en het kan haast niet anders of een
militair pact zal daarvan het gevolg
zijn. Reeds op het oogenblik spreekt
men in Berlijn openlijk over een
mogelijk militair verbond, hoewel
men in officieele kringen tegenover
dergelijke geruchten natuurlijk nog
de noodige reserves in acht neemt.
Voor Moskou heeft een dergelijk
pact voor- en nadeelen, maar te
Berlijn meent men in ieder geval
dat de voordeelen grooter zijn.
Een nadeel voor Moskou is, dat bij de
ineenstorting van het Britsche wereldrijk,
die het doel van den Duitsch-Russischen
oorlog tegen Engeland zou moeten zijn, de
Japanners in het Verre Oosten de handen
geheel vrij krijgen en zich tegen de Russi
sche posities in Oost-Siberiö zouden kunnen
richten.
Maar dat acht men van later zorg. Trou
wens men acht het zeer goed mogelijk, dat
ook Japan zich zal aansluiten bij een Rus-
sisch-Duitsch blok.
HET DUIVELTJE IN HET
MOSKOUSCHE DOOSJE.
In zooverre echter moet het militaire
pact met Duitschland een bijzondere aan
trekkelijkheid bezitten, omdat dit aan de
Sovjet de mogelijkheid biedt in Midden-Azië
waar de Britsche en de Russische belangen
reeds op elkaar botsten, zijn positie te ver
sterken. Dit hoeft niet slechts tot Tibet en
Afghanistan beperkt te blijven. De Russi
sche militairen moeten met de bezetting van
Oost-Polen den smaak van gemakkelijke
veroveringen beet gekregen hebben. Voor
Britsch-Indië waar de communisten reeds
lang trachten vasten voet te krijgen, be
gint het gevaar reeds te dreigen, als men
de troepenbewegingen van Russische zijde
in die richting in het oog houdt.
Of de zaken inderdaad dien keer zullen
nemen, is natuurlijk met geen mogelijkheid
te zeggen. Zeker is echter wel, dat men in
Berlijn met een dergelijke ontwikkeling re
kening houdt, maar Moskou is gelijk een
doos van Pandora en nimmer zou men er
op kunnen zweren, dat daar nog niet weer
eens verrassingen uit te voorschijn kunnen
komen.
(Door onze kookspecialiste.)
Wat zullen we eten?
Dit is een vraag, waarvoor de
huisvrouw zich iederen dag ge
steld ziet. Om haar bij het be
antwoorden van deze vraag be
hulpzaam te zijn, wordt van nu
af aan in deze rubriek iedere
week een menu geplaatst, waar
van één gerecht iets uitgebreider
besproken zal worden. Het eerste
menu luidt als volgt:
Gepaneerde kalfslappen
Aardappelen
Appelmoes
Drie-in-de-pan.
Daar drie-in-de-pan misschien niet bij
iedereen bekend is, zal hiermee een begin
gemaakt worden.
Drie-in-de-pan is een gebakken nage
recht bestaande uit melk en meel met een
of andere vulling. Om het baksel luchtig
te maken wordt gist toegevoegd.
Wat is gist?
Gist is een levend plant je dat meel (bloem)
om kan zetten in een soort suiker; hieruit
kan het weer verschillende gassen maken.
Dese gassen willen ontwijken, maar ze
worden door het taaie beslag tegengehou
den; het besla? wordt omhoog geduwd en
zoo luchtig gemaakt. Dit noemt men het
rijzen van een deeg; het duurt ongeveer
een half uur tot drie kwartier.
Voor het rijzen is het noodzakelijk, dat
de gist versch is. Versche gist is lichtgrijs,
vochtig en kneedbaar. Oude gist is droog
en kruimelig, donker gekleurd en kan niet
meer samenpakken. Gist heeft om goed te
kunnen werken het volgende noodig:
vocht, lauwe temperatuur, lucht, goede
voedingsbodem. Aan deze eischen moet
men zooveel mogelijk voldoen als men een
gistbeslag maakt.
Het vocht wordt vooraf even tot lauwe
temperatuur verwarmd en met een deel
hierva-n wordt de gist glad aangemengd.
Men kan de gist ook met iets suiker men
gen, ze wordt dan eveneens vloeibaar. De
aangemengde gist wordt in het meel ge
goten en onder toevoeging van meer vocht
tot een dik beslag geroerd. Nu moet er nog
lucht ingebracht worden. Dit doet men
door het heslag zeer goed met een stevige
houten lepel te beslaan. Dit moet men on
geveer vijf minuten volhouden. Hierna
voegt men de rest van het vocht toe. Nu
volgt het rijzen van het beslag.
Men zet de kom met het mengsel op een
lauwe, tochtvrije plaats, b.v. op een hoekje
van het fornuis of in een teil lauw water,
afgedekt met een bord. Daar het meel een
heel goed voedsel voor de gist is, is nu aan
alle eischcn voldaan en kan de gist haar
werk doen. Er moet echter nog even op ge
wezen worden, dat te heet vocht of rijzen
op een te warme plaats het geheel rijspro-
ces kan doen mislukken, daar gist erg ge
voelig is voor hooge temperatuur. Ook toe
voeging van zout aan het ongerezen beslag
is niet aan te bevelen. In het algemeen re
kent men 5% gist, dus 1/20 van de hoeveel
heid meel. Teveel gist geeft kans op een
gislsuiaak aan het beslag.
De vulling.
Na het rij zen (K3£ uur) worden zout en
de gewasschen en gesneden vulling toege
voegd. Hierin kan men vele variaties aan
brengen. b.v. krenten en rozijnen, gember,
sucade, stukjes appel of rabarber. In som
mige streken voegt men ook wel stukjes
worst en spek toe om het gerecht voedzamer
te maken.
Men vormt van het heslag dikke ronde
koekjes van ongeveer 7 c.m. middellijn,
waarvan meestal drie tegelijk in een kleine
koekenpan passen. Men bakt ze in olie, bo
ter of reuzel niet te vlug bruin en gaar. Ze
worden gegeten met basterd suiker en bo
ter of stroop.
Nu volgt de opsomming van
de hoeveelheden der verschillende
ingrediënten, berekend voor 4 per
sonen: 100 gr. tarwebloem en 100 gr.
boekweitmeel of 200 gr. tarwebloem,
2 dl. melk, 10 gr. gist, 5 gr. zout,
MAN VAN SPRINGSTOFFABRIEKEN
EN... VREDESWERK.
Vooral in tijden van oorlog valt het
den leek op, dat er maar geen einde
schijnt te komen aan het doen van
uitvindingen. Helaas worden deze
uitvindingen dan alle gebruikt voor
moorddadige doeleinden, hoewel de
uitvinders waarschijnlijk zeer vreed
zame menschen zijn, die hun uit
vindingen voor heel andere doelein
den bestemd hadden.
Ten slotte is het toch zijn wilskracht di«
er toe geleid heeft dat spoedig overal, ook
buiten Europa, in Amerika, Uiina, Japan,
Zuid-Afrika en Australië fabrieken verrij-
zen waar de gevaarlijke ontploffingsstof
wordt gefabriceerd, welke de wereld ver
overd heeft.
Doch Nobel, die het bloedige resultaat
van zijn uitvinding ziet., heeft geen,, levens
rust meer en door Bertha von Sütners ro
man: „De wapens neder" wordt hij ge.
inspireerd tot vredeswerk.
Zoo kwam hij tot de stichting van den
Nobelprijs, een instelling, die den meesten
menschen meer bekend is geworden dan
zijn eigenlijk levenswerk, de dynamietfa-
bricage. Een-en-dertig ene en half millioen
Zweedsche kronen liet hij na. Uit de rente
van dit vermogen moeten, volgens de be
palingen van het testament vijf prijzen
jaarlijks worden toegekend, waarvan een de
'vredesprijs is.
Nobels geniaal brein vond het „moord
dadig dynamiet" uit de mensch Nobel
wilde dé wereld den weg toonen, die naar
den wereldvrede zou leiden en hij deed dit
door de stichting van den vredesprijs.
ALFRED NOBEL.
Een der meest dramatische uitvinders-fi
guren is in dit verband wel Alfred Nobel,
de geniale scheikundige, die het dynamiet
uitvond voor vreedzame doeleinden (als bv.
het verkrijgen van een doorgang door een
groot rotsblok) Zijn ontdekking heeft slechts
geleid tot het zaaien van dood en verderf
over de wereld, maar desniettemin is de
jaarlijks uit te reiken Nobelprijs voor den
vrede onafscheidelijk aan zijn naam ver
bonden en elk jaar moeten vijf prijzen wor
den verdeeld uit het vermogen van den man
die altijd eenzaam was en nergens rust
vond uit gewetenswroeging over zijn ontdek
king waarvan hij de toepassing zoo goed
bedoeld had, doch die zoo een geheel ande
re bestemming had gekregen.
Alfreds vader had een wapenfa-
briek.
Alfred Nobel, „de gekke scheikundige",
zooals hij altijd in Stockholm werd ge
noemd was de zoon van een oude boerenfa
milie in Zweden; hij was reeds op jeugdigen
leeftijd naar Amerika gegaan en had zich
daar vooral toegelegd op het bouwen van
machines. Destijds was het iets heel bijzon
ders als een jongmensch naar Amerika
ging en Emanuel Nobel', zijn vader, had zijn
zoon een goede opleiding gegeven, daar hij
zijn groote begaafdheid voor chemische en
technische zaken besefde. Emanuel Nobel
had in Rusland een wapenfabriek gehad,
maar hij was geen koopman en de fabriek
ging failliet. De familie keerde uit het
vreemde land naar Zweden terug en in de
zen tijd kwam ook Alfred Nobel weer uit
Amerika.
De nieuwe sprint]stof.
Hij wilde een springstof-fabriek.' stichten,
want hij had een methode uitgevonden,
waarmee men het buitengewoon explosieve
nitroglycerine op minder gevaarlijke wijze
gebruiken kon. Eerst wilde niemand op
zijn plannen ingaan, want geen mensch
wilde zijn geld in een onderneming steken,
die elk oogeniblik in de lucht kon vliegen,
doch eindelijk bouwde een Fransche indu
strieel voor den jongen scheikundige de
fabriek. Hij behoefde er geen spijt van te
hebben, want de wereldindustrie had de
nieuwe springstof van Nobel druk ge
vraagd... de fabriek bloeide.
Doch de fabriek sprong in de
lucht en Alfred verloor hierbij een
broer. Men scheldt hem uit voor
een avonturier, de menigte raast
en tiert voor zijn huis en Nobel
voelt wel dat het voor hem in de
toekomst heel moeilijk zou worden
verder te werken. En hij werpt
zich nog hartstochtelijker op zijn
arbeid.
Talrijke tegenslagen komen op zijn le
vensweg. Vaak wordt in een enkel oogen
blik het werk van maanden door ontplof
fing en vernield en moet hij wee rvan voren
af aan beginnen.
Als een voqelvrije
Als een vogelvrij verklaarde, als een pa
ria reist Nobel van land tot land. Hij weet,
dat de wereld het dynamiet noodig heeft.
Hoe wil men anders een tunnel bouwen,
zonder de rotsmassas te laten sprangen.
Toen werd de spanning haast gehoord,
Van dorp tot, dorp, van oord tot oord,
Men glunderde bij ieder woord,
Dat allen trof,
Want daar kwam duid'lijk het cadeau,
Gemeld door Neerland's radio,
En heel de weermacht zei: „O zoo!"
Verlof!
Men juichte luid in elk kwartier,
Men dacht bij al dit k rij gs vertier,
Van milicien tot officier,
Aan huis en hof!
De stroozak kreeg een ferme knauw,
De lucht werd weer een tikje blauw,
En veertien dagen gaan nog gauw,
Verlof!
Nu hangen lange lijsten klaar
Op het bureau met breed gebaar,
Men wijst er alle dagen naar,
Daar is de bof!
Want telkens klinkt het weer in koorj
„Vervoerbewijs! verlofploeg vóór!"
Dan schalt het luid: „Present majoor!" i
Verlof!
En of men timmert in de wel
Bij prikkeldraad en allerlei,
En of men voorttrekt langs de hei
In 'twarr'lend stof,
Men denkt bij zorgen, groot en klein;
„Tóch is er weer wat zonneschijn,
„Straks naderjt ook voor mij de trein
Verlof!
KROES.
October 1939.
(Nadruk verboden.)!
50 gr. krenten en 50 gr. rozijnen
(of andere vulling), reuzel, olie of
boter.
Om den smaak te verfijnen kan men nog
ei toevoegen; men moet dan echter voor
ieder ei dat men gebruikt, K dl. melk min-
tier nemen.
VRIJDAG 6 OCTOBER 1939,
Hilversum I. 1875 en 414.4 m.
Algemeen Programma, verzorgd door de
NCRV.
8.00 Eventueel berichten ANP, schriftlezing,
meditatie.
8.15 Gramofoonplaten. (9.309.45 Geluk-
wenschen).
10.30 Morgendienst.
11.00 Gramofoonplaten.
11.15 Zang met pianobegeleiding en gramo
foonplaten.
12.00 Berichten.
12.15 Quintolia en gramofoonplaten (Om 12.30
„Een woord voor U!" en om 12.45 eventueel
berichten ANP).
2.30 Christ. lectuur.
3.003.55 Gramofoonplaten.
4.00 Consonanten en gramofoonplaten.
5.45 Declamatie en gramofoonplaten.
6.30 Causerie: „Herfstfleur in den tuin",
7.00 Berichten.
7.15 Boekbespreking.
7.45 Gramofoonplaten.
8.00 Berichten ANP, herhaling SOS-Ber.
8.15 NCRV-Orkest en gramofoonlaten.
9.30 Actueel halfuur.
10.00 Berichten ANP.
10.05 Causerie „Ons gezin in de crisis: 1. Hu«
welijk als roeping".
10.35 Presto en gramofoonplaten.
ca. 11.50—12.00 Schriftlezing.
Hilversum n. 301.5 m.
8.00 VARA. 10.00 VPRO. 10.20 VARA. 12 00
AVRO. 4.00 VARA. 7.30 VPRO. 9.00 VARA.
VARA 10.40 VPRO. 11.00—12.00 VARA.
8.00 Berichten ANP.
8.15 Gramofoonplaten.
10.00 Morgenwijding.
10.20 Declamatie.
10.40 Viool en piano.
11.10 Gramofoonplaten.
11.15 VARA-orkest.
12.00 De Palladians.
12A5 Berichten ANP; gramofoonplaten.
1.00 AVRO-Amusementsorkest.
I.45 Disco-causerie.
2.30 Gramofoonplaten.
3.30 AVRO-Dansorkset,
4.05 Gramofoonplaten.
Hij ?-ang en piano en gramofoonplaten.
5.00 Voor de kinderen.
5.30 Orgelspel en zang.
6.00 De Ramblers (opn.).
6.30 Causerie over Frans Hals.
6.50 Zang en piano.
7.00 VAR A-Kalender.
l'oo £auS<rr,ie: "Wat wil óe S.D.A.P.
7.23 Berichten ANP
7.30 Berichten, medédeelingen.
7.35 Cursus „De boeken van den Bijbel".
ö.OO Pianovoordracht.
8"p„SUr'?Uf)i ."De bo°dschap van het Vrijzinnig
o estantisme. IV; De onvobnaaktheid de
zer wereld."
9.00 Vraag en antwoord.
?jadl0t0°neel met muziek.
9.45 Gramofoonplaten met conférence.
9.55 Puzzle-uitzending.
in ro ^ramofoonpiaten met conference.
10.40 Avondwijding.
II.00 Berichten ANP.
11.10 Jazzmuziek (gr.pl.).
11.40—12.00 Granwfoonplaten.
