DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER zal nauwgezet worden bestudeerd „De geest van den mensch staat op het spel Hitiers stem zacht vermoeid en Politieke reorganisatie in Joego-Slavië Vóór alles dient Europa bevrijd van agressie Er komt benzioe- distributie! Breg man HET JROQ il OIS"-RAAD De klok achteruit! EERBERICHT „Admiraal Raeder vernedert zijn uniform" Vraag Engeland uitleg" De verschillende volksgroepen in ]oego Slavië ZATERDAG Engeland zal met Frankrijk en de Dominions over leggen Meer dan woorden zijn echter noodig om het vertrouwen te herstellen Amsterdam koopt MINISTER EDEN: Dit nummer bevat 12 pagina's DE BILT SEINTi Accountantskantoor LEERAAR M. O. zegt Londen commenteert Duitschland ft Ook Montenegro weer zelfbestuur? HE LDESSCHE COURANT KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN) Uitgave der Ultg.-Ml). Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder 7 OCTOBER 1939 67e JAARG. No. 8740 HITLER's VREDESAANBOD De gisteren gehouden groote rede van Hitier, elders in dit blad afge drukt, heeft reeds thans een officieel Engelsch antwoord ontvangen. Op gezag der Britsche regeering is nl. de volgende verklaring uitgegeven: „De redevoering van Hitier in den volle- digen tekst was eerst in den loop van den middag in Londen beschikbaar en het is derhalve niet mogelijk geweest haar aan meer dan een voorloopige bestudeering te onderwerpen. De redevoering is in twee deelen verdeeld. Het eerste deel, dat in hoofdzaak een overzicht is van de afgeloo- pen gebeurtenissen, vloeit over van ver draaiingen van de waarheid, die gemakke lijk herkend zullen worden door de bevol king in dit land en inderdaad in de geheele wereld." „Bijvoorbeeld de bewering, dat humane methoden van oorlogvoering zijn gebruikt in Polen, is weerlegd door verklaringen in het parlement en door het rapport van den Amerikaanschen ambassadeur in Warschau. De wereld heeft reeds een eigen oordeel ge vormd over het zg. verzoek van de Tsjechen om ingelijfd te worden in Duitschland, ter wijl Hitiers verklaring, dat hij zijn belofte nooit gebroken heeft, alleen aantoont, dat woorden voor hem een beteekenis hebben, die totaal verschilt van die, welke gemeen lijk daaraan gehecht wordt." „Hitier zegt dat in 1598 een Engelschman heeft gesproken over de wreedheid en mo- reele losbandigheid der Polen en hij be weert, dat de recente gebeurtenissen aan- toonen, dat de Poolsche staat iederen natio- nalen, historischen cultureelen of moreelen grondslag miste." Dat was niet de opvatting van Hitiertoen hij in zijn rijksdagrede van 21 Mei 1935 zei- de: „Wij erkennen den Poolschen staat als het tehuis van een groote, patriottische na tie met het begrip en de hartelijke vriend schap van erkende nationalisten." Voortgaande, zegt de verklaring: „In een verdere passage beklaagt Hitier er zich over, dat „gedurende vele jaren doelstellingen zijn toegeschreven aan de Duitsche buitenlandsche politiek, welke op zijn best verwacht konden worden^ van de verbeelding van een schooljongen". Wanneer er sprake is van verkeerd be grip, dan kan dat alleen worden toege schreven aa.n Hitiers openlijke aspiraties naar wereldoverheersching in „Mein Kampf", aan zijn uitlatingen, sinds hij aan de macht is en nog meer aan zijn daden. Ten slotte zijn de herhaalde suggesties, dat Groot Brittannië verantwoordelijk is voor den oorlog, niet op feiten gegrond. In tegendeel, de pogingen van de Britsche re geering om den vrede te behouden gedu rende de opeenvolgende, door Duitschland in de laatste twee jaar veroorzaakte crises, zijn welbekend en door de geheele wereld erkend." „De tweede helft van de rede van Hitier behelst wat Hitier beschrijft als „nog een. paar vredesvoorstellen". In hun huidigen vorm zijn deze voorstellen in vele opzichten vaag en duister. Opgemerkt wordt echt%r. dat zij geen voorstel behelzen betreffende een weer goed maken van door Duitsch land aan andere volkeren aangeda.an on recht". Speciale maatregel voor het win kelpersoneel. In Amsterdam wordt zoo druk ge kocht, dat de directies van eenige groote warenhuizen hun personeel geen halve dagen meer vrij kunnen geven. Om hierin te voorzien, zal het winkelpersoneel voortaan Zaterdag- •"Vinnrts vrij krijgen. „DESALNIETTEMIN, ALDUS HET ANTWOORD VAN ENGE LAND OP DE REDE VAN HITLER, ZULLEN ZIJ, GELIJK VER KLAARD IS DOOR DEN PREMIER EN DEN MINISTER VAN BUI TENLANDSCHE ZAKEN, ONDERWORPEN WORDEN AAN EEN NAUWGEZETTE BESTUDEERING IN OVERLEG MET DE REGEE RINGEN VAN DE DOMINIONS EN VAN DE FRANSCHE REPU BLIEK HET IS ECHTER NOODZAKELIJK TE HERINNEREN AAN TWEE DINGEN: 1. DAT GEEN VREDESVOORSTELLEN KANS HEBBEN AANVAARDBAAR GEVONDEN TE WORDEN, WELKE NIET DAADWERKELIJK EUROPA BEVRIJDEN VAN DE BEDREIGING MET AGRESSIE, EN 2., DAT DE VERZEKERINGEN, DIE DOOR DE DUITSCHE REGEERING IN HET VERLEDEN ZIJN GEGEVEN BIJ VELE GELEGENHEDEN WAARDELOOS ZIJN GE WORDEN EN DAT THANS IETS MEER DAN WOORDEN NOODIG ZAL ZIJN OM 'T VERTROUWEN TE VESTIGEN DAT DE ESSEN- TIEELE BASIS VOOR DEN VREDE MOET ZIJN". Opvallend is, dat de Engelsche toezegging tot onderlirig overleg met zijn strijdmakkers als het ware wordt gesuggereerd door een semi-officieel commentaar uit Home, blijk baar van Mussolini zelf afkomstig, dat uit drukking geeft aan de meening, dat de rede voering van Hitier een nauwgezette analyse verdient en dat het op het oogenblik voor barig zou zijn om voorspellingen te doen om trent het eventueele resultaat. Over het geheel zijn deze kringen van ge voelen, dat Hitiers toon gematigd was en dat hij een laatste poging heeft gedaan om een algemeene brand te voorkomen. Derhalve hoopt men, dat zijn woorden wel overwogen zullen worden door de betrokken regeeringen en dat geen overijld antwoord zal worden ge geven of overijlde actie ondernomen, hetgeen de geheele besschaafde wereld in gevaar zou brengen. Onmiddellijk na het einde van de rede van Hitier, die werd gerelayeerd door het omroepstation van Rome, herhaalde de om roeper de mededeeling, dat Italië geen ini tiatief zal nemen in miltaire operaties. De wereld is dus weer in afwachting. Nog is alle hoop niet vervlogen, want hoewel de Geen haat of overheerscliingslust be weegt Engeland. Minister Eden heeft gisteravond een ra diorede uitgesproken, waarin hij o.m. zeide: „Het antwoord van het Britsche rijk op de groote zaak kan eenvoudig gesteld wor den, het toont de gemeenschappelijke vast beradenheid, dat de heerschappij van het geweld moet eindigen dat de eeuwige be dreiging van de vrijheid der naties, groot en klein, moet worden weggenomen. Het Britsche rijk is bereid zijn geheele kracht daaraan te wijden. Donkere dagen mogen voorons liggen, maar met het bezielende antwoord nog klinkend in onze ooren, van millioenen, die met ons denken en voelen en aan onze zijde strijden kunnen wij niet twijfelen aan het uiteindelijk resultaat. Geen haat of overheerschingslust beweegt ons, maar er zijn problemen van wijder strekking dan de grenzen van het rijk, er zijn momenten in de geschiedenis, dat de geest zelve van den mensch op het spel staat. Dit is zoo'n moment." perscommentaren over Hitler's rede in de landen der geallieerden alles behalve hoop gevend zijn, wil men blijkbaar toch nog een klein deurtje openhouden voor het vredes duif je. Tegen de massa-slachting, welke een bot sing op het Westelijk front onvermijdelijk met zich zou brengen, zien beide partijen op. VOORLOOPIG ECHTER NOG VERBODEN OP ZONDAG TE RIJDEN. Naar de K.N.A.C. uit zeer goede bron verneemt is thans een distribu tieregeling van benzine in voorberei ding Hieruit kan tevens worden opge maakt, dat het verbod van het auto mobielgebruik op Zondag een tijde lijk karakter draagt en zal worden opgeheven, zoodra de distributiere geling, aan de voorbereiding waar van wordt gewerkt, in werking kan treden. Ook rijden op petroleum verbo den. Nu des Zondags geen benzine of benzol gebruikt zal mogen worden door vele cate- goriën motorrijtuigen, vestigt de Kon. Ned. Automobiel Club (KNAC) er de aandacht op, dat het integenstelling mét daarom trent in verschillende dagbladen verschenen berichten op grond van de Benzinewet '31 reeds sinds jaren verboden is motorrijtuigen te doen rijden op petroleum. Verder wijst de KNAC er nog op, dat men, bij gebruik van andere brandstof dan ben zine voor het voortbewegen van motorrij tuigen op grond van de motorrijtuigen be lastingwet verplicht is een met 25 procent verhoogde motorrijtuigenbelasting te beta len. Oei Verwachting: Gedeeltelijk be wolkt, hier en daar ochtend mist, plaatselijk eenige re gen, weinig verandering in temperatuur, zwakke tot ma tige Z. tot Z.O. wind. Lid N. I. v. B Lid. Ned. Gen. v. Ace. Loodsgracht 72 Tel. 560 Anders dan anders. HET HARDST WERD GEKLAPT BIJ HET WOORD „VREDE". Engedsche luisteraars naar Hitlers's rede zijn getroffen door den nieuwen toon, waar op hij sprak. Het grootste deel werd uitge sproken op een volkomen andere manier dan zijn vroegere redevoeringen. Voor het grootste deel leek zijn stem zacht en ver moeid en de eenige maal, dat hij stem ver hief tot de gebruikelijke kracht, was toen hij zeide: „Ik twijfel er niet aan, dat Duitsch land zal zegevieren". Hitier maakte den in druk vermoeider te zijn dan bij andere ge legenheden en soms stopte hij om te kuchen. Ofschoon er toejuichingen waren hij zijn woorden over de Duitsche campagne in Po len, kon geen enkel applaus vergeleken wor- den in langdurigheid of kracht met het lui de en aanhoudende applaus, dat zijn toe speling op den vrdede begroette. In een verklaring betreffende de mede deeling der Duitsche marine aan de Veree- nigde Staten, dat het s.s. „Iroquois" met honderden Amerikanen aan boord op weg van Europa naar Amerika door Britsche duikbooten tot zinken zou worden gebracht om daardoor evenals bij de torpedeering van de „Athenia" de verdenking te werpen op een Duitsche onderzeeboot en mogelijk de meening in de Vereenigde Staten zooda nig te beinvloeden, dat Amerika, evenals in de wereldoorlog weer naast de geallieerden ten strijde zou trekken, zegt de Britsche ad miraliteit: Het is verwonderlijk, dat een officier van de vroegere Duitsche vloot als Admiraal Raeder zijn uniform vernedert door zich te leenen tot zulk een laagheid". Verwijzende naar de suggestie, vervat in de woorden „een herhaling van de omstan digheden, die het verlies van de „Athenia" kenmerkten", zegt de admiraliteit: „De Athe nia" werd natuurlijk tot zinken gebracht door een Duitsche duikboot, tergeen dui delijk werd gezien door verantwoordelijke overlevenden, terwijl geen Britsche duik boot zich binnen een afstand van verschei dene honderden mijlen bevond. Het feit, dat een dergelijke suggestie is gedaan door de Duitsche regeering heeft ons eens te meer in staat gesteld de crimineele methoden van de Nat. Soc. Politieke denkbeelden te begrij pen en af te meten." De commentaar van gezaghebbende Duit sche zijde op de waarschuwing van admi raal Reader aan den Amerikaanschen mari ne-attaché over het tot zinken brengen van de „Iriquois" was zegt de Tel. beperkt tot de woorden. „Vraag Engeland. Wij hebben onzen plicht gedaan en gewaarschuwd. Het is nu de beurt van Engeland om uitlegging te geven." In bevoegde kringen werd nog gezegd, dat men niet kon zeggen op welke wijze Raeder in het bezit was gekomen van de inform^ie, maar men is van meening, dat de Duitsche admiraliteit wellicht een radio boodschap heeft opgevangen, welke zij heeft kunnen ontcijferen. Het Duitsche ministerie van Marine heeft geweigerd commentaar te leveren op de Duitsche waarschuwing aan de Amerikaan sche regeering Ons gaf United Press echter de verzekering, dat later nog een mede deeling gedaan zal worden. Intusschen zijn andere bijzonderheden om trent de mededeeling van admiraal Raeder aan den Amerikaanschen- marine-attaché bekend geworden. Raeder verklaarde het bericht uit bronnen in het „neutrale Ier land" vernomen te hebben. De mededeeling werd Woensdag door Raeder gedaan. De marine-attaché moest een verklaring onderteekenen dat hij de mededeeling omtrent de „Iroquois" had ont vangen. Uit Washington meldt „United Press" dat van officieële zijde medegedeeld is, dat de „Iroquois" voorzorgsmaatregelen tegen el- ken aanval genomen heeft. Ondertusschen naderen het uitgevaren kustwachtvaartuig en een aantal torpedojagers het schip en hebben er wellicht reeds verbinding mee. Op de dagelijksche persconferentie heeft Roosevelt er den nadruk op geleed dat de regeering niet het plan koesterde andere uit Europa terugkeerende Amerikaansche schepen te convoyeeren. De Joegoslaven zijn, geleerd door de af schrikwekkende voorbeelden van andere vol keren, die daardoor hun zelfstandigheid kwijt raakten, bezig, om de scherpe politieke tegenstellingen, voortvloeiende uit de huis vesting van verschillende volksgroepen in één staat, weg te ruimen. De eerste stap in deze goede richting werd gezet op 28 Augustus j.1., toen een Servisch- Kroatisch accoord tot stand kwam, waardoor aan de Kroaten een verstrekkende mate van zelfbestuur werd toegekend. Thans verwacht men in Cetinge, de hoofd stad van het vroegere koninkrijk Montene gro, dat ook dit banaat spoedig autonoom zal worden. Op nevenstaand kaartje prijkt dan weer Kroatië. Dit banaat omvat nu (zie op de kaart) KroatiëSlovanië waaraan Hercego- vina met Sarajeva (de stad waar in 1914 de Oostenrijksche Aartshertog werd neer geschoten, hetgeen de aanleiding was tot het uitbreken van den eersten wereldoorlog) is toegevoegd. Hierdoor komt Bosnië, dat nu het Krbos-banaat genoemd wordt, als het ware omklemd te liggen tusschen het nieu we Kroatië; de hoofdstad van Kroatië .is Zagreb. Geen wonder dat Montenegro autonomie voorstaat; vermoedelijk zal ook Slovenië (Drou-banaat) niet langer op zich laten wachten. Zal het oude Servië wederom zijn oude grenzen terug krijgen, na al deze wissel valligheden? 't Is niet onwaarschijnlijk en voor de stabiliteit in den Balkan zeker te hopen. Als dan maar niet een of andere kleine „stam", die zich verongelijkt ocht, hulp gaat zoeken bij den thans machtigen stamver wanten Rus. De stabiliteit in dit land, dat beklemd ligt tusschen Italië, Duitschland, Hongarije en Roemenië, is van buitengewoon groot belang voor de rust in den Balkan. In den nacht van vandaag to morgen om 3 u. is de zo mertijd ten einde. Men zette dus hedenavond de klok vóór het naar bed gaan weer op ouden tijd", d.w.z. een uur achteruit!

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1939 | | pagina 1