DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
op een mijn geloopen
Reservisten
opgeroepen
Lek geslagen bij
Schiermonnikoog
Het oude treintje
had succes
Scheepsbrand
DUITSCHERS GAAN
LETLAND VERLATEN
1
Ontploffing vernielt
Fokkers jacht
Spoorwegramp
in Berlijn
Schermutseling op
de Noordzee
Bemanning gered,
twee gewonden
in volle zee
KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
9 OCTOBER 1939
67e JAARG. No. 8741
Een heelen nacht pompen
Er is nog geld in Amerika!
Dit nummer bevat 8 pagina's
WEERBERICHT
DE BILT SEINTi
Aanslag op Duitsch
propagandaministerie
HELDERSCHE COURANT
Uitgave der Uitg.-Ml). Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
MAANDAG
De
DOOR EEN VREESELIJKE ONT
PLOFFING MACHINES. EN
YF.AADLOOZE INSTALLATIE
ONKLAAR GERAAKT. MET
VUURPIJLEN MOEST DE AAN
DACHT WORDEN GETROKKEN.
VUURPIJLEN DOOR BRITTEN
BEANTWOORD.
Het Nederlandsche stoomschip
„Binnendijk", dat, volgeladen met
graan en veevoeder voor onze regee
ring, van New York op weg was
naar Rotterdam, is Zaterdagavond
omstreeks tien uur nabij Shamblcs
lichtschip op een mijn geloopen en
Zondagochtend twee uur na een he
vige ontploffing gezonken. Alle een
en veertig opvarenden konden wor
den gered en zijn in de Engelsche
marinehaven Weymouth aan de
Zuidkust van Engeland, aan land
gebracht.
Twee leden van de bemanning van
de „Binnendijk", een stoker en een
18-jarige leerling, zijn in een zieken
huis opgenomen met beenbreuken.
LANGZAAM DE DIEPTE IN.
Een correspondent van het A.N.P. heeft
een onderhoud gehad met den heer Moree,
gezagvoerder van de „Binnendijk."
De heer Moree vertelde, dat hij zich
op de brug bevond, toen zich een
vreeselijke ontploffing voordeed. De
machines en de draadloo'ze installa
tie raakten in het ongereede en kon
den geen dienst meer doen. Zeer
langzaam begon het schip te zinken.
Daar van de radio-installatie geen
gebruik gemaakt kon worden, moest
men vuurpijlen afschieten om de
aandacht te trekken. Deze vuurpij
len werden beantwoord en later
kwam een der vaartuigen die in
dienst van de Britsche contrabande
controle staan, langszij, het vaartuig
maakte vast en nam alle 41 opvaren
den aan boord.
„Wij hadden", aldus de heer Moree, „geen
passagiers aan boord. Onze reis van New
York was tot dusverre door niets bijzonders
gekenmerkt. Ook bij het naderen van de En
gelsche kust namen wij geen teekenen van
den oorlog waar."
Eén der opvarenden zeide nog: „wij la
gen in onze kooien, toen wij de ontploffing
hoorden."
De schipbreukelingen zijn voorloopig op
genomen in het Zeemanshuis te Weymouth,
het hotel van het Leger des Heils en twee
andere hotels.
HET TWEEDE SCHIP,
DAT VERLOREN GING...
De „Binnendijk" is een stoomschip van
de Holland Amerika Lijn, groot 6873 ton bru
to. Het werd in 1921 op de N.V. Werf „De
Noord" te Alblasserdam gebouwd. Het is het
tweede Nederlandsche koopvaardijschip, dat
sinds het begin van de vijandelijkheden is
verloren gegaan. Naar men zich herinnert,
is het s.s. „Mark" van de N.V. Houtvaart
te Rotterdam, de vorige maand in de Oost
zee op een mijn geloopen en gezonken.
UITGEBROKEN IN DE LADING
VAN EEN NEDERLANDSCH
STOOMSCHIP. HET VUUR
BEDWONGEN.
De directie van de HollandWest-
Afrikalijn heeft van den gezag
voerder van de „Amstelkerk",
welk schip zich op den Atlanti-
schen Oceaan ten Zuiden van Da
kar bevindt, bericht ontvangen,
dat er brand in de lading is uit
gebroken. Op een oogenblik liet de
toestand zich ernstig aanzien maar
spoedig had men den brand in be
dwang, door een der ruimen met
water te laten volloopen en een
ander ruim onder stoom te zetten.
Er is geen gevaar meer voor schip en
opvarenden. De gezagvoerder acht den
brand gebluscht.
De „Amstelkerk",' welk 4457 bruto ton
Rroot is, bevond zich van een reis naar de
Westkust van Afrika, op den terugweg
raar Nederland.
Finland onder Russische druk
STEEDS VERDER GAANDE SOVJET-
EISCHEN JEGENS ESTLAND.
Onze voorspelling dat na „behande
ling" van de Kleine Baltische lan
den Finland onder Sovjet-Russische
druk zou worden gezet, is wel zeer
spoedig uitgekomen.
Het Finsche telegraafagentschap
meldt, dat de Russische regeering
thans heeft gevraagd of de Finsche
regeering bereid is een specialen ge
volmachtigde te zenden ter bespre
king van hangende vraagstukken. De
Finsche regeering overweegt thans
deze vraag.
De Finsche regeering heeft in eén
specialen ministerraad de aangele
genheid besproken en besloten, den
oudpremier, Juho Kusti Paasikivi,
die thans gezant te Stockholm is, als
specialen gevolmachtigde naar de
Sovjet-hoofdstad af te vaardigen.
VERZET?
De reactie in het meer Scandina
vische dan Baltisch georiënteerde
Finland is veel sterker geweest, dan
bij de andere kleine „patiënten" van
Molotof.
De Russische bedreiging van Finland's
volstrekte onafhankelijkheid heeft op de zeer
vrijheidslievende bevolking een diepen in
druk gemaakt. Wie zich de interessante brie
ven van onze medewerkster, Mei. Boekei,
nog herinnert over dit land, dat met groote
energie omhoog streeft en met z'n eigen cul
tuur zeker boven die der Russen staat, kan
begrijpen, dat de Sovetgreep naar deze stre
ken, die zoolang onder de knoet der Tzaren
hebben gezucht, een golf van verzet door het
land doet gaan.
Dit heeft zich echter, naar den aard der
Finnen, niet geuit in heftige perspolemieken
of protesten, doch meer in een eensgezind
zich scharen om de regeering, waarvan men
verwacht, dat ze met groote vastberaden
heid maar ook met verstand en voorzichtig
heid, het schip van staat door deze moeilijk
heden zal sturen.
Blijkbaar als tegenzet, en om den onder
handelaar op het Kremlin wat steun in den
rug te geven, heeft het Finsche ministerie
van oorlog, de reservisten der troepenafdee-
lingen voor buitengewone oefeningen onder
de wapenen geroepen. Daar hierdoor gebrek
aan ruimte, wat de mogelijkheid voor in
kwartiering, in de garnizoenen is ontstaan,
DE „INSULINDE" SNELT FINSCHEN
SCHOENER TE HULP.
De motorreddingboot „Insulinde" van de
Noord- en Zuidhollandsche Reddingmaat
schappij is Zaterdag tegen den avond van
Oostmahorn vertrokken, ten einde assis
tentie te verleenen aan een in het Frie-
sche zeegat ten Noordwesten van Schier
rnonnikoog in nood verkeerenden motor-
schoener.
Volgens rapport van den schipper van
de „Insulinde", die tegen middernacht op
haar station is teruggekeerd, is het een
schoener van Finsche nationaliteit, de
„Wellamo", geladen met hout bestemd
voor Amsterdam. Aan boord bevinden zich
tien personen, waaronder één vrouw.
Het schip dat over de gronden van het
Friesche zeegat geslagen, is lek gesto
ten en vervolgens aan den binnenkant der
gronden voor anker gegaan.
In den loop van den middag
slaagden de Hollandsche zeelieden
er in, de „Welamo" naar een veilige
ligplaats in de nabijheid van Oost
mahorn te brengen. Er bestaat geen
gevaar voor schip en lading. De
Finsche kapitein, Niemi, vertelde,
dat de mannen den heelen nacht
van Zaterdag op Zondag hadden
moeten pompen om het schip bo
ven water te houden.
Thans wordt de komst van assuradeuren
afgewacht, waarna zal worden beslist, wat
er verder met het schip zal gebeuren.
De „Welamo" is een schip van 1996 bruto
ton en is in 1927 gebouwd. Het behoort kt
Helsinki thuis.
zijn deelen der troepen uit de stedelijke gar
nizoenen naar het platteland verplaatst,
waar zij tevens voor het aanleggen van ver
sterkingen kunnen worden gebruikt.
Wij drukken hier nogmaals het kaartje
af van de Finsche golf,- De a.n Finland toe-
behoorende eilanden met een domineerend
strategische beteekenis zijn daarop zwart
aan gegeven en aangenomen mag worden
dat Molotof deze eilanden voor Rusland zal
opeischen.
Vrij algemeen neemt men aan, dat Hel
sinki deze eilandjes, die voor Finland wei
nig van beteekenis zijn, zal afstaan, doch
overigens een krachtige houding zal aan
nemen. Finland heeft lang geen slechte stra
tegische positie, en een sterk, eensgezind
en der vrijheid toegewijd leger.
Estland geheel gekneveld.
Reeds verleden week spraken wij de ver
wachting uit, dat Moskou verder strekken
de eischen dan de oorspronkelijke aan Est
land had gesteld en wezen op de mogelijk
heid van een kabinetscrisis. Thans blijkt,
dat de Sovjets ook de Estlandsche haven
Ilapsal, tegenover het reeds afgestane ei
land Dago, tot een versterkte stelling wil
len maken en in totaal ecp garnizoen van
20.090 roode soldaten in Estland willen on
derbrengen. zijnde het dubbele aantal van
de vredessterkte van het Estlandsche leger.
Ook Letland Russisch!
De eischen jegens de Letten schijnen nog
zwaarder te zijn. Hier zou Moskou garni
zoenen willen legeren, verdeeld tusschen
I.ibau, Vendau en Pitrago ter gezamenlijke
sterkte van 80900 man.
Volgens sommige militaire deskundigen
zouden zij eveneens vragen een garnizoen
te mogen installeeren in Daugavpils. een
belangrijke spoorwegknooppunt in Letland
bij de Lithausche grens. Hoe dichter bij den
Duitschen „vriend" hoe zwaarder bewa
pend!
De prijs, welke Hitier voor de Russische
neutraliteit en mogelijk economischen steun
heeft moeten betalen, treedt steeds duidelij
ker aan het daglicht.
Het gevaar voor Duitschland der opkomst
van een tweede militair sterke F.uropeesche
groote mogendheid, zoo uitdrukkelijk om
schreven in zijn nazi-bijbel „Mein Kampf".
heeft de Fuehrer moeten aanvaarden, dooi
de Fransch Britsche bedreiging.
Het geheele Noordelijk deel der Oostzee
wordt aan Rusland overgelaten, welk land
daardoor de mogelijkheid krijgt tot beheer
sching van deze levensader van het Derde
Rijk.
Zóó grondig trekt de Fuehrer zich
terug, dat de regeeringen van Let
land en Duitschland in principe tot
overeenstemming zijn gekomen over
de afsluiting van een verdrag be
treffende repatrieering van Letland-
sche staatsburgers van Duitsche af
komst en daarmede samenhangende
kwesties. De eigenlijke onderhande
lingen zullen binnenkort beginnen."
Reuter wijst er in dit verband op, dat de
repatrieering zal geschieden volgens Hitiers
voorstellen betreffende het verplaatsen van
nationaliteiten in Oost Europa.
Oom Sam's oude kous rijk
gevuld.
Het bureau van onderzoek van de
nationale industrie conferentie
raamt de nationale rijkdom van de
Vereenigde Staten in 1937 op 322
milliard dollar.
VEEBOOT NOG NIET VLOT.
Passagiersboot aan de vier van
Ameland aangekomen.
De sinds Woensdag op de Wadden gestran
de passagiersboot is gistermorgen vlot ge
komen en aan de pier te Ameland gearri
veerd Men hoopt dat thans weer een gere
gelde veerdienst voor passagiers zal zijn ge
opend.
De gestrande veeboot is echter nog niet
vlot. Het vee wordt nog steeds vanaf den
wal van voer en water voorzien.
Een doode, acht gewonden.
VERSTOORDE WITTEBROODS.
WEKEN.
Aan boord van het particuliere jacht van
den bekenden vliegtuigbouwer Fokker is
een ontploffing geschied, terwijl het vaar
tuig langzaam voer, een tiental kilometers
stroomopwaarts van New York.
In allerijl snelden de drijvende spuiten
van de brandweer te hulp en men slaagde
er in het vuur te blussrhen. doch even later
is het jacht gezonken. Een der opvarenden
wordt vermist, acht anderen zijn in een
ziekenhuis opgenomen.
Het jacht had een groote waarde. Het is
gebouwd in aerodynamischen vorm en werd
beschouwd als een nieuwe vinding op
scheepvaartgebied, welke door Fokker zelf
is gedaan. De eigenaar had het jacht uit
geleend aan een jonggehuwd echtpaar.
De heer Fokker was zelf niet aan boord,
De onfortuinlijke jonggehuwden zijn gered
De oorzaak van de ontploffing, welke het
schip deed uitbranden en zinken is vermoe
delijk gelegen in kortsluiting.
VAN LEMMER NAAR URK GEWANDELD!
Zaterdagmiddag te half één zijn te
Urk de eerste wandelaars uit Lem
mer over den in den loop van deze
week gereedgekomen dijk gearri
veerd.
De heeren P. de Rook, A. Kleins-
ma en P. de Bijl vertrokken des
morgens te kwart over zeven van
Lemmer en kwamen te half een op
Urk aan. Zij meldden zich direct
bij den. burgemeester, die hun een
oorkonde heeft uitgereikt.
EEN STALINPLEIN TE BERLIJN.
Grappenmakers of....?
Havas meldt, dat onbekenden vannacht
in Berlijn het naambordje op de „Mussoli-
ni-platz" hebben beklad en het opschrift
hebben vervangen door „Stalin-platz."
Ruim 160.000 passagiers. Van
daag begint de afbraak der
Spoorwegtentoonstelling.
Gisteravond is de groote Spoorweg jubile
umtentoonstelling op het terrein van het
voormalige Paleis van Volksvlijt aan het
Frederiksplein te Amsterdam gesloten. De
laatste bezoeker, die de loketten passeerde,
had het nummer 258.724. Een bezoek, dat
formidabel genoemd kan worden, vooral
wanneer men het ziet in het licht der tijds
omstandigheden. Afgezien van tentoonstel
lingen, die maanden duurden, was deze ex
positie de drukst bezochte, welke sinds vele
jaren in ons land werd gehouden. Over een
periode van dertig dagen werd een dagge-
middeide van bijna 9000 betalende bezoekers
gehaald. Op den druksten dag passeerden
18334 menschen de controle.
'Het treintje van 1839 vervoerde bijna
160.000 pasagiers en legde een afstand af,
gelijk aan die tusschen Amsterdam en Con-
stantinoped: 3000 km.
Een spoorwegmuseum.
Vandaag zal met de afbraak worden be
gonnen. Het tentoonstellingsmateriaal zal
met veel zorg worden ingepakt en naar
Zwolle worden overgebracht, waar het voor
loopig in een leegstaande werkplaats van
de spoorwegen wordt opgeborgen. Te zijner
tijd zal het een plaats krijgen in het spoor
wegmuseum, waarvoor het maliebaanstation
te Utrecht zal worden ingericht, maar voor
welk doel het eerst een grondige verbou
wing zal moeten ondergaan.
Verwachting: Gedeeltelijk be
wolkt, droog, zelfde tempe
ratuur als gisteren, matige
tot zwakke Oostelijke wind.
Een mededeeling uit
bron.
Fransche
Het Fransche persbureau Havas ver
neemt uit gewoonlijk goed ingelichte
bron, dat een aanslag gepleegd zou
zijn op het gebouw van het propa
gandaministerie te Berlijn.
Waar op dit oogenblik een bevesti
ging of tegenbericht van Duitsche
zijde nog niet is ontvangen, laten wij
de verantwoordelijkheid voor de
juistheid natuurlijk geheel voor re
kening van Havas.
i Twee treinen op elkaar gereden.
20 dooden.
Gisteravond is op het Berlijnsche
station Gesundbrunnen een naar
Sassnitz rijdende D-trein op een
naar St. Argard rijdende passagiers-
trein ingereden. Het laatste rijtuig
van den personentrein werd gedeelte
lijk in elkaar gedrukt en vloog in
brand. Het voorlaatste rijtuig werd
lichter beschadigd.
Het aantal dooden en gewonden is
nog niet nauwkeurig bekend. Ge
vreesd moet worden dat ruim 20 doo
den zijn gevallen.
Het niet beschadigde deel van den
personentrein heeft zijn reis voortge
zet. Er wordt een onderzoek inge
steld naar de schuldkwestie.
Friezen hoorden het kanonge
bulder. Een Duitsche vliegboot
neergeschoten?
De Engelsche admiraliteit deelt mede, dat
vijandelijke vliegtuigen gistermiddag op de
Noordzee twee mijnenvegers hebben aange
vallen. Geen van beide partijen leed verlie
zen.
Hoewel de juiste plaats niet wordt opge
geven is het niet onwaarschijnlijk, dat dit
zeegevecht is gebeurd nabij de' Oost Friesche
eilanden. Te Oostmahorn op Terschelling is
namelijk zwaar kanongebulder, komende uit
die richting, gehoord.
Vei der deelt het Engelsche ministerie
van luchtvaart mede. dat verkenningsvlieg
tuigen der Britsche luchtstrijdkrachten, die
pafrouilledienst deden boven de Noordzee
twee Duitsche vliegbooten hebben ontmoet
r ontspon zich een luchtstrijd, waarbij een
ten vliegbooten werd neergescho-
Na den strijd zag de piloot van een der
Britsche toestellen, dat de Duitsche beman
ning zich aan het wrak van hun vliegboot
vastklampend. Een in de nabijheid varend
schip werd ter assistentie derwaarts gezon-
c en en de Britsche toestellen hervatten
hun patrouille.
Tvvee Britsche toestellen werden tijdens
het luchtgevecht door kogels getroffen.' zon
der dat de inzittenden letsel bekwamen.
Van Duitsche zijde ontbreekt over deze
aangelegenheden tot heden elk bericht.
STEWARDESSEN ONTSLAGEN.
Na- de,Tel. verneemt, staat het thans
vast dal alle stewardessen, die in dienst zijn
.iJ K.L.M. ontslagen zullen worden. Haar
is aangezegd, dat zij in den loop van deze
maand den officieelen onslagbrief per 1 De-
1 cember zullen ontvangen.
