IJNHARDTJ
Levensgevaarlijke
sleep
Dr. Co lijn over
den oorlog
Amsterdam-Oost
Tien spuitgasten
gewond
bevrijdt zich van zijn kluisters
7 we
fv^£fxo^i TVoricl^A smel ^ij:
De „Indra
behouden
binnen
Tweede Kamer over
het kabinet-De Geer
Hulde aan
onze weermacht
nieuwe stations verrezen
Hoofdpijn - Kiespijn - Zenuwpijnen
Rheumatische pijnen - Spit - Spierpijn
Periodieke pijnen - Kou en Griep.
Brandweerauto kantelt
Twijfelachtig berouw
Postvluchten op Indië
Stappen der Oslo-staten
te Berlijn
„Door bloed
geheiligde vriendschap"
1 „Mijnhardtje" 5ct. 1 2 „Mijnhardtjes" 50ct. B., Apoth. en Drog.
KAPITEIN V. D. BURG VAN DE
„UTRECHT" VERTELT.
(Van onzen eigen verslaggever).
Tegen de kade van de Nieuwediepsche
liaven ligt de sleepboot „Utrecht" uit te
puffen. Een grijze smook komt uit de zwar
te pijp en drijft traag over het havenwater.
De kok staat in het kombuis wat aardappels
te bakken, die sissend in het vet drijven.
De stoker duikt juist uit de machinekamer
vandaan, waar hij sinds gistermorgen zes
uur, bijna zes en dertig uur heeft doorge
bracht. Zes en dertig uur zijn de mannen
niet uit de kleeren geweest, hebben ze gebi
vakkeerd op dek in een triesten regen en
met een onwillig schip achter zich.
De „Indra" bleef drijven.
Menige zware reis heeft de sleepboot ge
maakt. Reizen bij stormweer, als men van
de brug niet over de koppen van de golven
heen kon zien, maar wellicht heeft men nim
mer zoo'n moeilijke reis gehad als met de
Finsche houtboot „Indra", die Maandagmor
gen bij de kust van Terschelling op een mijn
liep. De Stortemelk II van Doeksen snelde
het schip ter hulp, de bemanning, waarvan
er twee helaas 0111 het leven kwamen, werd
door begeleidende houtschepen overgeno
men, maar de „Indra" bleef hulpeloos rond
drijven.
Het is onbegrijpelijk, dat het schip
niet in de diepte verdwenen is, zoo
zeide ons kapitein v. d. Burg van de
„Utrecht" en als het niet zoo'n dek
last met groot drijfvermogen had ge
had, was het zeker verloren geweest
Nu bleef het schip boven water,
maar er was de angstige onzeker
heid, dat de deklast los zou raken
en dan was de „Indra" zeker nog
een prooi van de golven geworden.
Maandagavond kwam het verzoek van
Terschelling om hulp te verleenen bij de
sleep. De Stortemelk kon het schip onmo
gelijk sleepen. Eerst Dinsdagmorgen echter
kon de Utrecht de haven van Nieuwediep
uitvaren, daar 's avonds na zes uur geen
enkel schip meer de haven uit mag. Langs
een grooten omweg moest men naar Ter
schelling.
In normalen tijd is de afstand ongeveer
22 mijl en was men dus in enkele uren
ter plaatse van het ongeluk geweest. Nu
moest niet minder dan 50 mijl gevaren wor
den, alvorens men de sleepboot van Doek
sen met de Finsche houtboot genaderd was
Het was reeds half twaalf in den morgen,
toen men de verbinding tot stand kon bren
gen.
De sleep naar IJmuiden.
De „Utrecht" maakte vast op de „Storte
melk" en zoo aanvaardde men de reis
naar IJmuiden... Het weer was slecht.
Mist en regen, zoodat er weinig uit
zicht was en dat in een vaarwater,
dat vol gevaren is en waar de
laatste weken al verscheidene
schepen hun graf gevonden hebben.
Het was dan ook een uiterst in
spannende reis voor de opvarenden
van de sleepbooten, temeer waar
de Indra onrustbarend gierde. Het
schip draaide practisch telkens om
zijn as. Het moest achteruit ge
sleept worden, omdat het voor
schip bijna onder water zat. Het
gierde van links naar rechts als
het dwars lag, was het „of je aan
een berg zat te trekken", zei de
kapitein van de Utrecht...
Het duurde 24 uur
De tocht naar IJmuiden, anders een kip-
peneindje, duurde dan ook niet minder
dan pl.m. 24 uur. Om 11 uur vanmorgen
waren we voor de pieren van IJmuiden,
toon kwamen, de „Stentor" en „Nestor" van
Wijsmuller te hulp en vereischte het nog
heel wat stuurmanskunst om het scheepje
veilig binnen te brengen. De maximale
vaart van de Utrecht, die tien mijl loopt,
■was op deze reis 2Ve mijl.
De „Utrecht" stoomde direct naar zijn
Standplaats, Nieuwediep, waar de sleepboot
om ongeveer vier uur binnenliep. Kapitein
en bemanning waren blij, dat de reis er op
zat, want al hadden ze geen mijnen gezien,
het gevaar dreigt daar van tal van kanten.
Naar de hoofdstad.
Gistermorgen om 11 uur is de „Indra"
door de „Utrecht" en „Stortemelk" te IJ
muiden binnengebracht.
Gistermiddag om half vijf passeerde het
Finsche schip, do Iïembrug, het werd geas
sisteerd door drie sleepbooten van de ree-
derij Goedkoop en zal opgenomen worden
vin een dok van de Amsterdamsche Droog
dok Maatschappij.
„VIJFDE KABINET-COLIJN ON NEDER-
LANDSCH BEHANDELD."
Het voorloopig verslag over de algemeens
beschouwingen van de Tweede Kamer over
de Rijksbegrooting 1940 is verschenen.
Verscheidene leden vragen waarom
de voorzitter van den Ministerraad
en diens ambt'genooten door het aan
vaarden van hun tegenwoordige
functies de verantwoordelijkheid op
zich hebben genomen voor het feit,
dat niet een poging is gedaan tot het
formeeren van een kabinet, uitslui
tend gevormd uit die politieke groe
pen, die haar medewerking verlee-
den aan de aanneming van de motie-
Deckers, welke tot het aftreden van
het vijfde kabinet-Colijn heeft geleid.
Dat een kabinet, samengesteld als het hui
dige, thans met de bewindvoering is belast,
betreuren deze leden.
„On-Nederlandsch".
Eenige andere leden zijn met de boven
staande woordvoerders van oordeel, dat na
de huns inziens on-Nederlandsche wijze,
waarop het vijfde kabinet-Colijn was behan
deld, allereerst door een katholieken for
mateur een poging had moeten zijn ge
daan tot het vormen van een kabinet, steu
nend op dezelfde meerderheid, waaraan de
motie-Deckers haar succes dankte. Deze
meerderheid was niet een toevallige. Zij was,
naar deze leden meenden te weten, door een
overleg voorafgegaan.
Sommige leden noemen de hier
boven weergegeven betoogen on
juist en achten ook volkomen on
juist de bewering, dat de meerder
heid, welke zich voor die motie-
Deckers uitsprak, zou zijn tot stand
gekomen na voorafgaand overleg.
Dat de heer de Geer in de vorming van
een kabinet op breede basis slaagde, achten
deze leden verheugend.
Verscheidene andere leden, die even
min kunnen erkennen, dat de vor
ming van een kabinet, uitsluitend
bestaande uit aanhangers van de po
litieke groepen, welke de aanvaar
ding van de motie-Deckers bewerk
stelligden, de eenig juiste oplossing
was, stellen er niettemin prijs op,
er op te wijzen, dat zij bereid waren
geweest aan de vorming van een
parlementair kabinet, in de eerste
plaats steunende op die groepen,
mede te werken.
Dat voor het eerst ook sociaal-de
mocraten aan de regeering deelne
men, achtten zij voor een gezond
staatkundig leven in Nederland van
groote beteekenis.
De weg naar een vervaagd
Marxisme.
Eenige andere leden zeggen:
Gelijk de S.D.A.P. naar de zgn. burger
lijke partijen toegroeit, groeien deze laat-
vten naar de SDAP toe. Alle treffen elkaar
op den weg van een vervaagd Marxisme,
om noodzakelijkerwijs of bij het nationaal-
socialisme of bij het communisme te belan
de ra,
Geen wanhoop aan den vrede.
„Maar het is voorzichtiger met
een vrij langen oorlogsduur te
rekenen".
Dr. Colijn is gisteren naar Genève ver
trokken, teneinde deel te nemen aan het
werk van de controle-commissie, in verband
met de voorbereiding der Volkenbondsbc-
grooting voor 1940.
In een interview dat de oud-minister-pre-
sidonit een redacteur van de Tel. vóór zijn
vertrek toestond, heeft de grijze staatsman
zich over den internationalen toestand o.m.
als volgt uitgelaten:
Er zijn nog heel wat neutralen
van wie het volstrekt niet zeker is
dat zij tot het eind van den oorlog
alle neutraal zullen blijven. En in
dien wel, dan zullen ze vermoede
lijk, anders dan in 1919. toch mee
spreken bij het tot stand brengen
van den vrede.
Wie zal nu bij zooveel ongewisheid een
prognose durven geven van de uitkomsten
van dezen oorlog. En wie durft zeggen, hoe
lang hij duren zal, wanneer de vredp komt?
Niet binnen de drie maanden en niet later
dan 1943. Daar tusschen in heeft elke tijds
bepaling gelijke waarde. Althans bil de ge
gevens, waarover wij op dit oogenblik be
schikken.
T.en aanzien van Polen zeide dr. Colijn
o.m.:
Men is reeds zeker van het ieft,
dat een integraal herstel van Polen
niet te verwachten is. Zelfs niet al
zouden Engeland en Frankrijk er
in slagen Duitschland op de knieën
te brengen. Immers laat Rusland het
nu bezette deel van Polen niet meer
los.
Dr. Colijn concludeerde tenslotte:
Zuiver zakelijk gezien, behoeft men niet
te wanhopen aan de mogelijkheid van een
vrede in eene niet al te ver verwijderde toe
komst. maar als men acht geeft op wat
achter de feiten ligt, is het in elk geval
voorzichtiger om met een vrij landen oor
logsduur te rekenen.
Zij, die vielen.
Met deernis dacht men aan hen,
die in de achter ons liggende we
ken bij de vervulling van hun mili
tairen plicht het leven lieten.
Verscheidene leden constateeren, dat de
noodzakelijke beperking van meeningsui-
ting met betrekking tot den oorlogvoeren
den in ernstige mate ontbreekt bij bepaal
de politieke kringen, wier pers in dit op
zicht ergerlijk eenzijdige beschouwingen be
vat en uit wier midden men zich zelfs niet
heeft ontzien, tegen een der bij den oorlog
betrokken mogendheden opruiende pamflet
ten te verspreiden. Naar het oordeel der
hierbedoelde leden is 't dringend gewenscht,
dat van de zijde der overheid tegen uitin
gen van dezen aard wordt opgetreden.
CritieU op bepaalde pers, die
Nederlands neutraliteit schaadt.
De Tweede Kamer heeft, naar aanleiding
van de Rijksbegrooting voor 1940, ver
klaard, zonder eenige uitzondering te kun
nen instemmen met de door de regeering
gevolgde zelfstandigheidspolitiek en met
de daarop gebaseerde handhaving van een
strikte onzijdigheid in het uitgebroken ge
wapende conflict.
Gaarne wil men hulde brengen aan
het orgaan, waaraan in de aller
voornaamste plaats de zorg voor de
handhaving onzer neutraliteit is toe-
vertrouwd: de weermacht. Deze
hulde geldt allen, van hoog tot laag,
die van dat orgaan deel uitmaken.
Sterkend noemt men het, dat de vaste
wil van regeering en volk om, zoo noo-
dig, onze onafhankelijkheid tot het uiter
ste te verdedigen, mede een krachtige ui
ting heeft gevonden in de groote toewijding
waarmede leger en vloot hun taak vervul
len.
EEN NOODLOTTIGE ONTMOETING.
Bij een oefentocht van de Hilver-
sumsche brandweer is gistermiddag
omstreeks iwee uur oen zeer ernstig
ongeluk gebeurd, waarbij tien per
sonen gewond werden.
Een zware motorspuitwagen met
volledige bemanning reed met vrij
groote snelheid den hellenden vaart-
weg af, toen van den Schuttersweg
een vrachtauto verscheen, die door
reed naar de Hondenbrng, zonder
voorrang te verleenen. Een botsing
was onvermijdelijk.
De brandweeranto werd in den flank
gegrepen en kwam kantelend in een
tuin terecht, waardoor de wagen ern
stig beschadigd werd. Tien brand
weerlieden werden gewond.
De G.G.D. rukte met een ziekenauto uit
en de politie met overvalwagen en brancard.
Voorts stelden de militaire autoriteiten eeni
ge wagens beschikbaar.
Nadat dokter Planten, de directeur van
den geneeskundigen dienst, ter plaatse de
eerste hulp had verleend, zijn alle tien ge
wonden naar een ziekenhuis vervoerd.
Twee van de tien spuitgasten hebben ern
stige kwetsuren opgeloópen, namelijk de B.,
die een gebroken onderkaak en een gebroken
arm, en U„ die een wonde in den rug kreeg.
Drie mannen werden minder ernstig ge
wond, terwijl de vijf overigen lichte verwon
dingen opliepen. Deze laatste vijf zullen van
daag of morgen het Diakonessenhuis, waar
heen allen werden vervoerd, kunnen verla
ten.
Man geeft zich zelf aan na ver
duistering van f 3000.
Een vertegenwoordiger van buitenland-
sche huizen te Amsterdam had op de We
teringschans een meubelzaak. De goederen
had hij in consignatie. Deze buitenlandsche
firma's inden zelf de gelden voor de ver
kochte meubelen, de vertegenwoordiger ont
ving provisie. Toen de zaken slechter gin
gen, inde de vertegenwoordiger zelf de gel
den en besteedde deze ten eigen bate. Op
het oogenblik dat de laatste cent uitgegeven
was, meldde hij zich berouwvol bij de po
litie aan. Een bedrag van ongeveer drie
duizend gulden was verdwenen.
Op de heenreis bereikte de Bui.
zerd Basra. op de terugreis kwam
de Wielewaal tè Jodhpoer aan.
a*
Inzake he* torpedeeren van neg,
trale schepen,
DUITSCHE TEGENSPRAAK.
Naar wij vernemen hebben de Scan
dinavische staten besloten zich tot de
Duitsche regeering te wenden met
een protest terzake van het torpedee
ren van neutrale handelsschepen.
Voorts vernemen wij, dat België zich
bij dit protest aansluit, doch dat voer
Nederland daartoe op het oogenblik
nog geen redenen bestaan zich bij
zulk een dergelijk protest aan te slui
ten.
Niets van een démarche bekend^
zegt D.N.B.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
Inzake het bericht, als zouden de neu*
trale staten in Berlijn stappen willen onder*
nemen tegen de torpedeering van neutrale,
schepen, wordt van bevoegde Deensche zijde
vastgesteld, dat aan de Deensche regeering
van een démarche door een groep van neu
trale staten niets bekend is.
Tusschen Duitschland en Slowakije
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
Ministerpresident Tiso heeft tot de Slo*
waaksche weermacht een legerorder ge*
richt, waarin o.a. gezegd wordt:
Onze troepen aan de noordelijke
grens hébben de historische taak!
vervuld, het gebied van Slowakije voor
een vijandelijke inval te beschermen en het
TISO.
ons sinds oeroude tijden toebehoorende en
ten onrechte geroofdie gebied weer bij het
moederland in te lijven.
Onze verbondenheid met het Duitsche
Rijk is niet slechts van inniger en hartelij*
ker aard geworden, doch is bovendien ver*
keerd in een onwrikbare door bloed gehei*
ligde vriendschap. Ten slotte wekt Tiso in
den legerorder de officieren, onderofficie*
ren en soldaten op, zich thans met all8
kracht te wijden aan het opbouwende vre*
deswerk van den Slowaakschen staat.
GEHATE OVERWEGEN BEHOOREN A.S.
ZONDAG TOT HET VERLEDEN. STAAL
VAN DEGELIJK HOLLANDSCH
INGENIEURSWERK.
In Amsterdam Oost gaat iets ge
beuren.
Vijf jaren van harden arbeid in dit
stadskwartier gaan hun finale bele
ven. Amsterdam Oost wordt bevrijd.
Dat wil zeggen: het behoort dan tot
de historie, dat eindelooze drommen
auto's, fietsers aan weerszijden van
„gezakte" overwegboomen zich staan
te verbijten, ieder moment van den
dag. In den nacht van 14 op 15 Oct.
zal dit deel van Amsterdam een an
der aspect verkrijgen. Dan zullen er
geen dwars over de straten rijdende
trams meer zijn, dan zal de hoofd
stad in dat deel geen voorwereldlijke
verkeersstoornisscn meer bezitten.
En het zal er twee nieuwe stations
bij ge kregen hebben: de schoone vol
einding van vijf jaar inspannenden
arbeid van duizenden werkers.
Zoo wordt de situatie: Bij Duiven-
drecht vangt de hooge spoorbaan
aan, die bij der Zeeburgerdijk weer
in een lage overgaat. Momenteel
gaat het spoorverkeer nog via Wees-
perpoortstation naar Centraal-stati-
on over een lage spoorbaan. In den
nacht van Zaterdag op Zondag gaat
het via de hooge en dan langs het
nieuw gebouwde Amstelstation di
rect naar het Centraalstation. En
Zondagmorgen zien de Amsterdam
mers een zeer gewijzigd stadsbeeld.
Bevrijd van een gehaat harnas.
Maar hef zijn niet alleen de spoor-
wegboomen in Oost. In den zelfden
nacht verdwijnt het beruchte Wees-
perpoortstation. Ook dat vonnis is
geveld. Doch hierover direct.
Het kostte millioenen.
Deze spoorwegwerken hebben millioenen
gekost. Om het vrij precies te zeggen: 28
millioen. Hiervan voteerden de Nederland-
sche Spoorwegen 10 millioen, rijk en ge
meente elk 9 millioen, terwijl het rijk voorts
de uitgaven voor den aanleg van een deel
ringbaan voor zijn rekening nam.
Doch het volle nut van deze belangrijke
wijzigingen zal eerst worden gesorteerd
door de uitvoering van de plannen waar
voor enkele maanden geleden door den Am-
sterdamschcn raad een crediet van ruim 3
millioen gulden is gevoteerd. Deze plannon
omvatten een groote uitbreiding van het
tramnet in het zuidoostelijk deel van Am
sterdam en den aanleg en verbetering van
oen reeks nieuwe, resp. reeds bestaande
wegen. Verbeterd zullen o.a. worden de
Insulindeweg, Middenweg en de 1ste Oos
terparkstraat, terwijl over de oude Wees-
perpoorterreinen een breede en grootsch
opgezette verkeersweg zal worden aangelegd
voei*ende van het Weesperplein door den
onderdoorgang bij het President Steyn-
plantsoen naar het Amstelstation.
Het nieuwe stationsgebouw aan
de MniderpoorL
Wat nu de beide nieuwe stations betreft
die over enkele dagen in gebruik genomen
zullen worden, staan wij eerst even stil
bij het nieuwe Muiderpoortstationsgebouw,
dan zien wij daar een kleine, intieme hal,
met aan de linkerzijde de zes loketten.
Rechts liggen een serie kiosken, waarin men
zich van alles en nog wat kan voorzien.
Allerlei modern gerief is hier voor den rei
ziger aanwezig. En dat is alles uiterst prak
tisch ingericht en maakt een uiterst smaak-
vollen indruk. Een keurig staaltje van in
genieurswerk. Rust en behaaglijkheid ademt
dit emplacement. Symbolisch is het groote
ronde venster in de hal. dat ieder binnen
komende opvalt: een door professor Cam-
pendonck ontworpen glas-in-lood raam met
veel vliegende en trekkende vogels, die de
reislust voorstellen.
Het Amstelstation
Het Amstelstation verdeelt het plein in
twee helften, die verkeerstechnisch het aan
brengen en het wegvoeren van de reizigers
hebben te verzorgen. De tramreiziger komt
aan den Oostkant van het plein aan, hij
doorkruist de tramtunnel en komt langs een
inonumcntale trap in de plaatskaartenhal
uit. Ongemerkt is hij onder den drukken rij
weg heengegaan.
In dit station: ruimte en licht. Smaak
volle meubelen. Op allerlei comfort is hier
gerekend. Wascligclogenheden in direct con
tact met do wachtkamers, boeken- en cou
rantenverkoop op de snelste wijze, een op
vallend verzorgd interieur. In het gebouw
zullen muurschilderingen van de hand van
Peter Alma U boeien. Ook zal de aandach
tige beschouwer die wat meer tijd heeft zich
kunnen verheugen in eenig beeldhouwwerk
van den kunstenaar Theo van Reyn, ter*
wijl voorts de metaalkeuze van het interieur
en de omgeving der onderdeelen het gevoel
zullen geven dat met veel liefde aan dit ge*
bouw gewerkt werd om de duizenden te
ontvangen, waarvoor de spoorweg icderen
dag klaar staat.
Slagboomen-misère verdwenen
Twee stations: Het Muidcrpoortsta-
tion en het Amstelstation: twee
voorbeelden van kranig werk, die
ieder voor zich het stadsbeeld be-
heersohen en er een modern en
smaakvol cachet aan geven-
Het is bekend dat het Amsterdamsche
publiek met veel interesse de werkzaamhe*
den gevolgd heeft. Vurig beidde men h®
oogenblik, dat de gehate „slagboomcn" geH
slecht zouden worden en door tunnels ver*
vangen.
da
Thans is het zoover: overwonnen is
historische overwegmisère in de Linnaeus*
straat en de Watergraafsmeer ontsloten*
het klassieke Weesperpoortstation uit den
weg geruimd. Geboren zijn oen monumen*
taal Amstelstation en een modern Muider*
pooitstation. En ver van het gewoel van <1©
straat daveren nu de treinen over de vis*
ducten. Het verkeer, zoo vele jaren geban*
]n d© KreeP van de gewoonte, heef1
zich ook hier vrijgemaakt.
Amsterdam is verheugd dat dit alles ©f
net punt staat te gebeuren. Amsterdam
„f f iaren'ang zich verbeten. Maar nlt
staat de uiteindelijke victorie van een mm
dern verkeer in onze eerste stad des lanaS
voor de deur.
'-n haast onwillekeurig komt dat
van Vondel in dn gedachten:
Aan d Aemstel en aan 't Y, daar doet
[zich heerlijk op®
aij die als Keizerin de kroon draagt
[van Europ©»
