HET COMMUNISME
marcheert!
SIEGFRIEDLINIE
De ramp van
de „Indra
Bereidt U
ten vrede
Finland ten
afweer gereed
WILNA aan Litauen
Treffen
op de Noordzee
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Vier Finsche steden
worden ontruimd
Estlandsche regeering
afgetreden
LL/EERBER1CHT
KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TELEFOON 50 (2 LIJNEN)
WOENSDAG
11 OCTOBER 1939
67e JAARG. No. 8743
Duitsche aanval op
Britsche oorlogsschepen
in kaart gebracht
door de Engelschen
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINTi
heldersche courant
Uitgave der Uttg.-Mi). Hollands Noorderkwartier N.V. te Den Helder
De Finsche minister van binnen-
landsche zaken, Kekkonen, heeft
gisterenavond de bevolking- van Hel
sinki en Wiborg in een radiorede
aangespoord heden en morgen deze
steden vrijwillig zooveel mogelijk te
ontruimen. De regeering wil dwang
vermijden. Ook Tammerfors en Abo
zullen worden ontruimd.
De minister verklaarde, dat de po
litieke toestand niet verontrustender
of slechter is geworden, doch dat het
beter is thans de maatregelen kalm
uit te voeren, dan later overhaast.
Voor het evacueeren van de bevol
king der twee steden zullen met in
gang van heden speciale treinen be
schikbaar zijn. Dengenen die niet
buiten de stad bij familie onderdak
kunnen vinden, zal de regeering een
woonplaats aanwijzen.
Eigenaars van auto's, die wegens
gebrek aan benzine geen gebruik
van hun wagen mochten maken,
wordt toegestaan, de auto's geduren
de de twee volgende dagen voor de
evacuatie te gebruiken.
Gisterenavond is te Helsinki de
eerste oefening van de luchtbescher
ming gehouden.
Een vaste burcht.
Naar Havas uit Bern verneemt,
meldt de correspondent te Helsinki
van de „Basler Nachrichten" aan
zijn blad, dat het vertrek van de
Finsche delegatie naar Meskou aan
leiding is geworden tot een indruk
wekkende manifestatie van vader
landsliefde van de zijde der bevol
king.
Behalve de leden der regeering
woonden duizenden personen het
vertrek der delegatie bij en hieven
gezamenlijk het oude Luther-lied
aan: „Een vaste burcht is onze
God!"
Zweden en Denemarken volgen met be
zorgdheid de loop der onderhandelingen
tusschen Moskou en Helsinki.
Het Deensche blad „National Tidende
schrijft, dat de onderhandelingen te Moskou
niet alleen een probleem zijn voor Finland,
maar voor het geheele Noorden. De ernst is
des te grooter, omdat deze onderhandelin
gen deel uitmaken van een veel grooter pro
ces, dat het grootstè gevaar voor het Noor-
tien en voor geheel Europa inhoudt.
Denemarken volgt de ontwikkeling der
Finsch-Russische betrekkingen met de groot
ste aandacht, daar men van meening is, dat
door een verder opdringen van Stalin in do
Oostzee de Sovjet-invloed mogelijk naar het
Westen voortschrijdt en zelfs Denemarken
zou kunnen doordringen.
HET HOOFDSTATION IN DE FINSCHE
HOOFDSTAD, WELKS FRAAIE ARCHITEC
TUUR ZEER DE AANDACHT TREKT.
Volgens berichten uit Kopenha
gen zijn dertig Finsche divisies naar
de grens gezonden. Daar is ook het
luchtafweergeschut in stelling ge
bracht en worden oefeningen gehou
den.
Wilna aan Littauen.
De onderhandelingen, welke sinds
3 October jl. te Moskou zijn gevoerd
tusschen Volkscommissaris Molotof
en den Littauschen Minister Urbsijs
hebben geleid tot onderteekening
van een pact betreffende den over
dracht aan de Littausche republiek
van de. stad Wilna en het Wilnasche
gebied en een pact tot wederzijd-
schen bijstand tusschen Littauen en
de Sowjet-Unie.
Dit grootmoedig afstaan van de oude, hei
lige Littausche hoofdstad aan de kleine re
publiek zou hoop kunnen doen koesteren
over het vrijwillig aanvaarden door Moskou
van een natuurlijke begrenzing van het
Sovjet-systeem, ware het niet, dat Molotof
ten aanzien van de cultureele ontwikkeling
van het Wilnagebied bepaalde eischen heeft
gesteld, welke de souvereiniteit van Kaunas
tot een bespotting maken.
Immers Moskou heeft geëischt, dat in het
thans afgestane gebied een sterk rood garni
zoen zal mogen worden gelegd, dat de com
munistische partij ongestoord haar activi
teit zal mogen blijven ontplooien en daaren
boven dat Rusland aan de Memel een soort
Segfriedlinie zal mogen aanleggen.
In de afstand van Wilna kan men dan
ook met den besten wil niets anders zien
dan een Danaërgescherik, dat er tenslotte toe
zal leiden om Littauen te maken tot een
springplank van het communisme naar
Midden Europa.
Het thans aan Littauen afgestane Wilna-
gebeid telt ongeveer 500.000 a ÖOO.OOO in
woners, de stad Wilna inbegrepen. De
nieuwe Russisch-Litausche grens zou dan
loopen van een punt, dat ongeveer 20 km.
ten Zuiden van Druskininki (Zuid-Litauen)
gelegen is in de richting van de plaatsen
Woronow en Oszmiana (ten Oosten van
Wilna), vandaar naar Tweretsj en dan
naar het Noordoosten tot de grens van
Letland.
Het gebied is in de weinige weken, dat
het door de Russiche troepen is bezet, ge
heel gesovjetiseerd. Landeigenaars zijn ver
jaagd, de particuliere eigendom is verdwe
nen en raden van soldaten en arbeiders
regeeren. Litauen krijgt een lastig cade
autje!
Uit Tallinn komt het verontrusten
de bericht, dat de Estlandsche re
geering is afgetreden.
Het verzet in het land is groeiend.
Of hieraan het stopzetten van de intocht
der Russiche legers is te wijten, dan wel
dat dit aan den toestand der verbindings
wegen en bruggen ligt, zooals van offi-
cieele zijde wordt beweerd, is moeilijk te
zeggen.
Zeker is slechts, dat een Russische dele
gatie met weer nieuwe eischen te Tallinn
is goarriveerl en Estland geheel in de
macht van Moskou is,
Het communisme rukt op!
DUITSCHE MACHINES IN DENEMARKEN
GEDAALD.
Het opperbevel van het Duitsche
leger deelt mede, dat op 9 October
Duitsche vliegtuigen bij verrassing
een aanval hebben gedaan op Brit
sche oorlogsschepen aan de West
kust van Noorwegen. De aanvallers
plaatsten zes zware treffers op
Britsche kruisers, de ontploffingen
aan boord en de rookontwikkeling
waren een bewijs voor het Duitsche
succes.
Twee Duitsche vliegtuigen moes
ten een noodlanding maken op
Deensch gebied, de bemanning is on
gedeerd.
De Engelschc lezinq.
Een vijandelijk eskader, aldus de Britsche
admiraliteit, dat door onze patrouilledien
sten Zondagmiddag was ontdekt en dat ge
schaduwd werd, terwijl het er zich van be
wust was, dat zijn aanwezigheid bekend
was, schijnt des nachts te zijn terugge
keerd. Het is ontkomen aan onze strijdkrach
ten, die het niet in zicht kregen.
Maandagmorgen kreeg een Britsche tor-
pedobootjager een vijandelijk vliegtuig in
zicht, en maaktzich gereed het te bestrij
den. Het toestel deed een bomaanval van
een hoogte van 5000 voet, waarbij een bom
ontplofte op bijna 400 meter afstand van
stuurboord. Een tweede, grooter vliegtuig
werd waarschijnlijk door ons geschut ge
troffen, toen het een soortgelijken aanval
ondernam. Drie vrij gröote bommen werden
neergeworpen, doch kwamen ook ditmaal
ver van het schip, ongeveer een halven mijl
afstand, neer. Het eerste toestel trachtte
toen een duikbomaanval te ondernemen,
doch het werd door ons vuur verdreven.
Het vliegtuig kan getroffen zijn. Twee neer
geworpen bommen kwamen op 200 meter
afstand neer.
Den zelfden middag werd een Britsch
kruiseskader aangevallen door bommenwer
pers, met wie het den strijd aanbond gedu
rende ruim een uur.
Bij geen van deze gevechten werd een
Britsch schip geraakt of beschadigd. Er
vielen geen dooden of gewonden. Het aantal
der vijandelijke verliezen is onbekend, doch
berichten van neutrale zijde geven te ken
nen, dat verscheidene machines niet naar
Duitschland teruggekeerd zijn.
Verklaring van den Britschen
minister van luchtvaart.
IN NAUWE SAMENWERKING
MET DE FRANSCHE INDU
STRIE ZAL VLIEGTUIGPRO-
DUCTIE VERDUBBELD WOR
DEN.
In het Britsche Lagerhuis heeft
minister Kingsley Wood de minister
van Luchtvaart, een verklaring ge
geven over de activiteit van de
Britsche luchtmacht. Hij kondigde
aan, dat de vliegtuigproductie bin
nenkort verdubbeld zou worden.
Zeer tevreden is de regeering over
de prestaties der piloten, die de ge
heele Siegfriedlinie hebben verkend
en in kaart gebracht.
Dö minister voegde hieraan toe, dat in de
eerste vier weken van den oorlog de lucht
macht 72 keer onderzeeërs heeft waargeno
men en 34 keer tot den aanval is overgegaan.
Eenige hiervan hebben zonder twijfel suc
ces gehad. Enkele foto's zijn genomen van
een hoogte van slechts ongeveer 100 meter.
De strooibiljettenoorlog.
Het uitgooien van strooibiljetten
achtte de minister van groot belang
voor het geven van inlichtingen aan
het Duitsche volk. Op Duitsche ge
vangenen zijn deze strooibiljetten ge
vonden, niettegenstaande de zware
straffen waarmede personen, die deze
biljetten oprapen, worden bedreigd.
Ten aanzien van de Duitsche verkla
ring, dat de burgers van Berlijn
rustig hebben geslapen tijdens de
Britsche vluchten boven Berlijn, zei-
de de minister: „bij hun terugkeer
spraken de Britsche vliegers over
zoeklichten, welke op hen gericht wa-
ren en over vuur, dat op hen geopend
was, zoodat we alleen kunnen con-
stateeren, dat de bewoners van Ber
lijn wel heel vast moeten slapen."
De vliegtuigproductie.
In een onderhoud met den Franschen mi
nister van luchtvaart is besloten tot een
meer intensieve samenwerking tusschen de
Fransche en Britsche industrie.
Ten aanzien van de hulp van de Domini
ons zeide de minister, dat ongetwijfeld de
hulp, welke de Dominions thans zullen ver-
leenen, grooter zal zijn dan in den wereld
oorlog. De vliegtuig-productie in de Domini
ons zal uitgebreid worden en de mogelijk
heid om nier, buiten gevaar voor aanvallen
van den vijand vliegtuigen te produceeren
en vliegers op te leiden, zal ten volle worden
benut.
JE „INDRA" OP SLEEPTOUW.
SCHIP VERMOEDELIJK VOOR
DE REEDERIJ VERLOREN.
Nader wordt vernomen omtrent het lot van
de Finsche houtboot „Indra", welke nabij
Terschelling op een mijn is geloopen, dat het
den sleepbooten „Utrecht" van de firma Wijs
muller en „Stortemelk" van de firma Doek-
sen, gelukt is het schip vast te maken. Zoo
als reeds gemeld is, heeft het schip wel ern
stige schade opgeloopen, maar is het niet ge
zonken. De beide sleepbooten zijn thans be
zig, het schip naar IJmuiden te sleepen. Op
het oogenblik bevinden zij zich nabij het ei
land Vlieland. Wanneer de weersomstandig
heden geen hinderpaal in den weg leggen
zal de „Indra" vermoedelijk heden in de ha
ven van IJmuiden worden binnengebracht.
Daar het schip geheel door de bemanning
is verlaten, is het momenteel, volgens het
zeerecht, prijs voor de sleepers, wanneer
het dezen althans gelukt, het schip be-
De bemanning is door het Zweedsche vracht
schip „Eriksborg" aan boord genomen en
met dit schip in de Coenhaven te Amster
dam gearriveerd.
Hierboven ziet men links kapitein F. A.
Frederikson van de „Eriksborg" en rechts
kapitein F. W. Lindhorn van de „Indra".
houden in een haven te brengen. Het voor
nemen bestaat, indien daarvoor door de
havenautoriteiten toestemming wordt ver
leend. hét schip naar Amsterdam te slee
pen. Wat er daar verder met het schip zal
gebeuren, staat nog niet vast, doch dit zal
vermoedelijk door arbitrage worden beslist.
Het grootc gevaar door de ronddrijvende
mijnen in de omgeving van de plaats,
waar de ramp gebeurde, is - vermoedelijk
oorzaak, dat de bemanning van de „Indra"
getracht heeft zich zoo spoedig mogelijk in
veiligheid te stellen en niet heeft gewacht
tot het schip geheel gezonken was of, zoo
als is gebeurd, vast kwam te staan, dat de
waterdichte schotten het schip drijvende
zouden houden, Immers wanneer er een of
meer leden van de bemanning aan boord wa
ren gebleven, dan zou volgens het zeerecht
het schip voor de reederij niet verloren zijn
gegaan.
Verwachting: Betrokken tot
zwaarbewolkt, plaatselijk
eenige lichte regen, hier en
daar mist, vooral in het
Zuiden, weinig verandering
in temperatuur, zwakke tot
matige Oostelijke tot Zuide
lijke wind.
Te lang!
De minister had op dit punt van
zijn rede drie kwartier gesproken en
enkele leden van de oppositie begon
nen te protesteeren tegen de lengte
van de rede.
Het huis toonde zich over het alge
meen echter ingenomen met hetgeen
door de luchtmacht is volbracht.
In een schriftelijk antwoord op een vraag
van een der leden van het Lagerhuis heeft
Churchill verklaard, dat het convoyeeren van
neutrale schepen die levensmiddelen naar
Engeland brengen, door Britsche strijdkrach
ten wordt overwogen, doch dat hij op het
oogenblik nog geen verklaring kon afleggen.
DE HEILIGE PLICHT DER NEU-
TRALE LANDEN. RADIO-RE
DE VAN OUD-MINISTER ROM-
ME.
In het kader van de r.-katholieke actie
„Naar de nieuwe gemeenschap" heeft oud
minister prof. mr. C. P. M. Romme gister
avond een radiorede gehouden onder het
motto: „Bereidt U ten vrede!".
Prof. Romme betoogde, dat het de
heilige plicht is der neutrale lan
den. zich op den vrede voor te be
reiden, welke na dezen oorlog vol
gen moet.
Bereidt u ten vrede! Dat is, aldus spr.,
voor een samenleving een kwestie van
vorm en een kwestie van geest en beide
in onderlinge afhankelijkheid, in een on
derlinge evenredigheid, in een afgestemd
zijn op elkaar. Plaats een krotbewoner in
een patriciërshuis en de geestesadel, waar
aan de huizinge haar voornaamheid dankt
zal het snel ontgelden. Plaats den man van
innerlijke beschaving in een krot. en wat
hij zich aan cultuur gewonnen heeft, zal
eiken dag gevaar loopen. af te slijten en
verloren te gaan. Bevolk een gemeenschaps
gebouw, gericht op onderlinge solidariteit
en wederzijdschen steun, met menschen,
voor wie de samenleving alleen iets is om
voor zich er van te halen en te trekken
wat ze kunnen, en ge zult ze als mieren
door en onder de reten en de spleten zien
kruipen en knagen en het geheele gebouw
ondergraven.
Jaag een christen, die in alle tijden hier
aan alleen te onderkennen is, dat hij het
liefdegebod onderhoudt, in den leeuwen
kuil eener samenleving, welke de jacht
naar het eigen belang tot hoeksteen heeft
en hij moet een heilige zijn om zijn onder
scheidend kenmerk onbesmet en onver-
minkt daaruit te redden.
De menschelijke waardigheid.
De vredesvoorbereiding moet gedragen
worden door deze eene centrale gedachte: de
samenleving aan te passen aan de eischen
der menschelijke waardigheid, haar te fun-
deeren en in te richten op de redelijke en ze
delijke menschelijke natuur.
In de practijk beteekent dit, aldus
de oud-minister, het vormen van na
dere maatschappelijke gemeenschap
pen, de belemmeringen tegen de ont
plooiing van het gezinsleven af te
breken, de werkloosheid te bestrij
den, vooral de sociale opleiding van
de jongere werkloozen ter hand te
nemen.
Aan het slot van zijn rede wees prof Rom
me op de noodzakelijkheid van de staatsge-
meenschap, waarin de sociale natuur van
den mensch haar voldoening en haar vol
tooiing vindt. Wij moeten echter niet slechts
de lusten, maar ook de lasten van den Staat
willen dragen, ons wezenlijk deel er van
voelen.
Met den wensch, dat Nederland gespaard
moge worden voor den krijg en den vrede
moge ontvangen van een gemeenschap, die
op Gods liefdewet gebaseerd is, besloot spr.
zijn rede. H
