De wolprijs
KeAÈ e#t Zemtótg.
Den Haag in staat van
luchtverdediging
Dc volksgezondheid in
Noordholland
Zij kwamen na dagen
in Haarlem weerom
Tuinhoekje
Tweede feestavond op
Dirks Admiraal
De bioscoopvoorstellingen voor
onze militairen
Mosselen voor de soldaten
Tooneelstuk
van Pater Timmermans
Burgcrtfke Stand van Den Helder
IJmuider treiler ter vischvangst
„Wit wint"
Amsterdammers
plunderen spaarbank
Reeds eenige malen is in ons blad de naam
genoemd van kapitein Van der Maesen en is er
gesproken over de Tuindorper Commissie tot
ontspanning der soldaten op het fort, dat vroe
ger dit deel onzer stad moest beschermen,
„Dirks Admiraal".
Dat was in verband met ontspanningsavon
den, die klonken als een klok.
Ondertusschen heeft deze Commissie niet stil
gezeten, maar zich wederom de noodige midde
len verschaft om een tweeden feestavond te
kunnen vieren. Ondertusschen is met den groo-
ten steun van kapitein Van der Maesen een
programma in elkaar gedraaid, dat er wezen
mocht. En zoo beleefde „Dirks Admiraal" zijn
tweeden ontspanningsavond.
Het programma was ongeveer gelijk aan dat
wat Maandagavond in Casino werd afgewerkt.
Ook hier trad weer het eerste klas gezelschap
Klein op en mocht een nog grooter succes be
halen dan den avond tevoren.
O.i. zijn daarvoor verschillende oorzaken. Een
knusse, niet al te groote cantine, een publiek,
bestaande uit een aantal soldaten, die dag in
dag uit met elkaar optrekken, elkaar kennen,
een klein maar gezellig tooneel, alle factoren,
om de intimiteit te verhoogen en het succes van
het optredend gezelschap te vergrooten.
Met een korte toespraak opende kapitein
Van der Maesen den avond, waarna de heer
Coelers, lid der commissie, wees op den steun
van het Heldersche publiek, waardoor deze
avonden konden worden op touw gezet.
Daarna werd het geheel aan het gezelschap
Klein overgelaten om den avond te vullen. Hoe
uitstekend dit gezelschap is, blijkt wel uit het
feit, dat ondanks haar optreden in Casino, met
grootendeels hetzelfde repertoire, waar ver
scheidene Dirks-Admiralers reeds genoten van
en gelachen hadden om de leden van dit gezel
schap, het publiek wederom in spanning zat te
luisteren en de verzuchting: dat heb ik al ge
zien, in het geheel niet werd gehoord.
De wijze, waarop de voordracht was ver
zorgd, was van dien aard, dat ieder daar weer
met dezelfde, ja misschien met nog meer aan
dacht naar zat te luisteren.
Weer zagen en hoorden we den heer Klein,
die als conferencier moeilijk zal zijn te over
treffen, weer deed hij de zaal bulderen van den
lach om zijn rake opmerkingen, moppen en
steeds veranderende „fiselomieën".
Er zat vaart, tempo in zijn optreden: steeds
iets nieuws; het eene lachsalvo achterhaalde
het andere. Schier den geheelen avond aan het
woord zijnde, verveelde hij geen oogenblik. Zijn
optreden werd verschillende malen onderbro
ken, om de andere leden van het gezelschap
de kans te geven hun populariteit te vergroo
ten. Behalve den accordeonist Corelli zagen we
alle artisten op het kleine tooneel verschijnen,
die een licht verteerbaar menu van liedjes,
grappen en kunstjes serveerden.
Tini Lavell, die zich reeds Maandagavond
met de liedjes van Ferry populair had gemaakt,
had nu de gemakkelijke taak om slechts een
seintje te geven en allen zongen uit volle borst
dezelfde schlagers mee. Liedjes als „Stap in
m'n bootje", „Boomps a daisy" en vooral niet
te vergeten „Rats, kuch en boonen", gingen er
onmiddellijk in.
Natuurlijk kreeg de clown daarbij ook
één-snaarbespeler en xylofoonbespeler poor
Billy, alle lachers op zijn hand voor de wer
kelijk schitterende pantomime, want daar
kwam het in hoofdzaak op neer, die hij wist te
vertoonen.
Zooals we gister reeds vermeldden, was daar
nog Meester Santo, de buikspreker, met zijn
ondeugende pop, die ieder in verbazing zette
over de wijze, waarip dit werd vertoond.
In het slagen van dezen avond had de band:
„Serg. Jack and his soldiers" wederom een
voornaam aandeel, zoowel bij de ondersteuning
der artisten als bij de pauzes, waarin populaire
liedjes werden gespeeld.
Een aardige geste van he't Comité Tuindorp
moeten we nog vermelden, n.1. de aanbieding
van een drietal schilderijen ter verfraaiing van
de cantine. Natuurlijk viel dit zeer in den
smaak.
De avond, die als prachtig geslaagd kan
worden beschouwd, werd door kapitein Van der
Maesen gesloten en een aantal cheers werden
aangeheven voor het Comité Tuindorp, voor
het „dappere orkest" en voor kapitein Van der
Maesen zelf, waarna de heele zaak „netjes
naar de bedjes" werd gestuurd.
Tivoli te klein geworden.
Regelmatig vinden thans in de Tivoli de
bioscoopvoorstellingen plaats, welke door den
heer P. van Twisk gratis aan de gemobili-
seerden aangeboden worden.
Thans blijkt dat de animo dermate groot is,
dat de Tivoli te klein geworden is; ingaande
heden vinden de voorstellingen dus plaats zoo
wel in de Tivoli als de Witte.
De film, die vanavond gegeven wordt is iets
bijzonders. Namelijk de vermaarde show-film
van groot formaat „The Great Ziegfeld".
Zooals bekend, stagneert de uitvoer van
mosselen momenteel door de buitengewone
omstandigheden. Zoo is er naar Frankrijk, an
ders een goede afnemer, thans geen uitvoer.
Te Yerseke is echter vernomen, dat de Mi
nister van Defensie binnenkort een proef zal
nemen met het eenmaal per week verstrek
ken van Zeeuwsche mosselen aan de soldaten.
Als hieraan uitvoering wordt gegeven, zal
Yerseke een flinken afnemer er bij gekregen
hebben.
Zondag a.s. zal, zooals men in een adver
tentie in dit nummer leest, een door pater
Jos. Timmermans C.s.s.R., den oud-mission-
naris, geschreven tooneelstuk opgevoerd wor
den. De toegangprijs is zeer laag en een ieder
is welkom. Men zie voor bijzonderheden de
advertentie.
T.E.S.O.-DIENST MET INGANG VAN
15 OCTOBER.
Met ingang van Zondag 15 October zal op
Zon- en Feestdagen, de volgende dienst door
de T.E.S.O. worden uitgevoerd:
Vertrek Texel: 7.30 u.. 11 u., 14 u.
Vertrek Den Helder: 9.30 u., 12.30 u. en
15.30 u.
van 10 October 1939.
GETROUWD: G. C. Leen en G. Klos.
ONDERTROUWD: C. J. Schoon en J. de
Wit.
BEVALLEN: J. Blom-Postma d.; G. Rasker-
Kuitert z.; I. Tromp-Kansen z.
OVERLEDEN: Wed. J. van der Oord 88 j
Woensdagochtend zal de treiler „Caroline"
van de IJmuidensche reederij V. E. M., naar
zee vertrekken voor een vaart van 8 4 9 da
gen. Er zijn dertien opvarenden aangemon
sterd.
Zooals bekend is, heeft deze aanmonstering
veel voeten in de aarde gehad door het groote
gebrek aan matrozen. Trouwens dit gebrek
bestaat nog, hetgeen blijkt uit het feit, dat
slechts één treiler ter visscherij gaat.
f&ommm
.ET KAMPIOENSCHAP
VAN DEN HELDER.
Het bestuur van de Held. Damclub is op
het gelukkige idee gekomen een kampioen
schap van Den Helder te organiseeren. Het
ligt in de bedoeling bovenstaande wedstrijd
telkenjare te laten verspelen. Ditmaal wist
D. C. W. Rab den titel te behalen. Zonder
afbreuk aan Rab's prestatie te doen, kunnen
wij gerust schrijven, dat er tusschen de deel
nemers weinig kractsverschil bestond. Daar
Rab en Zuilekom met een gelijk aantal pun
ten uitkwamen, was een beslissingspartij
noodzakelijk, welke door Rab werd gewon
nen. Hieronder volgt deze beslissende partij.
Wit Zwart Wit Zwart
I. 34—30 18—23 2. 33—28 20—24
3. 3127 1520 Hoewel deze zet theo
retisch niet sterk is, is het toch begrijpelijk,
dat beide partijen in deze match verwikkelin
gen zoeken en in onregelmatige banen trach
ten te leiden. 4. 3933 meer
gebruikelijk is hier 3025. 4. 1015
5. 44—39 17—21 6. 37—31 12—18
3126 wordt thans verhinderd door het type
zetje 242934 enz.
7. 4137 712 (ook voor zwart geldt
ditzelfde op 2025 na bijv. wit 5044 volgt
27—22—17 enz.) 8. 30—25 21—26
Hier springt weer duidelijk in het oog het
nadeel van de klassieke partij, dat wit steeds
het eerst zijn spel moet verklaren.
9. 4034 (Ook 2722 was hier goed, op
3934 volgt schijf winst door 2430 enz.)
9. 24—30 10. 35X24 20X40
II. 45X34 (zwart heeft thans het beste spel,
doordat hij zijn linkervleugel beter heeft ont
wikkeld dan wit) 11. 1520
12. 3329 een ongewone zet. Hier geldt ech
ter eveneens onze opmerking bij 3. 1520.
12. 1—7 Op 12—17 volgt 34—30
en 2721 enz.
13. 39—33 5—10 14. 34—30 23X34
15. 30X39 18—23 16. 49—44 12—18
17. 2722 de zet, die vroeg of laat toch ko
men moet.
17. 18X27 18. 31X22 7—12
19. 44—40 10—15 20. 50—45 11—17
Deze zet had geen haast, sterker was hier
12—17.
21. 22X11 16X7 22. 36—31 13—18
23. 46—41 9—13 24. 31—27 4—9
25. 41—36 20—24 26. 37—31 26X37
27. 42X31 7—11 28. 4742 2—7
(sterker was hier 1217, 812, 28)
29. 42—37 14—20
30. 25X14 9X20 31 31—26 11—17
32. 37—31 7—11 33. 27—21 20—25
op 1116 volgt bijv. 4035 enz., waardoor
zwart's rechtervleugel te veel verzwakt.
34. 21—16 24—30 35. 16X7' 12X1
36. 3127 611? Veel sterker was hier
3035 of 3034 enz., daar schijf 34 heel sterk
staat en de tekstzet geeft wit gelegenheid het
spel in handen te nemen. 37. 4035! 17
of?
38. 35X24 19X30 39. 28X19 13X24
Thans kan wit dam halen; le. door 2621 en
3631 enz.; 2e. door 2722 en 3832 enz.
De witte dam kan echter op 2 manieren wor
den afgenomen, n.1. door 1116 en 3035
enz., waarna echter remise vrijwel niet is te
ontgaan. Om deze reden waarschijnlijk besluit
wit de damzet niet te nemen.
40. 48—42 8—12
41. 42—37 18—23 42. 27—21 30—35
43. 45—40 35X44 44. 39X50 deze
afruil had nog geen haast.
44. 15—20 45. 33—28 25—30
46. 28X19 24X13 47. 43—39 13—18
48. 32—28 20—24 49. 38—33 3—9
50. 5044 914 51. 4440? wit.
maakt hier een groote fout, inplaats van
51. 4440 moest hier 51. 3732; op 1116
volgt 3227 met dreiging 2822 enz. op
1822 volgt 2116 met dreiging 2621 enz.,
op 1419 tenslotte volgt 3227 met minstens
gelijk spel. Men onderzoeke dit zelf, daar er
teveel varianten zijn 51. 1419!
52. 36Cl (sterker is hier nog 3732, hoe
wel 't spelbeeld vrijwel hetzelfde is b.v. 3732
11—16 53. 32—27 gedw. 18—23 54. 28—22 enz.)
52. 18—23 53. 28—22 17X28
54. 33X22 12—18 55. 22X13 19X8
56. 40—35 23—29 57. 31—27 29—34
58. 39—33 24—29 59. 33X24 30X19
60. 27—22 11—16! 61. 21—17 7—12
gedw.
62. 37—32 12X21 63. 26X17 34—39
64. 3228 direct 2218 is sterker, er volgt
dan echter toch steeds 1923 enz. en 3944
of 43 64. 3944
65. 35—30 44—50 66. 30—25 50—45!
en na enkele, onbelangrijke zetten gaf wit op.
tuberculose-bestrijding.
turberculose-bestrfijding.
Een dezer dagen is aan de filmcommissie uit
de Centrale Vereeniging tot Bestrijding der
Tuberculose, bestaande uit de heeren Dr. J. B.
F. van Gils, Dr. J. A. Putto en D. van Staveren,
een film overgedragen, welke in opdracht van
de Vereeniging was vervaardigd door de N.V.
Haghefilm, directeur de heer Willy Mullens.
De opgave van deze film is het publiek, waar
mede de verschillende tuberculose bestrijdings-
vereenigingen in aanraking komen, zekere
waarheden met betrekking tot de tuberculose
onder het oog te brengen, zekere foutieve denk
beelden ten aanzien van de ziekte recht te zet
ten en zekere noodzakelijke wenken te geven,
die de doeltreffende bestrijding ervan bevorde
ren. Voor de toeschouwers waarmee de ver
schillende vereenigingen, waaraan deze films
worden uitgeleend, te maken hebben, moeten
deze raadgevingen worden gekleed in een vorm,
die niet alleen gemakkelijk te verstaan is, maar
bovendien menschelijk aanspreekt en boeit.
Vooral aan dezen laatsten eisch is gedacht, toen
de Centrale Vereeniging besloot ditmaal door
de N.V. Haghefilm een „geluidsspeelfilm" te
doen vervaardigen.
Indertijd is voor deze nieuwe film een ideeën-
prijsvraag uitgeschreven en uit de ontvangen
inzendingen zijn er twee gekozen, waarvan
door combinatie de grondslag is opgebouwd
voor het filmverhaal, zooals het thans in de
film „Wit wint" is verwerkt.
KERKVERWOESTING.
De oorlog is een verwoester ook van de kerk.
De Zwitsersche Evangelische Persdienst geeft
het volgende lijstje: De Oekrainsche Evangeli
sche Gemeenten, die zoo mooi en krachtig op
bloeiden, zijn thans onder Sovjetheerschappij
gekomen en staan onder de Bolsjewistische
wetten, hetgeen beduidt dat het naar alle waar
schijnlijkheid met deze beweging afgeloopen is.
Van de Duitsche Evangelische Gemeenten in
Posen zijn 17 predikanten naar elders wegge
voerd (door de Polen) zonder dat men ze tot
dusver heeft kunnen terugvinden, het ergste
wordt gevreesd. In de oorlogvoerende landen
zijn theologische faculteiten gesloten of zullen
nog gesloten worden; Duitschland smolt reeds
een geheele rij samen; in Frankrijk worstelt
men met dezelfde moeilijkheid, nog verergerd
door het feit, dat daar aan de faculteiten het
noodige geld ontbreken gaat. Het kerkelijk
hulpwerk aan de Duitsche vluchtelingen te
Parijs is opgehouden, daar deze vluchtelingen
geinterneerd werden. De Orthodoxe Roomsche
Academie te Parijs zag plotseling alle Engel-
sche en Amerikaansche hulp ophouden zoodat
de hoogleeraren zonder inkomsten geraakten;
het Centraal bureau voor kerkelijke hulpacties
te Genève helpt hen tijdelijk met voorschotten.
Ze is de eenige nog overgebleven opleidingsin
richting voor Russische Orthodoxe geestelijken
en ze telt vermaarde docenten.
VOORZICHTIG OORDEELEN.
De bekende bejaarde Pniël-redacteur dr. J.
H. Gunning J.H.zn. (Koninginneweg 34 te Am
sterdam) neemt in zijn orgaan o.m. de volgen
de behartigingswaardige woorden van ds. P. J.
Molenaar, Nederlandscli Hervormd predikant
te Den Haag, op:
„Wij moeten ons als Christenmenschen in
deze dagen hoeden voor het uitspreken van
oordeelen, meeningen, gevoelens, die geen die
peren grond hebben dan toevallige, uitwendige
indrukken ons kunnen geven. Hoe is de tach
tigjarige oorlog ontstaan? Ziedaar een vraag,
waarop na honderden jaren het oordeel toch
wel zonder fout gegeven kan worden, zou men
zoo zeggen. Welnu, zooveel hoofden, zooveel
zinnen. Over het ontstaan en het verder ver
loop van dien oorlog schreef indertijd de En-
gelsche geschiedschrijver Motley een belang
rijk werk in zeven deelen, nog altijd het lezen
zeer waard. Maar onze geschiedschrijver Ro-
bert Fruin had een heel anderen kijk op de
oorzaken van dien oorlog en schreef er ook
verschillende boekdeelen over, waarin hij
Motiey's opvatting bestreed. Zijn boek „Tien
jaren van den tachtig jarigen oorlog" is gedu
rende langen tijd een gezaghebbend werk ge
weest. Maar nu hebben de geschiedkundigen
toch weer beschouwingen, die van Fruin's in
zichten belangrijk afwijken. Daarom moeten wij
in onze dagen voorzichtig zijn met het uitspre
ken van ons oordeel. De tijdsomstandigheden,
waarmee eigenlijk ieder te maken heeft, en
waarbij velen Zoo heel nauw betrokken zijn,
brengen er van zelf toe, dat men dezen of
genen hoofdpersoon, of dit of dat volk als
hoofdschuldige noemt in het uitgebroken con
flict. Daar moet men toch voorzichtig mee zijn,
en niet te haastig oordeelen.
Iemand zei dezer dagen tot mij: de sym
pathieën onder ons volk tegenover de buiten
landers zijn thans toch wel zeer verschillend
van die van vijf-en-twintig jaar terug. En dat
zijn ze ook werkelijk. Er zal welhaast niemand
in Nederland zijn, die met eenige kennis van
zaken een oordeel uitspreekt, dat nog geheel
hetzelfde zal zijn als in 1914. Én wie zal zeggen
hoeveel oorzaken daarvoor zijn aan te wijzen
Wij moeten niet aanstonds aan dezen of
geen de schuld geven en moeten altijd zoeken
naar de diepere gronden, die ons de Heilige
Schrift aanwijst. Koning Achab heeft zonder
twijfel de reden, waarom hij moest oorlog voe
ren, geheel en alleen bij zijn vijanden gezocht,
aar de profeten, voor zoover zij profeten des
Heeren warenhebben hem zelf de schuld ge
geven, wegens zijn huwelijk met de goddelooze
Izebel en den afgodendienst, dien hij daardoor
moedwillig in zijn land en onder zijn volk inge
voerd had. Als Hizkia in zijn hoogmoed aan de
afgezanten van den Koning van Babel, die hem
geschenken brengen, zijn gansche schathuis en
zijn wapenhuis toont, wordt dat hem door den
profeet Jesaja aangewezen als de oorzaak,
waarom later gansch Juda naar Babel in bal
lingschap zal worden weggevoerd. Als men
alle uitwendige oorzaken, die aanleiding ge
geven hebben tot den tegenwoordigen toestand,
tot in kleinigheden kon nagaan, zou men toch
den diepsten grond nog niet hebben aange
wezen. Attila heeft zich zelf den „geesel Gods"
genoemd. Hij was in de 5e eeuw de koning der
Hunnen en stroopende, plunderende en ver
woestende, heeft hij in het oosten en zuiden van
Europa schrik en wee verspreid, totdat de paus
van Rome hem met een gezantschap is tege
moet gegaan en hem er op heeft gewezen, dat
geen vijand zich ooit straffeloos aan het heilig
Rome vergrepen had. Wie zal zeggen, in hoe
verre de naam dien Attila zich zelf in zijn
eigenwaan gegeven had, toch misschien wel
waarheid heeft bevat? Waren ook Her odes en
Pontius Pilatus niet werktuigen in Gods hand,
zonder dat zij 't wisten, die moesten doen en
uitvoeren, wat zijn raad tevoren bepaald had,
dat geschieden zou
Laat ons niet haastig en onberaden oordee
len. Vooral niet in onze zoo gespannen dagen.
Een Engelsch staatsman, dien ieder van naam
en ook door zijn portret kent, heeft verleden
jaar uit millioenen harten een zucht van ver
lichting doen opgaan, omdat door zijn optreden
de vrede voorloopig bewaard was. Daarna
heeft hij weer evenveel verwijten moeten
hooren, omdat hij geen bestendigen vrede had
tot stand gebracht. Hij had alleen maar uitstel
van executie bewerkt. Voelt men niet, hoe
oppervlakkig al zulke oordeelen zijnAls al
die beoordeelaars zelf eens het roer van het
schip in handen kregen, hoe zou het blijken,
dat de beste stuurlui nog altijd aan wal staan.
Laat ons niet haastig oordeelen en nog minder
veroordeelen. Maar laat ons opzien tot den
Allerhoogste. Zijn raad zal bestaan en Hij zal
al zijn welbehagen doen."
^/iee^cAaa^Mtc/Uen
HOLLAND—AMERIKA LIJN.
Boschdijk, 9 Oct. te New York.
JAVA-—NEW-VORK LIJN.
Bintang, 10 Oct. v. Kaapstad.
Talisse, 6 Oct. v. Penang.
Tanimbar, 9 Oct. v. Sabang.
Enggano, 9 Oct. v. Kaapstad.
Kota Pinang, 9 Oct. v. Batavia.
rtOTTERDAMSCHE LLOYD.
Kota Inten, t., 9 Oct. te Gibraltar.
Bijna f 4 millioen in September
terugbetaald.
Amsterdam heeft in September niet ge
spaard. Integendeel, liet heeft het geld van
zijnspaarboekjes teruggehaald.
Waarom'? Wie zal het zeggen. Was men
bang voor zijn geld of moest te gebruikt
worden voor hamstervoorraden? Wc geloo-
ven moer aan de eerste mogelijkheid, aldus
de Msb., hoe ongemotiveerd dit dan ook was.
Zou de tweede waar zijn, wat we niet zoo
grif gelooven, dan kunnen de winkeliers ge
rust een paar dagen vncantie nemen, want
dan heeft Amsterdamvoorloopig genoeg
van alles.
Immers in de hoofdstad heeft de rijkspost
spaarbank in de afgeloopen maand Septem
ber terugbetaald niet minder dan bijna vier
millioen; in juiste cijfers was 't f 3.753.625.79
Gelukkig waren er ook nog heel wat men
schen, die wat beter van vertrouwen wa
ren en samen f 1.578.365.21 bij de spaar
bank stortten. Zoodoende werd de achter
uitgang tenminste nog weer een stuk inge-
loopen, maar desondanks bedroeg deze toch
nog f 2.175.260.58.
1047 personen gaven blijk van een zoo ste
vig vertrouwen in de spaarbank, dat ze een
nieuw boekje namen.
Comité biedt den burgemeester
een chèque aan van f 315.000.
Een wel zeer merkwaardige plech
tigheid is gisteren in de burgemees
terskamer ten stadhuize van 's-Gra-
venhage verricht: de aanbieding van
een postchèque van f 315.000.als
geschenk van vele tienduizenden
Haagsche burgers aan het gemeente
bestuur om dit in staat te stellen
tot krachtige verdediging van de re
sidentie tegen luchtaanvallen.
In zijn rede deelde de voorzitter van het
comité mede, dat de gemeente thans door
tusschenkomst van den staat 20 kanonnen
voor zijn luchtverdediging kan bestellen.
Verdere actie wordt door het comité ge
voerd en zoo poogt men b.v. vrijwilligers
voor de bediening van het geschut te ver
krijgen.
De penningmeester overhandigde vervol
gens de belangrijke chèque aan burgemees
ter De Moncjjy, die haar aanvaardde met
een hartelijke en van de grootste waardee
ring getuigende toespraak.
Kinderhygiëne een voornaam
ding.
Zoo juist is een overzicht verschenen van
hetgeen op het gebied van de volksgezond
heid in Noordholland wordt gedaan. Het lid
van Ged. Staten, de heer A. W. Michels
heeft dit overzicht samengesteld en conclu
deert, dat er een organisatie op het platte
land groeit, waarin de provincie leidend en-
steunend optreedt en verder kan optreden.
Zoo gezien, wordt het onvruchtbaar geacht
met omverwerping van wat spontaan is op
gekomen, ook al groeit dit thans niet zoo
harmonisch als Ged. Staten dat gaarne zou
den zien, tijd en geld te besteden voor een
geheel nieuwe organisatie.
Het eerst noodige is, dat de organisatie
der kinderhygiëne wordt afgebouwd. De
commissie voor kinderhygiëne in Noord-
Holland heeft zich reeds met een plan tot
Ged. Staten gericht. Vervolgens zal moeten
worden getacht, de Noord-Hollandsche ge
meenten tot samenwerking te brengen ten
einde het geneeskundig schooltoezicht tot
stand te zien komen. Met de bestrijding der
besmettelijke ziekten, waartoe de gemeen
ten volgens de wet reeds zijn verplicht, en
de reeds voltooide organisatie der tubercu
lose-bestrijding, is er dan een samenstel van
gezondheidsmaatregelen, dat voor het plat
teland voorshands voldoende kan worden
geacht en waarvoor trouwens nog wel eeni
ge jaren noodig zullen zijn, om van vol
tooiing te kunnen spreken.
HELFT VAN DE SCHEERWOL 1939
ONVERKOCHT.
Gisteravond werd in hotel „De Oranje
boom te Den Burg (Texel), een vergadering
gehouden van wol veehouders, die bezocht
werd door ongeveer 40 personen. In deze ver
gadering werd door een commissie, welke in
een vorige bijeenkomst gevormd werd uit on
geveer 120 wol veehouders, verslag uitge
bracht van de verrichte werkzaamheden. Het
bleek, dat de leden dezer commissie, de hee-
ren Sijbrand C. Eelman, J. Witte en D Kui
per besprekingen hadden gehad te Amster
dam met de regeeringscommissarissen, de
heeren Spaandonk en Speek, te Den Haag
met den heer Kielstra en aan het Ministerie
van Economische Zaken met den heer Wol-
viseh. Overal werden de belangen van de
1 exelsche wolveehouders bepleit.
In den loop der besprekingen had de
heer Eelman medegedeeld, dat op
Texel nog ongeveer de helft van de
scheerwol 1939 onverkocht was. Op
het Ministerie van Economische Za
ken was tegen den heer Wolvisch als
een redelijke wolprijs genoemd f 1.50
per kilogram.
Ter vergadering was men van oordeel, (K,
in de gegeven omstandigheden een prijs van
f 1.50 per kilogram redelijk mocht worden
genoemd, in het bijzonder voor de Texelsche
wol, omdat men op Texel, „het fokdistrict
voor het Texelsche schapenrasin bijzondere
omstandigheden verkeert.
Morgen gaat de commissie op reis naar
Den Haag. De vergadering gaf opdracht ook
nu weder een prijs van f l.oO per kilogram te
bepleiten.
De drie Duitschers zwaar ge.
boeid teruggebracht.
Gistermiddag zijn de drie gearres
teerde Duitschers, die uit het Huis
van Bewaring te Haarlem ontsnapt
waren, stevig aan elkander geboeid,
onder geleide van drie marechaus
sees van Zundert per auto naar
Haarlem overgebracht, alwaar zij te
ongeveer kwart voor zes aankwamen
Het bericht van hun aankomst had zicli
blijkbaar onder de Haarlemmers verspreid
en den geheelen middag stonden voor het
politiebureau in de Smedestraat groepjes
nieuwsgierigen, die een glimp van de ar
restanten wilden opvangen. Naarmate het
later werd verflauwde de belangstelling en
toen op bovengenoemd tijdstip de auto met
de gevangenen voor de hoofdingang van het
gebouw stopte, waren het nog maar enke
len, die hun geduldig wachten beloond za-
Sen- vr V
Verhoor.
Kort nadat zij waren binnengeleid ving het
verhoor aan, dat werd geleid door den com
missaris van politie, den heer E. H. Tenc-
kinck. Dit verhoor nam geruimen tijd in be
slag en eindigde eerst tegen half twaalf.
Zooals van zelf spreekt, betrof het in hoofd
zaak de wijze waarop de plannen tot ont
vluchting werden beraamd en de manier
waarop deze ten uitvoer was gelegd. Van
politiewege werden hieromtrent evenwel
geen mededeelingen verstrekt, omdat de af
gelegde verklaringen eerst dienen te wor
den voorgelegd aan den directeur van het
Huis van Bewaring, teneinde te kunnen
nagaan of een en ander conform de feiten
is.
Een pientere chauffeur*
Het is aan de pienterheid van een Bra-
bantsche buschauffeur te danken, dat de
drie Duitschers gepakt zijn. Deze chauffeur
kreeg te Breda drie passagiers in zijn bus,
die allen een Duitsch accent -bleken te heb
ben, doch net deden of zij elkaar niet ken
den. Later ontmoette de chauffeur de man
nen weer en nu vlak bij de grens, en tot
zijn groote verbazing, in eikaars gezelschap
en druk met elkaar pratend.
De chauffeur vond het raadzaam de ma>
rechaussee te waarschuwen, met het be<
kende gevolg.
EEN PLANT, DIE IN DEN HERFST TOT
VOLLE ONTWIKKELING KOMT.
In de eerste helft van October begint de
tuin teekenen van verval en verwording te
vertoonen. Verscheidene planten zijn reeds ge
heel uitgebloeid. Andere leveren ons nog wel
snijbloemen, maar ze zijn vaak kleiner en
hun aantal is geringer. Bovendien weten we,
dat met >.-en flinke nachtvorst ook hier de
toestand spoedig vergert. Wel zijn er sterke
planten, die een stootje kunnen verdragen
Rudbeckia's, Asters en Goudsbloemen bijv.
en soms nog tot in November bloemen als
snijbloem leveren, maar met de groote ver
scheidenheid is het gedaan. Prettig is het,
dat er toch planten zijn, die eerst in dien tijd
tot volle ontwikkeling komen en afgesneden
ons zelfs tot in het volgende voorjaar aan de
pracht van dit jaar herinneren.
Een deze planten, een siergras, is de Gyne-
rium, die voluit Gynerium argenteum heet.
Deze laatste naam heeft zij te danken aan de
zilverkleurige aren. Het vaderland van Gyne
rium of Pampasgras, zooals zij ook wel wordt
genoemd, is Paraguay in Zuid-Amerika. Hier
vindt men haar aan de oevers der rivieren.
Het zegt ons, dat wij aan de groeivoorwaar-
den het best voldoen, wanneer zij geplaatst
wordt aan een waterkant. Bij een vijvertje
zal zij dus wel op haar plaats zijn. Dit neemt
niet weg, dat zij ook op een meer droge stand
plaats het zeer goed kan doen. Het mooist
staat zij alleen. Zij is een zoogenaamde soU-
tairplant. Zoo'n plant kan men niet bij an
deren plaatsen, maar ze komt tot haar recht
als de volle aandacht aan haar alleen wordt
geschonken. Daarom wordt zij ook wel mid
den in een gazon geplaatst. Hier ontwikkelt
zij in den zomer en herfst haar groote rib
veren pluimen. Soms gaat die ontwikkeling
minder goed. Men heeft dan planten, die rit
zaailingen zijn ontstaan. Het is toch een he
kend feit, dat Gyneriums, die uit zaailingen
ontstaan, slecht bloeien. Veel beter is het, dat
men haar vermenigvuldigt door scheuren. Op
die wijze kan men gemakkelijk goede planten
krijgen.
In verband met haar vaderland begrijpen
wij heel goed, dat Gynerium niet winterhard
is. Daarom bindt men in den laten herfst de
bladeren bijeen en pakt ze met stroo goed in.
Ook kan men wel een mand zonder bodem
om haar heen zetten en de ruimte er tusschen
met turfmolm en droog blad aanvullen. Na
tuurlijk moet deze bedekking in het voorjaar
tijdig worden verwijderd, omdat anders rot
ting optreedt. Tevens wortd dan alles af ge"
sneden. Dit heeft men dus voor Gynerium
alleen te onthouden: in den winter toedekken
en in het voorjaar afsnijden.
Pampasgras ontwikkelt' zich elk jaar weet
opnieuw. Wie haar eens in den tuin wil heb
ben, raad ik aan om ze nu te planten. Ze ri
dan het volgend jaar reeds flink geworteld.
Soms ziet men heel andere pluimen van GP
nerium. Deze zijn niet van een ander soort
Gynerium, maar men heeft de zilveren PIul*
men geverfd. Hier heeft de kunst de natuur
dus een handpe meenen te helpen.
A. v. d. LIJN*
