Wie helpt?
PÜRÖi ïuwWttgemest de huid.
Slagkruisers
voor Indië
Milicien geeft zijn officier
een vuistslag
Ware
vriendschap
Schromelijke onachtzaamheid van een
opgeroepen dienstplichtige
De winterdienst-
regeling
Donderdag 19 October 1939
Tweede Blad
Storm in de haven
De reiniging van onze stad
kost
24 jongens op 't Hoofd
bureau
In memoriam
Paul Plasmeyer
Tweemaal per maand zitting van
het Kantongerecht
Ned. Chr. Vrouwenbond
Een motorritje in Mokum en
deszelfs gevolgen
Vertrek „Oranje" uitgesteld
MadinieuuLi
1 Naar het zich laat aanzien, zal de
mobilisatie nog wel geruimen tijd voort
duren; dat beteekent: duizenden onzer
jongens en gehuwde menschen onder de
wapenen; ver van eigen gezin; levend in
kazematten en kwartieren, waar uiter
aard het verkeer niet die huiselijkheid en
gezelligheid bieden kan, zooals we dat in
het gezinsleven gewend zijn.
Nu wordt er al veel gedaan, om het
gemis zoo mogelijk eenigszins te ver
zachten; door het bevorderen van ontwik
keling en ontspanning; door het inrichten
yan tehuizen en cantines.
We zijn daarvoor dankbaar.
Maar toch met dat al blijft er een
groot gemis, dat door al deze dingen niet
kan worden aangevuld.
En dat is: de huiselijke sfeer, de gezel
ligheid van het gezinsleven.
Hierin zou de burgerij veel kunnen
yergoeden!
Door uw huis en gezin open te stellen
yoor onze militairen!
De winteravonden komen aan! Daar
mee de lange avonden met hun guur
getijde!
En wanneer ze, na uren wacht in wind
en weer, inrukken, hebben ze geen be
hoefte meer aan een nat pak of geslenter
langs den weg! Dan gaan hun gedachten
naar hun huis; hun vrouw en kinderen!
,En dat beteekent voor menigeen: zorg!
geldzorg; gezinszorg!
Wat zou het heerlijk zijn voor deze
menschen, wanneer ze dan een vriendelijk
en gastvrij tehuis wisten, waar ze welkom
zijn bij de gezellige kachel!
Graag wijzen wij U eens op deze mo
gelijkheid. We durven dit „offertje" van
U vragen. Omdat het geldt voor onze
„mannen", die zulke groote en dikwijls
zware offers moeten brengen voor 's lands
veiligheid; d.w.z. voor uw rust!
We zouden graag adressen ontvangen
van degenen, die bereid zijn, voor be
paalde avonden in de week, maar ook
des Zondags, hun woning open te stellen
voor onze militairen.
Burgers van Den Helder en omgeving!
Wie helpt?
Het gaat om onze gemobiliseerden, die
evengoed als U zelf voorheen de huise
lijke gezelligheid hebben gekend, en die
er in hun eenzaamheid dikwijls naar
snakken!
De burgerij van Den Helder en om
geving heeft een goede naam onder de
militairen.
Met dankbaarheid wordt nog steeds
gesproken over de buitengewone gast
vrijheid, waarmee ze de eerste dagen van
de mobilisatie door U zijn onthaald!
Daarom durven we met vrijmoedig
heid ook nu een beroep op U te doen.
Wie één of meer avonden zijn wo
ning openstellen wil voor onze sol
daten en matrozen, geve ons zijn
adres op, liefst met vermelding van
gezindte.
Wij zullen er voor zorgen, dat het
ter kennis van onze militairen komt.
Gaarne wordt uw kaartje of adres
ingewacht op het Bureau van dit
Blad of bij den vlootpredikant J. H.
VAANDRAGER, Hoofdgracht 17,
of de reserve-veldpredikers:
P. VEENHUIZEN,
Binnenhaven 15.
J. K. KROES,
Kanaalweg 129.
Twee uithouwers van de „Buffel"
gekraakt.
Dat het vannacht duchtig gespookt heeft, en
dat niet alleen buitengaats, wordt wel bewezen
door het feit, dat gedurende den nacht een
tweetal uithouwers van de „Buffel" gekraakt
werden. Het gevolg was, dat het vaartuig
tegen den wal gedrukt werd. Zoo spoedig
mogelijk werd sleepboothulp ingeroepen die er
voor zorgde, dat de „Buffel" vrij kwam van
den kant. Hedenmorgen waren reeds een 2-tal
andere uithouwers aangebracht.
S.S. „DEMPO" WORDT OPGELEGD.
Naar de „Telegraaf" verneemt, zal het s.s.
„Dempo" na aankomst in Soerabaja aldaar
voorloopig worden opgelegd.
(Dit zal dus zeer spoedig het geval zijn, het
schip is n.1. gisteren te Batavia aangekomen^-
„Bouw noodzakelijk en daarbij
financieel en technisch mogelijk."
Naar de Telegraaf verneemt, heeft de
departementale commissie ter adviseering
over de versterking van de maritieme
defensie van Ned.-Indië bij de aanbeve
ling tot den bouw van drie zware slag
kruisers uiteengezet, dat zij dezen bouw
noodzakelijk en technisch en financieel
uitvoerbaar oordeelt. Zij adviseert tot den
bouw van drie snelle zwaarbewapende
slagkruisers, van ongeveer 27000 ton,
welke een snelheid zullen hebben van 33
mijlen per uur en als hoofdbewapening
zullen voeren 9 kanonnen van 28 cm op
gesteld in 3 drielingtorens. Deze moderne
oorlogsbodems zullen voorzien zijn van
een bijzondere bescherming tegen duik-
booten en mijnen.
De commissie heeft beoogd onze oorlogs
marine de beschikking te geven over schepen,
waarin de factoren snelheid, bewapening en
pantsering zoodanig zijn opgevoerd, dat iedere
vreemde vloot ze slechts met moderne slag
schepen zal kunnen bestrijden.
Wat de vlootbasis Soerabaja betreft is de
commissie van oordeel, dat deze door uit
dieping van het Westervaarwater voor der
gelijke slagschepen geschikt gemaakt kan
worden.
Het zal mogelijk zgn, wanneer de re
geering tot den bouw er van besluit, de
drie slagschepen onverwijld In Nederland
op stapel te zetten. De beslissing der re
geering kan thans zeer spoedig verwacht
worden.
In het Voorloopig Verslag betreffende de al-
gemeene beschouwingen over de staatsbegroo-
ting-1940 in de afdeelingen der Tweede Ka
mer is o.m. ook gevraagd naar de door de
regeering te dezer zake genomen beslissing
en aangedrongen op spoed. Verwacht wordt,
dat de regeering in de Memorie van Ant
woord, welke dezer dagen aan de Tweede Ka
mer zal worden overgelegd, van haar beslis
sing mededeeling zal doen.
Wij hebben indertijd reeds gemeld, dat de
gemengde departementale commissie, welke
in den voorzomer onder het vierde kabinet
Colijn was ingesteld om de regeering te dezer
zake van advies te dienen, op 10 September
j.1. haar rapport bij den minister van Defen
sie heeft ingediend.
Den Helder staat bekend als een
j{ schoone stad, frissche straten, geen -j
11 armenwijken, veel vriendelijk groen,
schoone grachten, hoewel ze niet stank-
ij vrij zijn, etc., etc. Natuurlijk vraagt
deze verzorging een flinken duit ge-
meentegeld. Voor het volgend jaar zal
dat een bedrag zjjn, zoo lezen we In de j;
ontwerp-gemeentebegrooting voor 1940,
■j van 126.230. 't Is inderdaad een be-
ihoorlijke som, maar het is verheugend j
als we mogen constateeren, dat niet-
tegenstaande de uitbreiding van onze
i; stad, het schoonhouden 2.000 gulden
minder zal vragen dan het vorig jaar.
Nog eens een beroep op de ouders.
Gistermiddag, den vrijen Woensdagmiddag,
werden niet minder dan 24 jongens naar het
Hoofdbureau van Politie gebracht inzake
het spelen in, op en bij de aangelegde loop
graven. Op het Hoofdbureau zijn ze een paar
uur vastgehouden, waarna de ouders hen
kwamen afhalen.
Ons komt het voor, dat hier toch wel een taak
voor deze ouders is weggelegd. De loopgraven
zijn in geen enkel opzicht voorwerpen waarin de
jeugd kan spelen. De werken vallen in, met alle
gevolgen van dien. Daarbij is het niet mogelijk
dat ons politie-corps dag-in, dag-uit de wacht
houdt. Volwassenen moeten hier de overheid
assisteeren.
Wij meenen, dat dit herhaald beroep op de
ouders ongetwijfeld gehoor zal vinden en dat men
de taak van de politie op deze wijze verlichte.
Tenslotte helpt men tevens datgene te beschermen
wat voor een gemeenschapsbelang werd aan
gelegd.
JEUGDIG VANDALISME.
Behalve de loopgraven was gisteren ook het
Atlas-voetbalterrein doelwit van de jeugd. De
politie stelt een onderzoek in naar deze ver
nielzucht.
WIENS FIETS IS DAT?
In de Prinsenstraat werd een onbeheerd
heerenrijwiel aangetroffen. Op het politie
bureau kan men het terugbekomen.
Een sportvriend van Paul Plasmeyer, den
zoo tragisch omgekomen jeugdigen kano
vaarder, Cor Boonen, verzocht ons opname
van het onderstaande;
De kano gevonden, dus er bestaat geen
twijfel meer aan den afloop van het tochtje
van onze wakkere sportvrienden. Vooral Paul
kende ik goed en wist zijn kwaliteiten als
watersportliefhebber.
Ik kan mij nog niet goed realiseeren, hem
nooit meer te zullen ontmoeten, dezen door
en door gezonden sportman, een kameraad bij
uitnemendheid. Wij allen kenden hem als een
jongen uit één stuk. Op zijn woord kon je je
gerust verlaten, daar al zijn handelingen
steeds de uitkomst waren van weloverwogen
denken. Voor iedereen had Paul zijn hulpvaar
digheid bereid en waarschijnlijk is zijn zucht
tot dienen hem tenslotte noodlottig geworden.
Het is voor ons insiders en beoefenaars der
kanosport niet zoo moeilijk de feiten van het
ontzettend drama te reconstrueeren. Wij we
ten, dat wanneer Paul in zijn eigen boot en
dus alleen geweest was, vertrouwende op
eigen kracht en kennis, hij veilig en wel thuis
was gekomen, zooals wij allen steeds weer
gesterkt en voldaan voet aan wal zetten na
een heerlijk gevecht met wind en water. Ook
Paul zocht van tijd tot tgd een uitlaatklep
voor zijn geweldige energie, die hij in zijn
werkkring toch niet ten volle kon afreageeren.
Een groote vreugde schonk het hem steeds
weer het woelige water te bekampen, zijn
eigen krachten te beproeven en hierdoor te
stalen. Hij was een jongen, die wat wilde, een
vent waar je iets aan had, een groote kame
raad, die zijn zeer hooge idealen trouw geble
ven zal zijn tot in den dood en ons hierdoor
te meer een onvervaagbare herinnering van
hem achterlaat.
Den Helder, 18 Oct. '39.
Naar wij vernemen is, met het oog op de
toename van strafzaken, het Kantongerecht
hier ter plaatse in de tweede klasse ingedeeld,
tengevolge waarvan voortaan tweemaal per
maand strafzitting zal worden gehouden, n.1.
op den tweeden en vierden Dinsdag van de
maand.
Wij vestigen de aandacht op de advertentie
in dit blad, betreffende de lezing over Dr.
Niemöller.
Zeekrijgsraad Willemsoord
Gladjanus of stommeling?
De eerste der drie zaken, die gisteren voor
den Zeekrijgsraad behandeld werden, betrof
den zeemilicien-matroos 2e kl. A. S'., die
terecht stond terzake desertie. Begin Septem
ber j.1. had S. zich aan zijn dienst onttrokken
en was naar huis gegaan. Hij had een dag
verlof tot passagieren, doch verlengde dezen
termijn met niet minder dan een 10-tal dagen.
Inmiddels werd hg ziek, maar van dat alles
verzuimde hij kennis te geven aan de kazerne
in Amsterdam. Den 14den September werd hij
aangehouden door de militaire politie en naar
de kazerne gebracht.
Uit het verhaal dat men van den verd. te
hooren krijgt blijkt, dat deze zich inderdaad
aan een ernstig militair verzuim heeft schul
dig gemaakt. Hij heeft alles maar laten loopen.
Weliswaar heeft hij volgens zeggen tweemaal
de kazerne opgebeld, maar daar de telefoon
beide keeren in gesprek was, gaf hij deze po
gingen op. Hij zegt veel spijt te hebben over
het gebeurde en belooft dat dit niet meer zal
voorkomen.
De Fiscaal, de officier van administra
tie le kl. Mr. D. B. A. Franken, merkt
op, dat bekl. voorgeeft dat alles uit on
benulligheid gebeurd is, maar dat hij aan
deze houding weinig geloof hecht. Hij
heeft de gelegenheid uitgebuit. De Fis
caal vordert dan 3 maanden gevangenis
straf, met aftrek van preventief.
Als verdediger treedt op Mr. A. Prins van
Alkmaar. Deze geeft toe dat er weliswaar op
zet in het spel is, maar dat men verd. niet
moet zien als een „gladjanus". Integendeel, hij
is een zeer behoorlijke jongen, die een goede
opvoeding kreeg en in het burgerlijk leven een
uitstekende baan heeft. Hij geeft daarbij toe
een ernstige fout gemaakt te hebben en er
kende dat alles royaal. Overigens vindt de
verdediger zijn optreden verre van „glad". In
tegendeel, hij noemt het ongelooflijk stom.
Daarbij komt nog, dat verd. niets tegen den
militairen dienst heeft. Hij is een goed vader
lander, die hoopt te mogen bewijzen dat hij
ook anders tegenover het militaire leven kan
staan. Van het ondergane arrest heeft hrj veel
spyt. Nog erger is het wellicht voor zijn jonge
vrouw, die door al deze misère een zenuw
aanval opliep.
Gezien al deze factoren dringt pleiter aan
op de grootst mogelijke clementie van den
Krijgsraad.
Als de president, Mr. Arn. Veltman infor
meert bij verd. of deze nog iets tot zijn ver
ontschuldiging te zeggen heeft, vraagt deze
of er misschien een voorwaardelijke straf op
gelegd kan worden. Wat gebeurd is spijt hem
ontzettend, maar hij belooft dat zooiets nooit
meer geschieden zal.
Uitspraak 3 maanden met aftrek.
Gevolgen van een driftbui.
De volgende zaak was een vrij ernstige.
Zjj betrof een affaire, die zich voorgedaan
liad op 2 September in de Atjehloods. Al
daar had verd. J. van B„ een zeemilicien
matroos 3e kl. zich gepermitteerd te
rooken. Reeds enkele malen eerder was
dat dien dag gebeurd, en steeds waren de
overtreders daarvoor op rapport geroepen
by den luitenant ter zee 2e kl. J. N. J.
van der Mey. Ook zoo deze verdachte.
Hy had zich evenwel verstout een weinig
militaire houding aan te nemen en had
bovendien den superieur een slag met den
vuist gegeven. Een ernstig vergrijp, waar
voor hy gisteren terecht stond.
Op de vraag van Mr. Veltman of hij zijn
laakbaar gedrag toegeeft, antwoord verd. dat
hij dit inderdaad doet. Hg had evenwel ge
meend dat men op dat moment in dat deel
van de Atjehloods had mogen rooken. De lui
tenant ter zee was toen uit zijn kantoor ge
komen en had gezegd: „daar staat weer zoo'n
stomme hond te rooken". Hg was meegegaan
naar het kantoor en daar zou hij door zijn
superieur niet al te vriendelijk bejegend zijn.
Met als gevolg dat hij in drift ontstak met de
fatale consekwenties.
De President wijst erop, dat hg ook volgens
zeggen van de marinier v. d. Heyden in het
kantoor onhebbelgk is opgetreden. Hij heeft
een allesbehalve militaire houding aangeno
men en zich al direct agressief getoond.
Verd. zegt dat het niet zijn bedoeling ge
weest is die klap te geven. Hij was evenwel
door zijn drift meegevoerd. Het gebeurde spijt
hem zeer.
Nadat de President er op gewezen heeft
aat hg ook in het burgerleven den naam
heeft van een driftkop te zgn, houdt de
Fiscaal zijn requisitoir. Deze noemt het
gedrag van verd., weliswaar begrijpelijk,
doch niet vergeeflijk. De officier is even
wel over de schreef gegaan, hetgeen ech
ter verklaard kan worden door het feit
dat hij reeds diverse malen rookers had
gewaarschuwd en het dien dag in de
loods een groote drukte was. Dat alles
doet echter niets af van het feit, dat verd.
zich aan een ernstige militaire overtre
ding heeft schuldig gemaakt en dat een
straf niet kan uitblijven. Hij vordert dan
een straf, deels voorwaardelijk, deels on
voorwaardelijk: namelijk 6 maanden ge
vangenis, waarvan 3 maanden onvoor
waardelijk met een proeftijd van 1 jaar.
Mr. Prins, ook deze beklaagde verdedigend,
geeft toe dat hier inderdaad sprake is van een
etnstig vergrijp. De matroos heeft echter ge
meend dat het rooken toegestaan was. Jam
mer is het dat het verbod niet op het publi
catiebord vermeld stond. Wat den luitenant ter
zee v. d. Mey betreft, deze had iets minder
nerveus moeten zijn en den matroos anders
moeten aanspreken. Deze toch is een Amster-
damsche volksjongen, die al spoedig in drift
ontbrandt, maar met wat goeden wil toch wel
te leiden is. Daarvoor zijn echter tact en
paedagogisch inzicht noodzakelijke factoren.
Natuurlgk kon de officier dat alles niet
weten en zeer zeker is het een drukke dag
geweest. Overigens merkt de verdediger
op, dat het ook hem bekend is welk een
prima verhouding er bg de Nederland-
sche Marine bestaat tusschen de meer
deren en minderen. Dit geval was dan ook
een uitzonderingsgeval. Mr. Prins zegt
den Fiscaal nog dank voor zijn mild oor
deel.
Uitspraak: 8 maanden met aftrek.
Duur ritje.
De laatste verdachte is de matroos le kl.
J. W. de G., die terecht staat in verband met
een ernstig verkeers-delict.
Op 20 Augustus j.1. reed De G. met zgn
motor in Amsterdam, terwijl zich op de duo
een getrouwde dame uit Den Helder bevond.
Zij reden op de Prins Hendrikkade en bij het
passeeren van den Dam geschiedde het onge
luk. Een tram, die passeerde, kon door verd.
niet ontweken worden, hoewel deze tram voor
rang had. De motor werd van achteren ge
grepen, met het gevolg, dat de dame zoo ern
stig aan eèn der beenen gewond werd, dat zij
gedurende langen tijd in het hoofdstedelijke
Binnengasthuis verpleegd moest worden en
eerst kortelings daaruit ontslagen werd.
Uit het verhoor vernemen wij dan, dat verd
met hard gereden heeft. Hij had op het laatste
oogenblik de tram gezien en wilde stoppen.
Toen hij evenwel bemerkte, dat hij niet meer
zoo snel stoppen kon om een aanrijding te
voorkomen, zelfs niet bij zoo krachtig mogelijk
remmen, heeft hij vol-gas gegeven. Met het
genoemde noodlottige gevolg.
De Fiscaal acht bewezen, dat hier zwaar
lichamelijk letsel door schuld is toegebracht.
Er kan evenwel met een geldboete volstaan
worden. Hij vordert 30.— boete, subs. 10
dagen gevangenisstraf.
Uitspraak; Conform,
Het is een weldaad in dezen tgd van
„berekende vriendschappen", de ontmoe
ting te lezen van de vier Noordsche staats
hoofden, den Koning van Zweden, den
Koning van Noorwegen, den Koning van
Denemarken en den President van Fin
land. De echt warme begroeting, de be
wijzen van hartelijke genegenheid doen
ons goed in een tijd, waarbij je bij alle
vriendschapsuiting bij de „groote heeren"
vraagt, wat er achter kan zitten. Hier zijn
vier staatshoofden, die geen enkele bedoe
ling hebben elkanders belangen te scha
den, doch slechts door overleg de Scandi
navische belangen te behartigen.
Heel de wereld volgt met belangstelling de
conferentie, die vandaag tusschen de hoofden
van de vijf Noordsche landen, ook IJslands
belangen zullen worden behartigd, zal worden
begonnen. In een ernstigen en bewogen tijd
zijn ze bij elkaar gekomen, in een tijd, waarin
voor allen het gevaar dreigt, het gevaar van
het naderend Bolsjewisme. Al mag dit gevaar
voor Finland accuut zijn, voor de andere lan
den is het even dreigend, want wanneer Fin
land onder Russischen invloed komt, dan
komen de andere landen ook te liggen in de
Russische sfeer en vandaar dat men gezamen
lijk met bezorgdheid het optreden van Rus
land ziet en zich nog eens uit wil spreken
over zijn vastbeslotenheid zijn neutraliteit en
volledige politieke onafhankelijkheid te hand
haven.
De vriendschap van de Noordsche lan
den dateert van het begin van den oorlog,
toen ook door den nood gedreven, Koning
Gustaaf van Zweden, zijn mederegeerders
uit het Noorden tot een conferentie bij
eenriep om de gemeenschappelijke hou
ding in het toenmalige wereldconflict te
bespreken. Van dien tijd af bestaat het
geregeld contact van deze landen bij alle
gebeurtenissen van beteekenis, waarbij
de gemeenschappelijke belangen gemoeid
zijn.
Een meer dan tachtigjarigen vorst riep de
landen bijeen. Een koning, die door zijn volk
op de handen gedragen wordt, die vreemd ge
worden is aan alle aspiraties naar macht en
eer, maar die diep bewogen is over den gang
van zaken in het huidige Europa en de drin
gende noodzakelijkheid voelt voor het tegen
woordige geslacht, maar ook voor de komende
geslachten de houding te bepalen van de Noor
delijke landen, om ze buiten den waanzinnigen
krijg te houden, die voor de deur staat, en
om ze te behoeden voor den gevaarlijken
vriend van Duitschland, Sowjet-Rusland, dat
als een panter op den loer ligt om zijn prooi
te bespringen.
Het is mogelijk en men rekent er op, dat
een vastberaden houding van de landen van
het Noorden, Rusland zullen remmen in zijn
vaart naar het Noorden en het ziet er inder
daad naar uit, dat Moskou zijn aspiraties, al
thans voorloopig, stopzet. Er wordt momen
teel reeds gesproken over de mogelijkheid van
een compromis-oplossing met Finland en dat
wijst er op, dat Rusland nog geen risico's
wil wagen, maar dat het alleen toe zal slaan
als de weg vrij is. Mogelijk zullen de vier
staatshoofden dien weg nu, door hun vast
beraden houding versperren en dat kan niet
anders dan in het belang van hun eigen zelf
standigheid en in het belang ook van Europa
zijn.
Vandaag bij de krant.
Vandaag krijgen de lezers van de Helder-
sche Courant een goeden vriend thuisge
stuurd. Een'vriend, die men reeds sedert vele
jaren kent en zonder wiens hulp men het
moeilijk kan stellen.
Deze vriend in het boekje van de Winter-
dienstregeling, dat vandaag door de abonné's
ontvangen wordt. Als gewoonlijk werd daarin
alles opgenomen wat de reizende of goederen
versturende Nieuwedieper maar eenigszins
kan interesseeren. Het kan niet anders of ook
ditmaal zal men dit handige werkje met
vreugde ontvangen en het zuinig bewaren
tot... de Zomerdienstregeling 1940.
Tenslotte nog het volgende: ook in deze
dienstregeling vindt men een groot aantal ad
vertenties. Gaarne wekken wij de bezitters
van het boekje op, van deze aankodigingen
grondig kennis te nemen. En natuurlijk even
eens van de diverse wijzigingen, die in de
diensten zijn aangebracht.
Batavia, 18 Oct. Het vertrek van de
..Oranje" van de S.M. „Nederland", van Priok
is uitgesteld tot morgenmiddag twee uur, in
verband met oponthoud in de belading.